Toen de bevolking had vernomen dat de eerste geallieerden in aantocht waren
en dat de Duitsers waren gevlucht, werden de straten gevuld met een uitbundige menigte.
De Belgische vlag werd opnieuw gehesen en het volk troepte samen op de Markt.
De vreugde onder de burgers sloeg echter al gauw om.

Nog voor de eerste Canadese soldaat het centrum binnenkwam, maakte woede zich meester van de menigte.
De volkswoede richtte zich tegen collaborateurs en Duitsgezinden.
Hun huizen werden opengebroken, geplunderd en in brand gestoken.
Anderen, die niet waren gevlucht, werden aangehouden, opgeleid en in de Werkmanskring vastgehouden.
De Witte Brigade ging de hele dag door met aanhoudingen.
De gearresteerden werden in de rijkswachtkazerne ondervraagd door leden van het Geheim Leger,
en er werden rapporten opgemaakt over de ‘zwarten’.
In totaal werden een vijftigtal mensen aangehouden en vijfendertig huizen geplunderd en vernield.
Voor de beschrijving van deze gebeurtenissen gebruiken we in wat volgt uittreksels uit het dagboek van Léon Minne:
 
 
Plots slaat de feestvreugde om in een uitbarsting van opgekropte volkswoede.
Een paar groepen , de Belgische vlag opkop, doorlopen de straten en
beginnen aan de vernieling van de huizen en goederen van « der zwarten «

Iets later worden de meubels van Baillu buitengesmeten en te midden van de straat wordt er een vuur omstoken.
Om 12 uur worden de ruiten van Marcel De Vreese uitgesmeten met de stenen welke van de toren gevallen waren.
(De kerktoren was beschoten geweest door de Canadezen omdat men dacht dat er
Duitse waarnemers in de toren zaten .
Vele menschen zijn min of meer als krankzinnigen te werk gegaan.
Overal wordt vernietigd en verbrand: bij Edgard De Latter, De Meyer, Jozef De Latter, Lacaeyse, A. Van Zandijcke,
De Boever, enz. enz. Te midden van de markt staat een man met harmonica de Brabançonne te spelen en Tipperary,
vrouwen en meisjes dansen als bezetenen.
De plunderingen en brandstapels volgen elkander op: Wijfels, Edg. De Vliegher
en nog vele andere komen aan de beurt.
Een bende met de belgische vlag aan de kop en met knuppels gewapend doorloopen de straten;
ook ziet men vele jongelingen rond lopen met Belgische armband,
pistolen, mitrailletten en geweren gewapend, dit is de ‘Witte Brigade’.
Zeer vele van de zoo gezegde ‘Zwarten’ worden door de witte brigade
gearresteerd en werden in de rijkswachtkazerne ondervraagd .
In totaal werden een vijftigtal mensen aangehouden
en vijfendertig huizen geplunderd en vernield.

(info: Luc Vandevelde)

De vernieling bij E. De Latter in de Stationsstraat.

Seks in den Boeloare

-          Ha, Achiel, waddister mee ui gebeurt? Ge blinkt gelijk nen graan andzjuun?

-          Ja Lowie, ‘k zij ne kêer noar Riatjen geweest in den Boeloare.

-          Riatjen? Wien is dadde?

-          Ewew, daddis da Tuuneejsies madamken dat op den hoek van den Boeloare en de Meulestroate nen welnes gemoakt heet.

-          Nen welnes, Achiel? Waddis dadde?

-          Ewew, doar keunde a nogal een beetjen loaten goan, zille vent.
Da begint mee een massazjeken van top toe têen, tan moede in azô een hettne kot kruip’n woar dadde
begint te zwêet’n dat den dôom uit ui ôoren komt en tan meugde in de jakoezie!

-          Wa moek mij doar bij vôorenstew’n, bij nen jakoezie?

-          Ewew, daddis een grôote badkuipe en da woatere broebelt awtijd moar.
Da’s gelijk thuis, os ge in a bad een scheetje loat, moar doar rieket betere!

-          En da madamken die da boelken openhewt, hêet Riatjen?

-          Joat, kijk, ‘k hè een koartjen meegepakt: Riad Nazjiba!

-          Ja Achiel, ’t zit doar wa tôope hé, in den Boeloare? Aw da schôon vowk?

-          Ge meugt gerust zijn Lowie, den burgemêestre weet wew woarom dat hij hier een appartementjen gekocht heet.

-          Pak nui Dafneetjen Oars.
Os dedie teeng’n mij zegt: ‘Moeje ne kêer van mijn krokitjes proev’n’, ewew, tan zoe’k gôow dienen frietex opeet’n!

-          En wa pejzde van Neeleken? Van de Witte Zwoane?

-          Ja Achiel, doar èk ôok een beuntjen vôor’n zille, een gôole boale tsewfs!

-          En doar neefest, Peetratjen van den Arguus: dedie zegt awtijd ‘pannekoeksken’ teeng’n mij.

-          Joas zekere, Achiel? Ik goa doar ôok geirne, ’t is allêene moar spijtig dajnze doar nen openen keukene hèn.

-          Ja woarom, Lowie?

-          Ewew, Peetratjen heure vent stoat awtijd moar vies te kijk’n ozzek mee heur een klapken stoan te doen.
‘k Pejze dat hij een beetjen tsjaloes is?

-          ‘k Pejzet ôok, daddis spijtig hé?

-          Joat Achiel, en weete wat datter nog spijtig is? Da Lieveken van Dekkers vertrokk’n is uit den Boeloare.
Ge weet wew, da schôon kind mee heur wit kopken hoar uit de parfuumerie Carin Spreej?

-          Ah deddie? Ja doar gingek veele binn’n met ons Irma achter heur favoriet riekwoatere.

-          Nen Sjanel numéro vijve, Achiel?

-          Nieje, Lowie, nen zeejvnenvôortig ewve! Ode kolonje!

-          Owver riekwoatere gesprook’n: wa vinde van de zusterkes an den overkant?

-          Weunder nonnekes in den Boeloare, Lowie?

-          Gêen nonnekes, gij wiepedej, moar twie gezusters: Anjaten en Véronieksken van da boetieksken ‘Mooi’.

-          Ja daddis doar ôok de moeite, allêene, ze moen da manneken mee zijn boartjen uit awderen winkel hewwen.

-          Frankietjen, wiwde zegg’n? Moar doar goan ze gêen last nemêer van hèn, zille!

-          Ah nêeje? Hoe kommet?

-          Frankietjen goa noar Holliewoet! Vôor mee te doen in nen seksfielme!

-          Frankietjen in nen seksfielme? ‘k Meuge der nie an pejz’n! Wukkenen fielme goat dat zijn, Lowie?

-          Os ge zijn kopken hoar ziet, moede toch nie twijfelen: ’t vijftig tinten grijs!

Marc VAN HULLE

BEWIJSSTUKKEN BIJ DE REKENINGEN

Een van de bijzonderste collecties van het SAE vormen de zogenaamde 'Bewijsstukken bij de rekeningen' van het Ancien Regime.
Het gebeurt namelijk niet zo vaak dat een dergelijk wijdlopige reeks in haar volle omvang bewaard is gebleven.
De oudste velletjes dateren van 1618, en vanaf 1635 zijn de bundels zowat volledig.

Tot zo'n twintig jaar geleden bleven deze stukken onaangeroerd. De aanblik is inderdaad niet erg uitnodigend:
uitrafelende en gescheurde bladen, goedkoop papier in alle formaten, beschreven in alle mogelijke en zelfs onmogelijke handschriften.
Maar in feite vormen zij een onuitputtelijke goudmijn. Iedereen die in de 17de of de 18de eeuw voor de stad iets geleverd of gepresteerd had,
moest namelijk zijn rekening indienen en tekenen voor ontvangst.

Op die manier krijgen wij uitgebreide informatie over prijzen en lonen, gebruikte materialen bij herstellingen, passerende troepen enz.,
alles veel gedetailleerder dan in de stadsrekeningen zelf.
Daarin staat bijvoorbeeld alleen het globale bedrag dat een herbergier voor soldatenvertering in rekening bracht,
maar in zijn bewijsstuk staan de data, het aantal soldaten, hun regiment en de hun verstrekte dranken en spijzen.
Genealogen kunnen er met enig geluk ook de handtekeningen van hun voorouders in vinden.

De bewijsstukken informeren ons ook precies over de bevoegdheden en de activiteiten van de stedelijke ambtenaren.
Wij lezen er onder andere waar de betrokkenen naartoe gestuurd werden en met welke opdracht.

Pijnpunt is natuurlijk de hoge drempel, door de soms zwaar te ontcijferen hanenpoten.
De inventarisering is ook nog niet ver gevorderd.
In de jaren negentig bezorgde de huidige stadsarchivaris een index voor de jaren 1618-1650,
samen met een tweedelige teksteditie van de belangrijke stukken.
De jaren 1750-1796 zijn het enige resultaat van het Habsburg project dat
in samenwerking met wijlen Erik De Smet was opgezet, maar door diens overlijden niet van de grond kwam.

.

Er blijven dus nog zo'n honderd jaar onontgonnen.
Nu het achtkoppige vrijwilligersteam werk begint te maken van de stadsrekeningen na 1650,
is de kans groot dat ook deze bronnen binnen afzienbare tijd toegankelijk worden gemaakt.

(Freddy Pille)