Archiefhoekje (50)

KERKHOFPROBLEMEN

"Zou zijn/haar graf nog bestaan?"
Een van de klassieke bezoekersvragen in het Stadsarchief,
waarop tot nog toe in veel gevallen een stilte volgde.
Het enige bestand met de antwoorden zit in de zoekmachine op het kerkhof zelf,
en ook dat geeft soms verstek.
Oorzaak: in de vroege 20ste eeuw zijn veel ingrepen niet of onvoldoende genoteerd.
Nummers werden gewijzigd, graven verlegd, een enkele maal zelfs het tracé van een wegel veranderd.
Voeg daarbij de onvermijdelijke vergissingen, en de puzzle is compleet.

Toen het archiefteam daarover door het stadsbestuur werd aangesproken,
was het de bedoeling de bestaande configuratie in kaart te brengen.
Een soort atlas, dus. Beperkt in omvang ook,
want het moderne gedeelte wordt gedetailleerd en precies bijgehouden.
Maar al snel stuitten de betrokken teamleden op moelijkheden.
Tijdelijklijke concessies in volle grond werden bij het nummeren aanvankelijk overgeslagen.
Wanneer die dan later plaats moesten ruimen voor kelders, doken onderverdelingen met letters op,
waarbij de logica vaak helemaal zoek was.
Daardoor geven heel wat letter- en cijfercombinaties geen aanduiding van de precieze ligging.

Voor de atlas werd daarom gebruik gemaakt van het huisnummeringsssysteem,
dat via even/oneven nummers de juiste kant van de wegel aanwijst,
en via de opeenvolging naar de precieze plaats leidt.
Bij open ruimten werd gerekend met het grootst mogelijke aantal graven:
zo worden in de toekomst letter-toevoegingen vermeden – dat
een nummer in de rij wegvalt is geen bezwaar.

Het veldwerk ter plaatse kostte enkele tientallen namiddagen, en zorgde voor een nieuwe reeks obstakels.
Zerken waren omgevallen, namen onleesbaar geworden,
opschriften beperkt tot vaagheden als "familie x".
Een aparte categorie vormden de graven waarop meer foto's zitten dan namen.
Nog moeilijker wordt het wanneer nog levende personen al in het marmer staan gebeiteld,
of wanneer de personen op de zerk helemaal niet in Eeklo begraven blijken te zijn.

Speurwerk in oude registers bracht in de meeste gevallen klaarheid,
en voor wat overbleef kon het team gelukkig rekenen op oud-personeelsleden en steenhouwers,
die royaal hun medewerking toezegden.
De atlas van het oude kerkhof is na meer dan twee jaar zoekwerk ongeveer voltooid.
Volledig foutloos zal hij wel niet zijn, maar de meeste vragen kunnen nu wel beantwoord worden.

(Freddy Pille)