De eenvoudige eerste jaren van veloclub 'Sport na Arbeid'
Het is niet bij herbergpraat en biervoornemens gebleven. In de dagen die volgden werden links en rechts kontakten gelegd en mensen voor de zaak warm gemaakt.
Op 25 april 1923 werd opnieuw vergaard in "Sint-Jan". Niet om er nog eens over te praten bij pot en pint, maar om er goed en wel mee te beginnen. Er werd al dadelijk een bestuur gekozen.
René Bostoen, de dikbuikige en jolige herbergier en beenhouwer, werd voorzitter. Zijn herberg werd meteen het lokaal waar de mannen van de veloklub zouden samenkomen. Als ondervoorzitters werden timmerman Maurice Desmet en Jozef Velghe aangesteld. Dat waren twee zielen in één zak. Maurice was ten andere Jozefs "Soigneur". Sekretaris werd Theofiel Debaere, ook al een man die erbij was de allereerste keer. Dat sekretarisschap was hem wel toevertrouwd, want hij nam het ook waar voor de Pijpensociëteit "Deugd en Vreugd". Er werd natuurlijk ook een penningmeester aangeduid, maar de mannen van de Veloklub laten dat potje maar liever gedekt. Het is al zo lang geleden, zeggen ze, en we zijn het al half vergeten. De eerste penningmeester die ze willen kennen is de latere fietsenmaker Jozef Mahieu, maar dan waren we al jaar *1927.

De nieuwe vereniging werd "Sport na Arbeid" gedoopt. We vermoeden dat de naam bedacht werd door gemeentesekretaris Vancraeynest. de "geleerde" van het gezelschap. Verantwoord was hij in ieder geval. Wie dan wilde koersen als beginneling en ook verderop nog, moest eerst een hele week hard gewerkt hebben. Straatkoersen werden immers pas ‘s zondags verreden, omdat dit de enige rust- of vakantiedag was. Soms kwam er wel eens de maandag na ommegang of kermis bij, maar dat was dan ook het uiterste. Sport kwam ook na arbeid voor bestuur en leden van de vereniging. Eerst de boterham en dan pas het verzetje! Dat vond men over het algemeen vanzelfsprekend in die dagen. In het stichtingsjaar was Ernest Lebbe pastoor, Georges Quaghebeur onderpastoor, Odilon Coussement burgemeester, Achiel Vancraeynest gemeentesekretaris en Emeric Verplaetse veldwachter. Dit om de officiële "top” van het Beveren van toen te belichten.

Hoofddoel van de vereniging was het steunen van de enkele beginnende lokale renners die Beveren toen rijk was, ondermeer door het inrichten van velokoersen. Daarop hebben we vroeger al gewezen. "Sport na Arbeid" zorgde er inderdaad voor dat er elk jaar twee koersen verreden werden : ene op de Ommegang en ene op de Kermis. Er waren twee trajekten daarvoor en ze kwamen afwisselend aan de beurt. De ene keer werd door de dorpsstraat gereden, van aan de herberg "In de Haard" tot aan "De Klokke" en terug. De andere keer ging het dan langs de Gentse Baan, van de Bulkenhoek naar Spriete en terug. Die trajekten waren wel zo recht mogelijk, maar aan het einde ervan moest telkens rechtsomkeer gemaakt worden en dat rond een daar geposteerde lege bierton. De jeugd ging bij voorkeur in de buurt van die tonnen staan Daar was immers de meeste kans om een al te ijverig aanstormend renner hals over kop over de kasseien te zien duikelen.

Ook aan de "arrivé" was het aanvankelijk een uiterst primitieve bedoening. Aan weerskanten van de weg stonden enkele klubleden van dienst, die een touw van zowat vijftig meter gespannen hielden om de reikhalzende en drummende supporters op afstand te houden. Na de Tweede Wereld- oorlog zou dat echter veranderen. Die afsluiting van koord en stevige mannenarmen was blijkbaar al te vaak in gebreke gebleven. Voortaan moest bij de aankomstplaats aan weerszijden van de weg ijzerdraad gespannen worden over een afstand van minstens tweehonderd meter. Het in de grond hameren van de stalen piketten en het spannen van de draad, was werk voor het duo Jozef Velghe-Jozef Debaere. Dat werd traditie, Jozef Debaere - meestal zonder komplimenten "de vlieger Baerkes" of kortweg "de vlieger" genoemd - was de schoonvader van Marcel Decavel, de huidige Sekretaris-penningmeester van de vereniging. De thans vijfentachtigjarige Jozef Velghe vertelt monkelend dat piketten en draad nogal gauw aangebracht waren, maar dat het altijd heel wat voeten in de aarde had vooraleer ze weer weg raakten. Na een koers moest in de belendende herbergen immers menig woordje gezegd en menig pintje gedronken worden.

"Sport na Arbeid" deed in die jaren ook nog wel iets anders dan koersen inrichten. Soms trokken de leden er in groep op uit om in Beveren of elders mee te rijden in de een of andere stoet. Hun fietsen waren dan feestelijk opgesmukt met vaantjes en kleurige papierguirlandes en zijzelf droegen hun klubtrui en hun dito groene pet. Zo kwamen ze eens bij donker in groep terug uit Avelgem. Het was een namiddag geweest met veel pintjes en veel pret en de stemming was meer dan guitig. Theofiel Debaere, de ijverige sekretaris van de vereniging, reed echter plots op een steen die ongevraagd op het fietspad was komen liggen en sloeg om, hals over kop de belendende gracht in. Het had er nog mee doorgekund zo het een gewone gracht geweest ware, maar het moest er nu even ongevraagd ene zijn die dichtgegroeid was met hoge brandnetels. Zo kwam het dat de anderen wel de verwensingen hoorden die sekretaris Fielie uitbraakte, maar hem voor de rest onmogelijk ergens bespeuren konden. Het schijnsel van hun karburelampen belichtte een kwaadaardige netelmuur. Dat was alles. Er groeide paniek. Moesten ze nu zonder sekretaris terug naar Beveren? En wie zou dan het schrijfwerk doen ? Een man uit de buurt bracht echter redding. Die kende de verraderlijke netelgracht en met vereende krachten haalden ze Theofiel naar boven. Over eventuele natte broek, besmeurde trui en brandende jeukplekken vertelt de geschiedenis verder niets.

In het jaar 1925 trokken de mannen van "Sport na Arbeid" eens in groep naar Gent. Niet per fiets dit keer, maar met een autobus. Toen de voorstelling daar afgelopen was, zakten ze braafjes af naar Beveren, in het genoeglijke vooruitzicht van nog een paar gezellige uren in "Sint-Jan" bij voorzitter René Bostoen. Die gezellige uren kwamen eerder dan ze gedacht hadden, al was het begin ervan erg akelig. Even buiten Gent, aan "De Sterre", raakte hun autobus slaags met een personenwagen. Met de wagen van de konsul van Mexico nota bene! De botsing maakte wel geen slachtoffers, maar van verder rijden was toch geen sprake meer. Er moest om een andere bus getelefoneerd worden. Toen die na een paar uren eindelijk ter plekke kwam, bleken de mannen van "Sport na Arbeid" hun tijd niet in ledigheid doorgebracht te hebben Ze hadden onderkomen gezocht in een herberg en daar zodanig getracht de doorstane schrik weg te spoelen, dat ze uiteindelijk net een bende kabaal schoppende kwajongens leken. Er kwam stadspolitie bij te pas. Zure klabakken waarschijnlijk die het niet snapten dat een mens ook wel eens een glas kan drinken op zijn eigen welzijn en gezondheid. Jozef Velghe vertelt dat hij later nog naar Gent terug moest, naar het politiekommissariaat. Hij kwam er evenwel met de schrik van af. De Gentenaars hadden waarschijnlijk ingezien dat ze niet met een bende brooddronken herrieschoppers te doen had. maar met een eerbare veloklub die het slachtoffer geworden was van de omstandigheden

In 1927 werd "Sport na Arbeid" andermaal het slachtoffer van omstandigheden. Van heel andere omstandigheden nu evenwel. Op een winterse avond van dat jaar waren de klubleden samengekomen in "Het Oud Gemeentehuis" op het Ganzenpaneel, voor het gebruikelijke teerfeest van hun vereniging. De penningmeester was afwezig. Ziek, zei men. Niemand die er erg in en er werd dapper gegeten en gedronken. Pas dagen later lekte het uit dat de "ziekte" voor de Veloklub erge gevolgen zou hebben. Er waren ruim duizend frank in kas geweest. maar van meester noch van penningen werd verder ooit nog iets gehoord. Naar het schijnt had de man het geld gebruikt voor de aankoop van een koerspaard. Hij was daarmee toch in de traditie van het koersen gebleven ! Het is toen dat de latere fietsenmaker Jozef Mahieu het op zich nam om zorg te dragen voor de voorlopig erg magere kas. Een taak die hij trouw is blijven vervullen tot aan zijn overlijden in 1972.

Kwam dan de erge ekonomische krisis van de dertiger jaren. De gouden tijd was voorbij en ook door "Sport na Arbeid" moest geschraapt worden om de twee eindjes aan mekaar te kunnen knopen. In 1934 werd besloten een toneelavond te organizeren, om de berooid geworden kas toch ietwat bij te spijkeren. De Veloklub waagde het evenwel niet alleen. Hij ging scheep met de Pijpensociëteit "Deugd en Vreugd". ook al een vereniging die met kaskwalen sukkelde.

We vermoeden dat de toen nog jonge onderwijzer Jozef Stevens achter die toneelplannen stond. Hij woonde nog in Semmerzake, maar was tot aan zijn huwelijk op pension bij René Bostoen, de voorzitter van de Veloklub. Er werd ten andere beroep gedaan op de toneelgroep "De Rederijkers" uit Gavere en Jozef Stevens speelde mee. Er werd gespeeld op zondag 14 januari, in de bovenzaal van de Jongensschool. Opgevoerd werden de dramatische eenakter "De Danseres" en het stuk "De Salonboerin". een komedie in drie bedrijven. De bezetting was gemengd. Waarschijnlijk iets totaal nieuws voor het Beveren van toen. Of de geestelijkheid er erg mee opgezet was,. valt te betwijfelen. Gemengd toneel werd in die dagen nog beschouwd als een van Satans vele valstrikken. De zaal behoorde echter aan de gemeente en niet aan de parochie en een veto kon dus niet gesteld worden. De Bevernaars toonden in alle geval ruime belangstelling voor deze toneelavond. Er werden 315 kaarten van 4 fr en 134 van 3 fr verkocht. Toen de Gaverse toneelgroep zijn gevraagde 650 fr gekregen had en ook de andere onkosten betaald waren. schoot er nog een bedrag van 654,50 fr over om te verdelen tussen de Pijpesociëteit en de Veloklub. Belachelijk klein bedrag voor al het gepresteerde werk? Voorzichtig! Het arbeidsloon bedroeg toen zeker niet meer dan 5 fr per uur. Reken nu maar eens uit!

In l935 werd weer een toneelavond georganizeerd samen met de Pijpen. Het nieuws was er echter blijkbaar al af en misschien was de krisis nog wat nijpender geworden. Er werden in alle geval slechts 216 kaarten verkocht en voor ieder van de twee verenigingen was er maar een overschot van 120 fr.
Om deel 1 te lezen klik hier.
_{Bron uit Onder De Clocke}