Bosheks

In het vlakke land van Peize, een dorp in het noorden van Drenthe, valt Riva direct op. Met haar witte vacht doet ze denken aan een jonge ijsbeer. Zodra je dichterbij komt, kijkt ze zo trouwhartig dat je weet: van deze hond heb ik niets te vrezen.

Ze is opmerkelijk schuchter. Die terughoudendheid is niet gek als je weet waar ze vandaan komt, vertelt haar baas, Elsa Marieke Bouman (34). Riva is een Bulgaarse zwerfhond, die in 2011 in hoofdstad Sofia werd gevangen en in een gemeenteasiel belandde. Zonder eten en drinken wachtte ze met honderden andere honden op haar einde. Tot ze gered werd door Animal Rescue Sofia, een stichting die voor de meest verwaarloosde honden zorgt en hen steriliseert en castreert. Via die stichting kwam Riva terecht bij hondenpension Ovidefarm in het Zuid-Hollandse Rijnsaterwoude, waar Bouman haar in december 2011 adopteerde.

Bijna 200 stichtingen voor buitenlandse zwerfhonden

In 2015 hielden 199 stichtingen en organisaties in Nederland zich bezig met zwerfhonden in het buitenland. Daarvan richtten 138 zich daadwerkelijk op adoptie in Nederland, 33 zwerfdierstichtingen houden zich ook bezig met kattenadoptie.

De meeste zwerfhondorganisaties vragen voor adoptie een bijdrage van 200 tot 300 euro. Het geld is volgens stichting ALAS, gericht op de opvang van Spaanse zwerfhonden, bedoeld voor financiële steun aan het asiel waar de hond vandaan komt, voor de kosten van medische keuring, vaccinatie en sterilisatie/castratie, voor een chip, paspoort en transportkosten. Je koopt de hond in feite niet, je doneert alleen geld. Dat betekent ook dat je de hond altijd naar de stichting kan terugbrengen als het toch niet klikt, dus niet naar een asiel. Dit wordt volgens de Dierenbescherming niet altijd netjes opgevolgd, maar cijfers hierover zijn niet bekend.

Van de 900 honden die de stichting in zes jaar onderbracht, kwamen er tachtig terug, staat in het door ALAS uitgebrachte boek Een plek onder de zon. Voor het merendeel vanwege veranderde privéomstandigheden van de eigenaar. Die honden werden door ALAS geplaatst bij een ander gezin.

Jaarlijks krijgen duizenden buitenlandse zwerfhonden een nieuwe baas in Nederland, en dat aantal stijgt. Volgens de laatste cijfers van belangenorganisatie Stray AFP (Animal Foundation Platform) zijn in 2015 zo’n 11.310 buitenlandse zwerfhonden naar Nederland gekomen via stichtingen die zich inzetten voor straathonden (en soms ook straatkatten). Dat is zo’n 7,5 procent van de 150.000 ‘nieuwe’ honden dat jaar; het overgrote deel komt van binnenlandse en buitenlandse fokkers. Toch is 11.310 geen gering aantal – naar schatting zitten er elk jaar gemiddeld evenveel honden in Nederlandse asiels. In 2012, toen Stray AFP begon met tellen, kwamen 8.261 zwerfhonden naar Nederland. De meeste dieren komen uit Zuid-Europa (Spanje, Griekenland) en Oost-Europa (Roemenië, Bulgarije).

Dat mensen kiezen voor adoptie van een zwerfhond uit het buitenland heeft verschillende redenen. Vaak willen mensen zwerfhonden redden van de dood. Of voorkomen dat hondenrassen in Nederland worden (door)gefokt. Bouman vertelt dat ze in haar zoektocht naar een hond langs Nederlandse asiels ging. Daar zaten vooral vechthonden en beesten met „soms pittige gedragsproblemen”. Dat was geen optie. Ze ontdekte de Ovidefarm via internet en besloot „als sinterklaascadeautje” een zwerfhond te adopteren. „Ik wilde geen rashond. Er zijn naar mijn mening al genoeg honden die een veilig thuis kunnen gebruiken, dus adoptie vind ik een prima optie.”

‘Je weet niet wat je in huis haalt’

In het boek Een plek onder de zon van zwerfhondenstichting ALAS doen verschillende mensen die een hond adopteerden hun verhaal. Het gezin dat de Spaanse zwerfhond Peque adopteerde via ALAS noemt vooral de erbarmelijke opvangomstandigheden in het buitenland als reden. Jan en Jeanne vertellen in datzelfde boek over de door hen geadopteerde hond Keesje: „Vaak hoor je: ‘waarom van zover?’ of ‘je weet niet wat je in huis haalt’. Vooral dat laatste is juist leuk. Wij hoeven geen doorgefokte rashond maar gewoon iets met 4 poten, een staart en dat blaft.”

Adoptie verbindt niet alleen mensen met dieren, het brengt ook bazen onderling samen. Op Facebook zijn tientallen besloten groepen voor (potentiële) bazen van buitenlandse zwerfhonden. Sommige eigenaren van voormalige zwerfhonden organiseren wandelclubs (zoals ‘Hondenwandelvoetjes’) of doen met hun hond mee aan Canicross; een evenement waarbij je kunt fietsen, hardlopen of steppen met je hond. Hondenbezitters kunnen meedoen met de Zwerfdierendag (4 april) en Stray AFP houdt elk jaar een ZwerfdierenfestivalDat buitenlandse zwerfhonden het zo goed doen heeft veel met emotie te maken, zegt woordvoerder Niels Dorland van de Dierenbescherming. Er zijn tal van sites waar de dieren hartverscheurend worden aangeprezen. Neem de site van Stichting Dierenbemiddeling Europa. Daarop staan foto’s van naamloze honden met de tekst: „Wij zijn de honden in het dodingsstation in Spanje. Als er binnen 3 weken niemand zich voor ons meldt krijgen wij een spuitje.” Nummer 14.573 (vosbruine kleur, grote oren, hoge poten) kijkt angstig in de camera. Op de ‘In Memoriam’-pagina staan honden vereeuwigd die niemand wilde hebben: ‘Helaas mocht jouw gouden mandje niet op tijd komen. Rust zacht’

Bekijk meer foto’s in de fotoserie Import hondjes

Probleem opgelost?

Dat zwerfhonden een erbarmelijk leven leiden staat buiten kijf. Moeten we dus allemaal een zwerfhond uit het buitenland halen? Nee, zegt Dorland. „De individuele dieren krijgen hiermee misschien wel een beter leven, maar daarmee wordt het probleem in het land van herkomst niet opgelost.”

Bovendien kan de import van zwerfhonden in theorie malafide praktijken in de hand werken. Dorland: „In Oost-Europa zijn soms hele dorpen ingericht voor de hondenhandel: stallen vol fokteven, met puppies van op dat moment populaire rassen.” Waarmee hij geenszins wil zeggen dat alle zwerfhondorganisaties kwade bedoelingen hebben. „Ik geloof best dat de meeste stichtingen bonafide zijn, en ik gun die zwerfhonden een goed leven. Maar als wij alle zielige honden naar Nederland halen, gaan ze in Spanje en Bulgarije niet inzien dat ze daar hun honden moeten castreren en ze beter behandelen. Dan denken ze: het werkt prima zo.”

Ook Jeanette Niemeijer van Straydogs Rescue Nederland , een stichting die jaarlijks zo’n negentig Roemeense zwerfhonden naar Nederland haalt, vindt dat het probleem bij de bron moet worden aangepakt. „Wij organiseren daarom regelmatig ter plekke sterilisatieacties voor straathonden en honden van eigenaren die hier zelf geen geld voor hebben. Maar er is meer nodig en het is onze hoop dat er op Europees niveau aandacht komt voor dit probleem.” Die internationale aandacht lijkt toe te nemen . Eind april was er in Brussel een internationaal congres over de zwerfdierenproblematiek. Er zijn steeds meer landen die ‘culling’, het op grote schaal doden van dieren om de populatie kleiner te krijgen, niet meer toestaan. En op sommige plekken worden al goede langetermijnoplossingen gevonden. Zo is er in 2005 in de Oekraïense havenstad Odessa een Duits zwerfdierencentrum geopend dat zwerfdieren vangt, castreert en weer vrijlaat.

Maar zolang er miljoenen honden in Roemenië op straat leven, zegt Nijmeijer, zal haar stichting honden blijven importeren. „In 2013 is er een wet aangenomen waardoor straathonden in een asiel terechtkomen en er moet binnen veertien dagen een nieuw baasje worden gevonden. Gebeurt dat niet, dan worden ze afgemaakt. Dat is onacceptabel.”

Dierenorganisaties waarschuwen

Dierenorganisaties waarschuwen Nederlandse consumenten geregeld voor de aanschaf van een buitenlandse zwerfhond. Soms kiezen mensen een hond puur op basis van een foto. Adoptie op afstand is echt een verkeerde keus, aldus Dorland. „Hoe lief ze ook in de lens kijken, het karakter kun je niet aan zo’n foto aflezen. Als een pup in de eerste paar maanden van zijn leven niet goed is gesocialiseerd, zal het nooit een gezinshond worden.” Met alle gevolgen van dien.

Wie toch graag een zwerfhond wil, kan bij Stray AFP informatie over betrouwbare stichtingen krijgen. Bij veel Nederlandse stichtingen worden honden eerst in een gastgezin geplaatst: daar kunnen ze een tijdje wennen voor ze naar hun definitieve baas gaan. Als het tussen baas en hond onverhoopt niet klikt, gaat de hond terug naar de stichting, die een nieuwe baas uitzoekt.

Maar er is meer om rekening mee te houden als je zelf een hond uit het buitenland adopteert. Zo moeten de medische papieren kloppen, vertelt Dorland. „Is de rabiësvaccinatie in orde? Heeft de hond geen besmettelijke ziekte?” Dat laatste is een risico, zoals ook bleek uit de eind februari uitgezonden aflevering van De kennis van nu. Bij enkele geïmporteerde Oost-Europese honden is de infectieziekte brucellose opgedoken, die ook besmettelijk kan zijn voor mensen. Voor zwangere vrouwen is de infectie extra risicovol.

Elsa Marieke Bouman is met Riva hoe dan ook bijzonder gelukkig. Het mooie aan zwerfhonden vindt ze hun primaire en heldere communicatie. „Doorgefokte honden zijn soms meer levende knuffelbeesten, maar zwerfhonden hebben een duidelijke lichaamstaal. Die moet je leren lezen en respecteren. Zolang je ze met geduld en liefde behandelt, heb je een maatje voor het leven.”

Roemenië

Het nummer Yodel It! van Ilinca ft. Alexa Florea geeft precies wat het belooft: een jodelende vrouw op een beat. Het nummer staat in de top tien van de bookmakers.

Songfestivalrepetitie Roemenië

Mattie Valk, radio-dj bij Qmusic: "Het is een goede manier om op te vallen, ik kan me geen eerdere jodelacts op het Songfestival herinneren. Hierdoor valt deze act ook op en ik denk dat ze ook wel doorgaan. Ik hoop alleen niet dat het jodelen populairder wordt, want ik zou het niet draaien op de radio."

Mode-ontwerper Janice: "Zij heeft niet echt een verhaal, want in de clip heeft ze een hele lieve, onschuldige jurk aan, en op het podium staat ze daar ineens met een heel kort sexy jurkje met een kerstmanriem en tijdens de rehearsel heeft ze dan ineens een spijkerbroek aan."

Presentator OUTtv Jens Geerts: "Roemenië staat bekend om het sturen van kitsch-nummers. Wat belangrijk is bij het songfestival is dat je een gimmick hebt en dat heeft Roemenië goed begrepen. Ik denk dat de juryleden het verschrikkelijk zullen vinden, want zij gaan meer voor de degelijke song. Dit schudt Europa wel wakker, dus bij televoting zullen ze het goed doen, maar geen winnaar."

Montenegro

Op het songfestival komt dit jaar een heel scala aan aantrekkelijke mannen voorbij. Montenegro stuurt de intense Slavko Kalezić, die in zijn clip veelal zwoel de camera inkijkt terwijl hij zingt over de ruimte als metafoor voor de liefdesdaad.

Songfestivalrepetitie Montenegro

Valk: "Deze man kan beter door het land reizen als leuke act dan als zanger. De hele entourage er omheen leidt zo af, dat je niet meer echt op het liedje let. Het voelt een beetje aan als een oud liedje, zo eentje van 'we hadden dit nog liggen'. En oh ja, trek je shirt maar uit, want dat scoort’. Ik heb ook het idee dat ze in het nummer geen keuze qua stijl durven maken: het heeft die 80's groove, maar ook veel dance. Ik ben niet onder de indruk."

Janice: "Die staart, een grappig idee, maar hij zit er de hele tijd aan en dat irriteert me mateloos. Na Conchita Wurst denkt hij: dat kan ik ook. Dit is in ieder geval een stijl en doorgetrokken in een verhaal. Dit is het alleen net niet."

Geerts: "Dit nummer is voor Europa te gay, het is een goedkoop aftreksel van de Zweedse band Alcazar. Hij is gay, maar niet op een aantrekkelijke manier. Als ik dit zie, denk ik wel dat alle zestigplussers van Europa van hun stoel zullen vallen en we zitten toch met een vergrijzing."

Kroatië

Kroatie stuurt operazanger Jacques Houdek. Het is zijn zesde poging om mee te doen met het festival, maar dit jaar staat hij op het podium met het nummer My Friend. Mensen die even niet naar het scherm kijken, zullen denken dat er twee mannen op het podium staan, want Houdek wisselt zijn zware stem af met hogere noten.

Songfestivalrepetitie Kroatië

Valk: "Het nummer is vrij bombastisch, maar ook zwaarmoedig. Je gaat er niet even de polonaise op lopen, zeg maar. Deze act zou sowieso doorgaan als die man zijn zware stem zou weglaten."

Janice: "Ik vind de kleding voor hem niet verkeerd gekozen, maar het jasje is wel heel groot. Het lijkt een beetje of hij een skippybal heeft ingeslikt en dat is moeilijk te kleden. Het is een beetje klassiek en dan modern gedaan. Hij heeft telkens dezelfde stijl kleren aan en dat vind ik belangrijk. Je moet natuurlijk wel mensen iets vertellen."

Geerts: "Dit heb ik nog nooit gezien op het songfestival. Het is vrij vernieuwend. Het nummer zelf niet, maar het is niet cheesy. Ondanks het nummer, zo cliché als het maar zijn kan, maar ik denk dat mensen onder de indruk zijn.

Azerbeidzjan

De band Dihaj zet met het nummer Skeletons een emotioneel nummer neer over een vrouw die zich aangetrokken voelt tot een foute man, op het podium verbeeld als een man met een paardenhoofd. Voor het optreden wordt alles uit de kast gehaald.

Songfestivalrepetitie Azerbeidzjan

Valk: "De act lijkt op een lsd-trip, er gebeurt zo veel op het podium. Het valt me ook op dat de nummers dit jaar niet zo catchy zijn, dit nummer zou na vijftien keer draaien ook nog steeds niet kunnen winnen. Azerbeidzjan zou best door kunnen gaan naar de volgende ronde, maar dan moeten ze het echt van hun act hebben."

Janice: "Ik weet niet zo goed waar ik naar aan het kijken ben. Het is ook weer niet een verhaal in de kleding en stijl. Ik snap haar stijl ook niet. Dat is heel belangrijk aan het Songfestival, dat je meteen de stijl herkent en dat zie ik bij haar niet bij de rehearsals en de videoclip."

Geerts: "Een alternatieve song, maar het refrein blijft weinig hangen. Dit is geen winnend nummer. Het heeft de Amerikaans-Zweedse stijl, maar dan zouden ze wel moeten opvallen en dit is dertien in het dozijn. Ik weet niet of de gimmick van de lichten echt gaat opvallen. Een twaalfde plek zou terecht zijn."

België

De 17-jarige Blanche mag de Belgische driekleur verdedigen in Kiev. Ze is niet de jongste deelneemster die het land ooit heeft gestuurd. In 1986 won Sandra Kim op 13-jarige leeftijd de wedstrijd met het nummer J'aime la vie.

Songfestivalrepetitie België

Valk: "Ik kan zelf absoluut niet zingen, maar dit meisje zong toch wel een tikkie vals. Volgens mij spelen de zenuwen haar parten. Als ze straks nou een beetje relaxed op het podium staat, dan moet het goed komen, volgens mij. Ik vraag me alleen af of ze dit nummer wel goed kan dragen, ze had beter iets anders kunnen doen. België kan best door naar de volgende ronde, maar dan moet Nederland het wel een warm hart toedragen door flink te stemmen."

Janice: "Tijdens de rehearsel staat ze in een trui en een broek, ik mag hopen dat ze tijdens haar optreden iets anders aantrekt. Ik slaap in nog iets mooiers dan dit. Ze heeft een hele bijzondere stem, maar ook de videoclip is heel saai en basic alleen ik ben bang dat ze het daar mee redt. Tijdens de tweede rehearsal kwam ze ineens met een hele beeldige jurk, waar ze iedereen mee omver zou blazen. "

Geerts: "Een maand geleden dachten we allemaal in België dat we het songfestival gingen winnen. Tot de eerste rehearsal. Ik vrees voor België dit jaar. Blanche mist zoveel persoonlijkheid op het podium en Europa zoekt een persoonlijkheid, iemand die authenticiteit uitstraalt."

Albanië

Van Albanië krijgen we dit jaar vooral veel hoge tonen te horen. Zangeres Lindita houdt tonen tot wel 25 seconden vol.

Songfestivalrepetitie Albanië

Valk: "Deze vrouw zingt zo hoog dat alleen de hond van de buren het kan horen, het lijkt een soort demonstratie van toonhoogte. Het lied is oké, niet per se heel slecht. Maar je kan ook te veel willen, choose your battles. Dit is zelfs voor het songfestival te overdreven, het werkt een beetje op mijn zenuwen."

Janice: "Bij de tweede rehearsal heeft ze een soort trouwjurk aan en dat vind ik wel leuk. Die komt ook terug in de clip. Glitters zijn altijd goed op het podium. Tijdens de tweede rehearsal doet ze de cape een beetje tussendoor af en dan blijft er niet veel over behalve een goedkoop schaatspak."

Geerts: "Ik denk niet dat ze zal doorgaan. Het is stemoefening van drie minuten met Mariah Carey-bewegingen. Ze heeft een prachtig achtergrondkoor. Het is eerste waar ik aan dacht, is die klok die ze gestolen heeft van Douwe Bob. Ze hebben in 2013 een heel mooie ballade gestuurd en daar blijven ze een beetje op teren. Maar ieder jaar floppen ze weer, dus dit jaar zal dat niet anders zijn."

IJsland

IJsland stuurt zangeres Svala en krijgt veel kritiek dat het teveel lijkt op Sia.

Songfestivalrepetitie IJsland

Valk: "Het heeft wel iets weg van Sia, die zangstem. De drumpartij is goed, die draagt echt het nummer. Ik begrijp alleen helemaal niets van die outfit: een gordijn met een legging? Het doet me denken aan Trijntje Oosterhuis. Deze vrouw moet meer op haar liedje vertrouwen, want die is in de basis goed."

Janice: "Ja, hier hou ik van. Dit is veel drama. Lekker wit. Dat haar vind ik leuk, ik moest meteen denken aan de Spice Girls. Bij de eerste rehearsal had ze twee knotten en dat vind ik wat minder."

Geerts: "Dit is geen finalenummer. Ze zingt over paper, maar het nummer is ook zo dun als papier. Het is een radiovriendelijk liedje, dat wel. Ik heb de indruk dat ze daar tegen haar zin staat en ze lijkt in de eerste rehearsal een beetje op een blonde minimouse."

Litouwen

Mensen met epilepsie kunnen hun televisie het beste even uitzetten als Litouwen optreedt. Het nummer Rain of Revolution wordt door Fusedmarc verzorgd met flink wat flikkerende beelden.

Songfestivalrepetitie Litouwen

Valk: "Tegen deze vrouw zou ik willen zeggen: doe eens lief. Ze lijkt zo boos, wat een agressie man. Ze zingt tijdens de repetities nogal vals, maar het liedje is ook wel erg moeilijk. De stem en de muziek zijn niet in balans, het zijn echt twee verschillende elementen. Je onthoudt óf de stem óf de muziek, maar niet het nummer. Ik vind dat niet zo goed. Ik geef dit nummer het voordeel van de twijfel, maar deze zangeres moet het echt van de act hebben."

Janice: "Ze is de hele tijd in het rood, in de clip en op het podium. Dit vind ik wel leuk. Alleen wel dezelfde knot als IJsland, maar misschien verandert dat nog. Dit valt op, de kleur is goed en die visuals daarachter zijn goed. Dit is sterk."

Geerts: "In haar land is Fusedmarc een van de toonaangevende band. Ik weet echt niet wat ze zingt, het zou Engels moeten zijn, maar dat weet ik niet zeker. Die agressie vind ik niet vervelend, dat zou nog een kunstvorm kunnen zijn en lijkt ook wel bij haar te passen. Maar het mag allemaal wat samenhangender zijn. Ze zingt vals en je verstaat het niet."

Italië

Een man alleen op het podium vond Italië niet voldoende. Zanger Francesco Gabbani wordt bijgestaan door een breakdancende gorilla.

Songfestivalrepetitie Itatlië

Valk: "Ik ben vooral jaloers op dat pak, prachtig zeg. Ik word hier enthousiast van, ik ga er zelfs van glimlachen. Het nummer is lekker up en vrolijk, ik vind het zelfs jammer dat het over is na een paar minuten. Deze man mag wel zijn choreograaf eens bellen, want volgens mij gaat er iets mis met zijn moves. En die gorilla had van mij ook niet gehoeven. Het is wel een leuk liedje. Italiaans klinkt al heel snel charmant, ik ben ook blij dat het niet in het Engels gedaan is. Deze man heeft een goede zangstem en klinkt dus charmant."

Janice: "Briljant tijdens het nationale optreden. Dat pak van hem is geweldig. In de clip heeft hij ook een pak met prints. Hij ziet er steeds heel Italiaans uit. Heel slim, heel campy en heel grappig. Ik denk dat hij er het leukste uit gaat zien van iedereen."

Geerts: "Dit is de winnaar. Het is een positief nummer, dat is een verademing. Hij is een rasechte artiest, ik denk dat Europa wel behoefte heeft aan liefde. De gorilla past in het verhaal, want het nummer gaat over hoe de aap in de mens is geëvalueerd, dus het slaat wel ergens op."

Moldavië

Moldavië heeft niet alleen een man met een saxofoon en eentje met een viool, maar ook een reeks achtergrondzangeressen in bruidsjurken.

Songfestivalrepetitie Moldavië

Valk: "Het begin van dit nummer lijkt een beetje op het nummer Shape of You van Ed Sheeran, dit nummer heeft sowieso veel invloeden van grote hits. Deze act lijkt wel de chique versie van de Toppers. Ik zou het op de radio wel kunnen draaien, maar dan wel in het Foute Uur. Door die invloeden van hits, is dit nummer wel herkenbaar. Dat werkt wel goed. Het zit goed in elkaar. Het voordeel aan radio is dat je bij dit nummer alleen hoeft te luisteren en niet naar de act hoeft te kijken. Ook bij deze mensen zou ik willen zeggen: vertrouw wat meer op je liedje en pak wat minder uit bij je act."

Janice: "Die trouwjurken die ze tot nu toe aan hebben zijn een beetje goedkoop. Zet ze dan in goede jurken en niet in hemdjes. Moldavië kan dit optreden nog wel redden, want niks verbaast me meer, maar dan moeten ze wel gaan uitpakken met een grotere trouwjurk. Die mannen in trouwpakken is wel grappig. Dit vertelt ook een heel duidelijk verhaal."

Geerts: "Het is een fijn nummer, maar geen zomerhit. Dat had het kunnen zijn in 2004. De act is kitsch, maar bedachtzaam. De achtergrondzangeressen zingen in een boeket, dat is wel een leuke twist."

Lees meer achtergrondverhalen in NUweekend

Door: NU.nl/Maartje Willems en Jorieke van Noorloos