De dood van een vader.
Oktober 2001
Onder dank aan Michelly die me zonder het te weten de titel gegeven heeft

Het heeft een paar jaar geduurt voor ik klaar was om dit te schrijven.
Ik denk dat het nu, vier jaar later zo ver is.

Eerst het vaststellen van een definitie.
Wat is een vader?
Is een vader iemand die een kind verwekt?
In de meest technische zin wel, maar het leven is geen technische aangelegenheid, het is een gevoelsmatige.
Wat is dan wel een vader ?
Een vader is iemand die er is voor vrouw en kinderen (al dan niet van hemzelf), ze steunt, soms vermaant, soms meedoet op momenten dat dat nodig is, waar je mee praten kan, zelfs als er niks terugkomt, iemand die voor de centen zorgt (maar natuurlijk!),  iemand die zelf z'n foutjes heeft, en die van anderen uit z'n gezin met liefde vergeeft.
Ik verbeeld me niet dat ik nu compleet ben, maar dit is mijn beleving, mijn verhaal.

Maar eerst het leven.
In welk jaar begint dit ?  Pfffff, ik doe even een gok, 1976?.
Zo als bij sommigen al bekend nam mijn biologische vader de benen toen ik twaalf was.
Op een zeker moment kwam er een stiefvader, die heb ik helaas eigenhandig het huis uit moeten slaan.
Toen een lange tijd niet veel anders dan in leven blijven en mn gang gaan.
Het was geen slechte periode, stukken beter dan het in jaren daarvoor geweest was.
Ik woonde op een flatje samen met m'n moeder, zij zat in de verpleging, ik werkte in een drukkerij, en we hadden na een periode van bittere armoede en narigheid eindelijk een periode van rust, en zonder gebrek.
Hoewel ik het maar matig naar m'n zin had op m'n werk zag het er voor m'n moeder (eindelijk eens een keer) erg goed uit, ze was gevraagt te solliciteren als directrice van een kraamcentrum, en ze had er best zin in.

In die weken was bekend geworden dat er danslessen gegeven gingen worden in het gebouwtje van BZO, "Belangenvereniging Zeist-Oost".
De mensen van de vereniging kenden mij, en wisten dat ik een tamelijk stevige stereo had, en zo werd ik ingelijfd om de muziek te doen.
M'n moeder had nooit dansles gehad, dus ze was ook van de partij.
Dat was leuk, lekker achter de knoppen zitten, terwijl een lange dunne man met zwierige tred de lessen gaf.
Hmm, naarmate zo'n avond vorderde werd zijn tred steeds zwieriger.
Na een paar avonden gingen mijn moeder en ik niet meer tegelijk naar huis, ik was druk met alle spullen weer in de auto leggen, m'n moeder was druk met de dansleraar.
Hij bleek weduwnaar te zijn, had zelf drie kinderen, twee meiden en een jochie.
Meiden ?  Hmmm, ik was gek op meiden, dus ik liet me al snel aanwijzen wie die meiden waren, mijn moeder had "inside information" uit de eeste hand.
Nou ja, ze ging eens op de koffie, nog eens, en nog eens, ik ging een keer mee (voor de meiden), en het was reuze gezellig.
Na een paar weken sprak ik de oudste dochter -twee jaar jonger dan ik-  eens apart, en zij vermoedde dat er "iets gaande" was tussen haar vader en mijn moeder.
Dat verwonderde me niet, ook ik had zo iets opgemerkt.
Niet veel later kwam het er uit.
Mijn moeder was betrokken geraakt bij dat gezin dat bepaald niet zonder problemen was, schulden, drank, verkeerde vrienden bij de jongste dochter, en meer van die dingen.
Mijn moeder stond voor de keuze:  directeur van het kraamcentrum worden, of met dit gezin in zee gaan, wat niet te combineren zou zijn.
Hoewel ik voorzichtig probeerde om haar richting kraamcentrum te duwen heeft ze, na kort nadenken, en evengoed met mijn instemming gekozen voor dat gezin, ze was daar harder nodig dan in dat kraamcentrum.
En zo kon het gebeuren dat we bij hun introkken, en ik, in plaats van de jongste van twee, ineens de oudste van vier was.
Heel even was daar een spanningsveld.
Hoewel ik al vanaf m'n 15de zo vrij als een vogeltje was, was ik nu, 6 jaar later ineens de oudste en moest ik het goede voorbeeld gaan geven, 24:00 thuis, geen drank, etc.
Helaas voor de bedenkers:  hiermee kon ik onmogelijk akkoord gaan.
Ik heb uiteindelijk consessies gedaan, maar niet te veel.

Het was een complexe situatie.
De dansleraar, Ben dus, lustte aanmerkelijk meer neutjes dan goed voor 'm was.
De caravan in Drenthe die ze hadden konden ze eigenlijk gewoon niet afbetalen, maar ik had salaris genoeg vond ik, en heb maandelijks een kwart van m'n salaris "in de caravan" gestokend omdat ik die caravan helemaal geen slecht idee vond.
De meiden waren super-pubers (geen verdere uitleg noodzakelijk neem ik aan), Ik was zelf ook niet echt vrij van zonden, en ik had m'n kamer ineens in een halletje, vrij uitzicht vanuit de woonkamer op alles wat ik deed.
Een en ander gesitueert in een flatje aan de Prinses Irenelaan in Zeist, dit voor degenen die de omgeving en de woningen kennen.
Gelukkig kregen we al snel een woning aan de pas gebouwde Geiserlaan toegewezen.
Dat is werkelijk een van de fijnste periodes in m'n leven geweest.
We woonden daar met z'n vijven, een korte tijd zelfs met z'n zessen.
Allerlij gebruikelijke gezinsdingen.
Zo had m'n moeder het onderling lenen van geld verboden, je moest maar uitkomen met wat je had, Ben was op rantsoen gezet met de jenever, en Bram, die al enige jaren m'n vriend was had inmiddels "iets" met de oudste van m'n kersverse zussen gekregen.
We aten regelmatig de combinatie wortelen en erwten, maar ik lustte geen wortelen, en Jolanda, de oudste van de meiden lustte geen erwten, dus als "moe" even niet keek wisselden we vliegensvlug een beetje van de lading van onze borden.
Afgezien van Moe zag iedereen dat, maar iedereen hield ook gewoon z'n mond daarover dicht.
Ook over het financieele complot waar we allemaal mede-schuldig aan waren.
Want hoewel het streng verboden was, was er een levendige handel in geld, iedereen leende van en aan iedereen, en op zekere momenten was iedereen het spoor bijster over wie nou hoeveel van wie kreeg, maar dan verklaarden we het saldo gewoon NUL en gingen we vrolijk verder.
Ben deed ook mee, volop zelfs.
Af en toe ging ik wel eens naar de slijter om een kruik Beerenburg te halen, of iets anders sterks, en bij meer dan een enkele gelegenheid gaf Ben me de zeer veelbetekende knipoog, dan nam ik voor hem een kruik jenever mee, en zette die op de inmiddels bekende plek in het schuurtje.
We namen allemaal wel eens een kruik voor 'm mee, niet alleen omdat we wisten dat hij dat lekker vond, maar omdat we onbewust wisten dat zo iets een band smeedt.
We waren er op een zeker moment allemaal achter dat je iemands vertrouwen alleen kunt winnen door jezelf bloot te geven, uit te komen voor je zwakheden, en dan niet theatraal bovenop de tafel staand, armen gespereid je zonde belijden, nee, gewoon, "onder ons".
Dat werkte, zonder grote woorden, want we waren een gezin.

Jaren verstrijken, de een na de ander gaat de deur uit, tot alleen Ben en Moe er nog zijn, ook wel aangeduid als Pa en Mieke

Oktober 2001.
Ik zit bij kennissen in Den Haag deels voor de gezelligheid, deels om iets aan hun pc te doen.
M'n mobieltje gaat over, Tonneke, er is iets mis met Ben, waarschijnlijk een hersenbloeding, hij ligt in het UMC op de intensive-care.
Ik snel naar huis, en gezien de wijze van berichtgeving, en na contact met "Limburg" (m'n zussen en zwagers) reis ook ik af naar Utrecht.
Ik zie je Ben, je ligt aan de monitor, zuurstof, infuus met morfine tegen de stuiptrekkingen.
Ik weet dat ik teruggegaan ben, nog thuis geweest tussendoor, maar daarvan heb ik geen herinnering, alleen van het ziekenhuis, het ons toegewezen kamertje, het rookhok.
We waren er allemaal, mischien niet in werkelijkheid, maar wel in mijn herinnering, allemaal, en permanent.
Naar Ben lopend, tegen hem pratend, ondanks dat hij in diepe coma was, soms alleen, soms samen met een willekeurige andere.
Er zat geen centimeter verbetering in, en we wisten dat allemaal, zelfs zonder woorden.
Op een zeker moment hebben we ons collectief gerealiseert dat het geen haalbare kaart meer was voor je, zonder woorden.
We omhelsden elkaar, zomaar, spontaan, dan weer de een, dan weer de ander, niet alleen de kinderen uit het gezin, ook de aanhang die ook al zo lang deel uitmaakte van de familie.
We hebben met rode ogen gelopen, stiekum gejankt, openlijk gejankt, in gedachten gejankt, voornamelijk zonder woorden.
Naar jou toe, terug naar "ons" kamertje, naar het rookhok, elkaar aankijkend, aanrakend, steeds samen met een of meer van de anderen.
Elkaar niet alleen latend.
Dan komt de arts, en vraagt ons om bij elkaar te komen aan een vergadertafel.
We moeten even wachten tot de arts er ook is.
Iemand maakt een opmerking, een ander maakt een opmerking er overheen, het ging over jou Ben, en een paar tellen later zitten we te gieren van het lachen.
Niet zo als in de zaal bij een komiek, maar een andere lach.
Je mag niet lachen om iemand in zo'n situatie, maar we doen het lekker toch, heel even iets doen wat niet mag, net als vroeger.
Het breekt de sfeer, en dat is wat we nodig hebben.
Dan zijn de verpleegkundige en de arts er.
We weten wat er komen gaat, "de" vraag zal worden gesteld.
En die vraag wordt inderdaad gesteld.
Er volgen enige seconden van stilte, we kijken elkaar aan, zeggen geen stom woord, maar lezen elkaars gezichten, elkaars ogen.
Voornamelijk natte ogen.
De oudste van m'n zussen neemt het woord:
"Ik denk als ik voor ons allemaal spreek als ik zeg dat het goed geweest is zo, en dat we niet moeten uitstellen wat onvermijdelijk is"
(Vergeef me als dat niet letterlijk is Jolanda, maar zo heb ik het gehoord, en nog bedankt dat je het woord nam, je bent gewoon een geweldig wijf.)
Nog even snel kijkt iedereen elkaar aan, de instemming is voor een buitenstaander waarschijnlijk niet waarneembaar, maar wij weten het onderling, we zijn unaniem, zonder woorden.
De arts kijkt rond maar iedereen reageert het zelfde.
We trekken ons terug in "ons" kamertje, niemand heeft de behoefte om te gaan staan kijken hoe die laatste medische handeling verricht gaan worden.
Even later is het zover, nu is het een kwestie van afwachten.
Weer gaan we, alleen, danwel samen, danwel achter elkaar aan naar je toe.
Je wordt onrustiger want er is geen zuurstof meer.

Klamp je vast aan de morfine Ben, ouwe makker.
Het is okee, je redt het evengoed niet.
Laat het los Ben, probeer niet te vechten, je bent kansloos, net zo als wij kansloos zijn.
Als er al een leven is, is het niet wat je wilt.
Geloof me nou toch godverdomme!  Ben!   Laat het los !
Er staat een hemelse kruik jenever voor je klaar ouwe makker .... just go and get it, je hebt 'm verdiend.

Uiteindelijk wordt je rustiger, je hebt het onvermijdelijke geaccepteerd.
Dan, tergend langzaam, veel te langzaam zien we op de monitor het zuurstofgehalte in je bloed zakken.
In die laatste momenten raak ik je aan, hou je hand vast, kus je op je kale kop en wens je een goede reis.
De monitor geeft geen alarm, dat stond al uit.
We gaan nooit meer klussen Ben, en ik zal het zonder je moeten doen, de anderen ook.

Op een zeker moment, ergens, niet duidelijk wanneer, want de laatste dagen zijn een roes, spreekt de verpleegkundige ons toe.
Het is de verpleging duidelijk geworden dat het bloedverwantschap in dit gezelschap ver te zoeken is.
Het is voor hun vrijwel onzichtbaar wie nou bij wie hoort en waarom.
Ze komt terecht tot de conclusie dat we een "samengeraapt zooitje" zijn.
En dat zijn we ook, we vatten het dan ook op als een compliment.
Stiefbroers en -zussen, stiefmoeder en -vader, de aangetrouwde aanhang, en jawel Erik, natuurlijk was ook jou stem een volwaardige, Wil heeft jou in de familie gekozen en we mogen je allemaal, en dat is ruim goed genoeg voor de hele kliek, bovendien maak je al zo lang deel uit van dit kleffe stel, je hoort er 100% bij.
De verpleging heeft ons horen praten, ons -niet horen praten, gezien hoe we met elkaar omgingen, en zich mateloos verbaasd, want in families van 100% bloedverwanten ging het er nogal eens anders aan toe.
Maar niet bij ons.
Geen verhit overleg, geen discussies, alleen blikken, handen, een traan, een arm:  "Hee, ik ben bij je",  en op z'n best een half afgemaakte zin.
Wat is een gezin?
Vader, moeder, kindertjes en we leven lang en gelukkig?
Nee, een gezin is een verbond tussen mensen.
Tussen mensen die niet "automatisch" aan elkaar hangen omdat het nou eenmaal zo hoort, maar geleerd hebben hoe, en vooral waarom dat moet, zonder woorden.
En dat is ook jouw verdienste Ben, ook jij hebt er aan bijgedragen dat we elkaar niet laten vallen, wat er ook gebeurt.
Jouw nalatenschap is groter dan een buitenstaander ooit zal kunnen begrijpen.

We waren nooit bloedverwanten, maar je bent mijn vader ... Pa.

04-06-2005, 20:59 geschreven door Caerwyn