Beter Slapen !!!( part II ) 

Slaapstoornissen

Er zijn veel verschillende slaapstoornissen. Een belangrijk onderscheid is of er sprake is van te weinig slapen of juist van erg veel slapen, terwijl iemand overdag toch erg moe is. In het eerste geval, te weinig slapen, is er over het algemeen sprake van een in- of doorslaapstoornis. Als het gaat over een slaapstoornis waarbij veel geslapen wordt, kan het bijvoorbeeld gaan om narcolepsie of slaapapneu.

In- en doorslaapstoornissen

Een aantal hiervan zijn goed te behandelen. Het is alleen wel nuttig om na te gaan of er geen andere oorzaken voor de slaapklachten te vinden zijn. In- en doorslaapklachten, slapeloosheid, kunnen namelijk veel oorzaken hebben en soms is het nuttiger om deze oorzaken aan te pakken. Slapeloosheid kan bijvoorbeeld een onderdeel van een psychiatrische aandoening als depressie. Dus als u zich al langere tijd somber voelt en het gevoel heeft dat alles moeite kost, is het misschien verstandig om dit met de huisarts te bespreken. Mogelijk kan anti-depressieve medicatie dan een oplossing bieden

Ook lichamelijke aandoeningen kunnen slapeloosheid veroorzaken. Vaak gaat het dan over aandoeningen die met pijn of jeuk gepaard gaan, maar ook hormonale afwijkingen kunnen een oorzaak zijn. Dus ook als er sprake is van een lichamelijke aandoening kan een bezoek aan de huisarts belangrijk zijn.

Tenslotte komt slapeloosheid veel voor als gevolg van alcoholgebruik. In tegenstelling tot het geloof in alcohol als 'slaapmutsje' verstoort het gebruik van alcohol de slaap in sterke mate. Het inslapen gaat vaak wel wat sneller, maar men wordt over het algemeen vrij snel weer wakker.

In veel gevallen is er echter geen directe oorzaak van de slapeloosheid te vinden. Soms kan de oorzaak dan liggen in spanning of stress, die samen kan hangen met gebeurtenissen overdag, maar slapeloosheid kan ook aangeleerd zijn. Bij het ontstaan van de klachten is dan wel een duidelijke oorzaak, maar als deze wegvalt, blijft de slapeloosheid gewoon bestaan.

Stoornissen met overmatig slapen

De voornaamste klachten bij deze categorie slaapstoornissen bestaan uit extreme slaperigheid overdag, sterk toegenomen slaapduur, achteruitgang in prestaties en een onweerstaanbare neiging tot in slaap vallen.

Een ander voorbeeld van dit soort stoornis is narcolepsie. Narcolepsie is een familiaire aandoening die evenals slaapapneu onder andere gekenmerkt wordt door slaapaanvallen. Een tweede verschijnsel dat met narcolepsie samengaat is cataplexie. Hierbij verslappen de spieren plotseling, waardoor iemand kan neervallen. Deze spierverslapping kan een paar seconden tot enkele minuten duren en wordt vaak uitgelokt door heftige emoties. Verder zien we soms de zogenaamde slaapverlamming, waarbij de persoon zich bij het inslapen of ontwaken gedurende een korte periode niet kan bewegen. Een ander minder vaak voorkomend verschijnsel zijn hypnagoge hallucinaties.

Wat heb ik nu eigenlijk zelf?

Er zijn drie groepen slaapstoornissen : in- en doorslaapstoornissen, stoornissen die gepaard gaan met sterke slaperigheid overdag en stoornissen die samenhangen met allerlei andere gebeurtenissen die zich gedurende de nacht kunnen afspelen.

Het slaapdagboek

Om meer zicht te krijgen hoe het slaappatroon er uit ziet, moet hierover eerst informatie verzameld worden. De eenvoudigste manier om dat te doen is het bijhouden van een slaapdagboek. In zo'n dagboek kunt u elke ochtend in het kort noteren hoe u de afgelopen nacht geslapen heeft. De reden om dit op deze manier bij te houden is dat:

• Het moeilijk is om over een langere tijd terug te kijken. Zeker bij een klacht die vaak wisselend is van ernst geeft een slaapdagboek een beter overzicht.
• Als u aan het proberen bent om het een en ander in het slaappatroon te veranderen, is het belangrijk om het 'nieuwe slaappatroon' te vergelijken met het oude. Ook hiervoor is het slaapdagboek een goed hulpmiddel.
• Het slaapdagboek kan informatie opleveren die nuttig is in het beslissen wat er nu precies anders zou moeten en ook kunnen

Tijd in bed - Tijd uit bed – Inslaapduur – Slaapduur - Aantal keren wakker - Kwaliteit van de slaap - Gevoel van uitgerustheid overdag

Noteer hoe deze zijn

zeer slecht - slecht - redelijk - goed - zeer goed

Een aantal punten zijn hierbij van belang:

• Wat is het gevoel van uitgerustheid overdag. Dit is het allerbelangrijkste deel van het slaapdagboek. Als u zich overdag uitgerust voelt, krijgt u waarschijnlijk voldoende slaap. Het probleem kan dan liggen in een verschil tussen uw verwachting van de slaap en wat uw lichaam nodig heeft. Zo denken veel mensen dat ze absoluut 8 uur per nacht moeten slapen, terwijl dat, zeker als u ouder wordt, vaak niet zo is.
• Wat is de gemiddelde inslaapduur. Hoewel al eerder gezegd is dat er weinig standaard waarden te geven zijn voor slaap- en inslaapduur, wordt er vanuit gegaan dat de gemiddelde inslaapduur onder het half uur moet liggen.
• Het aantal keren dat de slaap onderbroken wordt, kan ook van belang zijn. Vraag uzelf af wat hier de oorzaak van kan zijn. Heeft u overdag een dutje gedaan of heeft u uitgeslapen? Veel koffie of alcohol gedronken?
• Is er verschil tussen het weekeinde en de week? Zij de slaapomstandigheden dan anders? Minder stress? Andere bedtijden?

Naast de informatie die het slaapdagboek u geeft, kunt u op deze manier de beginsituatie vergelijken met de situatie die ontstaat als u probeert uw slaapgewoonten te veranderen. Daarom is het noodzakelijk om gedurende de hele periode door te gaan met het slaapdagboek.

Veranderen: hoe?

Als u alle informatie heeft doorgelezen, vraagt u zich misschien af hoe u het veranderen van uw slaappatroon nu kunt aanpakken.

Eigenlijk is dit niet zo erg ingewikkeld. Het is alleen erg belangrijk om het stapsgewijs aan te pakken.

Het komt er op neer dat u eerst vast moet stellen hoe het slaappatroon er op dit moment uitziet door het slaapdagboek bij te houden. U kunt kiezen uit:

• Het veranderen van gewoonten
• Leren ontspannen
• Het veranderen van gedachten.

Welke u kiest is niet zo belangrijk, zolang u de verandering maar lang genoeg doorzet om te kunnen bepalen of dit iets verbeterd aan uw slaappatroon. Dit controleert u door verder te gaan met het slaapdagboek.