Spreekbuis van de tijdgeest

Op dinsdag 13 juli presenteert de Duitse regionale televisiezender Westdeutscher Rundfunk (WDR) het 'jeugddrama' — hetgeen in dit geval betekent ontstaan tijdens de jonge jaren van de auteur Kabale und Liebe uit 1784 van Friedrich (von) Schiller (1759-1805). Dat gebeurt in het kader van het programma Theater aus NRW (Nordrhein-Westfalen). Het stuk wordt in de VPR)-Gids gekwalificeerd als wetenschapskomedie, en dat zou enerzijds kunnen betekenen dat we iets anders voorgeschoteld krijgen dan we in eerste instantie verwachten, aangezien het toneelstuk van Schiller — dat eerst Luise Müllerin zou gaan heten; onder de titel Luisa Miller is het in 1845 getoonzet door Giuseppe Verdi — als bürgerliches Trauerspiel geldt.
Anderzijds maakt de redactie van genoemde programmagids reeksen blunders als het om muziekdrama's of andere composities gaat, en derhalve kunnen we pas achteraf met enige zekerheid vermelden waarover het allemaal wel ging. In ieder geval denk je toch even aan een korte tekst die Schiller zelf ten beste heeft gegeven: "Ich möchte gern in dieser holperichten Welt einige Sprünge machen, von denen man erzählen soll." 

Profetische woorden?

Dat heeft Schiller genoteerd in de tijd dat hij aan Kabale und Liebe heeft gewerkt. Die periode liep van september 1782 tot januari 1784. De eerste gedrukte editie van het stuk verscheen op 15 of 16 maart van dat jaar bij Schwann in Mannheim, waar Schiller sedert enige tijd woonachtig was. Op 13 april 1784 werd de eerste opvoering van dit drama in vijf bedrijven gerealiseerd in Frankfurt am Main.

Wellicht dat de regie van het door de WDR — deze dinsdag tussen 23:45 uur en uur in de nacht op woensdag 14 juli — uit te zenden productie die sprongen voor de auteur heeft gerealiseerd, zij het twee eeuwen na diens verscheiden, en is het de bedoeling dat ik op deze site achteraf daarover "erzählen soll." In het laatste geval bent u, in verband met Kabale und Liebe nog niet van ons af. Want als er al sprake is van een andere voorstelling dan wij in principe in gedachten hebben, en daarin meer kabaal dan liefde in voorkomt, zijn wij allen op deze plek enigszins ontregeld.

____________

Afbeeldingen

1. Friedrich (von) Schiller door Johann Friedrich Bolt (1769-1836), omstreeks 1792.

2. Voorzijde van de gebonden editie van het Schiller Handbuch van uitgeverij Metzler, Stuttgart 2005.

Film èn boek in drie delen

Op maandag 12 juli begint de NCRV via Nederland 2 met de uitzending van de eerste aflevering van het driedelige Britse kostuumdrama Wuthering Heights naar de gelijknamige romantische, gothic novel uit 1847 van Emily Brontë (1818-1848), verschenen onder het mannelijke pseudoniem Ellis Bell. Net als haar zuster Charles gebruikte Emily een mannenaam voor haar boeken, omdat ze anders geen schijn van kans zou hebben om een uitgever die vinden die bereid was hun werk te publiceren. De titelpagina verraadt dat het boek aanvankelijk in drie delen is verschenen; heden ten dage zien we in de meeste gevallen een editie in één band of paperback. 

Wuthering Heights is de enige roman van Emily Brontë, verder publiceerde ze gedichten. Het boek is in ons land eveneens populair geworden, en wel onder drie verschillende titels: Woeste Hoogten, vervolgens als De Woeste Hoogte en als boek voor de lezers van de toenmalige Libelle  en andere bladen die door uitgeverij De Spaarnestad Haarlem werden uitgegeven, met de van de Engelse titel sterk afwijkende titel Het huis der Stormen.

Drie maandagen
De eerste aflevering is  op Nederland 2 te zien tussen 21:05 en 21:40 uur, hetgeen betekent dat de drie delen samen — elk van de beide navolgende maandagavonden wordt opnieuw een gedeelte gepresenteerd — de lengte van een normale speelfilm innemen. Dat de productie niet in z'n geheel wordt uitgezonden, zal te maken hebben met enkele factoren: ten eerste is de vervaardiging van die kostuumdrama's een nogal kostbare aangelegenheid, en de BBC zal de laatste jaren ook meer geld in het laatje willen zien rollen als andere zenders zich aanmelden, hetgeen niet alleen met de reeds langer bestaande crisis bij de BBC te maken heeft, maar tevens met de economisch woelige tijden waarin we inmiddels zo'n twee jaar doorbrengen, gekoppeld aan een — ondanks de economische groei — nog steeds onzekere toekomst. Tweede overweging is dat tijdens een vakantieperiode er eigenlijk te weinig kijkers zijn voor zo'n film ineens. Dat heeft echter ook een keerzijde. Diverse vakantiegangers zien gedurende de vijftien dagen dat deze drie afleveringen te zien zullen zijn, er maar één van kunnen bekijken, waardoor het  verlangen de resterende delen eveneens (ooit) te kunnen zien, zal groeien. En dat leidt er eventueel toe dat de film in de winter of volgende zomer ook nog eens ineens zal worden voorgesteld.

Film uit 2009

Het verhaal van de weesjongen Heathcliff is al diverse keren verfilmd, waarvan de bekendste versie die uit 1939 van William Wyler (1902-1981) is, met in de hoofdrollen Laurence Olivier (1907-1982) en Merle Oberon (1911-1979). Dat is weliswaar niet de oudste verfilming, maar het is niet bekend of daarvan nog een exemplaar bestaat. Tussen alle serieuze verfilmingen is een kort gedeelte als satire in het programma Monty Python's Flying Circus bij de adepten van die reeks bekend gebleven. Daarin communiceerden Heathcliff en Catherine door middel van seinvlaggen met elkaar; hilarisch. De delen van de versie die deze en de komende twee maandagen door de NCRV zal worden voorgesteld, stamt uit 2009 en is geregisseerd door Coky Gledroyc. De voornaamste rollen worden vervuld door Tom Hardy (geboren 1977), Charlotte Riley (geb. 1981) en Andrew Lincoln (geb. 1973). Peter Bowker maakte de adaptatie van de oorspronkelijke roman.

Degenen die het wereldvermaarde boek kennen, zijn vertrouwd met de handeling, degenen die dat niet zijn, moeten zich maar laten verrassen door deze klassieke liefdestragedie.

Afbeeldingen

1. Emily Brontë, geschilderd door haar broer Branwell (1817-1848), die één jaar ouder was dan Emily en in hetzelfde jaar overleed als deze zuster.

2. Titelpagina van de eerste druk (in drie delen) van Wuthering Heights.

3. Actrice Charlotte Riley. (Foto overgenomen van haar website.)

4. Acteur Tom Hardy. (Detail uit foto; overgenomen van website.)