Het is hier nog steeds zomer. Er is natuurlijk een stuk minder volk, veel rustiger maar het water van de zee is warm en er is geen wolkje aan de lucht.

Tien jaar geleden, vliegtuigen vlogen in het WTC. Intussen kenden we de oorlogen in Afghanistan en Irak, landen die nu volledig gecontroleerd worden door het Westen. In Irak waren geen massa-vernietigingswapens (de zogezegde reden om binnen te vallen) en in Afghanistan worden nog steeds vrouwen gestenigd voor overspel (maar daar zwijgt de pers nu over).

Neen, ik had nooit een greintje sympathie voor Saddam of voor de Taliban. Maar dat betekent niet dat ik de interventies van het Westen goedkeur of ooit heb goedgekeurd!

Het was verschrikkelijk op 11 september toen vele mensen stierven in naam van een integristische (moslim) ideologie.

Maar in Afrika sterven honderden keren meer mensen door de Westerse kapitalistische ideologie.

Is een Afrikaans kind minder waard dan een blank Westers kind?

Het is alweer een tijdje geleden dat ik deze blog nog heb aangevuld. Maar … geen nieuws is goed nieuws.

Mordogan leeft, net als wij, op het ritme der seizoenen. De dingen herhalen zich. En het meeste over deze streek heb ik al in vorige artikeltjes geschreven.

Wat wel anders is dan de vorige jaren zijn de bezoekjes van familie en vrienden uit België, die nu meer gespreid verlopen. Eigenlijk is dat voor ons telkens weer vakantie. Voor ons zijn het momenten waarop we er eens op uit trekken met ons bezoek en dan ontdek je opnieuw dingen die je als ‘normaal’ ervaart omdat ze behoren tot je dagdagelijkse leven.

Niet alleen in België voel je de gevolgen van de klimaatswijziging. Waar april en mei voor België abnormaal warm waren, was het weer hier abnormaal koud. Maar vanaf eind mei schoot de thermometer als een pijl in de lucht en juni en juli waren abnormaal heet. Augustus is dan weer minder heet dan normaal en er is vrij veel wind.

De gevolgen van de economische en financiële crisis zijn ook hier voelbaar. De Turkse lira lijkt in vrije val te zijn en verloor het laatste half jaar een kwart van zijn waarde. Voor wie Turkije bezoekt mag dit al een goede zaak zijn, voor de bevolking hier is dit in vele gevallen dramatisch. In de steden bijvoorbeeld betalen vele mensen hun huur in ‘harde valuta’ (euro of dollar) wat hun koopkracht serieus aantast.

Intussen is het hier ook ramadan. Degenen die het volgen (en hier is dat zeker niet de meerderheid van de bevolking) hebben het niet makkelijk. De periode waarin men niet mag eten of drinken omvat twee derde van de dag en met het weer hier, is dit een beproeving. Dit weekend hielden de christenen (Armeniërs, orthodoxe christenen) hun ‘druivenvasten’. Dit gaat terug naar de pre-christelijke traditie. Men mag geen druiven van de nieuwe oogst eten tot zij gezegend zijn. In verschillende kerken worden de druiven gezegend, daarna vermengd met niet gezegende druiven om daarna uitgedeeld te worden aan de mensen. Het feest symboliseert de vruchtbaarsheidrites uit een ver verleden.

Tegelijk heb je in deze periode overal de dorpsfestivals. Normaal is dat een hele dag feest maar met de ramadan (die in de dorpen veel meer wordt opgevolgd dan in de steden) is dit moeilijk te combineren. Toch blijven de festivals leuk met de streekeigen specialiteiten. Het laatste dat we hebben ontdekt is ‘olijvenconfituur’ en dat is heel lekker.

Tenslotte nog dit. Onlangs liep ik in onze supermarkt en vond daar sigarettenaanstekers. Ze hadden de beeltenis van ‘manneken pis’. Of hoe een stukje van ‘de Belgische cultuur’ ongemerkt is overgewaaid naar Turkije.

Tot nu toe zijn de april-temperaturen ondermaats voor Mordogan. Deze morgen was er een fikse stortbui en de zomer wil maar niet komen. De temperaturen schommelen wel rond de twintig graden maar eigenlijk is dit te weinig voor de tijd van het jaar. Klagen doen we niet. De winter was uitzonderlijk zacht en dan af en toe een beetje regen, we zullen maar denken dat het goed is voor de tuin.

Vorige week zaterdag zijn we naar Chios geweest. De overtocht Çesme-Chios duurt ongeveer een klein uurtje en het weer viel mee. Behoudens een uitstap wilden we inkopen doen. Sommige producten zijn hier peperduur geworden, onder andere vlees, diepvriesproducten, conserven, alcohol, importproducten. Maar ons hoofddoel was om coffeepads te kopen.

Er is een Lidl in Chios en een Superspar. De taxi erheen is spotgoedkoop (5,5 euro). We hadden echter een grote fout gemaakt door geen diepvrieszak mee te nemen. De prijzen van vlees liggen op minder dan de helft van wat we hier betalen. Diepvriesproducten en alcohol kosten een derde van wat wij hier betalen. Alleen, geen coffeepads te vinden en we hadden geen diepvrieszak bij! Sinds meer dan een maand zijn onze coffeepads op en nu drinken we maar nespressokes, die kan je hier ook bestellen aan anderhalve keer de prijs bij ons.

Toen we terugkwamen wilden we in de taxvrije winkel twee flessen campari (het was een reclamebox) kopen. Dat ging echter niet. Maximum één fles per persoon en hoewel we met twee waren was het niet mogelijk tenzij er een fikse toeslag werd betaald. We hebben het er dan maar bijgelaten.

Op de terugweg nog gevulde mosselkes gekocht. Dat was ons avondmaal. Het was een mooie uitstap en volgende keer zullen we ons beter voorbereiden. Heb intussen een nieuwe firma gevonden die voor 21 euro heen en weer gaat en met mogelijkheid de auto mee te nemen. Dan doen we ginder ook eens volledig het eiland.

Maandag was Sevim doodziek. We wilden naar Izmir gaan maar het ging niet. Ze is nog steeds ziek en heeft me ook besmet. Het is een smerig griepje en we hopen er zo snel mogelijk vanaf te zijn.

Intussen is hier de verkiezingscampagne gestart. Volgens de opiniepeilers zou de regerende AK-partij afstevenen op alweer een absolute meerderheid. Om heel eerlijk te zijn, ik kan dat niet begrijpen, net zomin ik kan begrijpen dat de NVA door de politieke impasse nog een paar procent zou stijgen.

Zal daarom maar eens afsluiten met een dooddoener. Het is een stuk uit een gedicht van Henk van Randwijk. ‘Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht’.

Vrouwendag op 8 maart. Bij ons in het dorp, zijn er verschillende activiteiten verspreid over drie (!) dagen. Feesten, optredens, gespreksavonden. Mannen zijn niet uitgesloten maar in de praktijk gaat geen man er naartoe.

Als Turkse vrouwen hebben we echter niet zoveel om te vieren. Onder de regering van de conservatief islamitische AK-partij de voorbije tien jaar is onze positie verslechterd.

Het geweld op vrouwen is enorm toegenomen. Van iets meer dan zestig dodelijke slachtoffers in 2002 is het opgelopen tot meer dan duizend doden per jaar. Meer dan 40 % van de vrouwen heeft te maken met huiselijk geweld. Onlangs werd in Van een vrouw door haar echtgenoot vermoord. De vrouw had klacht ingediend wegens mishandeling maar de politie vond het niet nodig daarop in te gaan. Het is helaas geen ‘fait divers’. Het gebeurt meer en meer.

Hoewel iedere stad van meer dan vijftigduizend inwoners verplicht is een opvanghuis voor vrouwen te voorzien, wat een goede zaak is, gebeurt dit meestal niet. Meer nog, sommige steden maken er een feest van als ze een vrouwenopvanghuis openen zodat iedereen weet waar het zich bevindt.

Het aantal ere-moorden neemt toe. Hoewel er nu levenslang op staat, wat je een positieve zaak kan noemen, blijven de straffen meestal ondermaats. Onlangs was er een scholiere in Mardin die misbruikt werd door tientallen mannen (waaronder de schooldirectie). Geen van deze mannen werd tijdens het onderzoek gearresteerd. De uiteindelijke straffen zijn zeer laag. De procureur vond het nodig te stellen dat het meisje het zelf had uitgelokt (het kind was nog geen twaalf jaar!). Misschien wordt zij daarvoor gestraft!

Een professor kwam onlangs in het nieuws. Hij vond dat vrouwen die ‘onbehoorlijk’ gekleed waren achteraf niet moesten protesteren tegen het feit dat ze werden verkracht. Ze zouden het op deze manier ‘zelf uitlokken’.

De vrouwelijke tewerkstelling is de voorbije tien jaar gezakt onder de 19 procent. Daarbij worden ook de vrouwen in de landbouwsector meegerekend (waar ze het sterkste vertegenwoordigd zijn).

Een burgemeester van de AK-partij aan de Zwarte Zee zag een oplossing voor het Koerdisch probleem. Hij vond dat de mannen maar een tweede (Koerdische) vrouw moesten nemen, hoewel dit verboden is volgens onze wetgeving. Hij werd wel terechtgewezen door diezelfde AK-partij maar het zegt veel over de veranderingen die momenteel aan de gang zijn in Turkije!

Vroeger was de hoofddoek op de universiteiten verboden. Ondanks uitspraken van het grondwettelijk hof en het Europees hof die deze maatregel goedkeurden, zijn hoofddoeken nu toegelaten voor studentes. Ik draag zelf geen hoofddoek en hoewel ik zelf moslim ben heb ik nooit de behoefte gevoeld die hoofddoek te dragen. Uiteindelijk is het de keuze van iedere vrouw en dat hoeft men niet in wetten te regelen. De voorstanders van het dragen van een hoofddoek zeggen dat zij momenteel uitgesloten zijn in openbare diensten. Een terechte opmerking.

Maar tegelijk er is ook een andere realiteit. In de bedrijven, gerund door de conservatief anatolische tijgers, werken er wel vrouwen maar hoeveel vrouwen zonder hoofddoek werken daar? Wie kan werken in deze bedrijven als ze geen hoofddoek dragen? Welke mannen kunnen er werken als ze niet meegaan met de door het bedrijf georganiseerde dolmussen naar de vrijdagse moskee? Is dat soms geen uitsluiting?

Europa beroept zich altijd – heel terecht – op godsdienstvrijheid.  Er is de praktijk van Turkije waar vrouwen met hoofddoek niet kunnen werken in de openbare sector maar tegelijk is er de praktijk van de private sector waar vrouwen zonder hoofddoek niet aan de slag kunnen. In Kayseri, Konya of Denizli zou ik er als vrouw zonder hoofddoek nooit een job kunnen krijgen.

In Denizli – een exportgerichte textielstad – verklaarde een bedrijfsleider dat hun concurrentiepositie vanaf de tachtiger jaren enorm verbeterd was omdat ze vrouwen tewerkstelden. Op zich een goede zaak. Maar tegelijk verklaarde deze man dat zij deze vrouwen minder hoefden te betalen als mannen omdat – ze geen verantwoordelijkheid hadden voor het gezin! Verklaringen als deze kwetsen mij. Omdat ze vrouwen direct in een afhankelijke positie plaatsen.

Bij de benoeming van de nieuwe kaymakans (iets als gouverneurs) in de provincies stelde onze eerste minister dat zij moesten trouwen omdat het ‘ongepast was voor een ongetrouwde man om mensen thuis te bezoeken’. Daarnaast roept hij de vrouwen op minimum drie kinderen te krijgen.

Europa zwijgt hierover in alle talen. Alle partijen en in eerste instantie de Groenen hebben hier boter op het hoofd. Zij prijzen het Turkse model als een alternatief. Maar als het over syndicale en vrouwenrechten gaat hoor ik ze bijna nooit. Hun bekommernis geldt wel voor Westerse landen maar nooit voor Turkije!

Ik geef toe dat het vroeger ook slecht gesteld was met vrouwenrechten. Ik geef eveneens toe dat ook andere partijen zich weinig gelegen laten aan vrouwenrechten, maar het conservatisme onder de huidige regering legt een druk op vrouwen. Die druk was er vroeger veel minder. Turkije vervulde voor de tweede wereldoorlog een pioniersrol inzake vrouwenrechten. Vandaag worden deze steeds meer naar de achtergrond geschoven.

Ja, dank zij deze regering is er kapitalistische vrijheid gekomen. Overheidsbedrijven worden verkocht voor een appel en een ei aan de privé, het ontslagrecht is nog maar eens versoepeld, er komt kernenergie en de rijke nieuwe elite van centraal Anatolië is nog een stuk rijker geworden. Deze nieuwe elite heeft nu de politieke macht. Hun invloed is te voelen tot in de verste uithoeken van Turkije. Maar of de positie van de vrouw erop is verbeterd, daar heb ik grote twijfels over.

Alvast een goeie vrouwendag toegewenst voor iedereen. Wij zullen ons nooit laten muilkorven!

sevimarslan59@yahoo.com

De verbouwingswerken zijn voorbij – althans voor een paar jaar. In feite hebben we twee terrassen aan onze voorgevel dichtgemaakt waardoor we twee bijkomende kamers hebben (eentje beneden en eentje op de bovenste verdieping).

Tegelijk kunnen we alles openzetten zodat we in de zomer wel kunnen genieten van de zon zonder de volle zon te hebben.

Ook hebben we alle buitengevels laten schilderen en de muren van de overdekte terrassen laten onderkappen. Er is immers een vochtprobleem omdat men bij het bouwen van een huis de funderingen niet isoleert voor opkomend vocht.

Het plezante is – ik hou van de benedenverdieping terwijl Sevim het hooggelegen terras verkiest. We hebben ruimte zat en als de zon schijnt dan is het zalig.

Die uitbreiding is ook gericht op bezoek. Op de tweede verdieping kunnen nu vijf mensen slapen, de eerste verdieping vijf en het gelijkvloers drie. Op de tweede verdieping is ook een toilet, keuken en douche geïnstalleerd. Hierdoor kunnen we boven – het andere (open) terras op de tweede verdieping – ontbijten en zien we de zee.

Eerst nog iets over het weer. Tot op heden hebben we overdag op 2,5 maanden (december, januari en tot nu toe) maximum tien dagen regen gehad overdag. De middagen waren meestal heel zacht en wolkenloos. Maar eergisteren regende het de ganse dag. Men voorspelde de komende week iedere dag wolken en regen. Gisteren was er alleen bewolking en vandaag is het zalig warm. Geen wolkje aan de lucht. Maar verwacht toch dat de winter eens moet komen. Want tot op heden hebben we er weinig van gezien.

Foto 1 - de voorgevel
Foto 2 tot 5 - benedenterras
Fotot 6 tot 9 - boventerras

Regelmatig volg ik de berichtgeving uit België. Met een kritische blik weliswaar. Ik vind de situatie heel, heel erg triest. Men wil ons laten geloven dat de Franstaligen en de Vlamingen met getrokken wapens tegenover elkaar staan. Alsof het daarom gaat.

Als je mij vraagt, wat ben je, dan moet ik zeggen, ik weet het niet. Op mijn identiteitskaart staat ‘Belg’ maar ik voel me echt geen Belg. Ik voel me nog veel minder ‘Vlaming’. De Vlaamse cultuur is geabsorbeerd door rechts en extreem-rechts en hoewel ik culturele eigenheid heel belangrijk vind, voel ik me absoluut geen part van de rechtse cultuur van ‘De Winters en De Wevers’.

Ik hou van een Wannes Van De Velde, een Willem Vermandere en een Raymond Van het Groenenwoud. Zij maken deel uit van mijn cultuur.

Maar ik verafschuw het VOKA (Vlaamse patroonsorganisatie waarvan de NVa zegt dat het hun bazen zijn), ik verafschuw de collaboratie en zeker verafschuw ik het fascisme van partijen zoals het Vlaams Belang.

Tegelijk bewonder ik mensen zoals een Kamiel Huysmans, een August Vermeylen of een Jef Van Extergem.

Maar … al bij al … voel ik me solidair. Mijn vijanden zijn de Waalse en Vlaamse patroons. Het zijn zij die beter worden van de staatshervorming die men wil doorvoeren. Het zijn zij die – naast een notionele aftrek die 5 miljard euro per jaar bedraagt en naast een vermindering van sociale zekerheidsbijdragen die eveneens 5 miljard euro per jaar bedraagt – alle profijten naar zich zullen toetrekken. En de doorsnee Vlaming en doorsnee Waal zal er alleen slechter aan toe zijn.

Sorry hoor, voor mij hoeft dat niet. Waar ik achter sta is een solidair België, waar de belangen van loon- en weddetrekkenden centraal staan. Waar onze sociale zekerheid niet wordt ondermijnd. Waar er nog vaste benoemingen zijn. Waar men iets doet aan de pensioenen. Waar men strijdt tegen de armoede. Waar de sociale afbraak stopt.

Helaas is dit niet de dagorde van de huidige politieke partijen!

In Egypte kwam de bevolking massaal op straat omdat de politiek geen binding meer had met de bevolking. Ik vraag me heel eerlijk af, zijn wij er beter aan toe?

Vandaag gingen we wandelen. Helaas waren we veel te dik gekleed. Toen we aankwamen in het centrum zaten de terrasjes vol. Geen wind, rond de 23 graden. Een hemel met hier en daar een wolkje maar echt lenteweer.

Februari lijkt hier wel lente te zijn. Open hemel, op de middag warm. Regen, de voorbije twee maanden een dag of zeven en dan nog niet gans de dag. Als je spreekt over ‘opwarming van de aarde’ dan geldt dit zeker voor onze regio. Het is droomweer.

Toen we rond vier uur thuiskwamen was het nog meer dan twintig graden. We moesten wisselen van kledij omdat we te warm gekleed waren.

Binnenkort komt de winter in de rest van Turkije, maar hier blijft het goed. Tsja, meer kan je niet wensen.

De moeder van onze buurvrouw is overleden, ze was 86. Ik wist dat ze ziek was, maar ik was er niet goed van. Vroeger zat ze iedere dag buiten op het terras, een klein mager vrouwtje dat weinig of nooit sprak. Ik weet niet goed hoe ik mijn medeleven moet betuigen met de buurvrouw want daarvoor is mijn Turks veel te beperkt.

Ik heb het steeds moeilijk bij overlijdens. Het is misschien de natuurlijke gang van het leven, zeker als je oud bent, maar ik kan het moeilijk aanvaarden. En ik heb het extra moeilijk als het om leeftijdsgenoten of vrienden gaat. Vorig jaar overleden in België twee vrienden van mij en ik kon niet naar hun begrafenis gaan. Dat doet pijn want het is alsof je geen afscheid kan nemen.

Op zulke momenten, het kan misschien gek klinken, benijd ik mensen die in een god kunnen geloven. Voor gelovigen zal een overlijden evengoed moeilijk zijn maar zij kunnen hoop putten uit een leven na het hiernamaals. Als vrijzinnige heb ik dat niet. De dood is een definitief afscheid.

Op momenten als deze zie ik telkens mijn leven voorbijgaan. Ik zie mijn kinderjaren op de boerderij van mijn grootouders. Ik ruik de beesten in de stallen. Zie de oude boomgaard met torenhoge bomen en appels en peren die je nu nergens meer kan vinden. De rest zijn flitsen. Momentopnames. Alles raast als een op hol geslagen film door mijn hoofd. De mooie en de minder mooie momenten. Eén persoon komt steeds terug, mijn grootmoeder. Een prachtige, heel intense vrouw. Een open kijk op het leven. Misschien de enige die ooit mijn rebelse jeugdjaren kon begrijpen.

De dood is ook een moment waarop je leert te relativeren. Wat is echt belangrijk in je leven. Het antwoord is heel eenvoudig. Mensen. Wij zijn sociale wezens die leven in gemeenschappen. Materiële welvaart is zo onbelangrijk. Het is door mensen dat je jezelf leert kennen. Kinderen, familie, vrienden. Die dingen zijn veel belangrijker dan geld.

Spijtig genoeg draait het in onze wereld allemaal om geld. Menselijke waarden staan onderaan de ladder. Dat is misschien net het verschil waarom ik kies voor een wereld waar die waarden terug aan de top van de ladder komen. Voor mij is dat het socialisme. Het is geen kille steriele ideologie. Het is een manier van leven, van denken, van hoop en van strijd. Het bouwt voort op wat zou moeten zijn, een wereld waarin mensen voor en door mensen kunnen leven.

De bergen zijn gehuld in grijze mist. Vandaag regende het pijpestelen. Het begin van de winter is ingezet. Temperaturen een stuk naar beneden en de zon heb ik niet gezien. Maar binnen twee dagen is het alweer zonnig, alleen een stuk kouder.

Hier, op onze site, kabbelt het leven voort. Vier gezinnen en een eenzame dichter die hier telkens de winter doorbrengt. Het lijkt – letterlijk en figuurlijk – een eiland, afgesneden van de wereld.

Op oudejaarsavond gingen we naar het centrum van ons dorp. Het leek uitgestorven. Drie restaurants hadden de deuren open. We gingen naar het restaurantje op de pier. Dit keer – wat meestal niet het geval is – zat het vol. Eigenlijk is het er heel gezellig maar het trekt geen volk. Waarom, ik weet het niet. De deuren stonden open en zodra we hadden plaatsgenomen werd een asbak op de tafel geplaatst. Er is een rookverbod maar ja, dit is Turkije he. De klok die het uur moest aanwijzen was niet direct betrouwbaar en plots waren er mensen aan het dansen. Uiteindelijk sprong een jonge vrouw op en begon af te tellen. Het was nieuwjaar. Gelukwensen. Drie jongeren hadden bier gevraagd en de man van het restaurant bracht de flesjes die hij opende – je gelooft het nooit – met de achterkant van een vork. Maar hij deed het handig hoor. Daarna liep iedereen naar buiten maar ja, geen vuurwerk. De zee lag er kalm bij en het was niet koud. Geen wind en zacht.

Dit jaar wordt voor Turkije een heel belangrijk jaar. Er zijn parlementsverkiezingen die dit keer wel eens voor een ommekeer zouden kunnen zorgen. Wij hopen alvast dat de AK-partij geen absolute meerderheid meer haalt. Hoewel deze partij volop wordt gesteund door de conservatieven, sociaal-democraten en groenen van Europa (de groenen gaan hierin het verst, zij zijn een vloermat geworden van de AK-partij), stevent het land af op een presidentieel conservatief islamitisch regime. Maar de economie boomt en blijkbaar is dat voor voornoemde partijen belangrijker dan echte democratie. Op dat vlak is trouwens weinig verschil met hun sociaal economische standpunten in Europa waar zij aan hetzelfde zeel trekken.

Daarnaast is er de Koerdische kwestie. Hoewel de Koerdische partij (BDP) de enige was en is die een concreet – en heel gematigd – voorstel heeft gedaan, trekken alle andere partijen de Turks-nationalistische kaart. Maar Turks-Koerdistan is in beweging en ook al verbieden ze de BDP opnieuw, steken ze opnieuw de kaders van de BDP in de gevangenis, tegenhouden kunnen ze het niet.

Turkije is een land in beweging. Het zal veranderen. Hopelijk in de democratische richting. En er is hoop. Het verzet groeit. Ook vanuit de arbeidersbeweging. Ook vanuit de Alevieten.

Net zoals er hoop is voor Europa. De massale stakingsbewegingen vorig jaar tegen de diverse besparingsplannen bewijzen dat de werknemers zich niet als vee zullen laten afslachten voor een tot niets leidende besparingspolitiek.

De hoop op verandering. Want het is nodig. Meer dan nodig.

En naast die hoop, alvast de beste wensen voor alle lezers van deze blog. Gezondheid, vrede en geluk. Voor jullie zelf, je familie, vrienden en kennissen.