Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
Categorieën
Natuurvereniging DEN BUNT vzw
Welkom op de blog van Natuurvereniging DEN BUNT. Onze vereniging is gestart in 1981 en bestaat nu dus meer dan 40 jaar en telt ruim 200 leden in de Kempense regio. Alles wat te maken heeft met milieu, natuur en natuurfotografie, activiteiten van onze vereniging...enz. vind je terug op deze blog. En deze blog is er voor en door de leden. Wil je een bericht plaatsen, dan kan dat door mij een mailtje te sturen met de te plaatsen tekst en foto's. Volg ons ook op onze Facebookpagina.
19-09-2024
GOED OM WETEN - TJIFTJAF
Tjiftjaf - Phylloscopus collybita - Chiffchaff
Voor veel vogelaars is de eerste tjiftjaf in het voorjaar een welkom signaal dat de lente is begonnen. Nu, aan het eind van de zomer vertrekken de eerste tjiftjaffen uit ons land. Geniet nog maar even van de laatste verdwaalde, zingende tjiftjaf. Pas in maart zal het weer losbarsten nadat de tjiftjaffen de winter in Spanje, Portugal en Marokko hebben doorgebracht. De komende weken is de tjiftjaf niet meteen weg, ook de noordelijke tjiftjaffen trekken de komende tijd nog door ons land.
Tijdens onze meerdaagse begin september werd de monding van de IJzer bezocht. Slikken en schorren vloeien over in duinen. Landschappelijk prachtig waarbij de duinen een aantrekkelijk biotoop vormen voor konijnen. Een waarschuwend bord vermeld de mogelijkheid dat je zieke en dode konijnen ontdekt (zie tekst bord). Helaas zijn er steeds minder, een verlies voor het landschap.
Konijnen (Oryctolagus cunilunis) in de wilde natuur zijn beslist geen doetjes. Met hun vlijmscherpe tanden kunnen ze zich een weg knabbelen door haast ondoordringbare duindoornstruiken. Bij pas opschietende struiken op kale duinen is dat knabbelgedrag erg nuttig om bosvorming te voorkomen. Duingraslanden worden daardoor in stand gehouden en losgekomen zand door het graven van pijpen kan verstuiven. Een uniek duinenbestand heeft een mix van:
- duinen met struiken en bomen - kale duinen die kunnen verstuiven - natte duinpannen met eigen fauna en flora - duingraslanden
Minder konijnen vertaalt zich in meer struikgewas en minder duingraslanden en andere duinbiotopen. Ook landduinen met een soortelijk verhaal zijn erg zeldzaam: een door de wind uitgewervelde kom met water en daarachter een paraboolduin.
Als eenmaal de vergrassing/verruiging te fel is opgetreden, waardoor de duinen uiteindelijk een ondoordringbaar geheel vormen, kunnen Noorse fjordenpaarden, Poolse Konikpaarden, Shetlandpony’s , Schotse Hooglanders …. de boel nog wat open trekken. Hun latrines, vaste kakplaatsen zeg maar, lokken op hun beurt specifieke insecten en hier verschijnt mogelijk ook al eens een unieke zwam. Zelfs vlinders lusten ervan.
Myxomatose is sinds vele jaren (vanaf 1950) een konijnenkiller, maar er is nu ook RHD (Rabit Haemmorrhagic Disease) sinds de jaren 1990. RHD veroorzaakt inwendige bloedingen. Het calacivirus komt vrij via het speeksel, de ontlasting of urine van het konijn. Meestal sterven besmette konijnen snel, binnen de 24 tot 48 uur. Er zijn twee varianten van het virus: VHD1 en VDH2. Meer dan 80% van de VDH1 besmette konijnen sterft binnen de twee à drie dagen. De prognose bij VDH2 (V staat voor viraal) besmetting is iets gunstiger. Zo’n 30 tot 95% van de besmette konijnen overleeft de infectie (volgens AniCura google). De ziekte werd het eerst in China waargenomen en komt sinds 1988 in Europa voor. In Nederland is de wildpopulatie van konijnen in 2004 massaal besmet door het virus. Zowel myxomatose als RHD maakt dat konijnen vrij zeldzaam zijn in de natuur.
De volgende symptomen van RDH: krampen, bloederige neusvloei, verminderde eetlust, coördinatieproblemen, tanden knarsen en schreeuwen …….
Myxomatose uit zich door blindheid, tumoren op de kop, geen eetlust ….
De meerdaagse naar de Westhoek was een succes! Daar hier de meeste reislustige Bunters verenigd waren is een vraag voor volgend jaar gelanceerd. Er is genoeg interesse voor 2025. Er was een periode te kiezen: mei, juni of september. Juni is het minst aangestipt en september het meest. Mei scoort ook goed. Uiteraard is het belangrijk dat iedereen zijn mogelijkheden mededeelt. Dat kan zijn mei, juni en september als zij zich dan kunnen vrijmaken. Als het altijd lukt voor U vermeld dan alle 3 maanden.
Als we voor september kiezen dan mikken we op begin september (eerste helft van de maand). Het weer is dan meestal snor. Een optie nemen op een geschikt hotel is dan de eerste stap. Definitieve boekingen zullen later volgen. Een greep uit de mogelijkheden voor een vier- of vijfdaagse reis is fotografisch weergegeven. Het definitief programma zal grotendeels hierop gebaseerd zijn. Dus is het nu een kwestie van het aantal personen te kennen voor een optie (data) en een latere definitieve reservatie van het hotel. Genoeg aantal deelnemers is ook de start qua verkenning voor het organiserend team. De Bunters die nu mee waren zijn al gecontacteerd en hebben nagenoeg allemaal goesting voor een vervolg !
Het is nu aan de Bunters die er niet bij waren om te reageren, en dat liefst zo snel mogelijk.
IJzerzandsteen is de typische roestbruine steen die in het Heuvelland op heel wat plaatsen is terug te vinden. Deze steen gaf de naam aan de Rodeberg. Als getuigenheuvels zijn ze ook te vinden in het Hageland en het Pajottenland, de Vlaamse Ardennen en de Kempische Heuvelrug. Toen de Noordzee regelmatig een groot deel van België overspoelde (Tertiair, 70 tot 3 miljoen jaar geleden), kwam ze tot Diest en werd de Diestiaanzee genoemd. Door de vorming van de Alpen is ook de bodem in de Diestiaanzee opgetild, waardoor het vroeger afgezette glauconiet houdend zand kwam bloot te liggen. Als het ijzer dat hierin schuilt wordt blootgesteld aan lucht gaat het roesten. Een sterke laag ijzerzandsteen vormt een beschermend schild dat voorkomt dat de berg door langdurende erosie verdwijnt.
Heel wat kerkgebouwen en kappelletjes werden (deels) opgetrokken in ijzerzandsteen. Vaak zien we hierin nog schelpafdrukken en zelfs schelpen als getuigen van het zeegebeuren.
Paul en Betty zijn de gelukkige zeearend-ouders van Gloria (geboren op 18 april 2024) en Guido (geboren op 21 april 2024). Gloria duidt op de glorierijke gebeurtenis van de eerste geboren zeearend in België. Guido is ook de naam van de conservator van de Blankaart te Woumen/Diksmuide. Meter en peter van de kroost zijn Maaike Cafmeyer en Wim Willaert.
Een kringende zeearend op thermiek werd gespot tijdens onze vierdaagse, hoog in de lucht en daarna zeilend naar ……? Was het Gloria…. of een van de andere drie?? Met grote zekerheid werd Gloria gespot in het openluchtmuseum Bachten de kupe in Izenberge !!
Waterteunisbloem – Ludwigia grandiflora – Water primrose
Tijdens onze meerdaagse Heuvelland/Westhoek kon je er niet naast kijken. Zowel in natuurgebied "De Verdronken Weide" in Ieper als in de "Blankaart" te Woumen bloeide massaal de waterteunisbloem. Een bedreiging waarmee we zitten, mooi maar helaas ten koste van onze inheemse plantengroei en de waterfauna.
Waterteunisbloem is ingevoerd als vijverplant vanuit Zuid-Amerika. Deze meerjarige invasieve oever- en waterplant is in opmars en verdringt onze inheemse oever- en waterplanten. De plant mag niet meer verkocht worden in Nederland en België vanwege de grote problemen die de plantensoort teweeg brengt als ze in open natuur terecht komen. Volledig dichtgroeien van waterwegen is mogelijk het gevolg waardoor de doorstroming van water wordt afgeremd en slibafzetting wordt bevorderd. Zaadvorming is in Nederland en België nog niet vastgesteld. Stukjes losgekomen stengels kunnen terug wortelen in oevers (vegetatieve vermenigvuldiging). Uitroeien is daardoor moeilijk, daar bij verwijdering altijd wel wat losgekomen stengels en wortels kunnen overblijven. Bloeitijd vanaf juni tot en met september. De plant sterft af in de winter, de wortels groeien in het voorjaar weer uit. Waarnemingen.be meldt groeiplaatsen in Schulensbroek (Limburg), Hoge Rielen (Lichtaart/Kasterlee) en Mol (Den Diel).
Natuurhistorische wandeling "Terkeien" in Witgoor - Zondag 1 september 2024
Een organisatie van de Heemkundige Kring van Retie in samenwerking met Davidsfonds Retie en Natuurvereniging Den Bunt uit Dessel. Gids: Danny Van der Veken.
Klik op de "play-knop" om het filmpje te bekijken (Geluid aan) MP4
Den Bunt doet ook mee.... dus kom zeker eens kijken !!
Den Bunt zal hier aanwezig zijn met een standje. Meer nog: Isabella organiseerde een educatieve kriebelbeestjes-zoektocht! Tijdens een korte wandeling kunnen kinderen (kleuters en lagere school vergezeld van ouders en/of grootouders) op zoek gaan naar een 10-tal insecten (kriebelbeestjes). Het wordt vast en zeker een aangename (gratis) zoektocht.... en alle deelnemende kinderen krijgen bovendien nog een leuk cadeautje. Kom zeker meedoen tussen 13 en 18 uur !!
Vierdaagse "Westhoek - Heuvelland" - 6 tem 9 september 2024 Dag 3 - Zondag 8 september
Luc VANDAEL plaatste reeds diverse foto's op zijn Facebookpagina. Ik heb ze gedownload en gemonteerd zodat U ze ook op onze blog kan bekijken. Klik op de "play-knop" om kort filmpje te bekijken.
Meerdaagse Heuvelland en Westhoek - 6 tem 9 september 2024
Vandaag vertrekken de ingeschreven Bunters voor een meerdaagse uitstap. Wij wensen hen alvast een leuke en aangename vierdaagse.... en hopelijk valt het weer een beetje mee!!
Grote keizerlibel - Anax imperator – Emperor dragonfly
De grote keizerlibel is een van de grootste en meest opvallende libellen in ons land. Volwassen libellen zijn tussen de 6 en ruim 8 cm lang. De vliegtijd van de grote keizerlibel is van half mei tot en met eind oktober, met de grootste aantallen van half juni tot eind augustus. De habitat van de grote keizerlibel omvat plassen, poelen, vennen, vijvers, sloten en langzaam stromende wateren bij voorkeur begroeid met lage planten. Na de paring zet het vrouwtje haar eitjes af op deze in het water groeiende planten (zie foto).
Lang niet iedereen weet het, maar de hazelworm is een hagedis zonder pootjes. Hij lijkt daardoor op een slang. Hazelwormen zijn egaal bruin van kleur. Soms loopt er een dunne, donkere streep over de rug of zijn de flanken heel donker gekleurd. Ze hebben geen vlekkentekening en bewegen zich veel stijver dan slangen. Hazelwormen zijn niet gevaarlijk: ze bijten niet en zijn al helemaal niet giftig.
Hazelwormen komen in ons land vooral voor op de zandgronden in bossen en heidegebieden met dichte vegetatie. Daar leiden ze een nogal verborgen leven. Ze zitten vaak onder gras, hout, stenen of in holletjes in de grond. Vanaf oktober tot in maart gaan ze onder de grond in winterslaap.
De gewone roofvlieg is een vliegensoort uit de familie van de roofvliegen. Deze vlieg is te herkennen aan zijn grijs-bruin-zwarte kleur en wordt ongeveer 14 tot 18 mm lang. De gewone roofvlieg is een algemene soort, die vaak te vinden is op droge zandgronden, langs zonbeschenen bosranden, en op open plekken in het bos en op heidevelden.
Parnassia is een lieflijk plantje dat bloeit vanaf half juli. Als gevolg van bemesting en ontwatering is ze zeer zeldzaam geworden in ons land en terecht wettelijk beschermd. Je kan dit plantje alleen nog vinden in vochtige duinvalleien aan de kust. De vijf kroonbladeren zijn wit met groenige parallel-lopende nerven (zie foto). Onderaan de stengel bevindt zich een hartvormig blad. Ze bloeit nog tot eind september, dus als je op vakantie bent aan onze kust, trek dan eens de natuur in om te kijken of je parnassia nog kunt vinden.
Parnassia in Westhoekreservaat in De Panne (Foto’s: Karel VERBRUGGEN)
De distelvlinder is een bekende lange-afstandsvlieger. We weten dat ‘onze’ vlinders in de nazomer naar Afrika vliegen, zelfs ten zuiden van de Sahara. Nieuw onderzoek geeft aanwijzingen dat ze soms nog verder vliegen en vanuit Afrika, over de Atlantische Oceaan, naar Zuid-Amerika gaan. Deze vlinders vliegen meer dan 7000 kilometer, een fenomenale prestatie, waarbij een beetje wind mee wel helpt.
Beemdkroon bloeit met zijn mooie blauwpaarse bloemen. De bloemen zijn niet groot, tussen de twee en vier centimeter, maar wel sierlijk gevormd. Hij bloeit tot in de herfst. Dat is fijn voor de vele insecten die dol zijn op deze plant. De knautiabij(de wetenschappelijke naam van Beemdkroon is Knautia arvensis) is zelfs helemaal afhankelijk van beemdkroon. De plant is vooral te vinden in Limburg, en eerder ook in het duingebied, maar daar neemt de aanwezigheid steeds meer af. Ook kun je hem in het hele land hier en daar in bermen en op dijken zien staan. En je hoeft er zelfs niet ver voor te gaan: in "Den Hof" (A. Smet Residentie) is hij ook te vinden !
Wandeling "Terkeien" in Retie - Zondag 1 september om 09:00 uur Gids: Danny VAN DER VEKEN
U heeft de uitnodiging voor deze activiteit ongetwijfeld reeds gezien op onze blog. Maar ik kwam ze ook tegen op diverse andere locaties.... kijk maar even mee!
Koraalhertshooi is een in cultuur ontwikkelde kruising die relatief veel is toegepast in gemeenteplantsoenen, maar ook wel in privétuinen voorkomt. In het wild kan de kruising ook ontstaan want in België en Nederland zijn verspreid over het hele land meldingen. Waarschijnlijk maar sporadisch door uitzaaiing en meestal vanuit weggeworpen afval.
Tijdens de meerdaagse van begin september staat ondermeer een bezoek aan Natuurreservaat “De Blankaart” op het programma. Met de nagenoeg geruisloze fluisterboot met elektromotor kan je in alle rust deze prachtige natuur bewonderen.
Lief VAN SINAY heeft ons laten weten dat een kort filmpje over deze fluisterboot te zien is op VTM aanstaande woensdag 28 augustus (20:40 tot 21:25 uur) in het programma “Met vier in bed” (een programma over Bed & Breakfast uitbaters die mekaar uitnodigen). Alvast een smaakmaker….!
In de zomer is het getjirp van sprinkhanen onmiskenbaar. Vooral het mannetje van de grote groene sabelsprinkhaan doet vanaf half juli zijn uiterste best om zo hard mogelijk te zingen. Soms draagt het geluid wel 100 meter ver. Daarmee hoopt hij een vrouwtje te verleiden.
Grote groene sabelsprinkhaan (Foto's: Karel VERBRUGGEN)
Natuurhistoriche wandeling in Terkeien - Zondag 1 september om 09:00 uur (Gids: Danny Van der Veken)
Graag willen we nog eens herinneren aan deze activiteit. Bekijk ook het toegevoegde weerbericht Temperatuur: 24° - Zonnig met af en toe wolken - Droog - Geen wind
Samenwerking Heemkundige Kring Retie en Natuurvereniging Den Bunt. Terkeien is het brongebied van de Werbeekse/Desselse Nete. Hier gaan we op zoek naar sporen van het verleden in de natuur van het grensgebied Retie - Dessel - Postel.
Verzamelen aan Brug 1 (= einde Grensstraat (Retie) en Zanddijk (Dessel) om 09:00 uur We eindigen terug aan Brug 1 rond 12:00 uur
Vanaf de tweede helft van de lente zien we in onze graslanden, bermen en dijkhellingen de paarsrode bloemhoofdjes van Knoopkruid. Hun bloei gaat soms wel door tot in de herfst. Een gemakkelijk herkenbare eigenschap van Knoopkruid is de vorm van de omwindselblaadjes die onder om het bloemhoofdje zitten. Ze beginnen aan de voet als gewone groene tamelijk smalle blaadjes en boven de versmalling gaan ze over in een donkerbruine tot zwarte schub met vele stekels. Het lijkt wel een spinnetje.
De reuzenberenklauw is moeilijk te missen door zijn enorme afmetingen. In één jaar kan hij tot wel vier meter hoog worden. Van oorsprong komt de reuzenberenklauw niet in ons land voor, hij is in de negentiende eeuw vanuit de Kaukasus als tuinplant in ons land gekomen. Daarna is hij op grote schaal verwilderd en dat levert problemen op. De reuzenberenklauw is namelijk erg kiemkrachtig en neemt het licht voor andere planten weg. De plant heeft maar weinig natuurlijke vijanden, omdat hij niet oorspronkelijk uit ons land komt. Het sap van de plant kan schadelijk zijn voor de ogen en huid van mensen en dieren. Dat alles maakt dat de reuzenberenklauw op veel plekken wordt bestreden….. en je kan hem dus beter maar niet aanraken!
Blinde bijen zijn geen bijen, kunnen niet steken en zijn al helemaal niet blind. Dus waar hebben we het dan over? De blinde bij behoort tot de familie van de zweefvliegen. Maar omdat hij wel wat weg heeft van de honingbij, worden ze daar nog wel eens mee verward. Dat het een vliegensoort is, kan je zien omdat hij slechts één paar vleugels heeft, bijen hebben twee paar. Dat ‘blind’ heeft wellicht te maken met het feit dat er haren op de ogen zitten, waaruit ooit de conclusie is getrokken dat hij wel blind moest zijn. Maar dat is niet zo. Hij is wel vermomd als bij, en dat heeft alles met zelfverdediging te maken. Het is even opletten bij deze ‘bij’, want het achterlijf kan óf helemaal zwart zijn, maar ook één of twee paar okergele vlekken hebben. Je kan ze nu veel vinden op bloeiende cichorei, streepzaad en andere composieten.
De muurrouwzwever: een ongenode gast in bijenhotels
De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de achteruitgang van wilde bijen. Eén van de initiatieven om het tij te keren is het aanleggen van zogenaamde bijenhotels, gemaakt van blokken hout met geboorde gaten of bundels van korte stengels riet. Deze vormen een kunstmatige nestgelegenheid voor onder andere behangers- en metselbijen, maar natuurlijk ook hun nestparasieten. De muurrouwzwever is zo’n parasiet en laat zich vooral nu zien.
De muurrouwzwever (Anthrax anthrax) is één van de twintig soorten wolzwevers die in ons land voorkomen. Alle soorten zijn parasieten op eieren of larven van andere insecten, uiteenlopend van sprinkhanen en vlinderrupsen tot bijen en wespen. Verreweg de meeste soorten parasiteren op deze laatste groepen, zo ook de muurrouwzwever. Het is een opvallende soort met donkere vleugels en een compleet zwart lichaam. De dieren zitten meestal op muren met de vleugels half gespreid als een deltavlieger.
Met zo'n 6.500 gemelde nesten van de Aziatische hoornaar in Vlaanderen in 2023, is de Aziatische hoornaar niet meer weg te denken uit onze natuur. Hoe herken je de soort, en wat moet je doen als je een Aziatische hoornaar gespot hebt?
- De gewone wesp is bijna volledig geel en door iedereen wel gekend. Soms ook een beetje agressief. - De Europese hoornaar is veel groter en herkenbaar aan de Belgische driekleur (zwart, geel en rood) Ze is niet agressief. - De Aziatische hoornaar is iets kleiner en geel met veel zwart. Ze vormt een risico voor honingbijen en andere insectensoorten.
Foto's: Karel VERBRUGGEN.
Denk je dat je een Aziatische hoornaar ziet of een nest hebt gezien? Maak een foto en geef je waarneming door via een van volgende kanalen:
