Niet voor alle mensen of mensengroepen is het leven van de medemens iets heiligs. Niet alle mensen of mensengroepen laten de stem van God meespreken in de dialoog met de medemens en de wereld. Zelfs de bijbelse teksten van het Oude Testament zijn op dit vlak heel dubbelzinnig. God wordt wel gezien als de Schepper en Vader van alle mensen, maar dit geloof neemt oorlog, uitbuiting en discriminatie niet weg.

In het tijdschrift 'Christus' heeft de auteur Maurice Bellet op een prachtige wijze de tien geboden vanuit het perspectief 'respect' geformuleerd. Die tien woorden van God zijn en blijven het charter om vredig samenleven mogelijk te maken. God spreekt tot ieder luisterend oor en alléén dat luisterende oor zal iets ondernemen om oorlog, uitbuiting en discriminatie te stoppen.

Je zal beginnen met respect. Je zal niet zeggen: God is dit of dat, God bestaat of bestaat niet, want dat is het beeld dat jij van Mij maakt. Je zal wat er over Mij verteld wordt niet gebruiken om jouw kwaad te rechtvaardigen. Je zal geen beeld van Mij maken. Als je kwaad van Mij spreekt, zal Ik het je niet aanrekenen, want je weet niet hoe je goed van Mij moet spreken. Ik zal jouw kreten en smeken en uw gefluister horen. Ik zal je zelfs begrijpen wanneer je Me vervloekt of je van Mij afwendt, omdat je Me niet kent en Me anders ziet dan Ik ben. Maar Ik zal je niet vergeven wanneer je wilt vernietigen wat van Mij tracht te spreken in jouw omgeving, wanneer je niet langer respect hebt voor de waarheid, voor het leven en voor die andere mens naast je. Je zal niet lasteren. Je zal geen valse eden zweren.
Je zal niet louter leven voor het werk, voor het geld, voor je vermaak. Je zal niet louter leven om je macht te vergroten of om je eigen belangen en het profijt van de uwen te verzekeren. Je zal beginnen met een plaats te laten voor rust in je leven, voor genieting, waar je vrij bent voor wat komt, aandachtig voor de dingen waarop geen prijs staat. Je zal zorgen voor het huis waarin Ik aanwezig ben. Je zal Mijn dag respecteren.

Je zal beginnen met respect. Je zal je vader en je moeder verlaten om je eigen leven te leiden onder mijn zon. Je zal niemand anders in de plaats stellen van je vader en moeder, zeker niet onder het voorwendsel om Mij beter te dienen. Je zal ze verlaten en je zal een lange weg afleggen om te beseffen wie ze zijn, man en vrouw, zoals jij zelf, en om dankbaar te zijn dat ze jou het leven hebben geschonken. En dat leven is iets wat ook hen overstijgt. Het komt van Mij en het is vanuit die Levensbron doorheen hen gestroomd. Uit hen ben je geboren en zonder hen zou je er niet zijn. Wees verzoend met je vader en je moeder, ook al kost het je een hoge prijs, wanneer ze jou hebben beladen met hun kwaad en miserie. Je zal je vader en moeder respecteren en eren.

Je zal beginnen met respect. Je zal de andere het bezit waarvan hij moet leven niet ontnemen. Je zal hem zijn voedsel niet ontnemen, noch zijn werk, noch zijn huis. Je zal de ander zijn geliefden niet ontnemen: zijn vrouw, zijn kinderen, zijn broers en zusters, zijn vrienden. Je zal zijn zekerheden niet aantasten, zijn hoop, zijn verlangen, het werk waarin hij zijn hart, zijn geest en zijn handen steekt. Je zal hem zijn leven niet ontnemen. Je zal hem zijn dood niet ontnemen. Je zal niets van wat hem in leven houdt met geweld wegroven. Je zal het bezit van de ander respecteren. Blijf gegrondvest op het fundament van waarheid en gerechtigheid. Waarheid en gerechtigheid zijn niet jouw bezit. Van niets gruw Ik méér dan van fanatisme en van het hatelijke zich toeëigenen van goederen zonder er een rechtvaardige prijs voor te betalen. Je zal geen afgod maken van geld, noch van macht en geweld, noch van uw plezier, noch van enige meester of vader, noch van uzelf. Je zal vrij zijn. Je zal geen andere God hebben dan Mij alléén.

Je zal beginnen met respect. Je zal niemand een lafaard noemen, een nietsnut, een schurk, een mislukkeling. Want wat in uw mond een scheldwoord is, betekent voor hem zijn waardigheid. Je zal niemand tot object van jouw plezier maken. Je zal het menselijke woord waarin Ik aanwezig ben niet bezoedelen. Je zal je eigen woord niet bezoedelen door het recht te negeren, door uit te nodigen tot bedriegerij. Je zal niet toegeven aan scheldend misprijzen, aan het verdraaien van de waarheid, aan chantage die de andere in verwarring en in het ongeluk brengt.

Je zal beginnen met respect. Dan zal het je gegeven worden om de onmogelijke weg te bewandelen. Je zal op die weg diepe pijn beleven en eveneens een vreugde die niemand je zal ontnemen. De deur van Mijn vreugde zal zich voor jou openen.' Helpen deze aansporingen tot respect om tot grotere liefde te komen?

Robert Ceusters sJ

(BLIKOPENER in Levende Kerk januari 2003)