.

.

.

.

II MIDDEN

Europa zal Vlaanderen

niet tegenhouden

*

Verleden week woensdag schoot De Morgen een voltreffer af richting het Vlaams-nationalisme. Over een grootichting het Vlaams-nationalisme. Over een groot gedeelte van haar tweede pagina beweerde de krant dat als Catalonië, Schotland of Vlaanderen het ooit zouden aandurven hun zelfstandigheid uit te roepen, de Europese Unie hen zou buitenzwieren.

Bij nader toezien bleek het te gaan over een toespraak van de Spaanse eurocommissaris Joaquin Almunia, waarvan de tekst door de woordvoerder van de Europese Commissie werd verspreid met de mededeling dat Almunia de mening van de Commissie vertolkte. Met instemming van de Vlaming die daar deel van uitmaakt, Karel de Gucht.

Is dit waar? Maar vooraf: en wat dan nog?

Stel dat Almunia gelijk heeft wat Catalonië betreft, daarom geldt dit nog niet voor Vlaanderen. In tegenstelling tot Catalonië en Schotland is Vlaanderen in België het meerderheidsgewest, dat normaal gezien de erfenis van de Belgische staat, inclusief zijn schuldenlast, overneemt. Tenzij het Vlaamse independentisme in verkeerde handen valt, speelt het de zelfstandigheid van Vlaanderen uit als opvolger van België, niet als een afscheidingsbeweging. Daarom is het niet verstandig van sommige nationalisten om te veel te pronken met hun relaties met Catalanen en Schotten, wier nationalisme wél een afscheidingsbeweging is. Overigens dient te worden erkend dat de Spanjaard Almunia en de Europese Commissie het uitsluitend over Catalonië hadden, en dat de redactie van De Morgen hun redenering tot Vlaanderen heeft doorgetrokken.

Isoleren

Spanje kan Catalonië isoleren, zoals Engeland ook Schotland kan isoleren, – al zijn de Britten te beschaafd om dit echt te doen –, maar als België uit elkaar valt, liggen de zaken zeker helemaal anders. Zoals de Leuvense hoogleraar in de rechten professor Stefan Sottiaux het bondig formuleerde in De Juristenkrant van 12 januari 2011 hebben we hier te maken met het enige land ter wereld waar het “de meerderheid is die om autonomie moet vragen om zichzelf te kunnen besturen”. Het is dus zeer de vraag of een zelfstandig Vlaanderen even gemakkelijk als Catalonië van lidmaatschap van de Europese Unie zou kunnen uitgesloten worden.

Zeker, “Europa” zal zich keren tegen een zelfstandig Vlaanderen, daar zullen de Belgen aan de Europese top wel voor zorgen, precies zoals de Spanjaarden van hun Europees personeel gebruik maken om het Catalaanse zelfbestuur te bestrijden, maar het zal er subtieler aan toe gaan, meer over centen (de tranfers!) dan over principes.

Het zal ook gaan over de machtsverhoudingen binnen Europa. De eurocrisis heeft duidelijk gemaakt dat Europa dreigt uiteen te vallen in een noorden, geschaard rond Duitsland, en een zuiden, geleid door Frankrijk. Economisch, cultureel en qua erfgoed (een Germaanse taal) sluit Vlaanderen als vanzelf aan bij het noorden en Wallonië bij het zuiden. De vraag komt vroeg of laat op de agenda of dit noord en zuid, met een breuklijn die dwars door België wordt getrokken, als één Europa kan blijven voortbestaan.

De toekomst van “Europa” valt derhalve samen met de toekomst van België.

De Europese vrees dat een splitsing van België de aanzet zal vormen tot een breuk tussen noord- en zuid-Europa, gaat hand in hand met de Belgische vrees dat het uiteenvallen van Europa de splitsing van België zal versnellen. Dit is een onderwerp waar noch Catalanen noch Schotten zich moeten mee bezighouden, maar dat Vlaamse independentisten zouden dienen te bestuderen, want het gaat ons rechtstreeks aan.

Welvaartsvermindering

Het onderwerp is bovendien actueel.

Europa is vandaag het enige deel van de wereld dat nog steeds gebukt gaat onder de crisis en de gevolgen ervan. Het is niet gedaan. De Europese Unie telt 28,5 miljoen werklozen, en kent, in tegenstelling tot Amerika en Azië, nog steeds geen merkbare economische groei. Voor het lopende jaar 2013 wordt in de eurozone een globale welvaartsvermindering verwacht van 0,4 procent. Nog slechts 45 procent van de ondervraagde Europeanen gelooft in Europa. (Alle hier genoemde cijfers komen uit een overzicht in Le Monde van 17 mei 2013.) De Europese verkiezingen van volgend jaar zullen in verscheidene landen uitdraaien op een anti-Europese machtsontplooiing,

met name in Engeland, Nederland, de Scandinavische landen, de meeste Oost-Europese landen, en zeker ook ten dele in de zuidelijke landen. Na die opwelling van anti-Europees ressentiment zal niets meer zijn zoals het was. Het zou wel verstandig zijn als Vlaanderen, geografisch gelegen op het kruispunt der wegen in Europa, zich op die nieuwe toestand zou voorbereiden. Men zal in Nederland Wilders, in Frankrijk Marine le Pen, in Engeland de zelfstandigheidspartij, enzovoort, niet meer schouderophalend van zich kunnen afschudden.

Unieke cultuur

De nu al zorgwekkend massale vervreemding van de Europese doelstellingen, straks door de uitslag van de Europese verkiezingen bevestigd, wordt onheilspellend. Dan zal er plaats zijn voor de mensen die willen terugkeren naar de ‘Kleinstaaterei’ van weleer. Zijn de welvarendste landen van Europa, berekend volgens het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking, niet Zwitserland en Noorwegen, die wijselijk de Europese eenmaking afwijzen en mede daardoor aan de gevolgen van de economische crisis wisten te ontsnappen?

Zijn we vergeten dat de Europese eenmaking een streven was van alle Europese dictators, van Karel de Grote tot Napoleon en Hitler? Zeker, Europa heeft een unieke cultuur voortgebracht, en zijn economie behoort nog steeds tot de wereldtop – al is de achteruitgang opvallend – , maar dat

werd bereikt in een tijd toen er nog geen sprake was van staatkundige eenheid, maar juist de versnippering hoogtij vierde. Laten we de geschiedenis niet vervalsen, zegt de Nederlandse hoogleraar geschiedenis Piet Emmer (in NRC-Handelsblad van 12 april 2013): “Ons continent heeft de wereldtop bereikt niet ondanks, maar dankzij zijn staatkundige verdeeldheid.” Het uit elkaar vallen van Tsjecho-Slowakije, Joegoslavië en de Sovjet-Unie was geen ramp, integendeel.

Europa kan, als na de verkiezingen de kaarten opnieuw worden geschud, verdergaan in díé richting, tot spijt van wie ‘t benijdt, in Spanje, in Engeland en in België.

Mark Grammens

Geschreven door AABEE via Digitalia