|
TAO of Taoïsme. xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Ik heb vroeger al eens geschreven over dit onderwerp, het is nu verdwenen uit mijn blog.
Ik zal het dan maar eens hernemen en het aanvullen met een aantal nieuwe inzichten of verduidelijkingen, die ik verkregen heb bij het lezen van het boek:
Zhuang Zi, de volledige geschriften.
Het grote klassieke boek van het taoïsme.
Vertaald en toegelicht door Kristofer Schipper(1934), emeritus hoogleraar sinologie van de Ecole Pratique des Hautes Etudes in Parijs en van de Universiteit Leiden.
Hij is wereld beroemd kenner van het taoïsme.
Heeft het veel zin even uit te wijden naar wat meer theoretische beschouwingen?
Zou ik mij wagen aan wat meer uitleg over Chinese geneeskunde en filosofie?
En ook over Taoïsme?
Men leest daar zoveel over en door de komst van de Dalai Lama is dat allemaal aan de dagorde.
Wist U dat de Dalai Lama op dezelfde dag geboren is als ik? Hij had wel het voordeel in het Oosten op deze wereld te komen en dus was het zijn beurt om de hogere roeping te volgen en werd mij dit gespaard. Misschien is het toch daaraan te wijten dat ik reeds zo veel jaren terug acupunctuur ging studeren en ook wat Chinese Geneeskunde, zodat heel wat begrippen als, Ying-Yang, en de vijf elementen beweging, mij niet onbekend zijn, ook Tai Chi beoefen ik reeds een tiental jaren, maar daarin ben ik nog steeds een beginneling, ik oefen veel te weinig.
Zo waar gaan we dan beginnen?
Ik las een paar interessante boeken die me zeker gaan inspireren.
- De kracht van het NU, door Eckhart Tolle
- Taoïsme, door Patricia de Martelare.
Beide zijn zowat complementair en geven een goed inzicht over de verschillende manieren hoe men zijn leven kan leiden of moet ik schrijven lijden?
- Zhuang Zi, komt er dus bij.
- Ik las ook wel wat in La pensée chinoise door Marcel Granet (1883-1945), maar dat is een zeer moeilijk boek.
Een beetje geschiedenis.
Meester Zhuang kwam van Meng, in de provincie Song, gesitueerd ongeveer in het midden van China tussen het noorden en het zuiden.
Song was een kleine staat met als hoofdstad Luoyang, die nu nog bestaat.
In Song werden de oude tradities van het Shang-Rijk in ere gehouden. De inwoners stonden daarom gekend, als een beetje wereldvreemd, als ouderwets, zo schrijft Schipper.
Song was dus in feite een centrum gebleven van hoge cultuur en Filosofie, vertegenwoordigd
voornamelijk door twee groepen:
- De sofisten, met de grote Hui Zi, die in de geschriften vaak opduikt.
- De taoïsten, hun oude meester, Lao Tzi kwam ook uit die streek.
Eigenaardig genoeg noemde de rijkste stad, die van de Pottenbakers, ook Tao.
Die stad stond in het middenpunt van de periode van de Strijdende Staten, (500-221) die de heerschappij na streefden over gans het land.
Een beetje daarbuiten en eigenzinnig stond: Zhuang Zi.
Meester Zhuang kwam dus uit Meng, en zijn eigen naam was Zhou. Hij werkte een zekere tijd als klerk in een laktuin. Hij leefde omstreek 360 tot 300 voor onze jaartelling.
De kunst van het lakken stond in hoog aanzien, de techniek ervan behoort tot de Chinese uitvindingen. Er waren dus in zijn stad al ambachtslieden die in groep samenwerkten en gezamenlijk kunstwerken ontwierpen. Het begin van en soort gilden.
Dit was in tegenstelling tot Confusius (557-449), die vroeger als vertegenwoordiger de hogere klasse, zich helemaal ten dienste van de keizer had gesteld en dus wetten en reglementen had doen opstellen die de orde in China moesten handhaven door ieder zijn vaste plek te geven, afhangend van zijn geboorte plaats en rang.
Zhuang stond dus meer voor een meer liberale en vrijere klasse systeem zoals die bestonden in sommige vrijere stadsgebieden. De keizer was toen niet zo sterk aanwezig en boette op dit moment tijdelijk van zijn macht in. Later zou dat opnieuw veranderen.
Zhuang zou dus een heel liberaler visie hebben als wereldbeeld.
Sommigen vergelijken de toestand met diezelfde periode in Griekenland.
Waar Athene ook een veel vrijere democratie voorstelde dan Sparta.
Zhuang was een tijdgenoot van Aristoteles.
Wat is TAO voor de Chinezen, of DO voor de Japanners: de weg of het spoor.
De Tao is voor ons westerlingen haast onbegrijpbaar, zeker wanneer men de eerste zin leest die men terug vind in de Yi Jing (het boek der veranderingen): de Tao waarover men spreekt is niet de eeuwige Tao .
Om dat iets beter te begrijpen moeten we naar de oorsprong van alle dingen, zoals het in de eerste tijd in China geschreven staat. De interpretatie van de teksten is zeer moeilijk.
Om dit echt te begrijpen als westerling moet men dus eerst veel kennen over de Qi of Ji ( dat is energie, ik zal er later over schrijven) en dus ook veel weten over Chinese geneeskunde, acupunctuur en de leer van de veranderingen. Ook precies begrijpen wat ying en yang is.
Daarnaast liefst Chinees kennen, zeker de geschreven taal en ook nog de vroegere geschreven teksten, de tekens zijn veranderd, de manier van schrijven soms ook en de uitspraak is enorm belangrijk. Hetzelfde teken kan meerdere betekenissen hebben afhangend van de fonetische uitspraak. Daarenboven zou men ook nog best een filosofische opleiding gevolgd hebben.
Mevrouw de Martelare komt heel dicht in de buurt van dat ideaal en de lectuur van haar boek is zeer leerrijk maar niet eenvoudig en vraagt veel inspanning van ons westerlingen..
Kristoer Schipper schrijft in een verstaanbare taal over Zhuang Zi.
Het boek en zijn auteur hebben dezelfde naam: Zhuang Zi.
Zijn schriften bestaan uit drie delen.
Alleen het eerste deel de innerlijke geschriften zou echt van zijn hand zij en bestaat uit heel veel losse stukken en niet als een boek met een vervolg verhaal..
De twee volgende delen zijn van zijn leerlingen, maar geïnspireerd door zijn leer.
Ze noemen de uiterlijke geschriften en de gemengde geschriften.
Uit de Innerlijke geschriften neem ik het eerste hoofdstuk en geef U wat meer uitleg.
Hoofdstuk 1. Zwerven, vrij en blij.
Ik ga U dat boek niet helemaal vertellen? U moet het maar zelf eens lezen.
Dit hoofdstuk gaat volgens mij over de relativiteit der dingen.
In feite kan men er ook het ontstaan van de wereld in herkennen.
Hij geeft tal van voorbeelden, zo schrijft hij over een enorme grote vis, Kun, die in de grote duistere zee van het noorden zwom. Maar Kun betekent ook ei en dus was hij eerst ook zeer klein.
Hij veranderde in een enorme vogel Peng, die opstijgt uit het water, tot in de hemelen stijgt en in de blauwe ijle lucht naar de even grote zee van het zuiden vliegt.
Dit is een scheppingsverhaal..
In de Bijbel spreekt men toch ook van de scheiding tussen het duistere water en het licht of de lucht.
Meteen ontstaat voor de Chinees ook de Yin ( magnetisch noorden) en Yang (magnetisch zuiden.)
Ze zijn elkaars tegenpool maar zijn elkaars gelijke.
De betrekkelijkheid van wat groot is en wat klein beschrijft hij door Peng te vergelijken met een mus die van op de grond alles gade slaat en die zich ook verplaatst met een klein vluchtje.
De grote vogel, lijkt van op aarde, niet groter dan een puntje in de lucht, dus niet groter dan de mus, en waarom al die inspanningen dan? Vraagt Zhuang zich af.
Of U groot bent of klein, U beweegt U in uw eigen wereld en kunt alleen die wereld vatten die bij U past. De grootste of de slimste zal de wereld anders zien dan de kleinste of de domste, en toch is het dezelfde wereld. Alles is dus relatief.
De mus vraagt zich ook af waarom al die inspanningen leveren van noord naar zuid als beide zeeën toch evenwaardig zijn? De mus kent natuurlijk niets over Yin en Yang en vliegt gewoon van het ene takje naar het andere. Dat is haar wereld.
En zo gaat hij verder met verhalen die doen nadenken.
Hoofdstuk 2. Verhandeling over de gelijkheid der dingen.
Hier staat een zeer moeilijke korte tekst. Ziqi zat in meditatie houding toen Yancheng Ziyou hem vroeg, wat dat te betekenen had, daar zo te zitten als uitgedroogd hout, met een hart als uitgedoofde as?
Ziqi antwoorde; mijn zelf heeft zojuist mijn ik ten grave gedragen.
Hij verstond het niet en Ziqi gaf uitleg.
Je hebt de muziek van de mensen gehoord ( blaasinstrumenten), maar niet die van de natuur, ( de wind die zingt in de holten van bomen en spleten) en zeker niet die uit de hemel.
Het blazen van de wind maakt ieder ding tot iets eigens maar wie brengt die winding te weeg? Wie is dat? Dat is veel belangrijker en daar komt geen antwoord op, althans nu niet.
Dat wordt de grote Tao, zoals U later zult begrijpen.
U ziet dat het allemaal nogal ingewikkeld wordt, ik zou kunnen doorgaan maar dan wordt het te uitgebreid.
Laten we herbeginnen met het moeilijkste, de eerste zin uit de Yi Jing.
De Tao waarover men spreekt is niet de eeuwige of ware Tao.
De oorsprong van deze zin zou terug gaan naar de periode van +- 1200 vc.
Confusius rond 500vc zou de betekenis van die zin herdefinieert hebben en die aangepast hebben aan de mens van zijn tijd, later zouden de neo-confusionisten dat opnieuw doen.
We komen daar verder op terug.
Wat betekent die zin nu in zijn originele versie?
Daar wordt nog steeds over gediscuteerd, maar zoals ik dat begrepen heb is het ongeveer zo, ik beweer niet dat ik het allemaal beter weet, mijn instructies komen ook uit lectuur van andere auteurs, en zelfstudie.
Het prilste begin gaat als volgt.
Uit het niets is het iets ontstaan.
Het primaire niets is dus iets dat niet echt bestaat naar onze normen, men noemt het ook het Grote Oog of de Opperste Hemel, in feite heeft het geen naam want alles dat een naam heeft bestaat in het hiermaals. Maar alles wat bestaat heeft ook een begin en een einde en is dus vergankelijk.
Het Eeuwige is onvergankelijk, is er altijd geweest en heeft geen oorsprong.
Zo ziet men de eeuwige TAO en dus kan men er niet over spreken.
Men noemt het ook nog: de Hemelse Poort of het Niet-Bestaan.
De beoefenaars of diegenen die daar naartoe willen moeten dus niet leven zoals wij: ze hebben geen begeerten, en doen niets, wou wei, ze willen opgaan in dat niets doen, niet bewegen, niet denken, ze willen buiten tijd en ruimte, hun ik omruilen voor gewoon zijn.
Haat en verlangen, vreugde en woede, droefheid en geluk zijn de zes knopen in de Te.
Daarmee wil men zeggen dat deze knopen de toegang tot de ware Tao verhinderen.
In het boek Zhuangzi geschreven rond 300vc, staat het volgende in de openingszin:
Een voorbeeld van de ware Wijze in die tijd vindt men in het deel van het boek:
Over de gelijkmaking der dingen: Zi Qi, (dit is de Wijze), zittend, het gezicht naar de hemel gekeerd en rustig ademend, met zijn lichaam als uitgedroogd hout en zijn hart als uitgedoofde as zegt: zo juist heeft mijn zelf mijn ik ten grave gedragen, hij lijkt bijna dood, hij heeft zijn eindbestemming bereikt. Of dit ons ideaal moet worden in onze moderne wereld daar twijfel ik sterk aan, en toch zijn er nog uitzonderlijke mensen die deze weg willen volgen.
U hebt waarschijnlijk het verhaal gelezen van die jongen die lange tijd onbeweeglijk en zonder eten of drinken aan de voet van een boom zat ergens in Indië, die is waarschijnlijk op weg naar het Grote Niet.
Toen hij te veel de aandacht trok is hij spoorloos verdwenen, zijn eeuwige rust werd verstoord.
Bij dat soort Wijzen, ging men vaak ten rade, ook de beleidsmensen, maar sommige Wijzen antwoorden nooit op de vragen, zij wilden niets en zeker geen roem want die is vergankelijk.
U begrijpt dat dit geen echt leven is, voor hen is leven of dood iets gelijkaardigs, zij willen gewoon die kring doorbreken en liefst in een enkel verschijning op aarde de Tao bereiken.
Zo gaat het verhaal dat aan verschillende Wijzen, achtereenvolgens, werd gevraagd om Keizer te worden. Ze weigerden en sprongen allen van de rots de dood in.
Daar kwam dus wel verandering in, zeker ten tijde van Confusius ( 552-471 vc.).
China is een land van landbouwers, er moest gewerkt worden.
Indien alle inwoners van China de ware Tao zouden zoeken, wie zou er dan nog werken en wie zou er dan nog luisteren naar de bevelen van de oversten?
Confusius bedacht een nieuw systeem dat aangepast was aan de noden van zijn tijd.
China begon er uit te zien als een enorm continent, alles wat er buiten lag was barbaars en China was het midden van de wereld, het Midden Rijk.
Naast het onnoembare en van uit dat grote Niets of de EEN, ontsproot de TWEE, dat is hetgeen men genoemd heeft de Grote Yang of de Hemel en de Grote Yin of de Aarde.
Dus er bestaan van dan af twee hemelen, de Onnoembare en de noembare al is die laatste ook ongekend, de Hemel ontdubbelt zich als het ware in een onnoembare en een noembare.
Van uit de Yin en de Yang, hemel en aarde, vloeide dan de Drie of de Wereld van de 10.000 dingen met als hoofdcomponent de Mens.
De belangrijkste mens was de Keizer, hij moest voor de verbinding zorgen tussen hemel en aarde. Hij was de as van het wiel (de wereld) en alles draaide rond die as.
Zolang de as stabiel bleef ging alles goed op deze wereld, vandaar de grote calamiteit als het slecht ging met de keizer.
De keizer moest zich aan bepaalde rituelen houden.
Zo verbleef hij altijd ongeveer op dezelfde plaats, in Peking, later de verboden stad en het zomerpaleis, waar ik reeds heb over geschreven.
Hij moest ook leven volgens yin en yang en dus ook de loop van de seizoenen volgen.
Zo verbleef hij in de lente in het paleis in het oosten, in de zomer in het zuiden of in het zomerpaleis, enz..
Zelfs de kleur van zijn kleren en de kleur van de muren van zijn paleis waren aangepast.
Hij moest in harmonie blijven met de aarde en met de hemel.
Verder zal ik dat ook toepassen op de geneeskunde, maar nu eerst meer over de Tao.
Alles moest dus geordend blijven en de Wijzen konden zich nu ook toeleggen op het levende, en als raadgevers optreden, ook voor de keizer en zijn dienaren.
Alhoewel ze nog streven naar het niets doen en de onthouding van alle gevoelens of acties, hadden ze voor het gewone volk, dus ook voor de landbouwers nu regels uit gebracht.
De kleine mens had geen eigen waarde, hij stond als een mier in het radarwerk ten dienste van de keizer en zijn eigen leven telde niet mee.
Van daar dat ze bij de minste fout hun hoofd lieten afhakken om de schuld niet op hun familie te laden. De regels voor de Wijze zelf veranderden nauwelijks, maar er was nu een tussen stadium.
Indien men er niet in slaagde in één keer zijn ik te laten verdwijnen in zijn zelf en één te worden met het tijdloze en onvergankelijke, kreeg men de mogelijkheid terug te komen in een ander leven om het opnieuw te proberen, (reïncarnatie.)
Men ging dan tijdelijk naar de tweede hemel, de noembare, en niet direct naar de echt eeuwige en onveranderlijke.
Zhuang Zi was daar niet gelukkig mee en wou terug naar meer vrijheid en vooral naar innerlijke vrijheid.
Hij kon dat dus doen omdat hij leefde in een periode waar het Keizerrijk in veel verschillende strijdende staten uiteen gevallen was.
Later zou het rijk opnieuw eenheid brengen en het voor opvolgers van de leer van Zhuang zi moeilijker worden.
Alles was voor Zhuang Zi hetzelfde, ge moet gewoon uw eigen lot volgen en niets anders willen, tevreden zijn met wat men is en geen rijkdom of eer nastreven die U niet eigen is.
Voorlopige conclusie betreffende het boek.
Het boek: Zuang zi word in China, Japan, en Korea een beetje aanzien als hun bijbel en door miljoenen mensen gelezen.
Voor ons Westerlingen is het een hele karwij om het te verstaan, wij zijn dergelijke lectuur niet gewoon. Indien U echt geïnteresseerd bent moet U toch eerst goed nadenken.
Bent U een gelovig mens, geloofd U in een persoonlijke God en hoopt U in het hiernamaals uw familie en vrienden terug te zien?
Dan zou de lectuur van dit boek lelijk kunnen tegen vallen.
Misschien schrijf ik er later nog wat over.
Indien U open staat voor al wat leeft in deze wereld op gebied van geloof en moreel en filosofisch denken, dan moet U dat boek beslist eens lezen.
Wie uiteindelijk gelijk heeft zult U misschien vernemen wanneer U deze wereld verlaat.
|
