De horzel van mijn onrust drijft mij voort, Zodat ik nooit mijn vrede weer kan vinden. Wil stil ik dromen in den geur der linden, Verledengeur, die teder nog bekoort, Zoo toornt de horzel en zijn angel boort Mij in de keel, tot tranen mij verblinden En 'k zwervend weer moet zoeken wie mij minden Zoo drijft de horzel mij van oord tot oord.
Geheimvol daalt de nacht - laat me eindlijk slapen! Ik hoor den horzel kloppen aan mijn slapen, Mijn brandende ogen steekt de horzel wond. Lang, sarrend traag blijft hij mijn hoofd omgonzen, Dan in mijn hartekamer hoor ik bonzen, En 't is de horzel, die geen uitweg vond.
Als 't latere geslacht dees woorden leest, - Want dit geslacht zal lachen om dit vers, De zotte poppen van de pratte pers In de aller-aller-eerste plaats, dán 't Beest
Voor niets méér dan een groot gevoel bevreesd, Dat zich Beschaafd Publiek noemt, dat een kners Hoort in een gil of klacht, en van elk vers Rijm-zottertje maakt een familie-feest; -
En ook véél andren zij dit hier gezeid (Mensen met hart zijn schaars in deze tijd) Maar zo één is, dan heb ik 't hèm gewijd:
Wees hard, èn koud, èn vreemd, met iedereen, En ween nooit mee, 'dat gij niet later ween', Rond u-zelf krimpend, op de grond, alleen.
Mijn peinzen kan de vreemde dood nìet loven Die me u welhaast voor steeds genomen had: Uw lichaam dat mijn droom ontroerd bezat, Uw bleek gelaat welks lach mijn smart kan doven.
Dan had ik u nooit bevend meer omvat, Nooit meer uw haar gestreeld, zijn geur gesnoven, Met u nooit meer door zomers blijde hoven Gedwaald of laat door de avondlichte stad.
- Neen 't is niet wreed dat na een zalig zwerven Door vreugde en hoop en stilte en droefenis Wij eindelijk een koele rust verwerven,
Maar nu: mijn ziel is bang en ongewis, Ik kan uw warmte, uw zachtheid nog niet derven, Uw liefde die zo zoet-vertroostend is.
Donkozakken Donkozakken Rogoschin lachen Rogoschin mes Rogoschin mes-lachen Wolga ____________________ Wolga amper bloed gutsen van de Filippovna moe-verzadigd kind haar hart Smerdjakoff lachen lachen lachen Smerdjakoff doodt de dood In de verte over de tarwe-Oekraine over de tarwezee-Oekraine over het begeerte-geel der zomeroekraine dansen de Donkozakken Donkozakken dansen de gogolgnomen gogolgnomen gogolgnomen in zich-zelf gelovig Wolga ____________________ Wolga Stappen doorstikken steppe gogolgnomen gieten geen gulpen van ietwat licht over lwan Karamasoff Rogoschin lacht een scheermes dood de Filippovna Donkozakken Gogolgnomen stapdoorstikte steppe Topazenoeral en het vallen der perziese prinses in het wollen wolgawater van het russies kabaret B a l j e f f B a l j e f f Wolga wolga steppe steppe tarwezeeoekraine
N e e n !
er is geen stad over Petersburg waar Rogoschin's mes ligt steeds bereid steeds bereid bereid
Nachtstappen naar de uiteindelike Heimat daar eten zilveren schalen gogolgnomen rijstepap
Velen die 'k noodde in mijner dromen woon en die er 's levens wondre beelden zagen hoorde ik elkander met verwondring vragen: ‘Hij roemde zo, is dit dan al zijn schoon?’
En andren lachten luid: ‘Hoe ongewoon! Hoe vreemd, hoe dwaas: hoe kan hem dat behagen!’ en keerden weer naar de eigen grijze dagen. Doch geen van hen gaf mij 't verwachte loon.
En 'k schreide zacht wijl sinds wij beiden scheidden geen warme hand mij leidde bij mijn dwalen, mij die alleen zo droef ben en zo zwak.
Maar toen de luchters weer hun schijnen spreidden trad ik stil met herinnring door mijn zalen, en 't was me als hoorde ik weer uw stem die sprak.
Wie kent er het lied of de sage, Wie kent ze niet allebeî; Van ene waternimfe, Die heette Lorelei? Zij zat op een rots langs het water, En lokte met ogen en mond De arme eenvoudige schipper, Tot dat hem de maalstroom verslond.
Ik ken ene vrouw of een maged, Zo snood als de nimf van het lied; Haar schoonheid is even verleidend, Maar zingen behoeft ze niet. Men ziet ze langs straten en wegen, Men vindt ze op het feest, in de kerk; Zo glanzend en diep zijn haar ogen, Haar boezem zo koud als een zerk.
Zij zingt niet zo als de nimfe; Maar sterker dan woorden en zang Bedwelmen haar groen-blauwe ogen, En nemen het hart in bedwang. Dan drijft u op hare stappen Een onweerstaanbaar gevoel; Haar blik lonkt zo lokkend en machtig, Haar harte blijft immer koel.
En met haar groen-blauwe ogen Heeft ze een maal gezien naar mij; Sinds hoor ik in 't diepst mijner ziele Een wondere melodij. Des dages, door 't woelige leven, En ook in de stille nacht, Klinkt immer en immer en immer Een stemme zoo heimlijk en zacht.
Zo heimlijk en zacht is die stemme; Toch bruisen mijn zinnen en bloed; Zo week is de blik dezer ogen; Toch brandt hij met zengende gloed. Ik wil aan de tover ontsnappen En 'k volg steeds, bedwelmd en gedwee... Eensdaags zal dat oog mij verslinden Als de afgrond der kuilende zee.
Der eeuwen eeuwigheid zweve, eeuwig grensloon, voort; Door hare oneindigheid wordt, Kruis! uw lof gehoord, En worm en seraf juicht, en rijst door u in waarde, Waar immer leven werd verspreid, Verhoogt ge, o Kruis! de zaligheid, En zonnen tanen bij uw heerlijkheid, o Aarde!
Wat zien wij, stof, van u op onze donkre baan? - Slechts wat het hart behoeft, om tot zijn God te gaan. Al 't vorig' blijft ons nacht, een heilig, godlijk duister. Maar Englen, Serafs knielen neer, Aanbidden starend eeuwig meer! En schittren schoner in den weerglans van uw luister.
0, Kruis! gij marteltuig van God en mens vervloekt, Daar 't zinlijk oog de Slaaf of Booswicht slechts aan zoekt, Aan u zien wij Gods Zoon, de vlekkeloze, hangen! Hij, Hij is 't offer, gij 't Altaar - De wereld hoort verbaasd die maar, En eeuwig lofgezang heeft Dood en Hel vervangen.
Mijn geest, o wonder Kruis! gevoelt uw majesteit; Maar beeft en siddert aan de grens der eindigheid, En zinkt in 't niet terug. - Wat Engel op u staarde, Geen Engel heeft 't geheim verklaard: “God, God in 't vlees geopenbaard, En stervend voor het heil van een verloren aarde!"
Maar dit, dit voelt mijn hart, hoe diep mijn geest ook zwicht; Van u, o Kruis! dauwt rust, van u straalt koestrend licht En 't kinderlijk Geloof blijft aan uw zegen kleven. Het valt voor u ootmoedig neer, En vindt in God een Vader weer, En hoort in uwe nacht 't gesuis van 't eeuwig leven!
Heer, hoe doet ons Bacchus razen als hij steigert naar de top van ons zwakke hersenkop! Heer, wat doen de stomme glazen als er twee of drie dozijn in het lijf gegoten zijn!
Als de wijn begint te stijgen naar het hoge zinnenslot, dan zo wordt een wijs man zot, dan zo moet de rede zwijgen. Straks het brein op stelten gaat als er Bacchus'lucht in slaat.
D'een rondeelt en snurkt van rijmen, d'ander zit en luistert toe, geen van beiden wordt het moe. D'een moet vrijen, d'ander lijmen: als de wijn is in de neus, wordt het volkje amoureus.
Dan zo wil men likken, zoenen, al was 't maar een spinnerok of een houten bezemstok; dan zo viert men hoed noch schoenen, 't plompste volkje wordt beleefd als het wel gepepen heeft.
Vrijsters met uw mooie kleren, loopt vrij weg en binnen gaat, komt er iemand in uw straat met een nat zeil aan laveren: zulke schipper, zo een man houdt het op de vrijster an.
Die wil dan terstond aan 't nollen en straks naar uw konen vat, zonder dat hij uw rabat of uw lobbe vreest te sollen. Of gij grauw of donker ziet, dronken lui en achten 't niet.
't Schijnt het een gemeen gebrek is, als de zinnen van de wijn altemaal betoverd zijn, dat een mens dan veeltijds gek is: zelden beurt het dat een man wijs kan blijven bij de kan.
Vier Neêrland, feest! 's Lands eer en steun verjaart! Vier Neêrland, feest! Waai vrolijk driekleurstander, Als vreugdbanier met brede golven uit! Hoog klop' het hart van elke Nederlander! De lucht weergalm van 't schaatrend feestgeluid! Der Vorsten roem, het sieraad van Europe, Die burgerdeugd met Konings fierheid paart, In nood en dood de steenrots onzer hope, De dierbre Vorst, 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! Waar ook in andre streken De bandloosheid, op Vorstenrecht verwoed, De helse toorts van 't oproer tracht te ontsteken, De Vrijheidszon praalt hier in volle gloed. Als hier de Vorst in 't lotboek van zijn leven, Een jaar van deugd en plichtsvervulling gaart, Dan wordt alom de feestzang aangeheven: De Koning leef! - 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! Ontrol de heilge bladen, Waarop het lot der volken wordt verkond; Vermeld uw kroost Oranjes grootse daden, Zo rijk aan glans als 't licht van d'ochtendstond. Juich in die roem! De vreugd, die hart en ader Met hemelrein en zoet genot doorvaart, Is die van 't kind, dat feest viert met zijn Vader. De Koning leef! 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! De vreugdelamp ontbrande En vorm de nacht ten stralenrijke dag! De Oranjevaan praal met de olijfgierlande Als 't beeld der vreê met Hollands fiere vlag. Het heldenheir, dat als met ijzren muren De weelge tuin van Nassaus Leeuw omschaart, Zing bij de vlam der weidse vreugdevuren: De Koning leef! 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! Begroet ô scheepskartouwen Uit koopren keel de grijze Palinuur, Wiens vlag ter eer de trouwste der getrouwen, De Wees van 't IJ, Van Speijk verging in 't vuur. Verhef de lof van Nassau, Waterhelden, Op wie het land als onverwinbre staart, En ruise uw lied langs Nereus pekelvelden: De Koning leef! 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! In 't diep des tijdstrooms zonk er Het vierdedeel eens eeuwkrings na die dag, Toen, na een nacht van wanhoopbarend donker, Het Vaderland de vrijheid dagen zag! Toen Hollands duin op 't zout der Noorderbaren, Hem naadren zag, als Held zijn Vaadren waard, Die eens het lied zou lokken uit de snaren: De Koning leef! 's Lands eer en steun verjaart!
Vier Neêrland, feest! Maar 't oog op God geslagen, Die 's Konings hart als waterbeken leidt, Die hem op aard de Heersers-staf doet dragen, En 't hermelijn bekleedt met majesteit! Op Hem vertrouwt: d' ontzachbre Wareldrichter!
Tot Hem klink bede en heilwens hemelwaart: Vervul ô God, het uitzicht van de Dichter! Wees met de Vorst, die door Uw gunst verjaart!
Mijn moeder was een heilige vrouw - o daar ligt blijdschap in die rouw - mijn moeder was heilig, en rein, en zoet als de melk van haar borst... O mijn moeder was goed! En schoon, schoon oud! Niet één groef in haar wang, haar ogen al ziel en haar woorden al zang! Gij hoordet, gij zaagt haar, en vroegt, mijn vriend: ach, jongen, waar hebt gij zo'n moeder verdiend? En toch, gij wist nog niet half wat ze deed uit verborgen zorgen; hoe hard zij streed in de nederigheid van haar weduwsmart, met een roos op 't gelaat en een doorn in het hart! Haar kinderen schonk zij het brood uit haar mond, tot het laatste bloed uit haar warme wond.... Mijn moeder!... Zoete gedachtenis, beheers wat er goeds in mijn leven is!
De Herfst blaast op de horen en ’t wierookt in het hout; de vruchten gloren. De stilten weven gobelijnen van gouddraad over ’t woud, met reeën, die verbaasd verschijnen uit varens en frambozenhout, en sierlijk weer verdwijnen - De schoonheid droomt van boom tot boom, doch alle schoonheid zal verdwijnen, want alle schoonheid is slechts droom, maar Gij zijt d’ Eeuwigheid! Heb dank dat Gij mijn weemoed wijdt en zegen ook zijn vruchten. Een ganzendriehoek in de luchten; nu komt de wintertijd. Ik hoor U door mijn hart en door de rieten zuchten. Ik ben bereid.
o Gij, in weedom neergebogen, Weerhoud geen tranen in hun loop: Zij drenken 't bloemetje der Hoop, En moest hun bron bij u verdrogen, Bid God, dat Hij uw leven sloop'.
Het water, in 't metaal bevroren, Splijt wel het zwaarst kanon vaneen, Waar 't vloeien kon, is niets geleên: Zo breekt hem, die zijn leed wou smoren, Het hart door opgekropt geween.
Strome, wat is jul boodskap aan mij als jul wild en vrij, in huppeldans o'er bank en krans So spring en klots van rots op rots so glim en glans en glij, so plooi en plas als glippend glas, die gras bespat met per'lend nat, so blinkend, blank en blij, - strome, wat is jul boodskap aan mij?
So's 'n wal van kristal buig jij o'er om te val in die kokende diepte onder, waar jij breek en bruis en verstuif tot gruis, dat 't dawer en dreun en donder!
O, dan mag ik grag in die wilde jag van die stuiwende stowwe staan, bespring en bespat deur die sissende nat wat mij wange so's gesels slaan. Onlesbaar die dors van mij hijgende bors, en ik swelg, met lippe wijd, die wind wat jij bring so's jij woel en spring, in die diep van die klowe geleid.
O, dan voel ik mij lede vol lewend staal om in woelende worst'ling te win en behaal, en dwing'lands mag, met houw en slag, naar werke sij loon te betaal. En die vrijheidslug waai mij deur en deur om mij spiere te hard en mij kragte te beur, die reg te wreek tot onreg breek en strewend te straf en strij! ......Strome, is dit jul boodskap aan mij?
