Heisa, lustig moet men zijn bij gezang en koele wijn, want waarom toch beven? lach de duivel in 't gezicht, vrees de schaduw noch het licht en bemin het leven.
Nu welaan! alleen de vreugd kent geen list, vereer de deugd en durf 't goede wagen; want wie lustig is, is braaf en blijft nooit gelijk een slaaf, 't juk der smert verdragen.
't Vrolijk leven, 't vrije woord hebben altoos hen bekoord, die voor 't ware blaken. Dwazen zijn 't die anders zijn, Heisa, bij gezang en wijn, laat ons vreugde maken!
Wel ben ik blijde om 't Leven, maar de extase Der Jeugd was nu sinds lang niet meer voor mij, Gegaan ook 't nauw doorworsteld noodgetij, Waarmee der wereld stormen om ons razen!
En 'k zie het Leven als door koele glazen: Een blauwe stroom, een zonbeglansde wei, Waar 't bruine paard en blanke koeien grazen, En een wit zeil drijft, achter 't groen, voorbij.
Maar, dankbaar om het schoon, dat is gebleven, Zie ik der jaren staêge wisselingen, 't Najaar in goud, de Lente in bloesem staan,
Niet wetend, of ik leefde of eerst ging leven, En of de storm'ge dagen, die vergingen Wel schoner waren, dan dit nieuw bestaan.
‘k Hore tuitend' hoornen en de navond is nabij voor mij: kinderen, blij en blonde, kom, de navond is nabij, kom bij: zegene u de Alderhoogste, want de navond is nabij, komt bij: ‘k hore tuitend' hoornen en de navond is nabij, voor mij!
Jan malde wat met Nel, en 't was wel met haar wil; Nochtans en deed ze niet als roepen: Stil, Jan, stil. Maar Jan kon meer dan Diets en hield haar bij haar pak: Nel was van Londen, en 't was Engels dat ze sprak.
Leg uw hoofd zo in mijn arm dat van uw voorhoofd naar uw mond mijn blik schuive over de kam van uw neus Leg uw hoofd zo ik leg op uw mond mijn hand wees rust
De lucht wordt ijler, de eindeloosheid schijnt Door 't eindig huis, waarin wij, aardsen, wonen Uit een ver dorp rijzen de stille tonen Van de avondklok, hoog in de lucht verreind.
Zie: voor mijn blijde blikken baadt nu heind' En ver de wereld in de glans van 't schone, Hier: bomen met de zilv'ren bloesemkronen, Aan d'einder: 't scheem'rend bos, waar 't licht verdwijnt.
En achter 't groen der wijde tarwelanden Staan blanke hoeven in de donkre hoven Omtogen door een zachte schemering;
Maar schoner dan al 't schone op aarde, branden Hóóg de eerste starren; maar nòg schoner boven Al 't zichtb're stijgt mijn blijde mijmering.
Minnaars, wilt ge uit vrijen gaan, Trek de stoute schoenen aan, Schud de kindse blooheid uit, Maakt ze, die ontvlieden, buit; Neem het kusje, voor gij 't vraagt: Nimmer wint hij, die niet waagt.
't Vrouwenhart is koel en wreed Voor ons zuchten en ons leed; 't Wordt niet week door vrees of hoop; 't Is voor tranen niet te koop; Hem-alleen, die 't eist en rooft, Neemt het aan als heer en hoofd.
Overvallen we onverwacht Dat oproerig schoon geslacht; 't Is manmoedig, zijn wij laf, 't Is bloohartig, zijn wij straf; Geef uw krachten, zijt ge wijs, Aan haar zwakheid niet ten prijs.
Op, te wapen! op, ten strijd, Minnaars, zo gij mannen zijt! Niet de lafheid - wel de moed Steek u lauwren op de hoed; De overheerser - niet de slaaf Dwingt de vest tot overgaaf.
Gij ging dan heen. Helaas! met u vervlogen De rust, het heil, ’t behoud van menig hart, Dat door de gloed van uw verheemlende ogen Ontdooide en gloeide en Gode vruchtbaar werd.
Vaarwel! vaarwel! — Wij schreien, maar wij mogen Het niet! ... Ach, hoe zelfzuchtig is de smart! Ga heen ... uw loon, het wacht u in den Hogen; Uw zegen blijft: geen toekomst is ons zwart ...
Een dauwdrop waart ge, een dauwdrop van Gods hemel, Die hier een wijl het dorstig groen verfrist, Gekoesterd, en van ’t stof hebt rein gewist:
Maar die, te rein voor ’t lage bladgewemel, Door ’t flonkerlicht der zon teruggehaald, Omhoog opnieuw op ’t eeuwig palmloof praalt.
Neem weg, neem weg die afgerichte mond, Die lippen vol verraad, met wellust overstreken; En dat gevaarlijk oog, die valse morgenstond, Waar de uchtendzon van heil gereed schijnt door te breken! Maar geef, meinëedige, mijn kussen mij weerom, Die panden van mijn min: zij zijn mijn eigendom.
Verberg, verberg die heuvels van albast, Die uw bevrozen borst met levend ijs bevrachten! En op wier sneeuwen top 't verruklijk kersje wast, Dat Lente en zomergloed aan 't lustgraag oog doet wachten. Maar geef mij 't hart terug, u argloos toevertrouwd, Dat ge in hun roofspelonk in ijzren banden houdt.
Zijn niet de rozen rood van liefdelust? En trillen niet, gebaad in maneglansen, De hoge popels, die het meer omkransen, Wanneer de wind hun smachtend love kust?
Zoekt niet de vlinder heil- en honigkansen Bij elke bloem, waarin hij zalig rust? En tintlen niet, hun godd'lijk schoon bewust, Doorgloeid van zonnevuur, de blauwe transen?
-'Natuur is God en God is Liefde!' zingt Heel de aarde, zwemmend in een zee van liefde. 'k Weet niet waarom een traan mijn oog ontspringt.
Met éne kus der Lente is wat mij griefde Verdwenen - en, gelovig als een kind, Omhels ik lucht en licht en geur en wind.
Hier, tussen hoge heuv'len ingezonken, Ligt, eeuwig koel, de donkre waterplas, Klaar-kaatsend, als het rimp'loos spiegelglas, De hoogste loov'ren van de zon doorblonken.
Hoe zacht wij naderde', onze stille pas Had storend in die eenzaamheid geklonken, De raven vloden op met luid gekras, Der spechten haam'ren stilde in de oude tronken.
Op verre hofstee stierf met zwak geluid Een haanklaroen in 't brandend middaggloren, De insecten gonsden rond der bramen blaân... De bleke roze zond haar geuren uit... Weet gij nog, Lièf, hoe lang we in droom verloren Aan dit klaar water hebben stilgestaan?
Een gedicht van Jacqueline van der Waals 1868-1922
Heb mij lief, gelijk ik ben
Ik zou tot al mijn vrienden willen gaan - Ook wel tot hen, die niet mijn vrienden zijn - En vragen: Heb mij lief, gelijk ik ben En stel aan mij geen eisen. Zie, ik kan Niet onderhoudend praten, niet gevat Of geestig zijn, en niet vertrouwelijk Vertellen van mij zelf of van mijn ziel... Wat zouden we ons vermoeien voor elkaar?
Laat mij maar zwijgend naast u zitten, stil Verdiept in eigen werk, eigen gedachten. Of - als gij praten wilt - spreekt gij tot mij. Ik zal wel luistren, als gij vriendelijk Met lichte kout mij onderhouden wilt, Wel lachen om de grappen, die ge zegt, Wel ernstig kijken als ge hoog, of diep, Of ijdel praat van al te diepe dingen...
Maar, als ik dan zo zwijgend zit, en luister Naar uw gesprek - of naar het klokgetik - Of 'k laat de stilte ruisen om ons heen, - Die ruist zo prettig, als de mensen zwijgen - Als 'k mij dan blij in uw nabijheid voel, Dan zou ik willen vragen, en de stilte - Of ons gesprek - verbreken met mijn vraag: 'Zeg, zijt ge ook blij, dat ik naast u zit?' Sprak gij dan 'Ja', dan zei ik zacht: 'Ik ook'...
En dat was alles, wat ik weten wou En al, wat gij van mij behoeft te weten.
De stormwind huilt door ’t lover En zwiept de populier. Hij giert de velden over Met woest en luid getier. De troste eiken beven En sidderen voor ’t geweld En vrezen voor hun leven, Bang dat z’Aeolus velt.
Uit wolken, dreigend duister, Valt regen plassend neer, De zon verbergt haar luister ‘t Is donker heinde en veer, Geen vogel hoort men kwelen, De bloempjes, ons zo waard, Ze wieglen op hun stelen En buigen ’t hoofd ter aard.
En op de wilde baren Der opgezwiepte zee, in talloze gevaren, Daar rijst er meen’ge bee. En wrakken rondgedreven, Getuigen, stom van mond, Hoe menig, menig leven, Weer d’Oceaan verslond!
Er waren twee zoete gelieven, Die vonden de wereld te klein. Toen trouwden ze gauw met elkander Om baas van hun eigen te zijn. Ze deden het maar op een koopje, Het zat er niet meer bij hen aan. En als ze er nu nog aan denken Dan hadden ze 't nimmer gedaan.
Ze zouden een zaakje beginnen Een winkeltje buiten de stad; De buurt was nog nieuw en verlaten De kalk van hun huis was nog nat. Ze kochten een wagentje groenten, Wat kroten en uien en peen. Die stalden ze uit voor de glazen Met kropsla en kool er doorheen.
Ze werkten en plasten en stoeiden, Ze zoenden elkander zo teer. De vloeren die blonken als spiegels, Ze boenden hun ruggen op zeer. Het vrouwtje zat achter de toonbank, Zij prijsde de mandjes met fruit. De man nam een kijkje van buiten En lachte haar toe door de ruit.
Zo leefden ze enige dagen, Maar niemand had trek in hun sla; Geen mens kwam de winkel eens binnen, Er was nog geen cent in de la. En toen ze geen stuiver verdienden Ondanks hun gewerk en getob, Toen aten ze maar van de honger Hun uien en bloemkolen op.
En toen ze geen groenten meer hadden, Geen bieten, geen kool en geen peen, En toen ze elkaar niet meer zoenden Zoals ze dat deden voorheen; Toen kwam er een meisje naar binnen Een briefje van tien in haar hand, Die vroeg of de baas 't kon wiss'len En dat was hun enigste klant.
Ruis zachtkens om dit graf, verkoelende avondwinden! Verwaai de sluimrende asse niet Van hem, die jaren kampte om luttel heils te vinden, Van hem, wie de aard' niets schonk dan bitter zielsverdriet!
't Is hier, dat hij de dag, die duizend andren vrezen, De grote dag des oogsts, reikhalzend verbeidt; Dan zal zijn smarte zaligheid, En elke druppel gal een druppel honing wezen.
Kleine handschriften, ed. Pieter Johannes Uylenbroek 4, Schalekamp en van de Grampel, Amsterdam(1824)
