Een zwarte vlam zal 't klare licht bederven, Een matte schemer gaat de lucht besmeuren, De kwijnend zieke zon verbleekt van kleuren, - Dood hangt de lucht in bange doode verven;
De menschen meenen, dat hun God gaat sterven, Reeds komt de donkre satan 't doodshemd sleuren: Wat gaat hun bevend bonzend hart gebeuren, Als zij hun God en licht - en leven derven!
Menschen op áárde viert uw God zijn feest, Die nog uw slechte ziel en blikken kluistert, Dien gij nog mint, en haat - en immer vreest:
Een bleek brok geld heeft ziel voor ziel verduisterd En spreidt zijn gier'ge grijns om ieders geest, Dat elk slechts 't eigen kloppend hart beluistert.
C.S. Adama van Scheltema (1877-1924) uit: Eerste oogst (1912)
O, nu de dagen weer zo licht zijn en zo zoel, Zo zonnezoel, zo zonnelicht, zo rijk Aan vreugd in welig bosgroen; nu de vliet Bezaaid is met het gulle sprankelgoud; Nu schaduwlanen koel In kalme schemer mijmervol Zich allerwegen oop'nen; nu het riet In fluisterbeving zoetlijk neigt, De vijver waai'rend met zijn schucht're koelt', De vijver zelf in roerloosheid gestrekt Zijn lange waat'ren rekt, Gesust door stille zomerzoelt'; Nu 't donk'rend luchtblauw in de avond prijkt Met milde sterrentooi, En 't slepend gaan des nachts zijn ruim verrijkt Met maneglans zo innig-mooi; Nu 't zeevlak geplaveid ligt als een straat Van glinst'rend asfalt, — Vlucht'ge blinking gaat Er strijk'lings over; oov'ral waar zij valt Schept zij een welbehagen — O, in deez' schemernachten, lichte dagen, Is 't leven me op de schone wereld lief; Vergetend in de zon mijn ongerief, Zal 'k niet versagen.
Maart, Maart, Roer vrij je staart: Nog maar een poos kan je ons kwellen en plagen; Dra zijn je vlagen Weg met het vuur, dat je houdt aan de haard, Lastige Maart!
Maart, Maart, Roer vrij je staart: 'k Zie reeds April, die je volgt in je stappen, En komt verklappen, Dat men u moe wordt in velden en gaard, Lelijke Maart!
Maart, Maart, Roer vrij je staart: Meimaand wordt slechts door je spoken te zoeter, En ze vergoedt er Wat je ons onthoudt en terughoudt in de aard, Gierige Maart!
Maart, Maart, Toch ben je ons waard: Omdat je zwijgend een wenk in het leven Aan ons wilt geven, Wenk, die het kinderhart dankbaar bewaart, Buiïge Maart!
Maart, Maart, Roer vrij je staart: Want je leert ons: na het kwaad komt het goede; 't Zeegnen nooit moede, Schept God de vreugd uit het lijden der aard, Leerzame Maart!
Maagdepalm en rozemarijn Tooien het graf van een maagdelijn.
Maar uit het graf van een bloeiende vrouw, Rijzen drie rozen in bloedige rouw,
Rijzen drie rozen als bloed zo rood: Twee uit haar boezem en éen uit haar schoot.
't Graf van een moeder, op stengelen slank, Wiegelt drie leeljen als engelen blank,
Wiegelt drie leeljen als bloemen van melk; Vlindertjes drinken uit elleke kelk.
Maar uit de stille gewijde grond Waar een dichter zijn laatste wijkplaats vond, Rijzen de bloemen zo menigerlei Dat geen mij nog alle haar namen zei.
Uit zijn ogen het blauw van vergeet-mij-niet, Dat in hemele-heimwee ten hemel ziet; Uit zijn lippen een meidoorn in rozepracht, Waar een nachtegaal jubelt zijn dromenklacht, Uit zijn boezem een reuzige zonnebloem, Goud van zijn lied en blond van zijn roem, Uit zijn armen lianen omhelzend teêr, Uit de wel van zijn tranen een helder meer, Waar sneeuwige duiven uit drinken stil.
Dàt is 't graf waar ik 't liefst in verzinken wil.
De zee, één water van vrijheid, Dansend oneindig licht, De lucht, één ruimte van vrijheid Zonder gewicht Zij spelen de een met de âar, Vrijhede‘ ontmoetend elkaar.
O huis, dat ik ten leste heb gevonden, Dat ik zo lange jaren heb gezocht, Dat gij met liefde hebt gewrocht En waar ik ben genezen van mijn wonden.
Met welk een smaak hebt gij dit al vermocht? Gij hebt de schoonheid met het nut verbonden, Het leed, dat ons van jaar tot jaar bezocht, Is thans in deze rust geheel verzwonden.
Het huis is hoog gelegen in de Veluwe, Wanneer zie ik uw bossen, heide, landen, Zoals ik vroeger zag daarginds de Betuwe?
Nu hebt gij wat gij van mij hebt gevraagd En kus ik steeds vol dank de kleine handen, Waarmede gij mij zó lang hebt geschraagd.
Klein handje klopt in diepe nacht Aan 't venster zacht, Aan 't venster zacht, Vraagt: ‘Mag ik binnenkomen?’ Legt bei zijn vleugeltjes buiten af, En heeft het plaatsje dat men hem gaf Gauw ingenomen.
Moe zwervertje - na reize - ligt Met ogen dicht, Met ogen dicht In vaste slaap gevangen, Maar, glanzend door de nêer oogelêen, Vloeit hemellicht, dat daarin scheen Vóór 't reisaanvangen.
Als een jong vogeltje sâamgekroeld, Warmpjes omwoeld, Warmpjes omwoeld Door sneeuwrein, roosfijn linnen, De knietjes hoog en de vuistjes toe Droomt het, en laat aardlevengedoe Rustig beginnen.
Over moedertjes mat gelaat Een weerglans gaat, Een weerglans gaat Van kindjes vredig dromen; Hij ziet nog een strookje hemel daarin, Zij voelt van zoete hemel 't begin Over zich komen.
De stille nachtekamer is - Geheimenis, Geheimenis Van levens teer ontglimmen - Als een bedecel vol heilgenschijn, Waar ranke lichtenglen vleugelfijn In nederklimmen.
De huisgenoten als verdwaasd Komen verbaasd, Zoetjes verbaasd, Al voetentippend binnen; Kijken 't gekomene kindje aan, Voelen iets teders bloeien gaan In 't harte-binnen.
't Reine en tedere ontbloeit in 't gemoed, Als kwam 't met spoed, Met blijde spoed 't Kindje tegen gevlogen, Gelijk een groet van de Meie zoet In groene weiden opengaan doet Blij bloemenogen.
Zachtjes, zachtjes, zachtjes aan De engelen gaan, De engelen gaan, Dit klein kindje geleiden Op de weg naar zijn aards tehuis. Kind en moeder naar 't vleuglengeruis Luisteren beiden.
De vader is 't nog als in droom: Na wilde stroom, Stormende stroom Van wee, windstilte en suizen Van harmonieën, nooit eer verstaan ... Hij vindt geen woorden; tòch in hem gaan Lofliedren ruizen.
Telkens keren zijn ogen weer, Heel teder weer, Heel teder weer Tot haar, die rust na 't lijen. - Kan daar mysterie lieflijker zijn Dan het ontluiken van bloemkelkrein Moederverblijen?
Inniglijk neemt hij haar handen saam, Fluistert haar naam, Haar nieuwe naam: ‘Moeder!’ En nader, al nader, Neigt hij zijn hoofd tot het hare. - Têerst, Wijdend zijn leven, aadmen voor 't eerst Haar lippen: ‘Vader.’
Zegenszon is hun opgegaan! Dat heeft gedaan, Dat heeft gedaan Klein handjes licht bewegen. Is 't niet of 't leventje aan 't hart hun gelegd Met ernstig' zachtbiddende oogjes zegt: ‘Zegen om zegen?’
't Is of zij wijlen hand in hand In heilig land, In heilig land, Begunstigde uitverkoornen! Zij dragen 't kindbloempje en houden 't hoog, Dat zonne kussen en koestren moog Lief Eerstgeboorne.
En in hen zelf met heilge gloed Nu bloeien doet, Nu bloeien doet Liefde-Gebenedijde Een hoog verlangen, sterk en rein Om 't aanvertrouwde waard te zijn Ten allen tijde.
Stilte is om beiden. Morgen lacht, En schaduwzacht Slipt weg de nacht. Zij hebben hem geborgen, In 't veiligst plekje van hun gemoed Die heil'ge Nacht met zijn zonnegroet Schoner dan Morgen!
Een gedicht van Hendrik Marsman 1899-1940 toen en nu er is weinig verschil.
Toren van Babel
Ik zat op school en kreeg weer te horen Dat de toren van Babel als een ton in duigen had moeten vallen omdat de menselijke ziel van de ene hoogmoed in de andere viel ‘en hoogmoed komt voor de val—’; zij had haar grenzen niet willen bewaren, zij had niet kunnen verkroppen dat de toppen des heuvels onbereikbaar waren, zij had Gods scheppingsmacht willen evenaren en wat niet al!
Illustratie: Pieter Brueghel de oude (1520-1569) De toren van Babel
Een hartenkreet van Klarien van Elburg-van der Linden en als je het leest dan is het er weer. Want ook een litteken doet soms erg pijn als iemand er in schopt met venijn!
Littekens.
Zij striemden met hun woorden, de wond doet soms nog pijn. 'k Probeer het te vergeven, vergeten blijkt nog moeilijker te zijn.
Zij striemden door te zwijgen, een klankbord zo gemist. 'k Probeer het te vergeven, Ik wou dat ik het niet meer wist.
Zij striemden in onwetendheid, een oordeel snel geveld. 'k Probeer het te vergeven. Vergeten, komt dat wel?
Want wonden worden wondjes. Het is de tijd misschien. Een wondje wordt een litteken al blijf je dat altijd zien.
't Strand loopt onder water, langzaam onder... Links het duin: er langs een rose rand Rul doortrappeld, ondoorwaadbaar zand: Rechts de zee: een altijd ruisend wonder.
En als eens Joannes, de verkonder Jesu Christi, zie 'k een muur, een wand, Opgebouwd door 's krijgsmans stalen hand, Onder roff'len en kanongedonder.
Wees nabij mij, Gij, die storm gebieden En kunt stillen, 't scherp van 't zwaard niet vreest... Plots een licht... Wat zou die glans bedieden ?...
Over 't water wandelt weer een geest: En ik zie de golven westwaarts vlieden, Als voor 't oog des temmers 't wilde beest.
In wijde wonderhallen van het woud Hoor 'k hel-op tuiten klinkende muziek. Nu buigen blad en bloesem naar beneên Om háár te spreiden luchte baldakijn, Haar, die aan 't hoofd van 't zuiver-spelend koor Ten bos in schrijdt, de lentekoningin. Zij streelt het sterrenmos met lichte tred, En tovert met haar ogen teed're glans Op 't schuchter-wuivend lichtgroen blaadrenvolk, En koost met zachte handen al wat sproot Om 't woud te tooien bij haar ommegang.
Nu speelt blij-op de zilvermond'ge fluit, En deunt de gallemvolle veldschalmei, De citerzang vervult de zoele lucht, Het luitgesuis zweeft zacht op zachte wind, En 't klare zingen van de nimfenrei Stijgt hoog op boven 't dommen van de trom; Cimbaal en vedel voegen zich de zang En luide zwelt de galm der bosmuziek, Want voog'len mengen zich der nimfkapel, En schallen wildzang in het wijde rond. Maar achter 't vreugdig spelen treedt zij aan, Festoen-omhuld, in gouden pracht van haar, Dat in een glanscascade nederrilt Langs rug en schouders; en op 't schone hoofd Blinkt vonkeldiadeem van dauwbesprenkt, Door zon tot vuur geslagen bloemcnpraal. Zij glimlacht blijde in 't bloeien om haar heen, In kalme gratie schrijdt zij langzaam voort, Geurwaad'mig, licht omspeeld door vlinderschaar, En plotseling doorflitst een hel-wit licht Als bliksemvonk het trillend-jonge woud, Wanneer de zon haar jong-blank lichaam treft, En dart'lend neerschampt langs haar naakte pracht.
Verlaat mij niet Heer, in mijn ouderdom Wanneer ik mensen om mij heen niet meer ken En ik zelf misschien niet meer weet wie ik ben Als ik niet meer zal vragen naar het “waarom”.
Verlaat mij niet, als mijn laatste stonde slaat En het duister om mij heen zal slaan Als het met dit aardse leven is gedaan O Heer, wees dan ook mijn rots en toeverlaat.
Ik mag geloven, U begeeft en verlaat mij nooit Wat mij ook in dit leven zal wedervaren U Heer, zult mij in eeuwigheid bewaren Wanneer ooit mijn werk op aarde is voltooid.
Ik dank U voor Uw liefde aan mij gegeven U zorgt elke dag als een vader voor mij U Heer, maakt mijn leven vrij en blij Dat ik dit steeds maar weer mag beleven.
't Daget over dorp en land, heel het oosten laait en brandt, de bedauwde weiden domen, wolkskens hangen in de bomen, wolkskens vlieden langs de vliet, ieder bladje een dauwdrop giet.
Zingend door de blauwe lucht, neemt de leeuwerik hoge vlucht, op de daken dieft de musse, vogels zingen onder 't wied: 't zingt al wat men hoort en ziet.
Over 't lachend groene veld 't rinkelend klinkend kloksken schelt, 't werkvolk met der zonne wakker spreidt al over hof en akker. 't Werk begint met bede en lied, 't wordt al leven dat men ziet.
Reading: schrei niet, hier is het wreed gebouw Waar een dichter in de tredmolen liep, Dorst leed, honger, op een plankenbed sliep Teedre handen stuk trok aan 't geteerd touw.
In een tredmolen: loop, dat niet de grond Uw voeten breekt, die onder uw voet wijkt; Kramp vast uw handen, als uw kracht bezwijkt Slaan wentlende treden uw voeten wond.
Honger en dorst, altijd de strenge cel Enge beklemming om uw hijgen heen, Muur noch deur wijkt voor uw gesmoord geween En waanzin wenkt naar zijn glimlachend spel.
Wat is hier hemel? Achter 't matte raam Een grauwe plek, eender of de zon straalt In lente, in zomer, één of 't najaar vaalt. Wat is hier dag? Verneedring zonder naam.
Aan de avond van deze mooie dag Wil ik U danken, Heer, voor het goede Dat U mij deze dag weer hebt gegeven Blij dat ik U hiervoor danken mag.
Eens aan de avond van mijn leven Als ik misschien niet veel meer weet De mensen om mij heen niet meer ken O Heer, wilt U mij dan niet begeven?
Aan de avond van mijn aardse leven Als ik oud geworden ben, zwak en moe Mij niet meer goed kan voortbewegen Wilt U mij Heer, dan bijstand geven?
En als eens mijn laatste avond is gekomen En er een einde komt aan mijn bestaan Wanneer en hoe dit zal zijn, weet U alleen Heer, geef dan dat ik bij U thuis mag komen.
