Eerste generatie: 1655 - 1720

Petrus (Pieter) Mengels: (°ca 1655 +1720)

We starten in het midden van de zeventiende eeuw met de stamvader van de familie Mengels. In die tijdsperiode vinden we Petrus Mengels terug, waarvan een exacte geboortedatum niet kan bepaald worden. Dat hij als start aan onze familiestamboom kan gelinkt worden is wel duidelijk. Hiervoor zijn er wel meerdere objectieve gegevens voorhanden die dit bevestigen.

Petrus Mengels leefde in de tweede helft van de zeventiende eeuw en stierf in het jaar 1720. Vermoedelijk woonde hij in Kanne zonder hierover zekerheid te hebben. Petrus Mengels was gehuwd en had kinderen, maar de naam van zijn echtgenote kon niet achterhaald worden. Wel zijn er enkele opties voorhanden maar dan begeven we ons op het pad van de veronderstellingen, en hiervan zou ik willen wegblijven.                     

De concrete gegevens die ik wel van hem vond beperken zich tot een vermelding in het begrafenisregister van Kanne. Hij werd er begraven in 1720. Dag of maand werd niet vermeld.
Er is ook een vermelding van “senior” waaruit kan afgeleid worden dat hij een zoon had met dezelfde voornaam. Deze familieband kan ik verder aantonen omdat hij doopgetuige was van zijn kleinzoon Petrus in 1710.
Petrus werd toen in het doopregister omschreven als “avus baptizati” (grootvader van de gedoopte).
Door deze geschreven bron konden we afleiden dat Petrus niet alleen grootvader was van de gedoopte, maar ook de vader was van de vader van het kind (Petrus °ca 1680).

Het klinkt moeilijker dan het is, maar door deze kleine vermelding in het doopregister vond ik ineens drie generaties Mengels terug die allen Petrus (Pieter) genoemd werden. De zoon, de vader en de grootvader.
In die periode was het niet ongebruikelijk dat de voornaam doorgegeven werd van generatie op generatie. Als hulp in de geschriften ging de voornaam soms vooraf met ‘junioris’ of ‘senioris’.

Bij verdere opzoekingen vond ik terug dat Petrus Mengels senior met zekerheid vader was van minstens drie kinderen, zijnde:

Petrus Mengels (°ca 1680 +04.10.1773) 

Maria Mengels (°ca 1680 +08.05.1741)
Helena Mengels (°ca 1680 + ?)

Zijn zoon Petrus Mengels is onze stamvader van de tweede generatie Mengels.
De geboortedata van Petrus, Maria en Helena kunnen niet achterhaald worden maar situeren zich omstreeks 1680. Daarom ook de vermelding circa.

Maria en Helena Mengels huwden in 1711, kregen kinderen en verlaten zo de stamboomlijn Mengels.  

Zo huwde Maria Mengels met Serpentier Jacobus op 29.09.1711. De getuigen waren Nicolaes Helena en Pauwen Anna.
Ze stierf in 1741 en werd begraven in Kanne. Het begrafenisregister maakt melding van de doodsoorzaak: “hydropica simul et asthmatica”. Ze stierf dus aan een oedeem, en was zwaar astmatisch.
Uit haar huwelijk met Serpentier Jacobus komen drie kinderen voort waarvan er gegevens voorhanden zijn:

- Scarpentier Joannes (°25.06.1712)  Scarpentier Petrus (°16.10.1715) en Charpentier Maria (°13.10.1726)

Haar zus Helena Mengels is doopgetuige van Joannes en wordt vermeld als:
“Soror matris infantis” (zuster van de moeder van het kind)
Deze vermelding is belangrijk omdat dit gegeven ons de zekerheid geeft dat Helena Mengels een zus was van Maria Mengels. Catharina Nicolaers was tweede doopgetuige van Scarpentier Joannes en wordt omschreven als echtgenote van Mengels Petrus ‘junioris’ waarmee ze getrouwd was op 26.10.1709.
De doopgetuigen waren dus de zus en de schoonzus van Mengels Maria.

Helena Mengels op haar beurt huwde met Kersten Guilielmus op 26.11.1711. uit Zussen. Dit was maar enkele maanden na het huwelijk van haar zus. De getuige was ook Nicolaes Helena.
haar echtgenoot Kersten Guilielmus was geboren in Maastricht op 06.01.1669
Helena Mengels was op haar beurt ook doopgetuige in 1697 en 1698. Ze wordt dan in het register vermeld als:
”filia mengels petrus” wat zoveel betekent als dochter van Mengels Petrus.

Zo is de cirkel rond en krijgen we met zekerheid Maria en Helena Mengels als zusters van elkaar, Petrus als broer, en alle drie de kinderen van Petrus Mengels (sr).     
De familieband tussen de kinderen Petrus, Maria en Helena was makkelijk vast te stellen, maar Petrus senior was met mindere zekerheid ook vader van twee zonen:

Joannes Mengels (°ca 1680 +1708)
Servatius Mengels (° ca 1680 + ?)

Joannes Mengels groeide op en leefde in Kanne. Hij stierf als soldaat in Nederland in het jaar 1708 en dit staat zo vermeld in het begrafenisregister van Kanne. Als vader van de overledene wordt Mengels Petrus vermeld.
Of hij gehuwd was en kinderen had kon niet achterhaald worden.

Van Servatius zijn er geen gegevens bekend. Alleen weten we dat hij doopgetuige was bij de geboorteaangifte van Charpentier Maria, dochter van Mengels Maria, in 1726.

De doop-, huwelijks- en begrafenisregisters waren kerkelijke of parochiale registers. Ze werden door de plaatselijke geestelijke plechtig met de pen ingevuld in het latijn, de taal van de kerk. Soms werden de namen enkel fonetisch genoteerd en was er een letter te veel of te weinig. Identiteitskaarten of een rijksregister bestond nog niet en de organisatie van dorpen en steden met een burgerlijk register werd pas door de Fransen ingevoerd in de jaren volgend op 1794.

Zo kon het dat Maria Mengels huwde met Serpentier Jacobus en dat haar kinderen met Scarpentier en Charpentier als achternaam genoteerd werden. 

Petrus Mengels (° ca 1655) de eerste stamvader waarvan gegevens terug te vinden zijn stamde op zijn beurt ook af van voorouders, maar hiervan zijn geen duidelijke sporen terug te vinden.

Toch vinden we bij onze opzoekingen eerdere sporen terug van een stam met de naam Mengels in het Duitse Wehr, een dorpje aan de grens met het Nederlandse Sittard. Zo was er Arnoldt Mengels welke vader was van de dopeling Mechtildis Mengels op 16.10.1588. Mengels Erken was vader van de dopeling Mengels Erken op 11.12.1594.  met als doopgetuige Mengelss Engen.

De achternaam Mengels werd soms Mengelss en de voornamen waren duidelijk Duits van origine.
Of deze stam Mengels onze voorouders betreffen kan niet aangetoond worden. De link tussen deze familie en onze stamvader Petrus Mengels is er niet maar zou waarschijnlijk wel kunnen.
 
Wij gaan ons echter toespitsten op Petrus Mengels, (1680-1773) de zoon van Petrus. Hij is onze stamvader in de tweede generatie en via hem dalen we verder af.  

(de foto bovenaan dit artikel betreft een fragment komende uit het begrafenisregister van Kanne. Het is het eerste schriftelijk spoor van Pieter Mengels Senior.) Bron Rijksarchief Hasselt