Deze 'zomer' hebben wij wel niet veel last gehad van vliegen, maar dit wil ik jullie toch niet onthouden.
Zo raak je een vlieg
We hebben er allemaal al mee te maken gehad: er zoemt een irritante vlieg door de kamer en alle pogingen om de indringer onschadelijk te maken met een opgerolde krant of een ander slagwapen mislukken omdat de vlieg ons te vlug af is. Hoe dat komt, en hoe we vaker zegevierend uit zo'n duel kunnen komen, heeft de Sunday Times nu ontdekt.
Niet rechtstreeks De oplossing ligt erin om met de vliegenklapper, de krant of welk wapen ook, niet rechtstreeks op de vlieg te mikken, zo hebben wetenschappers ontdekt. De vlieg weet dan immers precies hoe hij de komende klap kan ontwijken. In plaats daarvan, aldus dr. Michael Dickenson van het California Institute of Technology, "mik je op een plaats net voor de plek waar de vlieg zich bevindt, waardoor je anticipeert op wat hij gaat doen als hij de klap ziet of voelt aankomen".
Zorgvuldig geplande vluchtroute In het kader van een onderzoek waarvan de resultaten nu zijn gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology, gebruikten Dickenson en zijn medewerkers zeer snelle hoge resolutie technologie om vast te leggen hoe een vlieg beweegt om een dreigende klap te ontwijken. Daaruit bleek dat zo'n ongewenste bezoeker in plaats van gewoon weg te vliegen als er een voorwerp hun richting op komt, razendsnel zijn toevlucht neemt tot een zorgvuldig geplande vluchtroute.
Snelle reactie Daartoe wordt eerst de positie van het lichaam aangepast om snel in de gewenste richting te kunnen springen. Als de klap van achter komt, zal de vlieg zijn middelste poten een beetje naar voren zetten en met zijn lijf achterover leunen, om vanuit die ideale positie op de vlucht te kunnen slaan. Komt het gevaar van opzij, dan houdt de vlieg zijn poten stil en leunt hij naar de tegenovergestelde kant voor een "laterale ontsnapping". En dat alles gebeurt in een tiende van een seconde, wat verklaart waarom onze klap meestal te laat komt.
Ingewikkelde lichamelijke voorbereidingen "We waren verbaasd om te ontdekken dat een vlieg ruim voordat hij vlucht voor een klap, al een hele reeks tamelijk ingewikkelde lichamelijke voorbereidingen treft" aldus dr. Dickenson. "Dit illustreert hoe snel een vliegenbrein de informatie kan verwerken die nodig is voor de gewenste motorische reactie. Dat wil ook zeggen dat de vlieg visuele informatie van de ogen, die het gevaar zien, in een nanoseconde kan overbrengen naar de poten die bepalen welke houding nodig is voor een vlucht".
De vorsers willen nu nagaan hoe de hersenen van een vlieg al die beslissingen en berekeningen maken, om zo een beeld te krijgen van de neurofysiologie van het insect. (belga/tdb)
