Onderdruk agressieve fantasieën niet

Het onderdrukken van agressieve fantasieën werkt averechts en leidt eerder tot agressief gedrag. Dat concludeert de Rotterdamse psychologe Marleen Nagtegaal, die volgende week vrijdag promoveert aan de Erasmus Universiteit. Ze deed onderzoek naar de invloed van gedachtencontrole en persoonlijkheid op agressief gedrag.

Volgens Nagtegaal heeft iedereen agressieve fantasieën. Leeftijd, intelligentie, geslacht en sociale achtergrond doen er niet toe, ook niet hoe vaak ze voorkomen. Het hebben van agressieve gedachten is zo gek niet, stelt de onderzoekster.

Moordneigingen
"Belangrijker is wat je ermee doet. Onderdruk je die fantasieën, praat je erover of zoek je afleiding." In de laatste twee gevallen is de kans kleiner dat je agressief gedrag vertoont. Onderdruk je die agressieve fantasieën, bestraf je jezelf ervoor of pieker je erover, dan is de kans groter op agressief gedrag.

De psychologe onderzocht vrouwelijke en mannelijke studenten, mannelijke leden van een schietsportvereniging en mannelijke gedetineerden. Ze vroeg naar het hebben van agressieve fantasieën, zoals de behoefte om iemand uit te schelden of in elkaar te rammen en het hebben van moordneigingen. Iedereen blijkt die fantasieën te hebben, maar gaat verschillend met de controle ervan om.

Witteberenexperiment
Nagtegaal maakte gebruik van het zogenoemde witteberenexperiment om die controlestrategie te meten. "Je vraagt aan iemand vijf minuten niet te denken aan een witte beer en die blijkt dit dan juist te doen. Het proberen te onderdrukken van ongewenste gedachten is dus erg moeilijk."

Deze controlestrategieën bepalen mede of deze fantasieën agressief gedrag veroorzaken. Onderdrukken en bestraffen als controlemiddel werkt niet, de agressieve gedachten verminderen niet en kunnen leiden tot agressief gedrag en depressies.

Erover praten
Van de onderzochte groepen blijken gedetineerden het moeilijkst om te kunnen gaan met die gedachten. Zij piekeren vaker, straffen zichzelf voor het hebben van die fantasieën en onderdrukken de gedachten.

Sommige strategieën zorgen ervoor dat je zelfs minder agressieve gedachten hebt, zoals het praten met vrienden over die ongewenste gedachte. Ook zoeken naar afleiding door andere dingen te doen werkt, waardoor je vergeet welke agressieve gedachte je had. (belga/svm)