NINA SIMONE (1933-2003)
Bron: Wikipedia
Datum: 13-04-08
Vormgever: Karel Hageman

Eunice Kathleen Waymon, beter bekend als Nina Simone wordt geboren op 21 februari 1933 in Tryon, North Carolina. Ze is zangeres, schrijfster en pianiste en wordt vooral gerekend tot de jazzmuzikanten, maar heeft zelf een hekel aan deze term. In haar werk zijn ook de invloeden van blues, rhythm and blues en soul te horen.

Jeugd
Nina Simone wordt geboren in Tryon, North Carolina, als één van 8 kinderen. Zoals een aantal andere Afro-Amerikaanse artiesten, wordt ze geïnspireerd door Marian Anderson en begint ze te zingen in de plaatselijke kerk, waarbij ook haar bijzondere talenten achter de piano zichtbaar worden. Als ze op 10-jarige leeftijd debuteert met een pianoconcert moeten haar ouders, die op de voorste rij waren zitten, plaatsmaken voor blanken. Dit incident zorgt ervoor, dat ze later betrokken raakt bij de Amerikaanse Civil Rights Movement van Martin Luther King.
Op haar 17^e jaar vertrekt ze naar Philadelphia, waar ze pianoles geeft en andere artiesten begeleidt. Dankzij sponsorgelden van weldoeners kan ze het pianospelen verder leren op de prestigieuze Juilliard School of Music in New York City. Door een gebrek aan fondsen kan ze echter niet als 1^e Afro-Amerikaan een pianoconcert geven. Later solliciteert ze bij het Curtis Institute, waar ze wordt afgewezen, volgens haarzelf omdat ze zwart is, maar waarschijnlijker is, dat haar vrije en impulsieve geest niet goed past in het strakke keurslijf van de klassieke muziek en geeft het Curtis Institute Simone het welgemeende advies haar talenten in blues en jazz te gebruiken. Ze is haar pianospel altijd blijven doorweven met flarden klassiek, waarbij Bach en Chopin het vaakst voorkomen. Zelf zegt ze daarover: ‘best of both worlds, if I feel it I need to play it’.

Eerste hits
In plaats daarvan kiest Nina Simone voor blues en jazz, nadat ze is gaan werken in een nachtclub in Atlantic City. In 1954 neemt ze de naam ‘Nina Simone’ aan – ‘Nina’ is de koosnaam van haar vriendje voor haar (Spaans voor ‘meisje’) en ‘Simone’ verwijst naar de Franse actrice Simone Signoret. Het publiek merkt haar voor het eerst op in 1959 door haar verscheurende vertolking van George Gershwins I loves you Porgy (uit de musical Porgy and Bess), wat uiteindelijk haar enige top-40-hit in de Verenigde Staten blijkt te zijn. De hit word gevolgd door My baby just cares for me, wat in 1987 opnieuw een hit wordt (waaronder nummer 1 in Nederland), doordat het gebruikt wordt in een televisiecampagne voor Chanel No. 5-parfum. Haar grootste hit in Nederland, Ain’t got no - I got life, wordt in 1998 opnieuw uitgebracht, nadat het gebruikt is in een reclame voor Amev-verzekeringen. De inspanningen van Nina’s echtgenoot en manager Andrew Stroud hebben er voor gezorgd, dat ze wereldwijd een ster wordt.

Burgerrechten
In de jaren ‘60 is Nina Simone betrokken bij de burgerrechtenbeweging en neemt ze een aantal politieke nummers op, waaronder To be young, gifted and black (later gecoverd door Aretha Franklin en Donny Hathaway), Backlash blues, Mississippi goddam (een reactie op de moord op Medgar Ever en het bombardement op een kerk in Birmingha, Alabama, waarbij vier zwarte kinderen gedood worden), I wish I knew how it feels to be free en Kurt Weill’s Pirate Jenny, dit keer gesitueerd in een hotel in het zuiden.

Hoogtepunten
In 1961 neemt Nina Simone haar versie op van het traditionele lied The House of the Rising Sun, een nummer dat later opgenomen is door Bob Dylan en een hit wordt in de versie van The Animals. Andere liedjes waar ze bekend van is zijn I put a spell on you (origineel van Screamin’ Jay Hawkins), Here comes the sun (van The Beatles), Four women, I shall be released (ook van Bob Dylan) en Ain’t got no - I got life. Haar veelzijdigheid als artiest bewijst ze met haar muziek, die door haar eenvoud aan de folkmuziek doet denken. In één enkel concert kan ze gemakkelijk overgaan van gospel-georiënteerde muziek naar blues en jazz. In de film The Thomas Crown Affair uit 1968, met Steve McQueen en Faye Dunaway, zit het nummer Sinner man van haar en dat zorgt ervoor, dat ze bij een breder publiek bekend wordt. Sinner man is ook gebruikt als sample voor het nummer Get By van de Amerikaanse rapper Talib Kweli. In de remake van deze film uit 1999, dit keer met Pierce Brosnan en Rene Russo, zit hetzelfde lied.
Nina Simone treedt voor het eerst op in Nederland op 25 december 1965 in het Mickery theater te Loenersloot. Dit concert wordt uitgezonden op televisie. De registratie van dit concert is meer dan 40 jaar zoek geweest, maar is inmiddels teruggevonden. Daarna volgen concerten in 1967, 1968, 1971 (samen met Boy Edgar’s Big Band). In een van deze concerten zingt ze de meest indringende en door de ziel snijdende versie van Billie Holiday’s lugubere Strange Fruit (over een lynchpartij in Alabama), die ze ooit zong. De televisieregistratie van dit concert is tot op heden nog niet teruggevonden in de archieven. In 1978 en 1982 treedt ze op bij het North Sea Jazzfestival en in 1988 geeft ze een serie van 8 concerten door geheel Nederland. Ze heeft altijd een goede band gehad met Nederland, ze voelt zich hier goed in de ontspannen sfeer en maakt veel vrienden, o.a. Willie Langenberg, Boy Edgar, Juliska Juhasz wiens dochter Nina petekind is van haar en Gerrit de Bruin. Ook als er geen concerten in Nederland zijn is ze in de jaren van 1965 tot 1971 vaak in Nederland. De scheiding van Nina Simone met haar echtgenoot en manager Andrew Stroud heeft de basis onder haar bestaan weggeslagen en zij verbreekt de banden met RCA, haar platenmaatschappij sinds 1966. Kenmerkend is, dat ze erop staat, dat haar laatste plaat met RCA It is finished als naam krijgt. Later begrijpt RCA waarom. Ze wil in deze periode eigenlijk geen concerten meer geven, maar gebrek aan geld dwingt haar toch nu en dan het podium op. Uiteindelijk vertrekt ze naar Afrika en woont daar enige jaren, zonder op te treden. In 1976, door geldgebrek gedwongen, komt ze terug naar Europa. Ze vindt Claude Knobs van het Montreux Jazzfestival bereid haar in te passen in het reeds overvolle programma van zijn festival. Ze zou een concert van 20 minuten geven en krijgt ook betaald voor 20 minuten. Het concert duurt echter meer dan een uur en Nina Simonen toont op verbijsterend mooie wijze haar emotionele en muzikale genialiteit in de song Feelings. Van dit concert is een dvd in de handel met de naam Nina Simone live at Montreux 1976.

Later leven
In 1971 verlaat Nina Simone de Verenigde Staten na onenigheid met managers, platenmaatschappijen en de belastingsdienst. Het racisme nomet ze ook als reden om te vertrekken. Ze komt in 1978 terug en wordt gearresteerd voor belastingontduiking (ze weigerde een aantal jaren belastbaar inkomen op te geven als protest tegen de Vietnamoorlog). Ze heeft in verschillende landen gewoond, zoals de Caribische eilanden, Afrika, Zwitserland, Nederland van 1988 tot 1990 in de Graadt van Roggenstraat te Nijmegen en daarna tot 1992 aan de Jan van Goyenkade te Amsterdam, Frankrijk van 1992 tot 1999 in Rue Renée Cassin te Bouc Bel Air en van 1999 tot haar dood in Carry-le-Rouet en gaat door met optreden tot ze 68 is. In 1983 en 1984 treedt ze regelmatig op in de Ronnie Scott’s jazzclub in Londen. Van 1984 tot 1988 gaat ze door een diep dal, gedreven door haar emotionele impulsiviteit is het haar bijna onmogelijk nog op te treden en een stabiel leven te leiden, met als gevolg verkeerde keuzes, verkeerde managers en tenslotte volledige chaos, niet meer weten waarheen en uiteindelijk belt ze in haar nood haar beste vriend in Nederland, Gerrit de Bruin. Samen met Raymond Gonzalez, die optreedt als haar manager, heeft Gerrit de Bruin haar voor de keuze gesteld: wij zullen zorgen dat je een huis krijgt, wij zullen concerten voor je boeken, wij zullen weer structuur in je leven aanbrengen, maar wij kunnen dat alleen als jij meewerkt. Werk je mee of werk je niet mee? Nina Simone pakt die kans en verhuist naar Nederland. In Nederland, begeleid door Gerrit de Bruin, komt er weer rust in haar leven en pakt ze de draad van haar optredens weer op. Nadien volgen. tot en met 2002 nog honderden concerten, verschijnt haar autobiografie en wordt ook haar laatste CD A Single Woman uitgebracht.
In 1995 in Bouc Bel Air schiet ze op haar buurjongen met een luchtgeweer, omdat ze zich door zijn gelach niet kan concentreren. In de muziekwereld heeft ze de reputatie lastig en wispelturig te zijn. Ze probeert dit beeld van haar altijd recht te zetten, hoewel ze erkent te lijden onder haar impulsiviteit en emotionaliteit, die haar soms dingen laat doen, die ze eigenlijk niet wil. Deze emotionaliteit / impulsiviteit is tevens een van de eigenschappen die haar concerten zo boeiend maakt. Haar muzikale genialiteit wordt dan vaak gestuurd door overweldigende emotie, waarmee ze middels haar bijzondere pianospel en haar markante stemgeluid de ziel van haar toehoorders raakt. Een zaal vol swingende en dan weer huilende toeschouwers is geen uitzondering. In de nadagen van haar loopbaan kijkt ze tijdens optredens vaak terug op gebeurtenissen in haar carrière, waaronder haar soms bijzondere eisen. Haar koninklijke eisen en gedrag op het podium levert haar de titel ‘High Priestess of Soul’ op. Ze moet zelf niets van die titel hebben, I play ‘black classical music’ and my name is Nina Simone.

Nina Simone overlijdt op 21 april, 2e paasdag, 2003 in haar huis in Carry-le-Rouet in Frankrijk aan de gevolgen van borstkanker.

Nina Simone

1933 Geboren op 21 februari in Tryon, Nort Carolina
1939 Krijgt pianoles
1943 Debuteert met een pianoconcert
1950 Vertrekt naar Philadelphia
1954 Neemt de artiestennaam Nina Simone aan
1959 Heeft een hit met I loves you Porgy
1961 Neemt The House of the Rising Sun op
1962 Geboorte van haar dochter Lisa Celeste Stroud
1965 Treedt voor het eerst op in Nederland
1966 Tekent een contract met RCA
1967 Geeft concerten in Nederland
1968 Wordt wereldberoemd met Sinner man
1968 Geeft concerten in Nederland
1970 Gaat scheiden van Andrew Stroud
1971 Geeft concerten in Nederland
1971 Verlaat de Verenigde Staten
1974 Beëindiging van haar contract met RCA
1976 Komt weer terug naar Europa