Op 17 maart ben ik in de vroege morgen met medewerkers van Omrop Fryslan aanwezig op de ringplek aan de noordoever van het Tjeukemeer om opnamen te maken over mijn ervaringen met wijlen Gerrit Bosch (beter bekend als Fûgeltsje Bosch), hij overleed op 20 juni 1981 in Leeuwarden. Binnenkort komt er een boekwerk over deze opmerkelijke Friese vogelvriend uit. Tijdens het vangen en ringen hing er in een van de mistnetten al een vroege Tjiftjaf. Die morgen bleken er zeker twee aanwezig te zijn.
Op 11 maart is de ringplek aan de noordoever van het Tjeukemeer weer schoon gemaakt van zwerf afval en aangespoelde plastic resten . Hieronder een verslagje van een en ander. Alles is weer schoon voor de eerste vangdag in 2011.
Vandaag voor het eerst (vroeg) weer de netten opgesteld voor het Wetenschappelijk onderzoek aan het Tjeukemeer. Dit onderzoek loopt al van 1985. Was eigenlijk vandaag nieuwsgierig of er ook al eerste Tjifttjaffen waren gearriveerd. Hieronder een verslag van de zeer rustige eerste ringdag in 2011.
Vandaag kreeg ik via het program GRIEL van het Vogeltrekstation bericht binnen van twee door ons geringde vogels aan het Tjeukemeer te Rohel. Het bleek om een Rietzanger en een Kleine karekiet te gaan. De Rietzanger die op 21 augustus 2010 als 1e kalenderjaar geringd werd in de vroege ochtenduren werd op 28 augustus 2010 al door een Belgische vogelringer gecontroleerd te Bokrijk in Belgie . Een snelle wegtrekker dus! Bokrijk ligt op 209 km van Rohel. Jammer dat de Belgische ringer de tijd niet heeft ingevuld zodat we wat meer informatie hadden over de tijd van controle zodat we de treksnelheid konden berekenen. De Rietzanger is op weg naar zijn overwintergebied in Afrika om daarna in eind maart begin april weer terug te keren naar zijn broedgebied.
De tweede terugmelding die vandaag binnenkwam was een Kleine karekiet die we op 28 augustus 2010 ringden te Rohel aan het Tjeukemeer als 1e kalenderjaar rond 06.00 uur in de ochtend. De jonge Kleine karekiet werd op 3 september 2010 gecontroleerd in Belgie in Oorderen. Ook een snelle wegtrekker dus, mogelijk van een laat vervolglegsel! Oorderen ligt op 207 km van Rohel.Kleine karekieten broeden op de ringplek Rohel in de buitenste rietzoom langs de noordoever van het Tjeukemeer.
In 2005 zijn er aan de noordoever van het Tjeukemeer bij Rohel in Friesland veel vogels geringd voor wetenschappelijk onderzoek. In de Bijlage een bijdrage ! Bij veel belangstelling volgt het verslag van 2010! Veel leesplezier!
In de Bijlage de Dagvlinderlijst van Skarsterlan 2000-2010. Deze lijst is samengesteld door 7 tal mensen die regelmatig aantekeningen maken en of onderzoek doen aan dagvlinders in Skarsterlan. In willekeurige volgorde;Jan van der Heide,Oudehaske; Wiebe Poppe, Joure; Andy Saunders, Sint Nicolaasga; Tsjepke van der Honing, Joure; Gerrit Tuinstra, Drachten(vlinderwerkgroep Friesland); Luut de Zee, Joure en Jan de Jong, Joure. Allen dank voor de ingebrachte meldingen om de lijst te complementeren.
De lijst teld momenteel 32 soorten die in Skarsterlan zijn gezien waaronder enkele minder bekende zoals Keizersmantel, Resedawitje, Bruine vuurvlinder, Koninginnepage, Rouwmantel etc. Van 2 soorten is nog onbekend (niet bevestigd) dat de soort is waargenomen in Skarsterlan in de periode 2000-2010, dat zijn de Aardbeivlinder en de Zilveren maan.
Aan de rechterzijde op de Excellijst is ruimte vrijgelaten voor aantekeningen welke soorten men individueel per jaar heeft waargenomen. Natuurlijk horen we ook graag wanneer waarnemers bijzonderheden hebben gezien en of er hoge aantallen en speciale waarnemingen zijn.Gemaakte fotos blijven altijd welkom! De komende 10 jaar zal de vlinderfauna veranderen omdat veel schaarse soorten het moeilijk hebben en er in het algemeen een afname in de soortenrijkdom plaats vind. De tijd zal het ons leren of de afname voor Skarsterlan ook zo zal zijn. Specifieke vlindergebieden met een hoge soortenrijkdom in Skarsterlan zijn nog onbekend of schaars. Het vlinderseizoen 2011 ligt weer voor ons. Mochten er mensen mee willen doen met het verzamelen van gegevens dan horen wij dat graag.
Dagvlinderlijst van Skarsterlan (2000-2010) in de maak.
Joure 13 februari 2011.
De Broedvogellijst van vogels is als 1e in de gemeente Skarsterlan gemeld. Deze Lijsten krijgen binnenkort een vervolg met een Dagvlinderlijst. Vele andere soortlijsten zullen nog volgen, waaronder de vissen, libellen, nachtvlinders,paddestoelen, kikkers, planten, kevers, diverse insectengroepen , planten, etc. Per Lijst/groep hebben we in Skarsterlan specialisten en deze vrijwilligers kunnen worden geraadpleegd bij twijvelgevallen. Om al deze lijsten samen te stellen moet nog heel wat doorgespit worden. Dus nog even geduld, dan komt de DAGVLINDERLIJST van Scharsterlan. Met de Dagvlinders gaat het in ons land steeds bergafwaarts. Mocht je de komende zomer leuke vlinders zien in onze gemeente dan hoor ik het graag. We moeten zuinig zijn op de nog aanwezige vlinderfauna in Skarsterlan!
Als vogelkundige krijg ik regelmatig vragen over broedvogels bij me binnen via de email/post of per telefoon. Vaak gaat het dan over vogels uit de directe omgeving.
In de Bijlage heb ik in Excel een lijstje samengesteld voor de gemeente Skarsterlan van de in het wild levende broedvogels gedurende de periode 2000 t/m 2010. Bij het samenstellen van de lijst heb ik ook gebruik gemaakt van diverse waarnemers uit de gemeente Skarsterlan.
Natuur en vogel waarnemingen blijven heel veel mensen boeien, ook in 2010 kwamen de meldingen weer in grote getale binnen. Voor velen is de natuur een grote bron van ontspanning en putten ze er kracht uit om de dagelijkse beslommeringen wat te relativeren en er tot rust te kunnen komen. Opmerkelijk is dat de kennis van en belangstelling voor de natuur en de kleinere vogelsoorten aan het toenemen is, vooral de vele informatie die via internet te verkrijgen is draagt hier aan bij.
Toch ontbreekt het vaak nog aan goede informatie op plaatselijk en gemeentelijk niveau betreffende recente ontwikkelingen. Op het internet trof ik een aantal opmerkelijke onjuistheden aan voor de gemeente Skarsterlan. Bosuilen bleken Holenduiven te zijn ,etc.Vandaar dat ik besloot een lijst te gaan maken van alle broedvogels die er in de gemeente voorkomen verdeeld over de periode van 2000 tot 2010.
Het ligt in de bedoeling om ieder jaar deze lijst te laten controleren/aanvullen door waarnemers om zo een recent mogelijk beeld te kunnen geven van de huidige broedvogelbevolking voor alle inwoners van Skarsterlan en in het bijzonder voor recreanten die onze groene gemeente bezoeken. Het gaat hier om een lijst van soorten die werkelijk gebroed hebben en als bevestigend kunnen worden beschouwd. Aanvullingen en of correcties zijn natuurlijk welkom. Daarbij kan me in het excel program in de resterende vakken gemakkelijk het jaar aangeven en wel/niet aangeven of de soort er heeft gebroedt. Ontdekt men een nieuwe soort voor de gemeente dan is het natuurlijk zaak dit zo goed mogelijk te bevestigen. Waarschuw desnoods een deskundige zodat het controleerbaar is.Nieuwe soorten in Skarsterlan wordt dan uiteraard aandacht aan besteed.
De Skarsterlandse lijst teld zeker 106 broedvogelsoorten, waaronder opmerkelijke zoals de Zwartkopmeeuw, Buidelmees, Kemphaan , Blauwborst ,etc. Als mogelijke broedvogels zijn er 13 soorten die nog niet met zekerheid als broedvogel zijn aangegeven, Steenuil, Bosuil en Grote karekiet zijn bijvoorbeeld nog onzeker. Van de Exoten zijn een 7 tal met zekerheid vastgesteld waaronder de Toendrarietgans en de Nijlgans, de Mandarijneend is nog onzeker. Bekijk de lijst en heb je aanvullingen reageer dan gerust. Tel. 0513-414788.
De Stichting Museum Joure wil de Natuurafdeling van de voormalige Stichting Natuurmuseum (gefusieerd in 2005 met Stichting Johannes Hesselhuis tot Stichting Museum Joure) afstoten zo is recent te lezen in de Leeuwarder Courant van 12 januari 2011. Voor veel mensen(burgers) in Skarsterlan is dit een regelrechte ramp, met name op het gebied van het Milieubeleid in deze gemeente. Vele natuur instellingen en vereenigingen hechten grote waarde aan dit natuur museum, het geeft hun tevens een binding met de natuur om ons heen. Al zo kort na een fusie de belangrijke functie op het gebied van millieuvoorlichting en expositie uit een bestaand begrip als Museum Joure te halen , alleen maar om oude (!) ambachten in Joure meer op de kaart te zetten en Joure te promoten is onbegrijpelijk. Ook voor de vier vrijwilligers die zich al jarenlang inzetten met exposities en educatieve programma's , films en diorama's vooral voor de jeugd van scholen in de omgeving maar ook voor de vele duizenden bezoekers van het Museum is dit enorm teleurstellend en demotiverend.
Als vogelkundige in Skarsterlan ben ik dan ook enorm geschrokken van de uitlatingen van de directeur Hilly ten Wolde van Museum Joure. Hoe komt dit nu straks met al dit mooie opgebouwde materiaal, wordt het ergens in een depot "weggestopt" om af en toe nog eens naar voren te toveren? Waar blijft onze Skarsterlandse binding met de natuur uit eigen omgeving? Hoe moet dit straks als er mogelijkerwijs TWEE musea zijn? Waarom moet juist dit museum verdwijnen als het al zeker 35 jaar goed gefunctioneerd heeft? Vrijwilliger Gauke Zijlstra en zijn 3 collega's zijn aangeslagen en met hen vele natuurvrienden in Skarsterlan. Kan de gemeente nog wat doen? Wij weten het niet, zo het zich nu laat aanzien kiest dit STICHTINGSBESTUUR (!) zelf wel en laat de inwoners en vrijwilligers verbijsterd achter!
Zelf heb ik destijds vele gevonden vogels uit de gemeente aangebracht om de collectie te optimaliseren, ook heel veel burgers droegen hun steentje bij zodat er een bijzonder fraaie afdeling natuur is ontstaan. Ik herinner me nog de samenwerking met (wijlen )Paul de Vries oprichter van het Natuurmuseum en de kwartaal berichten uit de zeventiger jaren waar hij zich altijd sterk voor maakte , onze samenwerking in de Millieuwerkgroep Haskerland , al die inventarisatie gegevens van natuurterreinen in Haskerland,de stichtingsacte van 7 november 1974 van Stichting Natuurhistorisch Museum te Joure,al die "open middagen " in het Johannes Hesselhuis, etc.Is dit dan alles voor niets geweest?
Mensen, burgers in Skarsterlan, dit kan en mag eigenlijk niet gebeuren. Oude ambachten kunnen o.a. ook door de bedrijven zelf op filmpjes gezet worden , er zijn genoeg moderne middelen om zoiets te regiseren , ook bij de grote bedrijven op het gebied van koffie, thee, tabak ,etc.en waarom moet daar dan zo'n belangrijke streekmusea als het Jouster Natuurmuseum uit de kern van de samenleving gehaald worden er ergens "geplaatst" worden . Ik weet dat er tenminste 1 bedrijf in Joure is die op internet actief is met goud en zilver op You Tupe, waarom geen koppeling van deze ambachten en leerplekken om deze oude ambachten te behouden en te promoten?.
Wie kan,en hoe kunnen we "ons" Natuur Museum in Joure nog redden ? Allerlei zinvolle opmerkingen zijn welkom. Steun ons astublief bij onze doelstelling, .... het Natuur Museum moet blijven!!!
Jan de Jong, Joure. Voormalig lid van de Raad van Bestuur van Jouster Natuurhistorisch Museum. Vogelkundige en onafhankelijk natuuronderzoeker Vrijwillig Wetenschappelijk medewerker NIOO/KNAW Gecertificeerd vogelringer en publicist. Vogelkundig medewerker Leeuwarder Courant, etc.
Vanmiddag ben in naar de Blauwgraslanden bij Akmarijp gegaan en heb daar meegedaan aan de slaapplaatstelling van Blauwe kiekendieven in ons land.
Geteld op lokatie Lytsepolder/Boksleat.
Waarnemer; Jan de Jong, Joure.
Kijker 8 x 40.
IJs in sloten, geen sneeuw.
Aanwezig 3 x Buizerd Lytse polder, 1 x Sperwer Boksleat.
Start 16.10 uur
16.30 uur. 1 man vanuit N.
16.32 uur 2 ringtails en 1 man vanuit N.
16.45 uur 3 ringtails en 1 man vanuit NW.
17.02 uur 4 ringtails vanuit NW en 1 man vanuit N.
17.05 uur 3 ringtails vanuit N., mogelijk meer doch geen zekerheid.
17.08 uur 4 man vanuit NW (verspreidt).
17.12 uur 1 man vanuit N.
17.15 uur door mij moeilijk meer waar te nemen wat er vloog, te grote afstand.en het werd snel donker.
Gestopt 17.20 uur.
Rond 17.05 uur was het erg druk boven het ruige rietveldje, mogelijk enkele vogels gemist.
omdat ik alleen telde.Rond deze tijd ook veel indalingen op de exacte slaapplek.
Opvallend was dat er geen enkele vogel aanvloog uit Z, ZO, NO of O.
Door de vrij grote afstand konden de ringtails (zijn wijfjes of 2e jaars) niet exact op leeftijd gebracht worden en kleurringen konden ook niet ontdekt worden.
Nooit eerder telde ik zoveel Blauwe kiekendieven bij elkaar, een prachtige maar koude avond.
Wie zag er rond deze tijd ook Blauwe kiekendieven vliegen?
Op 2 januari 2011 vonden Douwe en Riek Weerman-Tiems een vrouwtje Vuurgoudhaan in hun tuin te Grou. Vondsten van Vuurgoudhaantjes komen maar weinig voor in Friesland. Het is een klein vogeltje en deze vallen ook niet zo veel op. Ze maken ook maar weinig geluid, veel ouderen kunnen dit hoge geluid ook al niet meer horen. Of de vogel omgekomen is van de nieuwjaarswisseling is nog onbekend, zou best kunnen.
Door het harde knallen op Oudejaarsnacht/Nieuwjaarsdag 2010/2011 schrikken veel vogels en vliegen dan vaak in paniek weg. Ook kunnen ze van stress door het herhaaldelijke knallen zo gestressd raken dat ze sterven. We weten dat ook grotere soorten veel moeite hebben met het knallen en flitsende vuurwerk , Ransuilen bijvoorbeeld kunnen tijdens Oudejaarsavond/Nieuwjaarsdag hun roestplek (slaapplaats) tijdens dergelijke dagen de slaapplek overdag verlaten , ze zoeken dan een andere plek. Ben benieuwd of er op andere plekken ook slachtoffers of grote verstoringen geweest zijn tijdens de jaarwisseling.Heeft U iets gezien of gemerkt?
Van Boukje Bakker uit Heerenveen kreeg ik een reactie dat er een IJsvogel gezien was op 3 december 2010 bij de Hepkemabosjes. IJsvogels zijn nu schaars geworden in Friesland.Op 29 december 2010 vloog er in Molkwerum eentje tegen de ruiten zo meldde me Herman Beks me. Gelukkig heeft deze vogel het overleefd en kon hij na enige tijd weer gezond losgelaten worden. Vaak overleven de IJsvogels de klap niet en komen dan om , ze breken hun nek dan vaak.
Op 17 december 2010 werd er bij het gemaal de Uitheiing bij Lemmer ook nog 1 gezien volgens Jurjen Bootsma uit Lemmer , hij ontdekte deze prachtige vogel tijdens een van zijn natuurtochten. Het afgelopen jaar heb ik de IJsvogel niet aan het Tjeukemeer bij Rohel gezien of gevangen. Wel hebben er zeker nog een 5 tal in Friesland gebroedt. Als deze winter straks nog doorzet vrees ik dat we dit jaar weer minder broedparen tegen zullen gaan komen. Waarnemingen van trekkende of zwervende IJsvogels blijven welkom. Baukje Bakker zag er eentje op 3 december 2010, wanneer zag U uw laatste IJsvogel?
Vanmorgen heb ik aan het Tjeukemeer bij Rohel in Friesland TWEE Vuurgoudhaan gevangen en geringd voor het Wetenschappelijk Ringonderzoek. Deze soort wordt maar schaars gevangen in dit gebied. Sinds 1985 zijn er nu in totaal 13 Vuurgoudhaan geringd aan het Tjeukemeer(1986-1) (1996-2) (2002-2) (2004-2) (2007-2) (2008-1) (2009-1) en nu in 2010 -2 tot nu toe. Dit alles op een groottotaal van meer dan 65000 door mij gevangen vogels in de periode 1985-2010 in Friesland.!
Joure ,20 februari 2011.
Joure 13 februari 2011.
Lijst gemaakt van broedvogels in Skarsterlan.
