Broedplaatsen boerenzwaluwen bron van onderzoek.
Op 19 september zijn in Langezwaag bij Fam. van der Wal de laatste boerenzwaluwen al vertrokken uit de broedschuur. Dit jaar waren er volgens van der Wal 11 broedparen die in totaal 86 jongen groot brachten.Bij Fam. van der Wal in Kortehemmen waren vrijwel alle broedparen voor eind augustus al vertrokken, slechts 1 paar met kleine jongen bleef achter. In diverse nesten werden op 21 augustus verlaten eieren en dode jongen aangetroffen. De avond tevoren was het een drukte van belang in de schuur in Kortehemmen aldus Mevr. van der Wal, de volgende morgen bleef het stil. We zijn erg benieuwd hoe het vertrek elders is geweest. Dit jaar was het w.s. veel vroeger dan andere jaren. Mogelijk dat er ergens toch nog broedende of nestjongen verzorgende paren aanwezig zijn na 21 september.
De boerenzwaluw heeft in 2014 een wat wisselend broedseizoen gehad. Op veel plekken kwam na eind april zelfs nog een flinke groep nieuwe broedvogels binnen, terwijl er rond die tijd al verschillende paren op eieren zaten te broeden. De laat binnengekomen boerenzwaluwen waren duidelijk veel minder in conditie en het duurde dan ook nog een flinke tijd voordat ze aan het broedproces mee deden. Tot diep in mei ving ik nog volwassen vrouwtjes die nog geen broedvlek hadden en laag in gewicht waren. De koude dagen in augustus met veel regen hebben er geen goed aan gedaan, op veel plaatsen gingen meerdere legsels met jongen verloren. Zelfs jonge vogels die op het punt van uitvliegen stonden haalden het in sommige schuren niet. Reden was in heel veel gevallen voedselgebrek door de alsmaar aanhoudende lage temperaturen (beneden 10 graden) en de regen. Bij veel plekken waar de sterfte optrad was er sprake van onderkoeling van de jongen door de koude luchtstroming die veroorzaakt werd door het tegen elkaar openzetten van deuren en ramen.De stallen waarin geen vee aanwezig was hadden ook opvallend meer koude slachtoffers dan stallen met flinke veebezetting, kennelijk waren in de bezette stallen er daar toch nog wel wat insecten te vangen.
In Friesland is wat het ringonderzoek naar de boerenzwaluw aangaat nog veel te doen. Op veel plekken worden oude en jongen in schuren en stallen geringd.Het ringonderzoek concentreert zich de laatste vijf jaar sterk op het midden en oostelijke deel van de provincie. Westelijk van de lijn Dokkum-Leeuwarden-Sneek-Koudum en zuidoostelijk van de lijn Lemmer-Oudeschoot-Jubbega en Donkerbroek zijn vrijwel geen boerenzwaluwen geringd. Dit is opmerkelijk daar er met name in het westelijke deel , met name tussen Leeuwarden-Bolsward-Harlingen volgens de literatuur (SOVON) zeer hoge broeddichtheden voorkomen.
Tot 21 september werden er in 2014 volgens het invoerprogram van GRIEL in Friesland 4271 gegevens van geringde/(terug)gevangen boerenzwaluwen vastgelegd. In dezelfde periode was dat in 2013 4497, in 2012 3963, in 2011 2923 en in 2010 2812. Duidelijk een flinke toename van ringactiviteiten in vijf jaar tijd.
Zelf heb ik dit jaar 1928 boerenzwaluwen gevangen , daarvan zijn er 1408 geringd (977 nestjongen,255 volwassen en 176 eerste jaars) en zijn er 520 teruggemeld. Respectabele aantallen als je bedenkt dat van heel veel volwassen boerenzwaluwen er ook nog fotografich materiaal betreffende de witte staartvlek op de buitenste staartpen (ST6) is verzameld. Het ligt in de bedoeling om in 2015 zoveel mogelijk van deze individuen terug te vangen en de witte staartvlek opnieuw te meten en te fotograveren om zo er achter te komen hoe groot de variatie is van de witte vlek en of het meten van deze witte vlek ook sterk gerelateerd kan worden aan het geslacht wel of niet in combinatie met andere biometrische gegevens.
Recent worden er in de provincie Groningen ook flinke aantallen boerenzwaluwen gevangen , t/m 21 september in 2014 3422. Het merendeel van de in Groningen gevangen aantalen (2180 en 873)boerenzwaluwen zijn op twee grote slaapplekken gevangen. In Friesland word er maar weinig intensief op slaapplekken gevangen. Het is interessant te volgen of er ook een flink deel van de vogels die op de slaapplek in Groningen gevangen zijn als broedvogel in het oostelijke deel van Friesland teruggevangen zullen worden of dat de Friese boerenzwaluwen eerst de slaapplek in Groningen bezoeken en dan wegtrekken naar het zuiden.
Soms slapen de boerenzwaluwen ook in boerenschuren o.a. in Terwispel, laat het ons eens weten waar dit nog meer voorkomt.
Jan de Jong, Joure j.d.jongringer403@home.nl of tel. 0513-414788
Bijlagen:
boerenzwaluw gespreide staart met witte vlekken.JPG (191.9 KB)
|
