TEKEN EN SCHILDERTECHNIEKEN EERSTE DEEL VANAF 14/10/06
13-08-2006
ART . NR . 40 . c , - FIG . 50 . DE FAMILIE SCHEPT EEN LUCHTJE
Art . Nr . 40 . c ,
Fig . 50 .
De familie schept een luchtje ( krijt) . Vrij ver doorgevoerde schetsen .
ART . NR . 40 . C - FIG . 36 . BUURTPRAATJE
Art . Nr . 40 . c
Fig . 36 .
Buurtpraatje ( krijt) .
ART . NR . 40 . C - FIG . 35 GROOTMOEDERTJE
Art . Nr . 40 . c
Fig . 35 .
Grootmoedertje
12-08-2006
ART . NR . 40 . b , - STUDIE VAN DE FIGUUR
Art . Nr . 40 . b ,
Studie van de Figuur
De Elegante Mens
De tekening dient hier , zoals in alle andere gevallen , ondergeschikt te zijn aan het karakter van het model en zelf ook vlotheid te vertonen in zijn op elegante wijze uitgedrukte lijnen . En daar wij weten dat men altijd het wezenlijke tot uitdrukking moet brengen , moeten wij gaan " vertolken " om beter te kunnen karakteriseren . Zonder te vervallen in een buitensporigheid van slechte smaak , zullen wij dus niet aarzelen om élègance van een bepaald model meer klemtoon te geven , dank zij een weloverwogen verlenging van de vormen , vooral bij de vrouw , terwijl wij de man van zijn kant stevige schouders geven , ook al weer zonder te overdrijven . Aangezien mannenkleding de neiging vertoont van steeds grotere eenvormigheid , is het mogelijk om hem goed te kennen . Daarmee bedoelen wij zijn vormen te begrijpen en de variaties , die de mode aanbrengt . Meestal zijn deze te vinden in geringe , maar geenszins te verwaarlozen onderdeeltjes , die vaak voldoende zijn om het gehele silhouet grondig te wijzigen . Om hiervan overtuigd te raken behoeft men slechts oude modetijdschriften door te bladeren . Je dient te letten op de schematische lijnen , die het essentiele van goed zittende kledingstukken typeert , zoals van een pantalon , die precies , op de elegante wijze , op de voet valt. Deze typerende lijnen vormen wat ontwerpers en kleermakers " de lijn " noemen , een uitdrukking die het algemene beeld weergeeft van de elegante kleding , zowel van mannen als van vrouwen . De schuin naar beneden lopende lijn van een jaquet , die nauw aan het benedenlijf aansluit , getuigt hiervan , evenals , bij al zijn eenvoud , in het colbert de breedte van de schouderlijn een aangename tegenstelling kan vormen tot de slankheid van de taille . Zie hier twee sprekende voorbeelden ,die niet aan de aandacht van de tekenaar mogen ontsnappen . Ieder mannelijk kledingstuk bezit even duidelijke kenmerken en aangezien het streven van de elegante man er naar uitgaat hen te eerbiedigen , weet de kunstenaar waar hij zich aan te houden heeft . In avondkleding , zo goed als in kamerjas , op visite en op de golflinks , vertoont de elegante man , die er nu eenmaal steeds op uit is om zijn uiterlijk in overeenstemming te brengen met de menigvuldige verplichtingen van het mondaine leven , een feilloze smaak , die geenszins een zekere fantasie uitsluit , die echter altijd onderwerpen zal blijven aan de voorschriften en conventies van de goede smaak . Iedere tekening die afzonderlijke personen of scénes uit het elegante leven voorstelt , dient uitgevoerd te worden op een vlotte , vrije en trefzekere wijze . Het karakter van een potloodlijn of als het gebruik wordt , een gewassen effect , moet de voornaamheid van de damesmode laten uitkomen in tegenstelling tot de kracht van de tegengestelde tonwaarden van een zwart rokcostuum met het smetteloze overhemd . Juwelen , hoeden , de glanzingen van een sjaal en de weelde van een bontmantel , geven de kunstenaar de gelegenheid om zijn intelligentie en kunde te ontplooien . De damesmode is even ingewikkeld als verscheiden en aangezien hij van jaar tot jaar wisselt , is het niet doenlijk zijn wetten vast te leggen . Het lijfje en de rok zijn de twee grondelementen , wier aansluiting de taille markeert en die enerzijds de schoonheid van de buste en anderzijds de heuplijn doet uitkomen , maar het schijnt dat de grillen van de mode dit grondbeginsel van de klerenkunst vaak links laten liggen . De studie van de elegant geklede mens is van bijzonder belang voor diegene onder onze cursisten , die zich van nature voelen aangetrokken tot een genre , waarin zich te weinig van onze tekenaars gespecialiseerd hebben en waarin daarentegen zoveel buitenlanders , vooral Engelsen en Amerikanen , met succes werken . Wij hebben hierbij vooral de herenmode op het oog . Maar ook als het damesmode betreft , zou men hierin toch niet kunnen slagen zonder een aangeboren gevoel voor het elegante , dat men nu eenmaal niet van iemand anders krijgen kan . Bij het reclametekenen komen stellig niet alleen elegante personen te pas . Zeer zeker spelen zij een exclusieve rol in de advertenties voor luxe-artikelen , zoals de zg. haute-couture dure confectie , parfums , automobielen , reisartikelen en dergelijke . Maar de schilderachtige , zelfs humoristische figuur , neemt eveneens een belangrijke plaats in bij die soorten van reclame , die de grote massa bedoelt te berieken . Soms dient hij als handelsmerk voor een firma , waarmee men hem later gaat vereenzelvigen ( bijv. Bibendum van Michelin ) . Hierbij dient de tekenaar zijn beste fantasie aan te wenden , zowel in opzet als in de uitvoering van het onderwerp . In ieder geval zal de tekenaar , hoe ook de ontwikkeling zal zijn van zijn smaak met betrekking tot publiciteitswerk ( illustratie , mode of reclame ) zeer vaak te maken krijgen met composities , waarin de menselijke figuur de hoofdrol spelen moet .
11-08-2006
ART . NR . 40 . b , - FIG . 30 . HERENMODE - GEWASSEN PENTEKENINGEN DOOR HEMJIC
Art . Nr . 40 . b ,
Fig . 30 .
Herenmode .
Gewassen pentekeingen door Hemjic .
( Gereproduceerd met toestemming van het tijdschrift " ADAM " ). ( Nadruk verboden ) .
FIG . 31 . - VROUWELIJKE ELEGANCE
Fig . 31 .
Vrouwelijke élègance ( Siberisch krijt ).
ART . NR . 40 . b , - FIG . 32 . DAMESMODE - DOOR BRENOT .
Art . Nr . 40 . b ,
Fig . 32 .
Damesmode .
Gouaches door Brenot .
ART . NR . 40 . a , - HET KOSTUUM
Art . NR . 40 . a ,
Het Kostuum
Volgens een oud gezegde maken kleren de man . In ieder geval is voor de tekenaar , in het bijzonder de illustrator , de kleding het zekerste middel om de man - of de vrouw - in zijn tijd en landstreek , maatschappelijke klasse en beroep te plaatsen , indien hij hem althans goed weet aan te passen aan het uiterlijk en de gedragingen van de individuen . Brummel schijnt eens gezegd te hebben : " De onbeschaafde bedekt zich , de dwaas schikt zich op en de elegante mens kleedt zich " . Wat de beroemde "dandy " hier met - overigens goed gekozen - woorden uitdrukte , moet de tekenaar van zijn kant , met het potlood zichtbaar maken . Het zou buiten het bestek van onze lessen vallen om de geschiedenis van het costuum in al zijn onderdelen op deze plaats uiteen te zetten . Lijvige boekdelen met documentatie over deze boeiende stof ontbreken geenszins , maar het komt ons intussen nuttig voor om je een beknopt overzicht in prentvorm aan te bieden waarbij je de ontwikkeling van het costuum in de loop der tijd zal kunnen volgen . Maar , of deze studie nu beperkt is of niet , zijn grondbeginsel blijft dezelfde , n.l. in staat te zijn het wezenlijke van het costuum te kunnen bevatten , zijn typische kenmerken in verschillende tijdperken en bij verschillende klassen der bevolking . Men behoeft hiervoor niet eens in het verleden terug te gaan , want de hedendaagse kleding , die van de mensen , die wij in de loop van de dag tegenkomen , biedt al een grote afwisseling . Naar gelang de stadswijk en de uren van de dag of de nacht , is immers de kleding van " de man in de straat " beurtelings bescheiden , elegant , armoedig , schilderachtig , sportief , militair enz . Hij is naar gelang de persoon , netjes of smerig , verwaarloosd of verzorgd , practisch of conventioneel .... Maar ieder mens , tot welke groep hij ook behoort - en dit is belangrijk - zal toch meestentijds een vleugje fantasie , een spoor van eigen persoonlijkheid leggen in zijn " weekse " of " zondagse " kleding . Hij komt daartoe , soms zelfs onbewust , door zijn eigen geaardheid , zijn neigingen , gewoonten of hobbies , zijn beroepsbezigheden en de voorwaarden van zijn bestaan , waarbij wij nog niet eens spreken over zijn kenmerken van fysieke aard , zoals zijn lengte , zwaarlijvigheid , aangrboren afwijkingen , of degene , die door een ongeluk of het beroep veroorzaakt werden enz . Leeftijd , gezondheid , houding en manier van lopen spreken ook een woordje mee ... en dit alles zullen wij moeten ontleden , combineren en vertolken .
ART . NR . 40 . a , - HET KOSTUUM - PLAAT XIV - HET COSTUUM DOOR DE EEUWEN .
Art . Nr . 40 . a ,
Plaat XIV .
Het costuum door de eeuwen .
Lodewijk XII - 1500
Frans I - 1520
Hendrik II - 1550
PLAAT XV - HET COSTUUM DOOR DE EEUWEN
Plaat XV
Het costuum door de eeuwen ( vervolg ) .
1e Keizerrijk 1811
Restauratie 1820
ART . NR . 40 . a , - HET KOSTUUM - PLAAT XV bis
Art . Nr . 40 . a ,
Het costuum door de eeuwen .
Lodewijk Philips 1835
2e Republiek 1850
10-08-2006
ART . NR . 40 . - FIG . 28 . - POTLOOD STUDIE VAN EEN FRAGMENT.
Art . Nr . 40 .
Fig . 28 .
Potlood studie van een fragment .
ART . NR 40 . - FIG . 29 - FRAGMENT UIT " DE VOORLEZING " VAN FRAGONARD .
Art . Nr . 40 .
Fig . 29 .
In gewassen techniek fraai weergegeven plooienval van een rok ( fragment uit " De voorlezing " van FRAGONARD ) .
ART . NR . 40 . - DE DRAPERIE
Art . Nr . 40 .
De Draperie
In de oudheid - en wij brengen hier Griekenland en Rome in herinnering - bestond de kleding slechts uit een lap geplooide stof . In zijn soberheid en , men zou ook kunnen zeggen , zijn " noblesse " , vond het kledinstuk zijn eigen stijl en volgde ongetwijfeld reeds een soort van mode , dank zij het gevarieerd spel van plooien , die op harmonische wijze gerangschikt konden worden ( fig . 21 en 22 ) . Deze plooien boden het oog een schouwspel van waarachtige kunstzinnigheid , ofwel in hun onbewegelijkheid , die hun strenge ordening in stand hield , ofwel in hun bewegingen , die hen tot leven bracht , duizend en één nieuwe combinaties van mogelijkheden te voorschijn roepend van golvende lijnen , waaronder de vormen van het lichaam nog beter te voorschijn kwamen . Ongetwijfeld biedt onze huidige kleding in het algemeen , geen stelsels van plooien , die met opzet geschapen zijn om door zichzelf een kledingstuk op te luisteren . Maar , een dergelijke opzet daargelaten , kunnen toch de plooien van een of andere stof , door het samentreffen van hun lijnen , die schommelen en elkander raken , door hun diepe groeven , hun gebroken vormen , hun kronkelingen en slingerlijnen , die in elkaar plotseling of geleidelijk opvolgen en in elkaar overgaan een waar genoegen zijn voor het kunstenaarsoog en een aanleiding vormen tot studies , die in ieder opzicht uiterst belangwekkend en leerzaam zijn . Er is nog een reden om zich te wijden aan de uitbeelding van draperieén ; zeer zeker is hij geen kleding meer , maar is dat een reden om hem voorbij te gaan ? Je leert het tekenen niet in een geest van bekrompenheid . Welnu in de kunst kan alles van betekenis zijn . Een goedgekozen en gerangschikte draperie kan een genoegzaam decoratief element vormen om de achtergrond van een copositie te " stofferen " , bijvoorbeeld een stilleven , teneinde het hoofdonderwerp beter te doen uitkomen , hetzij door een soort van omlijsting , hetzij dat deze zich van hem losmaakt in een schone en nobele tegenstelling : draperie met eenvoudige , rustige plooien voor een ingewikkeld of zeer uitgewerkt onderwerp , ofwel een bewogen draperie voor een sober en simpel onderwerp . Natuurlijk moet een dergelijke achtergrond toch op zijn eigen plaats blijven , want tenslotte is zijn rol slechts ondergeschikt . Zijn toonwaarden moeten dus ondergeschikt blijven aan het hoofdmotief , dat het middelpunt van de aandacht moet behouden , om dit laatste te ondersteunen en niet om het te vervangen . Een bezoek aan het Rijksmuseum of een ander vooraanstaand museum zou je het zo nodig kunnen aantonen dat de grote meesters zeer goed alle mogelijkheden kenden , die te vinden zijn in de rijkdom , de gratie en de sierlijkheid van mooie draperieén , die op kundige wijze geordend zijn met het doel de compositie van hun schilderijen of tekeningen te vervolmaken .
Het tekenen van draperieén
De draperie biedt een uitzonderlijk goed gekozen kampplaats om de strijd - in kracht en lenigheid - gade te slaan tussen licht en schaduw . Men kan hem bestuderen aan de hand van een lap stof , bij voorkeur een van effen en lichte kleur . Men moet zich goed rekenschap geven van de wijze , waarop de plooien gehoorzamen aan de wet van de zwaartekracht . In het algemeen bepalen een of twee punten het verloop van de plooien , die nu eens bol , dan weer hol zijn . Als twee of meer plooien elkaar ontmoeten , vormen zij breuken , die zich , evenals de plooien uitdrukken door een spel van licht en schaduw . Het is dus gewenst om uw model in zijlicht ( bij voorkeur van links komend ) te plaatsen , teneinde een plastische werking te voorschijn te roepen . Gooi niet zo maar een lap stof over een stoel of over de hoek van een of ander meubel . Toon uw goede smaak door uw draperieén in brede plans uit te spreiden , met grote en eenvoudige plooien . Wissel ook uw modellen af . De plooien en breuken van een stuk linnen lijken niet op die van een wollen lap ; satijn , zijde en fluweel vertonen hun eigen bijzonderheden , die je zult kunnen weergeven door met oplettendheid het weefsel van deze verschillende stoffen in je op te nemen . De zwaartekracht alleen bepaalt niet de plooien , maar ook wind en beweging kunnen de schikking van de draperie verstoren en men dient in een tekening , uitsluitend door de vormen en het verloop van de plooien , het langzame of snelle van een of ander gebaar of handeling te kunnen uitdrukken . Merk ook op dat een draperie zich van het lichaam verwijdert in de richting , die tegen- gesteld is aan de beweging , althans min of meer , naar gelang deze beweging meer of minder snel wordt uitgevoerd en ook naarmate de stof in kwestie soepeler en lichter is . Bij kleding zult je dat waarnemen in rokken en pantalons . Als iedere andere tekening , zal ook een studie van een draperie begonnen moeten worden met zijn constructie , die hier te meer onontbeerlijk is , waar je zonder hem gemakkelijk het spoor bijster kunt geraken in een wirwar van plooien . Toch is deze wirwar gewoonlijk slechts schijn , want indien je uw model goed weet te doorgronden , dus door hem allereerst nauwlettend waar te nemen , zult je gemakkelijk de hoofdlijnen weten te ondekken , die de verschillende plans van de stof beheersen . Het zal je daarna niet moeilijk vallen om , na eenmaal een soort van skelet geconstrueerd te hebben , de hoeken van de welvingen en hoofdplooien te volgen en aan deze , waar nodig , de kleinere plooitjes vast te hechten . Geef ook een afwisseling aan de techniek van uitvoering , door van het potlood over te gaan tot de pen en de gewassen tekening vervolgens de gouache , olieverf ( zwart en wit ) en werk tenslotte ook in kleur . Maak deze studies van flinke afmetingen . Dit zal je oefening geven in het breed uitvoeren zonder peuterigheid en je zult zich daarbij toeleggen op de weergave van de soepelheid en het modulé van de plooien met hun gehele toonschaal van rijk genuanceerde waarden , die dergelijke modellen nu eenmaal met kwistige hand bieden . Je kunt ons geloven dat je daarvan veel profijt zult kunnen trekken en dat het tevens een prettig werk is .
Studie van Fragmenten
Alvoren het costuum in zijn geheel aan te pakken is het , als steeds , nuttig om van het eenvoudige naar het samengestelde over te gaan , dus talrijke fragmenten te bestuderen . Een reden te meer daarvoor is dat je , zodoende , op de mens zelf gaat toepassen wat wij in het voorgaande opgemerkt hebben : het gaat hier namelijk over niets anders dan over draperiefragmenten van kleding . Détails kunnen vaak moeilijkheden opleveren door hun gecompliceerdheid . Een reden te meer dus om hen goed te leren kennen , teneinde in staat te zijn hem te vereenvoudigen en groot samen te vatten in schetsmatige tekeningen . " Fragment " of " Jétail " wil natuurlijk zeggen onderdeel , deel van een geheel . In ons geval zal dat betekenen dat wij ons gaan toeleggen op de weergave van kleding door uitgewerkte studies van een mouw van een gebogen arm of van de mantel van een zittende vrouw , of van de plooien , die een pantalon van iemand met gekruiste benen te zien geven . Deze noodzakelijke studies zullen je niet alleen in staat stellen uw techniek te verbeteren door de studie van het modelé , maar ook de belangrijke rol te leren kennen van de plooien in een kledingstuk om des te beter de kenmerken van een houding of beweging te kunnen uitdrukken . Je doet er goed aan om deze studie van onderdelen uit te voeren na eerst de gehele persoon geconstrueerd te hebben ; deze constructie , die tot het essentiele beperkt kan blijven , zal het u mogelijk maken om de beweging , die eigen is aan het onder handen genomen fragment , beter te pakken te krijgen , juist omdat je eerst even de grote , algemene beweging hebt vastgelegd . Deze laatste bepaalt natuurlijk die van het onderdeel . Vergeet nooit dat er onder de stof een of meer ledematen verborgen zijn en dat je rekening moet houden met hun volume , verhoudingen en zelfs hun structuur . Maak uw verzameling hoe langer hoe groter door veel onderdelen te schetsen . Wanneer je buiten bent , kunt je , nog makkelijker dan voor een hele figuur , aandacht schenken aan een onderdeel van uw modellen . Zelfs als je geen schetsboek en potlood bij je hebt ( hetgeen altijd jammer is ) , kunt je in het hoofd tekenen , om het zo maar eens te zeggen , waarmee wij bedoelen in het geheugen vastleggen bijv . van een of andere plooienval om deze nog verse indruk dan thuis op papier proberen vast te leggen .
09-08-2006
ART . NR . 40 . - FIG . 21 . - DE DRAPERIE DOOR SCHULTZ - DAL
Art . Nr . 40 .
Fig . 21 .
" De tekening van een draperie omvat een waar bouwwerk . Geen enkele plooi bestaat onafhankelijk van zijn buurman ; men zou er geen van kunnen wijzigen , zonder het geheel te veranderen . " De aaneenschakeling van de plooien , waarvan de een als het ware uit de ander voorkomt , is een uiting van logica en zonder twijfel moet men daarin de oorzaak zoeken van het genoegen van meer intellectuele aard , dat men zou denken te beleven bij het zien van een mooie draperie . " Schultz - Dal .
FIG . 22 .
Fig . 22
FIG . 23 . - PENTEKENING
Fig . 23 .
Pentekening van een leerling .
FIG . 24 . - POTLOODSTUDIE DOOR HENRI GAZAN .
Fig . 24 .
Potloodstudie door
Henri Gazan .
FIG . 25 EN 26 . - ETS VAN ALBRECHT DURER
Fig . 25 en 26
De Heilige Familie met de vlinder ets van Albrecht Durur
FIG . 25 EN 26 . - ETS VAN ALBRECHT DURER
Fig . 26 .
Ets van Albrecht Durur .
Het vergrote fragment toont de werkwijze , die zo goed de plastiek van de draperie voelbaar maakt .