vandaag pak ik 2 kruiden aan,
dit ga ik proberen elke week te doen,wil jij graag dat ik je wat informatie geef over een spéciaal soort kruid.je zegt het maar en die komt bij de 2 kruiden van de week.
deze week ga ik het hebben over het Bilzekruid ( is corect geschreven ) en het kattekruid
Bilzekruid:xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" />
Volledige wetenschappelijke naam: Hyoscyamus niger L.
Diagnostische kenmerken:
Stengel, bladen en kelken kleverig, wollig behaard. Bladen eirond tot langwerpig, vrijwel gaafrandig of bochtig getand tot bijna veerspletig, de onderste gesteeld, de bovenste halfstengelomvattend. Bloemen zeer kort gesteeld. Bloemkroon iets tweezijdig symmetrisch, bleek okergeel met paarsachtige adering, zelden eenkleurig bleekgeel. Onaangenaam ruikend.
Standplaats:
Op open, droge, zeer voedselrijke, omgewerkte grond op dijkhellingen, in bermen en in de duinen, ook op vloedmerken en aan muren.
Zeldzaamheid en verspreiding:
Zeldzaam in het Renodunaal en Fluviatiel district, elders zeer zeldzaam.
Het Bilzekruid (Hyoscyamus niger) is een één- tot tweejarige, 0,3-0,6 m hoge plant in de Nachtschadefamilie (Solanaceae).
Aan de kleverige stengel zijn de onderste bladen stengelomvattend en de bovenste gesteeld. De wortel is spoelvormig. De bladeren zijn langwerpig en grof golvend getand. De onderste bladeren zijn stengelomvattend, de bovenste bladeren smal en gesteeld.
De trechtervormige bloem is vuilgeel van kleur en violet geaderd. De bloemen staan in de bladoksels. De vrucht is een ongeveer 1,5 cm lang klokvormige doosvrucht, die bij rijp worden openspringt. Deze wordt door de kelkbladen omvat. Het zaad is grijsbruin en 1x1,3 mm groot.
Gebruik
De gehele plant is zeer giftig. De belangrijkste gifstoffen zijn de zogenaamde tropane alkaloiden scopolamine, hyoscyamine, atropine en flavonoïde. De verschijnselen zijn een opgezwollen buik en hevige krampen. Hierop volgt eerst verlamming en ten slotte de dood.
In de volksgeneeskunst werd de narcotisch en hallucinaties opwekkende gifplant als kramp-oplossend middel en bij astma ingezet. De bladeren, en ook de gemakkelijker doseerbare zaden, werden voor hun roesopwekkend effect gerookt. Het gebruik is nu verouderd, omdat het gehalte aan giftige stoffen sterk varieert en gemakkelijk tot vergiftiging kan leiden. De oude volksnamen Dolkruid en Mallewillempjeskruid wijzen ook op de giftigheid van de plant.
Volgens een oude legende is het bilzekruid een onderdeel van de beroemde heksenvliegzalf. Door hedendaagse heksen wordt de plant niet meer gebruikt voor medische of magische toepassingen, omdat een verkeerde dosering dodelijk kan zijn.
Tot in de 17e eeuw werd ook bier met het zaad van het Bilzekruid versterkt.
Kattekruid:
beschrijving
Nepeta cataria, wild Kattekruid, is een in onze streken winterharde vaste plant uit de familie van de lipbloemigen (labiatae). De volgroeide plant is 30 tot 100 cm hoog, en heeft opgaande vertakte stengels, die op doorsnede vierkant zijn, zoals typisch is voor de lipbloemigen. De bladeren zijn kruiswijs ingeplant, zijn speervormig en hebben een gekartelde rand. De onderzijde van het blad is witviltig.
De typische 'lipbloem' is wit met paarse vlekjes en de bloemen staan in boven elkaar liggen kransen die een aar vormen.
Het Kattekruid komt in grote delen van Europa en Azië voor; je treft het aan in de berm en onder hagen, vooral op kalkhoudende grond.
Meerdere soorten uit het geslacht Nepeta worden 'kattekruid' genoemd, en verschillende daarvan vind je in de siertuin terug. Het is echter alleen het Wilde Kattekruid, Nepeta cataria, dat culinair en medicinaal echt waardevol is.
Enkele tuinvormen:
Nepeta racemosa (mussinii)
Winterharde vaste plant. Hoogte en omvang 50cm. Bloeit van juni tot september met aren van kransen blauw-paarse bloemen. Smal, aangenaam geurend, viltig blad. Mooie borderplant, die wollig over de randen heen kan hangen en zo een informele sfeer creëert.
Nepeta camphorata
Winterharde vaste plant, tot 60-75 cm hoog. De kleine, witte bloeiwijze is eerder onopvallen, maar het smalle, zilverachtige blad geurt erg sterk. Heeft een voorkeur voor een droge, zonnige standplaats.
Nepeta x faassenii
Wellicht het Kattekruid dat het meest te koop wordt aangeboden. Eveneens een winterharde vaste plant, die tot een halve meter hoog wordt. Ze vanaf het late voorjaar tot in de nazomer met lavendelkleurige bloempjes. Het blad is kleiner dan dat van de Nepeta cataria.
Teelt en oogst
Je kan Nepeta cataria vermeerderen uit zaad. Zaai in de lente of de nazomer, in kweekbakjes of dadelijk in volle grond.
Het duurt 10 dagen tot drie weken voor het zeer fijne zaad kiemt. Plant de zaailingen uit op 30 cm onderlinge afstand.
Ook stekken is mogelijk, met kruidachtige stek van niet bloeiende stengels vanaf het late voorjaar tot in de zomer. Grote planten kunnen in de lente worden gescheurd. Bij pas-gescheurde planten is de geur heel sterk, en katten komen er dan ook van ver op af. Zorg dus dat je deze planten in het begin heel goed beschermd. Gezaaide planten blijken minder bij katten in trek... Een Engels rijmpje zegt hierover:
Set it, you won't get is
Sow it, they won't know it!
Kattekruid is zo aromatisch dat schadelijke insecten er niet aan beginnen. De plant houdt wel niet van 'natte voeten' en een standplaats in slecht doorlatende grond kan leiden tot wortelrot.
Als standplaats kies je voor een plekje in de volle zon en in een kalkrijke bodem die relatief droog is, zoals een zonnige zuidmuur.
Je kan vlak voor, of bij het begin van de bloei het bovengronds kruid oogsten en drogen.
Medicinaal Gebruik
Inhoudstoffen
- Etherische olie (met carvacrol, nepetol, thymol, meerdere nepetalactonen, citronella,geraniol)
- Actinidine, een irisoïde alkaloïde dat ook voorkomt in Valeriaan en in de Actinidia soorten (bv kiwi en straalstempel)
- Tanninen
Eigenschappen
Bitter, adstringerend, verkoelend, koortsverlagend, transpiratiebevorderend, ontkrampend en kalmerend.
Gebruik
Als medicinaal kruid geniet kattekruid tegenwoordig veel minder bekendheid dan vroeger, hoewel het een zeer dankbaar kruid is dat, omwille van de aangename smaak en de afwezigheid van nevenwerkingen, erg geschikt is voor kinderen.
Een eerste groep van indicaties waarvoor Kattekruid veel wordt toegepast zijn infectieziekten met lichte tot matige koorts, zoals verkoudheden en griepachtige beelden. Het zijn hier vooral de transpiratiebevorderende en de koortswerende eigenschappen van het kruid waar beroep op wordt gedaan. Bij jonge, koortsige kinderen komt het vooral van pas als de koorts gepaard gaat met rusteloosheid.
Vervolgens kan het gebruikt worden bij allerhande klachten van het spijsverteringsstelsel, vooral een bemoeilijkte spijsvertering of spanningsklachten, dus onder andere indigestie, brandend maagzuur, winderighed, maar ook krampjes bij jonge kinderen.
Naamgeving
De preciese etyologie van de geslachtsnaam 'Nepeta' is niet met absolute zekerheid bekend, maar velen geven als verklaring dat die ontleend is aan de Italiaanse stad Nepi -in de Romeinse tijd Nepete- waar destijds een bepaald soort kattekruid rijkelijk groeide.
'Cataria' verwijst inderdaad naar het feit dat katten gek zijn op dit kruid. Want hoewel 'Felix' inderdaad de algemene benaming is voor 'kat' in het Latijn, is 'cattus' de geslachtsnaam voor de gedomesticeerde kat. Ook de meeste benamingen in andere talen verwijzen naar katten, of naar 'Nepeta'.
Slechts enkele benamingen wijken van deze regel af: Het Nederlands 'Mastikkruid' en het Engelse 'Field Balm' lijken te verwijzen naar de geurige eigenschappen van het kruid.
Volksnamen
Nederlands: Nippe, Nipte, Neppe, Mastikkruid, Cattemunte, Katte-cruydt (Dodoens)
Engels: Catnip, Cat, Catmint, Cat mint, Catnep herb, Catnep, Catnup, Cat's Wort, Catwort, Catswort, Field Balm, Nepeta, Nip, Nep, Cataria, Cat's-play, Cat's Wort, Garden Nep, Herba Cataria, Herba Catti, Nebada, Nep-in-a-hedge
Duits: Katzenminze, Katzenkraut, Echte Katzenminze, Gewöhnliche Katzenminze, Silberminze
Frans: Herbe de Cataire, Herbe aux Chats, Herbe à chat, Cataire, Cataire commune, Chataire, Menthe des Chats, Népète cataire, Népéta chataire, Menthe de chat, Népéta des chats.
Geschiedenis en Folklore
Er wordt wel eens gezegd dat men van het eten van de wortel van kattekruid erg agressief kan worden, dat zelfs de meest vreedzame persoon er ruzie door zal zoeken. Hier en daar wordt melding gemaakt van een beul die niet in staat was iemand ter dood te brengen, wanneer hij vooraf geen kattekruid had gekauwd.
Dit wordt echter weer tegengesproken door andere bronnen, die zeggen dat het kruid gebruikt werd bij de behandeling van slapeloosheid. Wellicht is het verhaaltje van het agressief worden ontstaan vanuit de observatie dat katten rustig worden door bepaalde stoffen waar de mens eerder actief van wordt (met name amfetamines)... Enkele bronnen, die zich waarschijnlijk weer op dezelfde primaire bron baseren, hebben het erover dat men in Engeland voor de introductie van thee een infusie van kattekruid dronk. Mij lijkt het waarschijnlijker dat er daarvoor meerdere kruiden werden gebruikt.
Magisch gebruik
Volgens Culpeper correspondeert het Kattekruid met Venus, en is dus een typisch vrouwelijk kruid. Voor magie geldt ook dat er weinig originele bronnen lijken, en dat veel van de associaties die je terugvindt gebaseerd zijn op het eigen aanvoelen van de schrijver. Dit is niet negatief bedoeld...
ik denk dat het inderdaad heel belangrijk is om die associaties die een kruid bij je oproept actief te betrekken bij de wijze waarop je het kruid eventueel wil gebruiken: Als je niet van rozen houdt, moet je dat kruid niet toevoegen aan een liefdessachet... Voor Kattekruid zou je als volgt te werk kunnen gaan:
Kattekruid ga je al snel associëren met... jawel, een kat... Vandaar is het een klein stapje naar de Egyptische godinnen Bastet (met de kop van een huiskat) en Sekhmet (met een leeuwinnekop). Bastet was een zonnegodin, die de levenswarmte die de zon geeft representeert. Ze wordt bewonderd om haar scherpzinnigheid en kracht. Sekhmet representeert de agressieve kracht van de vrouw. Maar behalve de haar vernietigende kracht (die we ook kennen van de Hindoe-godin Kali), is ze ook genezer, beschermer en moeder. De meeste artsen van het oude Egypte vereerden haar om die reden. Vanuit deze overwegingen kan je kattekruid dan zien als een vrouwenkruid bij uitstek, dat je als vrouw gaat gebruiken om in contact te komen met de sterke kanten van je vrouwelijkheid.
Een man kan het kruid dan wellicht toepassen om in contact te komen met de vrouwelijke aspecten van zijn persoonlijkheid
|
