Een derde weg naast besparen en belasten
Re-engineering als alternatief voor besparen en nieuwe belastingen
12 juli 2011 door Noël Slangen

Moeten de belastingen naar omhoog of moet de overheid besparen? De federale overheid is op zoek naar een bedrag tussen de 10 en 20 miljard euro. Het debat verengt zich tot de vraag of dit moet gebeuren door besparen op de overheid of door het invoeren van extra belastingen. Helaas ziet men hierbij een belangrijke derde weg over het hoofd: het herdenken van processen.

Het herdenken van processen door ze van nul opnieuw te bedenken met de technologie, de vernieuwingen en inzichten die vandaag bestaan is in de bedrijfswereld een alsmaar populairder en zeer effectieve manier van besparen. Overheden zijn vaak echter te log, besluitvorming te traag en vakbonden te conservatief om mee in een zogenaamd re-engineering proces te stappen.

Uitgerekend Rudi Demotte gaf als minister van sociale zaken het voorbeeld door niet zozeer te besparen op de kwaliteit van dienstverlening, maar wel door mechanismen en werkingen in vraag te stellen. De uitdaging voor de overheid bestaat er in om het herdenken van processen en re-engineering van werkingen mogelijk te maken. Heel wat procedures kosten de overheid, de bevolking en bedrijven veel geld, maar het is onmogelijk om ze te vereenvoudigen of af te schaffen zonder ingrepen in het overheidspersoneel.

Vooral een toenemende flexibilisering van overheidscontracten is hiervoor echter noodzakelijk. De mogelijkheden die nieuwe IT-toepassingen bieden worden vandaag bijvoorbeeld onderbenut omdat de verhouding tussen structurele kosten en investeringsbudgetten zoek is. Vooral de hoge personeelslasten zorgen ervoor dat er geen middelen voor deze soort vernieuwingen voorhanden zijn. Een ronduit kafkaiaanse situatie. Laat ons bovendien ook niet naïef zijn: het herdenken van processen zorgt voor een meeruitgaven in overgangsfase. Maar de besparingen op termijn zijn enorm.

Toen destijds het kijk- en luistergeld werd afgeschaft werd er door bonden actie gevoerd tegen die afschaffing omdat de betrokken ambtenaren geen job meer zouden hebben. De angst dat dit finaal zou leiden tot minder jobs of minder overheidsverbonden jobs is echter fout. In de toekomst zal in zorg, onderwijs en vorming een toenemende vraag naar mensen ontstaan. Het huidige pakket van het soort diensten dat de overheid levert en het aantal mensen die deze taken uitvoert zal zeker niet dalen. Of al deze mensen in overheidsdienst moeten zijn is dan weer een ander debat.