Kunsttentoonstelling "Binnen de lijntjes?" vanaf 4 tot 20 april 2008
Dank zij de samenwerking van Gevangenismuseum vzw met vier studenten Kunstwetenschappen aan de Universiteit te Gent,wordt er vanaf 4april tot rn met 20 april 2008 een informatieve kunsttentoonstelling opgezet in de voormalige gevangeniskapel van Merksplas-Kolonie. Onder de titel "Binnen de lijntjes?" wordt een uiteenlopende collectie kunstwerken getoond van jonge en gerenommeerde kunstenaars,met daarnaast werken van gedetineerde kunstenaars,asielzoekers en psychiatrische patiënten. Alles, de tento,de avondlezingen en voordrachten draait om de combinatie van vrijheidsberoving en kunst.Bij de presentatie van de kunstwerken wordt het thema "vrijheidsberoving" vanuit diverse invalshoeken benaderd : wel of niet gedetineerd,andere culturen,ander denkpatroon,oud-jong,man-vrouw,... Wat betekent vrijheidsberoving voor de kunstenaar?.Waar liggen de grenzen van de kunst? Zijn er grenzen aan wat de kunstenaar wil realiseren?Ruimte te over voor een debat,zo dachten we.... In je agenda kan je alvast noteren dat de tentoonstelling elk weekend kan bezocht worden,vanaf 4 april tot en met 20 april.Groepen kunnen een afspraak maken op ender welke dag.
Bij deze nodigen wij U uit voor een tentoonstelling inGevangenismuseum Merksplas.
Samen met kunstfotograaf Lieven Nollet brengen we een virtueel bezoek in de gevangenissen en ervaren we de strengheid en de koude kilte van de vrijheidsberoving.
Programma: 01-09 t.e.m. 16-09 "INSIDE" fototento in de zaalkapel,inclusief bezoek aan het gevangenismuseum. 07-09, 20u: Getuigenis gevangenisaalmoezenier A.Neys "Het leven achter de tralies". 14-09, 20u: Voordracht kunstfotograaf L.Nollet. "Wat betekenen deze foto's?"
Openingsuren: Za 01-09, 16u-18u Zo 02-09, 10u-18u Za 08 & Zo 09-09 , 10u-18u Za 15 & Zo 19-09 , 10u-18u
Tijdens de week: groepen op afspraak.
Inkom:
Combi-ticket voor fototentoonstelling + museum: 5 pp,incus drankbon.Kinderen -12j gratis. Zo 09-09, gratis inkom t.g.v. Open Monumentendag Vr 07-09: 20u: 5 pp voor getuigenis gevangenisaalmoezenier + tento +museum Vr 14-09: 20u: 5 pp voor voordracht kunstfotograaf L.Nollet +tento +museum
Op zaterdag 21 april was het eindelijk zover,de plechtige opening van het gevangenismuseum.
Tijdens de afgelopen wintermaanden werd de (bijna permanente) tentoonstelling omgevormd tot een volwaardig museum.
Aan bod komt de geschiedenis van het Belgisch Gevangeniswezen vanaf Ancien Regime en het Rasphuis tot en met de invoering van de Wet Dupont vandaag. Daarnaast wordt gefocust op de Landloperskolonies van de Noorderkempen.
Nieuw te bezichtigen zijn onder meer een weefgetouw,(gift van het Koninklijk Museum van Kunst en Geschiedenis in Brussel, maar destijds wel afkomstig uit de gevangenis van Merksplas), een volledige installatie om "boevenfoto's" te nemen (afkomstig uit de gevangenis van Turnhout),paperassen en instructies voor het nemen van duimafdrukken,enz...
Eerstdaags verwachten we vanuit de gevangenis van Gent ook nog de mooie maquette van het Rasphuis,een maquette die nu nog opgesteld staat in een tentoonstelling van Museum Dr. Guislain in Gent.
Je kan het museum bezoeken elke 2e en de 4e zondag van de maand,en voor groepen op afspraak.
De Erfgoeddag 2007 gaat door op zondag 22 april.Het jaarthema is Waarde(n) van het Erfgoed,met als slogan "Niet te Schatten".Net als vorig jaar is er ook een samenwerking met onze buren (Merksplas,Rijkevorsel,Hoogstraten,Baarle-Hertog / -Nassau) .Samen organiseren we "Schatten op Zolder",waarbij de bezoekers voorwerpen kunnen laten taxeren door experts.
De expertises werden als volgt verdeeld:
- in de voormalige gevangeniskapel,Kapelstaat te Merksplas gebruiksvoorwerpen - in het heemhuis ,Kerkstraat 4 te Baarle:schilderijen,grafiek en beeldhouwwerken. - In het Stedelijk Museum,Begijnhof 9 te Hoogstraten:juwelen en voorwerpen in edele metalen (goud,zilver,brons ,koper en tin) - in het bezoekerscentrum De Molen,Looiweg 43 te Rijkevorsel: porselein,aardewerk,glas en ivoor.
In elke locatie is een expert aanwezig met betrekking tot het gekozen deelthema. Deze deskundigen hebben aandacht voor het verhaal achter het voorwerp; ze geven een advies tot restauratie en ze taxeren de voorwerpen. Heb jij thuis iets bijzonder,of iets speciaals liggen,staan of hangen,aarzel dan niet om dat eens voor te leggen aan de experts. In elke locatie wordt ook een kleine tentoonstelling opgezet rond het locale thema(tentoonstelling van objecten,van restauraties aan deze voorwerpen,studies over deze voorwerpen ,enz.)
Er wordt ook een wedstrijdje schatten georganiseerd.In elke locatie zijn er drie voorwerpen,die door de bezoekers naar waarde worden geschat.Op het wedstrijdformulier staan dus 12 foto's,drie per locatie.De deelname is gratis,en je kan er nog een cultureel-toeristische prijs mee winnen.
Wat je in Merksplas ook nog kan doen,is: - Gratis bezoek van het gevangenismuseum,in de kelders van de kapel. - Gratis bezoek van de lichtstraat via de trappen in de toren. - Gratis deelname aan korte gegidste wandeling,met vertrek om 10u,14u en 15u. Van harte welkom!
Je hoort op het nieuws wel eens over de "sans papier" -personen zonder papieren.In Merksplas heeft men echter het omgekeerde geval: daar vonden enkele nedelandse wandelaars een doos boordevol identiteitspapieren zonder personen... De wandelaars hebben de doos met identiteitspapieren overhandigd aan het Gevangenismuseum van Merksplas.In de doos zitten paspoorten en persoonsbewijzen uit alle landen van Europa.Ze vermoeden dat de paspoorten dateren uit de periode van de Tweede Wereldoorlog.Er zitten zowel internationale paspoorten,als eenvoudig geschreven briefjes in.Mogelijk is het een vergeten doos;maar de kans zit er in dat de gegevens van voormalige landlopers of vluchtelingen zijn.Mensen van het Gevangenismuseum hebben een overzicht gemaakt van de genoteerde gegevens en die voorgelegd aan huidige en vroegere cipiers van de strafinrichting van Merksplas.Dat leverde geen resultaat op.Daarom wordt de speurtocht nu voortgezet via medewerkers van de cel Vermiste Personen van het Rode Kruis. Indien U een idee heeft om dit op te lossen,graag een berichtje aub.Dank bij voorbaat.
Een Monument in een Monument ... Willem Vermandere
Willem Vermandere staat op woensdag 17 januari in "onze"kapel van Merksplas-Kolonie. Sinds het najaar van 2006 heeft hij een nieuwe cd "Altijd iemands vader,altijd iemands kind"in de rekken liggen. Nu kunnen 400 personen op 17 januari zijn muziel live komen beluisteren! . Kaarten kan je reserveren via de dienst cultuur,014 63 94 42.Betaling van deze kaarten dient vooraf te gebeuren op het gemeentehuis! Slechts 10 , toch geen geld voor een monument in een monument!
Zoals je weet,kan je elke week stemmen voor één van de drie projecten van een provincie. Vanaf 15 jan. is provincie Antwerpen aan de beurt.
Merksplas is de Calimero van de prov.Antwerpen,maar wij geloven 200% in ons project. Wij moeten immers opboksen tegen enkele grote gemeenten en steden. Wij hebben dus ELKE stem HEEL HARD nodig!! Stem voor ons en laat ons het sociaal-cultuur-historisch verhaal vertellen van de landlopers,het verhaal van vrijheidsberoving,en dat in een prachtig domein van 600ha met zijn bossen,weiden,dreven,de ringgracht en een justitiedorp rondom de strafinrichting en het centrum voor illegalen,een penitentiair Bokrijk met alle gebouwen uit de 19de eeuw in situ!!Uniek in Europa!!
Monumentenstrijd wordt georganiseerd door de VRT en is een wedstrijd waarbij het publiek beslist welk waardevol historisch Vlaams erfgoed extra middelen verdient voor restoratie en herbestemming.
'Onze' Kapel van Merksplas-Kolonie is verkozen tot één van de 15 finalisten.Het bijzondere bouwwerk uit 1899 heeft over de hele lengte van de nok een lichtkoepel of 'lichtstraat'.En die zouden wij graag in zijn oorspronkelijke glorie herstellen,zodat de kapel weer zal stralen als vanouds.Eind 2005 kocht de gemeente Merksplas de gevangeniskapel,de Grote Hoeve en de aanpalende gronden aan om van Merksplas-Kolonie een cultureel-toeristische hefboom te maken voor de wijde regio.
Vanaf 15 januari komt er een grote mediacampagne op gang via het Canvasprogramma Monumentenstrijd. Dan begint er een ware stemmenslag tot in de finale op 19 februari.In de eerst uitzending steltBruno Vanden Broecke,de Kapel van de Kolonie voor.Je kan hem herkennen uit de Eén-reeks 'Het Eiland'(als Sammy Tanghe),of uit de voorstelling Paradijs voor futlozen in Wortel-Kolonie,en nu ook als onze peter.
Op vraag waarom hij dit peterschap op zich neemt,antwword Bruno steeds als volgt:
Omdat armen van goed Maar niet van geest Hier generaties lang Langs zijn geweest
In het kader van de Monumentenstrijd wil Merksplas de aandacht vestigen op haar prachtige Landloperskolonie,als één van de 15 projecten in Vlaanderen. In deze kerstperiode werd er daarom een Landloperskerststal ingericht in het portaal van de voormalige gevangeniskapel,een kerststal waarvoor het beslist de moeite is om een "ommetje"te maken... Bij deze nodigen wij U uit om te komen kijken.
"Landloperskerststal te Merksplas"
Jozef en Maria,twee vluchtelingen uit het Middenoosten,zochten naar een plaatsje om uit te rusten.Ze hoorden onderweg iets over een centrum voor vreemdelingen in Merksplas,maar ze wisten niet dat dit alleen voor illegalen was.Ze mochten er dus niet binnen.Dat was wel vervelend,want Maria was hoogzwanger. Enkele landlopers hadden het koppeltje ook gezien en zorgden ervoor dat er een plaatsje werd vrijgemaakt in het portaal van de voormalige gevangeniskapel.Veel konden ze niet aanbieden.Het meubilair kwam rechtstreeks uit de gevangenis.En daar,in dat schamele portaal,is dan ook het kindje Jezus geboren.De landlopers haalde er hun vrienden bij,en daar staan ze nu: Suskewiet,Piet Patat en Grijze Peer aan de ene kant en Schobbe Jack en Geraar Klosjaar aan de andere kant.Ze staan met open mond te kijken naar dat kleine boeleke. En boven in de hemel waren ze ook blij.Want ineens kwam er hemelse muziek uit de toren en begon die lichtkoepel op de nok van het dak te stralen als een vuurtoren.Het werd een echte "lichtstraat". Er is dus een wonder geschied!
En als je dit niet gelooft,dan moet je zelf maar eens komen kijken. In de kerstperiode,vanaf nu tot 15 januari,sttan overdag de deuren van het portaal open...
Door Gevangenismuseum vzw wordt er in sept. een tentoonstelling georganiseerd over de "Belgische Interneringskampen 1944-1955".Bij die gelegenheid wordt er een boek uitgegeven waarop je nu al kan intekenen,nu aan 17,50 per ex.,na 1 aug. aan 20per ex.
"DAGBOEK ACHTER TRALIES" is het resultaat van eeen gedreven en nauwgezet onderzoek,dat de jonge historica Elisabeth Bruyneel in 2003-2004 ondernam in het kader van de voorbereiding van haar licentiaatverhandeling over het gevangenisregime in de jaren kort na de Tweede Wereldoorlog.
Aan de hand van archieven van verschillende gevangenissen en interneringscentra,ambtelijke bronnen en vooral via brieven en dagboeken van gedetineerden weet ze een indringend beeld te schetsen van het gevangenisregime tijdens de eerste jaren van de repressieperiode.Aan de hand van honderden getuigenissen slaagt de auteur er in om op indringende wijze door te dringen tot de diepste gevpoelens van angst,schaamte,rancune,onmacht en pijn van personen die van hun vrijheid werden beroofd.Bovendien reikt zij op die manier waardevolle informatie aan voor verder onderzoek.
"DAGBOEK ACHTER DE TRALIES" is een uitgave van Gevangenismuseum vzw intekenen kan vanaf nu door het overschrijven van het nodige bedrag op bankrekeningnummer 001-3393769-09 van Gevangenismuseum 2330 Merksplas.
De prijs in voorverkoop (tot 1 aug. bedraagt 17,5 (evenyueel verhoogd met 4 per boek voor de verzendingskosten). De namen van de voorintekenaars worden vermeld in het boek. Nadien is het boek te koop voor 20 per boek.
Het verhaal van Tobias Schiff. Een monoloog door Ronny Vandecandelaere.
Deze monoloog werd opgevoerd op 16-09-2005.
Een monoloog die het verhaal vertelt van Tobias Schiff.Op 17-jarige leeftijd werd hij met zijn vader en moeder op transport gezet naar Auschwitz.Als een van de weinigen die de holocaust heeft overleefd verloor hij meer dan honderd familieleden.Pas op latere leeftijd besloot Tobias om hierover getuigenis af te leggen.
Na de goedkeuring door mevrouw Schiff en dankzij de bezielende medewerking van de heer Nathan Ramet,voorzitter van het Joods Museum van Deportatie en Verzet, kon deze monoloog tot stand komen om zo het verhaal van Tobias te vertellen.
De monoloog werd uitgevoerd door Ronny Vandecandelaere.
Op vrijdag 9 september 2005 kwam de 81-jarige jood Chil Elberg uit Brussel om zijn bloedstollende belevenissen te vertellen in de Nazi-kampen.
Chil Elberg werd als jongeling opgepakt en naar de Nazi-kampen in Duitsland gebracht.Hij had "het geluk" dat hij werkbekwaam werd geacht.Chil Elberg overleefde dertien kampen.
Chil Elberg woont thans in Brussel.Om er mede voor te zorgen dat zo'n gruwelijkheden nooit meer zouden gebeuren,vertelt hij op een bezielende wijze zijn verhaal in de scholen aan de jeugd of treedt hij op als gids in Auschwitz.
Op voorstel van de Stichting Auschwitz en op vraag van Gevangenismuseum vzw was hij heel graag bereid om zijn belevenissen ook in Merksplas te vertellen.
De tentoonstelling"In Verzekerde Bewaring" vertelt je het basisverhaal over de vrijheidsberoving in België. Hoeveel soorten gerechtshoven zijn er ? Waar staan de Belgische gevangenissen ? Hoeveel gedetineerden zijn er ? Hoe zit dat nu met het leven achter tralies ? Je krijgt uitleg over de grote hervormers van het gevangeniswezen. Hoe ontstonden en evolueerden de landloperskolonies van de Noorderkempen ?
Tentoonstelling in de kelders van de voormalige gevangeniskapel Open : elke 2de zondag van de maand, 13u - 18u. Voor groepen ook op afspraak Cafetaria in de zaalkapel Inkomprijs: 3 per persoon (inclusief 1 drankbon) Kinderen tot 12 jaar gratis.
<<Oog om oog,tand om tand>>dat was de strafmaat die tijdens de middeleeuwen werd toegepast.Men kon ook op bedevaart gaan of soms kon men zijn straf afkopen.
Maar vanaf ca 1750 dacht men daar anders over,Via eenzame opsluiting,boetedoen en penetentie kwamen sommigen tot inkeer.Er kwamen ook werkhuizen,rasphuizen en spinhuizen.De dwangarbeid was geboren. En België speelde een voortrekkersrol !
In het Gevangenismuseum zie je de evolutie van de vrijheidsberoving als straf,zoals deze in België van toepassing was,en dit met al zijn bijkomende aspecten (cellen,hygiëne,voedsel,ontsnappingen,drugs,censuur,wandelen in kooien,sleutels,uniformen,kunst in de gevangenis ,enz.)
Het Gevangenismuseum heeft aandacht voor volgende gebieden:
* Ze wil er voor zorgen dat het publiek op een aangename wijze een beter inzicht krijgt in de evolutie van afwijkend gedrag,in de ingewikkeldewereld van justitie en de penible sfeer van de strafinrichting.
*Dit krijgt gestalte door een vast tentoonstelling en tijdelijke tentoonstellingen,door het organiseren van studiedagen,workshops,colloquia,evenementen,enz.
*Zij wil hiervoor een collectie verzamelen en beheren zodat periodiek nieuwe aspecten kunnen worden belicht en tentoongesteld.
*Zij wil dit doen op een wijze die wetenschappelijk verantwoord is (d.w.z. onderzoeken,prsenteren en informeren).
In de voormalige gevangeniskapel van Merksplas worden binnen enkele jaartjes de deuren geopend van een "Museum over Vrijheidsberoving".
Het museum zal de geschiedenis vertellen over de evolutie van het afwijkend gedrag,de werking van het justitieel apparaat en de vrijheidsberoving als straf en dit vanaf het Rasphuis via de dwangarbeid tot en met de herstelgerichte reclassering.
Deze kapel,de gevangenis,het centrum voor illegalen,de grote hoeve,het voormalig schooltje en vele andere gebouwen bevinden zich op een domein van 600 ha waar je straffeloos kan slenteren,wandelen en fietsen.
Voor meer info klik op het logo GMM (gevangenismuseum Merksplas)
