De geschiedenis van de familie Guilmet.
VOORAF :
In Canada en Frankrijk komt de naam Guilmet het meeste voor. De canadezen zijn inwijkelingen vanuit het noorden van Frankrijk namelijk Pas de Calais en le Nord. Een canadees heeft onderzoek gedaan naar de herkomst van de naam GUILMET en geeft de volgende uitleg : de naam zou komen van Guillaumette dit is “kleine Guillaume “, dat dan vervormd is tot Guillemette en ten slotte Guilmet. Guillaumette is de franse verkleinvorm zoals ferme (hoeve) – fermette (hoevetje).

DE EERSTE STAPPEN :

Bij het overlijden van mijn vader heb ik doodsbrieven en doodsprentjes, die zoals toen gebruikelijk was concentieus werden bijgehouden, meegekregen, iemand moest ze toch bewaren. Met de gegevens van deze doodsprentjes kon ik reeds een eerste aanzet tot het opstellen van onze stamboom geven.

Op 25 februari 2006 is de zus van Martha overleden, zuster Anna Theuwissen. Op de koffietafel na de begrafenis kwam een van haar medezusters, Maria Vanluyten naar ons toe en zei dat ze op de doodsbrief gezien had dat ik Guilmet heette en dat haar moeder ook Guilmet heette en wij dus waarschijnlijk verre familie waren. Ik ben toen gaan zoeken in de doodsbrieven en heb haar daar inderdaad op teruggevonden. Haar grootvader was de broer van mijn grootvader en zo ben ik begonnen met puzzelen. Ver kwam ik niet, dus naar het gemeentehuis in Geetbets, waar ik het geluk had dat een van de bedienden direct reageerde op mijn vraag naar de familie Guilmet en zei dat zij ook van de familie Guilmet afstamde en haar overgrootmoeder Valérie Guilmet was en die op het kasteel van Rummen woonden. Dit wekte natuurlijk mijn nieuwsgierigheid en ik ging op zoek naar het kasteel van Rummen. Een vriend, Tony Vanbrabant, gaf me de raad contact op te nemen met de heemkundige kring van Geetbets. De voorzitter Guy Leus heeft een enorm privéarchief van alles wat met de geschiedenis van Geetbets te maken heeft. Niet alleen alles over het kasteel van Rummen maar ook doodsprentjes en doodsbrieven van de inwoners van Geetbets. Deze informatie hielp me een heel eind verder en leidde me naar het archief van de stad Halen. Ook hier kon ik mijn gegevens aanzienlijk aanvullen.

Ondertussen had ook de zus van zuster Maria Vanluyten, Louiza Vanluyten naar ons getelefoneerd en gezegd dat we eens op bezoek moesten komen, want haar broer Alfons Vanluyten wist nog heel veel over zijn grootvader Louis Guilmet.

Bezoek aan de familie Vanluyten in Kortenaken op 25 april 2006.
Eerst naar de Koningstraat 9 in Kortenaken bij Louiza Vanluyten. Louiza Vanluyten is de dochter van Valerie Guilmet en Jozef Vanluyten. Valerie Guilmet was de dochter van Louis Guilmet de jongste zoon van Alexis Guilmet. Buiten Louiza waren haar broers Alfons en Rene Vanluyten aanwezig. Alfons Vanluyten was de oudste zoon en is nu 83 en weet nog zeer veel van zijn grootvader Louis Guilmet waar hij een heel nauwe band mee had. Alfons Vanluyten heeft verhalen verteld die ik vroeger al gehoord had maar niet kon plaatsen in hun context en volgens mij verzinsel waren omdat ze logisch gezien niet met de waarheid konden overeenkomen. Dankzij Alfons begrijp ik nu de verhalen over mijn overgrootvader die ik verwisselde met die van mijn grootvader, wat niet kon kloppen.
De belangrijkste vraag van de familie!! Hoe komen landbouwers uit Wallonië, die geen woord Nederlands spreken in Halen terecht?
Antwoord volgens Alfons die dit verhaal van zijn grootvader heeft (hij heeft 36 jaar bij zijn grootvader gewoond, het huidige erf van Alfons en René): “De oude waal (Alexis Guilmet) woonde in de streek van Héron en was met de knecht graan gaan leveren. Op de terugweg in een holle weg kwam er een koets met een rijke dame hun tegemoet. De paarden van deze koets waren op hol geslagen. De oude waal heeft de kar dwars gezet en zo de koets tot stilstand gebracht. Het moet een ernstig ongeval geweest zijn, de dame was gewond en een van de paarden moest ter plaatse afgemaakt worden. De oude waal en zijn knecht hebben de dame verzorgd en zij was zo dankbaar dat ze de oude waal een boerderij van haar ter beschikking stelde die hij vrij mocht uitbaten in Halen. De man gelukkig met dit geschenk ging samen met zijn vrouw, Joséphine Saint-George kijken naar deze hoeve in Halen. Bleek dit een lemen hoevetje te zijn van niemendal en Joséphine Saint-George zei: ”Hier kom ik niet wonen.”
Zij keerden naar huis terug en gingen tegen de dame zeggen ze dat ze iets anders verwacht hadden. Waarop de dame repliceerde: ”Geen probleem, we bouwen daar een volledig nieuwe hoeve.”
Het huidig geleeg “Vertenten” waarvan overal sprake, gelegen Ertzenrijk 9 (vroegere nummering) Halen heeft de dame toen laten bouwen. Het was in 1865 (volgens bevolkingsregister Halen) dat Alexis Guilmet, Joséphine Saint-George en hun zoon van nog geen jaar oud, Joseph naar hier verhuisden . Toen de dame overleed verkochten de erfgenamen de hoeve aan drie gebroeders Leonard. De nieuwe eigenaars hadden met de eigendom ook de erfpacht die op de hoeve rustte overgenomen en die liep nog twee jaar. De oude waal had op deze hoeve 34 jaar gewoond, ze waren aan de vierde termijn bezig van 9 jaar zoals gebruikelijk in die tijd. De gebroeders Leonard zullen direct van deze voor hen nadelige erfpacht (het was een geschenk aan de oude waal) af willen zijn en hebben als oplossing gezorgd dat de pachters de kasteelhoeve in Rummen konden pachtten. Alexis (de oude waal) en zijn dochter Valerie, samen met haar echtgenoot Dionysius Jacobs en hun kinderen verhuisden naar de kasteelhoeve in Rummen in 1905. In 1914, begin van de oorlog overleed Alexis. Door de oorlogsomstandigheden werd hij gewoon “tussen vier planken” in Rummen begraven, zonder plechtigheid. Deze plechtigheid vond pas veertien maanden later plaats met een kerkelijke begrafenis. In het begin van eerste wereldoorlog moeten het vreselijke toestanden geweest zijn, met de oprukkende duitse troepen. Louis ging zijn vader opzoeken in Rummen die op sterven lag. Hij mocht alleen door als hij maar een uur daar bleef want de belgische troepen waren van plan de bruggen (over de Gete) op te blazen. Louis is maar een uur gebleven en was niet bij het sterfbed van zijn vader.
De oudste zoon Joseph was geboren in Fallais, de twee andere kinderen, Valerie en Louis zijn in Halen geboren. Bij de geboorte van de jongste (Louis) moet er iets mis gelopen zijn en Joséphine Saint-George heeft haar slaapkamer in 18 jaar (tot haar dood) niet kunnen verlaten.
Er zijn zoals in elke familie oncontroleerbare verhalen en mythes. Zo heb ik in Hulsbeek steeds horen vertellen dat mijn grootvader Joseph gepassioneerd was door paarden, hij was altijd met paarden bezig en reed voornamelijk te paard rond (lees tussen de regels hij verwaarloosde zijn eigen boerderij).
Alexis Guilmet, “de oude waal”, werd een uitzonderlijke lichamelijke kracht toegeschreven. Daarvan getuigen het voorval van de dame met de koets, ik heb horen vertellen: "hij hield paard en koets met blote hand tegen en de op hol geslagen paarden in bedwang.” En een ander mythisch verhaal: “Hij was zo sterk dat hij met een zak graan aan zijn pink zijn naam nog boven op de balk in de schuur kon schrijven.”(Volgens Fons toch wel sterk overdreven maar het werd gezegd en bij een zak moet men dan niet direct aan 50 kg denken). Zover de sterke verhalen.
Eind 1800 is er een jonge meid naar de hoeve gekomen. Sidonie Smets moet een mooi meisje geweest zijn van nog geen twintig (geboren 1880). De oudste zoon Joseph , ondertussen al een eind in de dertig (geboren 1865) moet tot over zijn oren verliefd geworden zijn op de jonge Sidonie, en zijn liefde werd beantwoord. Tot grote ergernis van zijn zus Valérie, die na de langdurige ziekte en dood van de moeder Joséphine Saint-George in 1885 de enige vrouw op de boerderij was en waarschijnlijk ook de hele huishouding beredderde. Valérie heeft ervoor gezorgd dat Sidonie Smets moest vertrekken om te gaan “dienen” in Brussel. Dit wordt bevestigd door het bevolkingsregister in Geetbets waar zij in 1904 terug ingeschreven wordt komende van Schaarbeek. De liefde tussen Sidonie en Joseph is niet geluwd en zij huwen en gaan wonen op 30/03/1905 in Halen Corneliusstraat 28. Rond dezelfde periode 27/03/1905 verhuizen Alexis Guilmet, zijn dochter Valérie en haar echtgenoot Dionysius Jacobs en kinderen naar de kasteelhoeve in Rummen.
Het vlot op de boerderij, kasteelhoeve in Rummen blijkbaar toch niet zo goed en Valérie moet de hulp van haar oudere broer Joseph (tevens haar oogappel)terug vragen voor hulp, waarschijnlijk voor de paarden.
De veten worden bijgelegd en wanneer Louis Guilmet de jongste broer na een paar weken (hij is ook reeds gehuwd en woont in Kortenaken) denkt dat het ergste van de ruzie nu wel voorbij zal zijn en eens gaat kijken op de hoeve van zijn vader, komt tot zijn grote verbazing zijn oudste broer reeds tegen op de oprijlaan naar de hoeve. Alles lijkt dus bijgelegd en het leven gaat verder.
Er is een ongeval gebeurd met de paarden waarbij Louis zijn been brak, hij mankte achteraf. Dit moet gebeurd zijn tijdens de zwangerschap van zijn zus Valérie die in verwachting was van Dennis. Dat Dennis geboren werd met een onvolgroeide arm werd toegeschreven aan het feit dat Valérie zo geschrokken was bij dit ongeval.
De twee broers Joseph en Louis bleven allebei de boerenstiel verder uitoefenen (in Hulsbeek en Kortenaken) zij het veel minder succesvol dan hun vader. Het waren toen immers de crisisjaren in de landbouw. Na de eerste wereldoorlog was er de crisis in de landbouw met de opkomende industrialisatie. Alleen wie nog veel grond bezat kon min of meer overleven. Dat hadden de broers niet en de erfenis van hun vader was ook niet van dien aard om een goed functioneerde boerderij met de nodige uitrusting op te zetten. De erfenis zou 3000 BEF elk, bedragen hebben, en alle gronden en de hoeve waren gepacht. Zij zijn allebei van nul moeten beginnen.
Van contacten met de familie in Wallonie heb ik nooit iets gehoord. Alfons herinnerde zich wel nog een begrafenis in Wallonie en nog eens toen ze, de schoonbroer van Louis Vanluyten die in die tijd reeds een kleine vrachtwagen had, kalk waren gaan halen in een kalkgroeve bij een zekere Oscar Dubois. De zus van de “oude waal” Alexis Guilmet was Hortense Guilmet, gehuwd met Pierre Dubois. Deze Oscar Dubois moet dus waarschijnlijk de broer van de oom van Louis, Joseph en Valérie Guilmet geweest zijn. Alfons kon zich de juiste naam van het dorp in Wallonie niet herinneren: “het was iets zoals Méhanje-Horion…..?”
In het huwelijksregister in Halen, op de huwelijksakte van Valérie Guilmet met Dionysius Jacobs staat als getuige Antonius Dubois woonachtig in Horion-Hozémont.

22-06-2009, 00:00 Geschreven door Guilmet Michel  
Reageren (0)