van een 90jarige oud-politicus jan verroken
" niemands heer & niemands knecht " !
15-02-2007
De Gordiaanse Knoop. Mandement & Wetsvoorstel !
De Gordiaanse Knoop
Mandement en Wetsvoorstel
Vermits De Saeger, en Van Elslande minister werden, viel het voorzitterschap van de voortaan autonome Vlaamse CVPfraktie op mijn schouders en alles wat ik voortaanzou zeggen of doen gebeurde ,als tevoren het geval was,na overleg en met de Fraktie, want in politiek kan men niets zonder de anderen .
Het probleem Leuven bleef de geesten beroeren en het Walen buiten was nooit uit de lucht, niet alleen te Leuven maar van langs om meer over het hele Vlaamse Land .
"Walen buiten ".Heel diplomatiek klonk dat niet,maar wat in de plaats als reactie op allerlei provocaties uit het andere kamp. Als het dan toch kort moest, klonk Leuven Vlaams toch heel wat positiever om hetzelfde te zeggen ?
Maar nog eens :om alles te verstaan ,moet men alles weten.
De wet Houben was intussen een feit ,de grendel was dus weg voor de universitairekandidaturen . Men was zelfs al een heel stap verder ,vermits men al volop aan het onderhandelen en aan het plannen was voor het vestigen van de medische doctoraten te Woluwe ,waarmee de geografischeeenheid van Leuven al verbroken werd ?
Maar de klap op de vuurpijl was ,een tijdje voor Kerstdag 1965 ,de verklaring van Woitrin ,in een studententijdschrift ,over zijn triangel,den driehoek,Leuven- Brussel- Waver , of Le Grand Bruxelles ? De Vlaamse pers had geen woorden genoeg om die kaakslag aan de schandpaal te zetten .
Woitrin, de eigenlijke vader van Louvain-la- Neuve, zou later stellen dat het om een spijtige lapsus ging .
In de Fraktie werd erop aangedrongen dat ik ,als reactie hierop ,onmiddellijk mijn wetsvoorstel moest klaar maken en neerleggen , inzake het toepasbaar verklaren van de taalwet op het hoger en het universitair onderwijs .Ietts waar ik al jaren over aan het zagen was .
In onze visie was er een probleem , niet alleen te Leuven,maar in alle vormen van hoger onderwijs , nl het ging dus ook o.a.over de splitsing van de ULB en de oprichting van een autonome VUB . De Walen ,veel meer dan de Vlamingen ,hadden de eentaligheid van de gewesten en de gemeenschappen geeist en wij eisten normaal daartegeover het zelfde voor Vlaanderen en de Vlamingen, wat het officieel taalgebruik betreft.
Pour lesFlamands la meme Chose Punt en andere lijn /.
(En dat heeft niets te maken met het persoonlijk taalgebruik en taalkennis . Mijn mening is, elke taal opent een nieuw venster op de wereld) Het gaat over de vereiste kennis om toegang te krijgen tot administatie , onderwijs , gerecht enz in Vlaanderen,Wallonie en Brussel )
Ik zou ,voor het neerleggen van mijn voorstel ,zeker nietwachten tot er eenBisschoppelijke beslissing was ;want daarna wordt het veel delikater . Noteer de Fraktie is geen geheime vergadering en in de Partij en in de Regering waren ze perfect op de hoogte . De tijd drong .
Na het indienen en voor het drukken en het in overweging nemen ,zouden wij in de Fraktie de verdere handtekens bespreken .
Op de Standaard hadden ze al een ruimte voorzien voor het bekend maken van het initiatief , maar op weg naar het parlement werd ik aangereden door een auto,naar een kliniek gevoerd van waaruit ik de krant nog kon verwittigen dat de zaak niet door kon gaan ;
Zo werd het Januari 1966En te Leuven werd er een soort Bisschoppelijke advies- commissie (afkoelingscommissie)Leemans-Aubert aangesteld ;Zeer eerbiedwaardige namen maar dit nam, in de Fraktie, deonrust niet weg .
Er groeitintussen in de CVP een gans speciaal klimaat . Daar was enerzijds de Partijen anderzijdshet Parlement ;die elk met iets anders bezig waren en met de vrees mekaar te hinderen.
De Partij en een groep wijze mannen ,parlementairen en niet parlementairen , nl de staatlieden ,die op hoog niveau opereerden ,hadden direct contact met de Leuvense universitaire instanties ,eventueel met het Episcopaat
In het parlement verschenen ze soms ,hoogzwangervan geheimen en wellicht niet vermoedend, dat wij in de Fraktie meer wisten over de gang van zaken . Hun probleem was voor ons wel een zeer belangrijk probleem,maar ons probleem was toch van een heel andere orde nl dat van de integriteit van het Vlaamse landsgedeelte(zoals dit voor Wallonie al sinds 1830 als vanzelfsprekend werd aanvaard .
Hoe wij aan die andere informatie geraakten ?Verscheidene leden hadden hun bronnen en het vroeger sisteem van de Acht bestond ook nog .
Persoonlijk kreeg ik ,zelfs in een caravan , de rand van het Duinpark in Oostduinkerke ,menig voorlichtingsbezoek van prof. Josué Vandenbroucke , ik bezocht een paar keer prof Zeeger van Hee , prof.Raymond Derine ontving mij meer dan eens ten zijnen huize, prof. Frans van Mechelen kon men niet ontwijken.
Piet De Somer en Berten De Smaele waren oude bekenden uit de humanioa tijd .De eerste(eveneens van 1917) had ik opgevolgd als gouwleider van de KSA en de tweede was toen ik gouwleider was , hoofdman van de Kerels (de laatste drie jaar van de humaniora). En het gebeurde wel eens dat we te Leuven ,mekaar op het lijf liepen . bvb als Piet vond dat het tijd was om te gaan slapen en tevoren nog eerst eens eigenhandig wat gaslantarens ging uitdoven in de Bongenotenlaan . De wereld is soms veel kleiner dan gij denkt ?Maar ik beocht hem slechts eenmaal ,meer was niet nodig .
Ik woondediskreet een algemene informatie vergadering bij van Lovan Ik mocht zelfs een vergadering toespreken en beluisteren van echtgenotes van professoren ,onder voorzitterschap van de echtgenote van prof Rombouts ,een van de voorzichtigen in het prof-korps ..
En de pers ?
Daar ging wekelijks op de koffie bij de gebroeders Van Cauwelaert op de redactie van het Volk, Louis Kiebooms,lid van de acht, was er ook nog en bij de trouwe Karel Dewit van De Gazet van Antwerpen was ik thuis .Over de standaard moet niets vertellen daar werd mer dan genoeg en uitdrukkelijk over gepubliceerd en ik heb daar niets an toe te voegen.
In het vooruitzicht van ons wetsvoorstel ontvluchtten wij alle profilering, namen nooit deel aan betogingen, hielden geen strijdmeetings ;zodat men ons later gen woorden in de mond zou kunnen leggen die wij nooit gezegd hadden,want ook dat gebeurt in de politiek .
En wat met Brussel en de ULB en ons wetsvoorstel ? Niemand sprak daarover ? We hadden wel contacten met Prof Gerlo ,van de toen nog niet VUB, om hem de zin van ons voorstel toe te lichten ;En hij zorgde ervoor dat we voor de Vlaamse studenten van de ULB ons voorstel konden toelichten (of gebeurde ditlaatste na het neerleggen van mijn wetsvoorstel?)
We kregen zelfs beoek van Francofone studenten van de ULB in functie van het tijdschrift " Le Point" ,dit alles toen iedereen nog uitsluitend naar Leuven zat te kijken .
Op de vooravond van het Mandementvoelden wij al nattigheid ? We voelden ons die week lijk een student ,die wel weet dat hij gebuisd is , maar toch naar de deliberatie gaat, met het gevoel ge kunt nooit weten .
De woensdag van die week deden wij nog eenhopeloze pogingom tot en zinloos gesprek te komenmet de PSC Francofonen ,maar ze wikkelden het kind in (de gekende) doeken en namen de vlucht.
Alleen de koepelvoorzitter Houben verscheen ,naast R. Van de Kerkhove .
Persoonlijk kon ik alleen
zeggen dat ,in geval van slechte afloop ,de Fraktie ermee instemde mijn voorstel inzake de toepassing van de Taalwet in te dienen . En wij,met een klein hartje, lieten Houben achter met dat bekakt kind opzijn schoot .
Eigenlijk had die man alle succes verdiend ,wegens zijn inzet om de grendel van 1911 los te wrikken en o de weg te openen voor een nieuw eigentijds universitair landschap .
Dan vetrokken Robert, die een groot bewonderaar was van Houben, en ik naar een lang geplande bijeenkomst in Berlijn . Waarvoor ? Ik weet het niet meer; dat moet ik desnoods zelf gaan opzoeken naar Kadoc te Leuven waar het politiek archief van de zorgzame notaris Robert Van de Kerkhove berust.
De Zaterdagavond waren wij blijkbaar terug ten zijnen huize ,met een ruim gezelschap ,wat ik helemaal vergeten ben .Ik heb daaar ook een en ander over gelezen
Ik moet wellicht zo bezig geweest zijn met het probleem van mijn voorstel ,dat ik verder noch oog noch oor had voor al de rest
.
De vergadering van het Episcopaat had plaats op 13 Mei1966 en onder hen mijn prof van retorica ,Mgr. Daem
en de bewonderde Mgr. De Smedt .Zouden ze, met al hun verstand ,het no pasaran van de grote hoofdmote in Vlaanderen niet hebben aangevoeld ,maar met verstand alleen voelt men niet .
Pas de Zondag 15 Mei werd het verdict publiek .Er was wel geen verwijzing bij naar Rome , wat wij bijkomend gevreesd hadden ,maar de bedreigingen in het mandement vervat waren niet van de poes .
Hoeveel antiklerikalen er die dag verwekt zijn is niet te schatten , Of maken wij ons zelf iets wijs ?
s Anderen daags was het Maandag en het Parlement was niet in zitting ,zodat wij pas op Dinsdag 17 Mei ons voorstel van December 1965, metveel pijn in hethart, konden indienen. Stom van dat accident. Gelukkig dat de Vlaamse pers positief reageerde ,wat ons voorstel betreft .
Het was alsof de duivels er zich mee bemoeiden
Toen ikop weg om mijn voorstel in te dienen,in de Kamer, aan de voet van brede groene trap kwam , verscheen bovenaan van diezelfde groene trap ,de heerParisis,de voorzitter van de autonome PSC fractie ,avec un grand sourire.
We ontmoetten elkaar precies halverwege .
Hij met de smile:Et alors ? Ik met het antwoord : Ik kom mijn Voorstel indienen.
Hij int Frans :En wie heeft mee ondertekend ? Ik: Tot hiertoe niemand .
Hij nog steeds met de smile : Et alors ? Ik met het antwoord : On vera ( wij zullen zien) .
Een kleine toelichting : het was de regel dat wetsvoorstellendoor 6 leden ondertekent werden ,eenmans- voorstellen konden , maar zonder gezag.
Men diende ze in,kwam eventjes in de pers en verder werd de in overwegingneming nooit gevraagd. Zelfs als,na toestemming tot drukken, de in overwegingneming aan het ganse parlement gevraagd werd en gekregen,kwam men dan nog eens in de pers ,maar daar was nog niets gebeurd .enz Zo een toestemming werd niet een keer op duizend geweigerd .
En ik zag de H Parisis denken en ik dacht :ge vergist U. beste Collega ; want dit is een gans bezonder geval waar alle overhaasting ui den boze is .
Het gevaar bestond dat een of andere collega , in een geest van euforie thans ou mede ondertekenen en later ,onder druk , zou kunnen verzaken .Best is dat ik alleen blijf om de eventuele druk op te vangen . dan moeten ze alleen bij mij langs. Maar die druk kwam niet en de Fraktie van de Vlaamse CVP hield stand en bevestigde voor iedereen dat ik handelde conform een algemeen akkoord en dat de verdere ondertekening in de Fractie zou behandeld worden..
Enkele nuttige voorafgaande noodzakelijkewetenswaardigheden .
a)Het gebeurde bij het einde van de CVP-LIB. regering Eijskens-Lefebvre (1960), ongeveer 500 Vlaamse gemeentenrevolteerden en stuurden de tweetalige formulieren voor een economische telling terug ,als onwettelijk ?
b)In het ontwerp van de Eenheidswet werd een art. opgenomen die het mogelijk maakte om,middels eendoor het parlement goedgekeurd Koninklijk Besluit kleinere gemeentensamen te voegen .
Dit laatste lokte bij de Vlaamse strijdverenigingen groot protest uit ingevolge een verkeerde interpretatie
---------------------
Gevolg hiervan was een ontmoeting tussen die verenigingen en de pers op vraag van enkele CVPers ,waartoe ik behoorde (meer hierover later). Zij vreesden dat dit art; kon gebruikt worden om Vlaamse gemeenten bij Brussel te voegen,waar dit door het ontwerp zelf uitgesloten werd,daar de wet niet van toepassing mocht zijn op de gemeenten waar haard- en standplaats vergoeding werd uitbetaald ? D.i. de Agglomeratie .
Men had hiermee wel de randgemeenten tot grotere eenheden kunnen samenvoegen.
(noteer dat ik een hartstochtelijk voorstander was van de fusies en dat ik later rapporteur werd voor alle fusies van gans België ,Wallonie inbegrepen)
Door de hierbij betrokken CVP ers werd de zogehetengroep van De Acht opgericht ,om in het vervolg zulke misverstanden te vermijden ,en dit met medeweten en volle steun en medewerking van de Vlamingen uit de toen nog unitaire fractie.
------------------------
Toen kwam de Regering Lefèvre-Spaak
Maar toen kwamen de (vooral Waalse) stakingen en nieuwe verkiezingen en de regering Lefèvre-Spaak
En de heroprichting van De Acht
De eerste groep bestond uit: De initiatiefnemers A.Verbist,G. Van den Daele, L.lindemans,J.Verroken Sloten zich aan coorde Senaat:A. De Boodt,J. Custers,A.Sledsensen R. Van de Kerkhove .
Na de verkiezingen 1961: Voor de Senaat,werd Custers minister en vervangen door K. Van Cauwelaert . Voor de Kamer : (G. Van den Daele),J. De Saeger,L. Kiebooms,J.Verroken . Al deze leden werden op een bijeenkomst van de Vlaamse verkozen van de CVP/PSC Fraktie angeduid.
Na de samenstelling van de Regering Spaak nam G. Van den Daele ontslag o.a.omdat de regering een Vlaming te weinig telde .Dit werd hersteld door (,)te plaatsen tussen de titels van Van Elslande nl hij werd " Minister, Adjunct" Maar hij bleef bij zijn ontslag .
G. Van den Daele werd door de Kamergroepvervangen door A. De Grijse ;
Wij hadden twee grote objectieven ,die wij vooral door onderhandelingen wilden bereiken . UI die tijd stamt het gezegde : niet gaan jagen met het muziek op kop.
Onze grote Vlaamse objectieven ,op Communautair gebied ,waren de Taalwetgeving en een ruime Grondwetsherziening .
a)Einde 1963 was de Taalwetgeving achter de rug.
Het was ook de tijd geweest van de grote betogingen die door anderen werden georganiseerd die daar veel meer verstand van hadden .
In de taalwetgeving zat de overplanting van Leuven Frans ingebouwd. Alleen echte ofmoedwillig politieke blinden konden dat niet zien .(zie Leuven Vlaams /mijn verhaal ) Maar een universiteit verplaatst men niet lijk een caravan .
b) De Saeger,(die gelukkig niet in de Regering werd opgenomen )als lid van De Acht en met de steun van het gros van de Vlaamse CVPverkozenen zat in de Interparijcommissie voor de Grondwetsherziening genoemd :DeRonde Tafel.
Samen met de Socialisten zouden deCVPers (Francofonen inbegrepen) een massa art. voor herziening aanduiden en zouden de legislatuur afsluiten met tot stand brengen van een Constituante, bevoegdom de Grondwet te herzien in de richting van autonome Gewesten en gemeenschappen
Dus de grondwetsherzieng begint hier(1964)
Bij definitieve herziening van de Grondwet zou Leuven aldus terecht komen in een cultureel autonome Vlaamse gemeenschap en gewest ?
(De objectiviteit gebied ons hier te noteren dat de Liberalen niet wilden meewerken-onder druk van Van Oudenhove,om goed geziene electorale redenen .
Zo heef elke partij haar electrale windwijzers naast haar programmatische wegwijzers.
De studiedag van de Vlaamse CVP-Vleugel en het CVP congres vanLuik.
In 1964 ,dus na de taalwet en voor de besluiten van de Ronde Tafel ,gaat het eerste (Congres) studiedag door van de Vlaamse CVP ,voorgezeten door Robbert Van de Kerckhove ,met als inleiders Verroken en Tindemans .
Verroken zal de inventaris maken van de voorbije 20 jaar en Tindemans brengt een visie over de toekomst
Wat er van overblijft ?
Tindemans in de richting van de Ronde Tafel ,dat er in het buitenland geen enkel model bestaat voor ons Land, dat wij dus verplicht zijn iets origineel te vinden , een structuur sui generis .
(Hoe het kind uiteindelijk zal heten ,al men pas na de geboorte moeten uitmaken ,dat is een ander debat)
Verroken ,maakt,opvraag van de Vlaamse Vleugel een synthese van zijn dossier, dat door de Vlaamse CVP uitgegeven wordt onder de titel twintig jaar Vlaamseweerbaarheid, met als inleiding ,de rede die op het congres werd gehouden.
Op het daarop volgendCVPcongres te Luik onder leiding Van den Boeynants wordt de oprichting van beide Vleugels eigenlijk zonder veel moeite erkend ,mits de voorwaarde ,dat wij geen publiek initiatief zouden nemen waarbij beide Vleugels betrokken zijn, zonder mekaar tevoren te raadplegen ?
Later zal men systematisch herhalen dat zulks gebeurde op persoonlijk voorstel van Jan Verroken. Ik heb het nooit nagetrokken maar
Ik kan mij daarin herkennen .Geen probleem .
Vooral na het neerleggen van mijn wetsvoorstel over Leuven , zal men dit dik in de verf blijven zetten ?
Ik herinner mij wel dat ik mij op dat Congres geweerd heb lijk een duivel in een wijwatervat met aan het slot van het Congres een kleine anekdote . Er werd toen een gesofisticeerd FN karabijn verloot onder de deelnemers . En wie won ?
Waarop VDB tot hilariteit van de ganse vergadering ,bij de plechtige overhandiging zei. Ik overhandig u dit op voorwaarde dat ge hier belooft dat ge niet op de CVP zult schieten.
Als ikdie avond thuis kwam, stond mijn vrouw aan de deur te wachten (Had men daarover iets gezegd aan de radio ?) en ze was zeer vriendelijk en zeer duidelijk :Mijne liefste,als dat ding hier binnen komt, dan ben ik hier weg . Binnen de vijf minuten verdween een van mijn zoons , kleine Peter (5J)om het ding te schenken aan een buur, vader-jager van een vriendje .
En dan verliest de CVP-SOC regering haar grondwettelijke meerderheid.(Begin 1965)s
Het was ookde verkiezing na de grote dokters staking ,en het slecht begrepen beroep van Theo Lefèvre op Sartre en Le Temps des Assassins
En een van de eerste beelden van de kleurtelevisie (???) waarbij een stakende dokter,aan de Nederlandse grens ,met de rug naar België gericht ,zijn broek liet zakken .
Het was ook de tijd van de kiekeborsten van 14/18 ,weer anders verstaan dan bedoeld en tot ergernis vanveelvaderlandse verenigingen .
Het was ook de tijd van een zeer moeilijk verkoopbare fiscale hervorming Met alle electorale gevolgen vandien
En de grote winnaars waren de VU en de PVV die de kant ging kiezen van het behoud van Leuven Frans te Leuven . het werd de glorietijd van Van Oudenhove die ook de scherpe kantjes van het Liberaal antiklerikalisme laat af slijpen.Zie Leuven Frans , de vaderlanders ,de dokters ,de zelfstandigen .
En de VU profiteerde van de grote vergissing van Hertoginnedal.
Het wordt een woelige periode , maar het woeligste moet nog komen ;Maar daarover bestaan voldoende gespecialiseerde boeken .
Na een probeersel Harmel ,kwam de regering VDB De Clercq (CVP_LIB.)met de frigo.
Een voorstel om gedurende twee jaar alle communautaire problemen te bevriezen was bij de vertrouwens aanvraag van Regering gevoegd ,die door de meerderheid werd goedgekeurd , ook door de Vlaamse CVP-Vleugel en ook door mij.
En dan komt de zogezegde goed bedoelde uiterst provokante verklaring van Woitrin ,de vader van Louvain la Neuve, over zijn droom-project den Triangle,de grote driehoekvoor Leuven Frans ,Brussel-Leuven-Waver, LeGrand- Bruxelles en daarna Het Mandement van het Episcopaat ?
En wij zaten daarop te kijken van in onze Frigo
En toen dachten wij even aan onze Mechelse catechismus ,In de nood nochtans mag enigelijk dopen .
Hoe ? We aten langs alle kanten geboeid en gebonden ,als hiervoor beschreven ,haast lijk een mummie
En de Francofone Vleugel zat op rozen ,want zij hebben niets te vragen ,en als zij niets te vragen hebben is er toch geen stof om over te onderhandelen,meer nog ,ze zijn onbevoegd en .als goede katholieken staaan zij achter het Episcopaat ,ze kunnen dat toch niet alleen aan de PVV overlaten enz