Depressie overwinnen met aandacht. Een praktische gids voor aandachtgerichte cognitieve gedragstherapie bij depressie. McQuaid JR. , Carmona PE. Uitgeverij Nieuwezijds. Amsterdam. 2004.

xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Recent verscheen  een zelfhulpboek rond depressieve klachten, dat een combinatie van cognitieve gedragstherapie (CGT) en mindfulness tot onderwerp heeft. Cognitieve gedragstherapie is een therapievorm die heel goed onderzocht is voor de behandeling van depressie. Mindfulness Behavior Cognitive Therapy is een therapie die speciaal ontworpen werd voor patiënten die al enkele keren hervallen zijn in een depressie. In dit boek trachten de auteurs een nieuw programma voor te stellen dat elementen uit deze twee behandelingen combineert.
Wat informatie betreft valt hier zeker wel een en ander op te steken. Maar de ideeën die de auteurs  aan de hand willen doen zijn soms wat chaotisch gepresenteerd, waardoor je toch al snel het idee krijgt dat je wel de ingrediënten van het menu krijgt, maar dat je het recept nog zelf moet samenstellen. Ook relaties en sociale vaardigheden komen aan bod. Aan deze hoofdstukken hield ik een dubbel gevoel over. Uiteraard zijn de onderwerpen vaak een noodzakelijk onderdeel van de behandeling, anderzijds is het terrein dermate uitgebreid en complex dat een bespreking van deze twee onderwerpen in 25 pagina’s wel moet blijven steken in een aantal korte oppervlakkigheden. Wie is gebaat bij dit snel afhaspelen?

Lichaamsbeweging komt aan de beurt in hoofdstuk 9. De motivatie voor bewegen als therapie wordt zeer duidelijk uit de doeken gedaan, waarbij ook aandacht wordt gegeven aan beweging als anti-depressief middel,en als manier om herval tegen te gaan. Qua informatie valt er voor de patiënt ook in dit hoofdstuk heel wat te rapen.
Een nadeel van dit boek is dat de auteurs soms een taal gebruiken die toch nogal wat kennis en opleiding veronderstelt, waardoor geïnteresseerde maar minder geschoolde lezers misschien wel worden afgeschrikt. Hoofdstuk 10 vond ik erg boeiend. Het behandelt de acceptatie of aanvaarding en een aantal technieken om om te gaan met onaangename gevoelens. Het hoofdstuk sluit af met een geleide meditatie-oefening rond aanvaarding.

Samenvattend: Ik zette me met veel appetijt aan het lezen. De appetijt bleef, maar toch stoorde ik me aan een aantal tekortkomingen. Het blijft uiteraard een verdienste dat  McQuaid en Carmona gepoogd hebben om de recente inzichten in de behandeling van depressie voor leken te vertalen. Wat ze vertellen houdt steek en sluit vaak ook aan bij de huidige aanbevelingen omtrent de behandeling van depressie. Ook hun poging om mindfulness en cognitieve gedragstherapie samen te brengen, verdient waardering.  Het is ook alleszins niet duidelijk of de auteurs zich richten op patiënten die nog volop een depressieve periode doormaken, dan wel of ze de groep voor ogen hebben voor wie de MBCT normaal gezien bedoeld is (patiënten die nu hersteld zijn maar die voordien minstens drie maal zijn hervallen). De vraag of mindfulness effectief is tijdens een depressieve episode, is naar mijn weten voorlopig nog onbeantwoord.

De lezer wordt overstelpt met zinnige ideeën en oefeningen, jammer genoeg zonder duidelijke structuur. Voor een depressieve patiënt voor wie planning en organisatie al sowieso zwak functioneren, is dit dus inderdaad overweldigend. Ook het taalgebruik maakt het boek alleen geschikt voor de lezer die toch over een behoorlijk scholingsniveau beschikt.