Eenzaam - zijn als voorstadia van heelwording.

Over het algemeen wordt "eenzaam - zijn" als een probleem omschreven. Het probleem wordt ervaren door steeds meer mensen en de statistieken geven aan dat het aantal mensen dat zich eenzaam voelt per jaar sterk oploopt.
Eind 2006 zijn er naar verwachting, alleen al in Nedereland, tussen de 1. en de 1.5. miljoen mensen die wij onder de noemer "eenzaam" kunnen rangschikken.
De vraag hoe ontstaat het gevoel van eenzaamheid wordt meestal beantwoord in termen van het gemis aan een goede relatie met de eigen partner of met de sociale omgeving.
Daar naast wordt een categorie genoemd die wel omschreven wordt als "karakter - eenzamen". Voor laatstgenoemde categorie is psychologische of psychiatrische hulp verlening vaak onontbeerlijk.
Er worden methoden gezocht en aangedragen die de eenzaamheid kunnen opheffen of dragelijk maken. Psychiaters, psychologen, maatschappelijk werkers, artsen en allerlei instanties, waaronder de vele vrijwilligersorganisaties, buigen zich al meer dan 50 jaar over het probleem van de eenzaamheid.
Naar het zich laat aanzien echter met weinig resultaat. En soms vraag ik mij dan ook af of er ooit een grondige analyse is gemaakt, niet alleen met betrekking tot het probleem zelf, toch ook met betrekking tot al die verschillende hulpverlening.
Het lijkt er op dat de toename van het probleem van de eenzaamheid niet valt af te remmen.
Immers in 1976 was er nog spraken van ongeveer (maar) 200.000 eenzamen.
Natuurlijk geloof ik wel dat er gevallen kunnen worden aangedragen waarbij de hulpverlening succes vol blijkt te zijn verlopen. Maar het blijven individuele gevallen.
Het signaal dat er steeds meer mensen geïsoleerd raken, door welke omstandigheden dan ook, lijkt niet door politieke beleidsveranderingen te kunnen worden beïnvloed. Het probleem als een sociaal probleem te definiëren lijkt dan ook geen oplossing te zijn.
In de afgelopen 50 jaar heeft men allerlei verklaringen gezocht, maar geen enkele verklaring blijkt afdoende te zijn om het proces van de toename van eenzaamheid, een halt toe te roepen.
Intussen worden met betrekking tot dit probleem vele miljoenen euro's besteedt in zowel de welzijn - als de gezondheidzorg waarbij het resultaat, ondanks alle goede bedoelingen, niet in verhouding schijnt te staan met de kosten.
De vragen die zich aan mij opdringen zijn dan ook de volgende:

A. is er wel een juiste analyse gemaakt van het probleem en hoe luidt dan de eenduidige definitie van het probleem?
B. ook in de hulpverlening ziet men er niets in om het probleem te definiëren als sociaal probleem. Is hier mogelijk sprake van een te ver doorgevoerd individualiseringsproces?
C. mogelijk is het ook, dat er vraagtekens kunnen worden gezet, bij het feit dat eenzaam - zijn te veel wordt gezien als iets wat van buiten de persoon zelf dient te worden aangevuld zoals: vrijwilligers bezoek, stimuleren van nieuwe contacten, afleiding zoeken, hulpverlening, methoden en/of strategieën aanreiken, enz?
D. en als, misschien wel de belangrijkste vraag; zitten we niet op een totaal verkeerd spoor als we "eenzaam - zijn" definieren als een probleem? 
E. als in Nederland cijfers worden aangedragen van meer dan 1.000.000 eenzame
personen welk cijfer komt er dan te voorschijn als we erkennen dat dit verschijnsel zich over de hele wereld op dezelfde wijze voordoet? Dit zou dan toch in de miljarden lopen.

Kunnen we de traditionele benadering van het "eenzaam - zijn" en de daarop gerichte, eveneens traditionele, hulpverlening is even vergeten en een andere benadering in beschouwing nemen.
( hierover volgende week meer.)

14-10-2006 om 00:00 geschreven door Jomeij