Sinds de jaren tachtig heeft het wij-gevoel in onze maatschappij plaats gemaakt voor het ik-gevoel. Als een langzaam werkend gif is het sociaal weefsel ermee doortrokken.
Ik denk aan een aantal berichten in de kranten en in het Open Venster van Humo: ouders die zich rot ergeren aan het feit dat hun tieners niet zo maar in de winkelstraten mogen skaten, buren die vinden dat een speeltuin te veel lawaai maakt, een groot aantal inwoners van de Brusselse rand en Brussel die niet willen dat er vliegtuigen overvliegen en - kers op de IK-taart: al die fanatieke Franskiljons die wel graag in een Vlaamse gemeente komen wonen, maar die het vertikken om de taal van 'la bonne' te spreken.
Stuk voor stuk aparte verhalen met een gemeenschappelijke kern.
Ouders die niet snappen dat skatende jongeren levensgevaarlijk zijn voor kinderen en oudere weggebruikers, die niet de snelle reflex hebben om weg te springen als zo'n skater uit de bocht gaat. Ouders van wie ik me afvraag hoe het er bij hen thuis toe gaat. Mogen de kinderen daar misschien hun muziek loeihard spelen, tot wanhoop van de buren? En doen de ouders hetzelfde? Leuke buurt moet dat zijn!
Of buren die het niet kunnen hebben dat kinderen zich 's zomers in de belendende tuinen of op het speelplein uitleven. Dat een speelplein niet tot 's avonds tien uur open moet zijn, dat is evident. Dat het werkelijk een plein voor kinderen moet zijn, dat spreekt ook!
Vrienden van mij wonen aan een binnenpleintje. Allemaal schattige huisjes. Zo'n beetje verscholen voor de drukte van de stad. Ideaal voor een tienerbende die er komt hangen met blikjes bier, breezers en een luide radio.
Dat kan niet door de beugel. En wie is er de oorzaak van? Opnieuw de ouders die niet durven optreden of die liever niet weten waar hun kroost uithangt, als zij maar met rust gelaten worden.
Brussel is al meer dan vijftig jaar een luchthaven en wie in de buurt van een luchthaven komt wonen, weet dat er vliegtuigen opstijgen. Bovendien zorgen die voor werkgelegenheid. Als we al die verschillende actiecomités mogen geloven, hebben ze geen probleem met de luchthaven, zo lang de vliegtuigen niet boven hun dak vliegen. En dat ze klagen over iets wat ze van te voren wisten ... dat willen ze niet gehoord hebben. Nee, de maatschappij en de economie moeten zich aan hen aanpassen.
Brussel is trouwens ook op andere vlakken een haard van egoïsme en onverdraagzaamheid. Het lijkt er langzamerhand op alsof iedereen zich daar aan bemoeizucht te buiten mag gaan. Duizenden Franstaligen zijn de oude kern van Brussel ontvlucht, weg van de migrantenbuurten, weg van de andere culturen, naar de rust en de kalmte van het Vlaamse platteland.
Alsof er intussen geen Vlaamse ontvoogdingsstrijd had plaatsgevonden, alsof de Vlamingen nog altijd in de modder ploeterende keuterboertjes waren, zo arrogant gaan die Franskiljons met de Vlaamse gemeenten om. Hardnekkig weigeren ze om Nederlands te leren. In geen enkel ander land zou zoiets mogelijk zijn. Ook in Wallonië niet!
Alle Vlamingen die indertijd uitgeweken zijn naar de mijnstreken, hebben er Frans moeten leren en hebben zich in de Franse cultuur moeten integreren. Dit principe geldt voor elk land in Europa of daarbuiten.
Alleen in Vlaanderen menen fanatieke Franstaligen dat ze boven elke aanpassing verheven zijn. En omwille van de commercie en de klandizie, spreken de winkeliers Frans. Geen wonder dat het FDF zo sterk staat in die gemeenten!
Turkse jongeren vinden dat ze Armeense en Koerdische zaken in de as mogen leggen, want in hun thuisland zijn er soldaten omgekomen in een grensconflicht. Identiteit noemen onderzoekers dat. Vernielzucht noem ik dat. Gebrek aan respect voor een medemens.
Uiteindelijk komen al deze ergernissen uit op hetzelfde punt: IK WIL WAT IK WIL EN IK WIL HET NU. Bovendien: IKKE IKKE EN DE REST KAN STIKKEN.
Als oud-68-er zie ik dit met lede ogen aan. Wat moet deze generatie met de te grote consumptiedrang, met de onmiddellijke bevredigingsdrang, met de te grote agressie die telkens opnieuw verschoond wordt, vraag ik me af ...
Hans Van Temsche gaat in cassatieberoep, zo meldde zijn advocaat. Zijn cliënt had immers geen eerlijk proces gekregen.
Ik verslikte me in mijn eerste lepel soep. Geen eerlijk proces? Te veel media-aandacht vooraf?
Woedend word ik bij dergelijke uitspraken! Elke cultuur aanvaardt het principe van schuld en boete. Wie de grenzen van de welvoeglijkheid, van het respect voor de medemens overschrijdt, wordt teruggefloten. Logisch lijkt me dat.
En wie koelbloedig drie mensen neerschiet enkel en alleen omdat ze toevallig een andere huidskleur hebben, die moet gewoon uit de maatschappij verwijderd worden. Daar moeten verder geen woorden aan vuil gemaakt worden.
Hans Van Temsche mag al blij zijn dat we in een cultuur leven waar de doodstraf niet letterlijk uitgevoerd wordt en hij mag al helemaal in zijn handjes wrijven dat hij niet in een moslimcultuur leeft. Daar doen ze wel wredere dingen met moordenaars. (En als ik me laat meeslepen door mijn verontwaardiging over de feiten, dan durf ik ze nog toejuichen ook.)
Wraakroepend vind ik het, de manier waarop de advocaten van Van Temsche de verdediging gevoerd hebben. Hun cliënt was ontoerekeningsvatbaar omdat hij Asperger heeft. Waarom niet! Met één enkele ongegeneerde uitspraak wordt een volledige bevolkingsgroep - en vergeten we niet dat ongeveer 10% van de mensen een ASS heeft - ontoerekeningsvatbaar verklaard en in staat om gruwelijk berekende moorden te plegen.
Want dat ze berekend waren, dat heeft de moordenaar zelf toegegeven. En dat ze racistisch waren.
Geen eerlijk proces! Ik vraag me af hoe die advocaat zou redeneren mocht het zijn kind, zijn moeder, zijn familie zijn.
En dan kwam de kers op de taart: ik snap niet, zei hij, waarom die burgerlijke partijen altijd zo van hun neus maken. Zij hebben met de straf niets te maken. Als ze hun centen krijgen volstaat het.
Daar kwam het op neer.
Dat juist de strafmaat onderdeel is van het rouwproces, dat je als slachtoffer nooit je geliefde terug krijgt, dat het besef dat de moordenaar de kans niet krijgt om nog een keer toe te slaan, dat juist die elementen deel uitmaken van de ethiek van onze samenleving, dat wil deze advocaat niet snappen.
Ik zie er maar één verklaring voor: cliënten ronselen uit het crimineel milieu. Als je als geharde crimineel een advocaat kunt vinden die zonder enige scrupule voor jouw zaak pleit en daarbij niet aarzelt om op de ziel van het slachtoffer te trappen, ja, dan zit je goed.
En plots moest ik terugdenken aan een arts die ik jaren geleden kende. Hij wilde voor de verzekeringen werken en hij legde me zijn strategie uit: als hij voor het slachtoffer aangesteld was, dan zou hij er alles aan doen om een maximale vergoeding in de wacht te slepen. Als hij voor de tegenpartij werkte, dan zou hij er alles aan doen om de noden en de problemen van het slachtoffer te minimaliseren.
Wereldwijd neemt het geloof in het creationisme en het intelligent design toe. Wat in het boek Genesis staat, moet letterlijk genomen worden, meer nog, het is wetenschap. In de binnenlanden van de Verenigde Staten wordt de leerlingen in de lessen biologie bijgebracht dat Darwin er niets van gebakken heeft. Nee, hij was een zondige wetenschapper. De mens is op de zesde dag door de schepper eigenhandig op deze planeet uitgezet. Ga heen en vermenigvuldig u.
Tijdens mijn studietijd moesten we de gedichten van De Harduijn kunnen verklaren, niet zijn vrolijke en wulpse wereldse gedichten, maar zijn mystieke gedichten die hij op latere leeftijd schreef, toen de schrik voor het hellevuur dichter kwam.
Bijbels kon je toen nog niet kopen, tenzij een wel heel erg gekuiste versie, en dus trok ik naar mijn overbuur pastoor. Van hem kreeg ik de hele Canisius mee: twintig delen bijbel en evangelie met annotaties, zodat de pastoors de verhalen op de juiste manier aan hun kudde konden uitleggen.
Gelukkig had ik een goed geheugen, want ik heb meer tijd besteed aan het lezen van de voetnoten in de Canisius dan eigenlijk wenselijk was. Voor mij ging een wereld open! Adam en Eva, tja, die waren uit elkaar gemaakt, en hun kinderen, tja, die deden het dan toch met elkaar om meer kindjes te maken en was dat geen incest? Ja, dat was het wel, maar het was een eenmalige noodgreep van God geweest.
Ik weet niet of die Canisius nog altijd gebruikt wordt, maar als ik de creationisten bezig hoor, dan herinner ik me die voetnoten weer.
Hoe is het nu toch mogelijk, denk ik dan, om datgene wat wetenschappelijk bewezen is, namelijk de evolutieleer, zo maar onder tafel te vegen? Omdat we geen genen gemeenschappelijk kunnen hebben met de apen? Omdat we de bekroning van de schepping zijn? Omdat we geschapen zijn naar Gods beeld en gelijkenis?
Wat een onvoorstelbare arrogantie! Alsof wij het centrum van het heelal zijn! De nieuwste theorieën over het heelal hangen een heel ander beeld op! Ik kan iedereen de boeken van Brian Greene aanbevelen.
Zelf vind ik een cyclisch heelal het mooist. Niets heeft een begin en niets heeft een eind. En daar ergens tussen in, een stofje in de oneindigheid, zitten wij.
Nochtans is er een gemakkelijke manier om wetenschap en intelligent design te verzoenen: laat die goddelijke schepper nu toch die hele evolutie voorzien hebben om de mens op zijn verantwoordelijkheid te wijzen.
Maar ja, dan heb je die apen weer ... Queen Victoria was eveneens 'not amused', toen ze te horen kreeg dat ze het biologische nichtje van een aap was. Dus toch maar voor die god met zijn baard?
Ik wil even mijn hart luchten over ritsen. Nee, niet die dingen die op de meest onmogelijke ogenblikken klem zitten en omhoog noch omlaag willen, maar het fenomeen waarbij je een automobilist in de file laat schuiven.
Ik doe nogal wat kilometers, ik schreef het al, en dan luister ik naar de radio. Vroeger altijd naar radio 1, maar sinds ze daar de duobaan en het Amerikaanse dr. Phil en Ophra-toontje ingevoerd hebben, wil ik al eens naar Klara overschakelen, kwestie van mij niet te veel te ergeren.
Vanmorgen bleef ik hangen. Ik belandde midden een verhaal over ritsen, dat met die auto's dus. Wie het weet-mens-van-dienst was, weet ik niet, maar het vond dat een chauffeur optimaal van de ruimte gebruik moest maken. Dat heette dan doorstoten tot helemaal vooraan in de file, tot net voor de plek waar die chauffeur die al een half uur aanschuift eindelijk denkt dat hij aan de beurt is, om zich dan ritsend in de file te nestelen. Dat werd hoffelijkheid genoemd.
Ik noem dat profitariaat en ik was heel blij de presentatrice te horen zeggen dat ze zo blij was als twee wegreuzen juist gingen voorkomen dat zulke dikke nekken lekker door sjeesden, door naast elkaar te rijden.
Nee, hoor, zei het weet-mens, dat is juist heel ergerlijk. Trouwens, je moet er altijd van uit gaan dat een chauffeur eigenlijk niet weet dat hij naar een wegversmalling komt. En hij pikte in op het voorbeeld van de presentatrice, over een splitsing ergens van een autosnelweg, waarbij de dikke nekken maar blijven doorrijden op het lege vak en dan vlak voor de afslag toch nog vlug, hup, tussen de aanschuivende chauffeurs, in het goede vak springen.
Terwijl ik op mijn stukje snelweg reed, zag ik in gedachten het weet-mens na het programma in zijn vier maal vier, suv, dure wagen van het werk of dergelijke meer springen en de weg op stuiven. Er zou er wel eentje zo vriendelijk zijn om hem te laten ritsen. Een weet-mens laat je immers niet wachten.
De SPa heeft een nieuwe voorzitter. Een vrouw. Op zich zou het een goede zaak moeten zijn, nog eens een vrouw die door het glazen plafond stoot. Jammer genoeg lijkt deze vrouw mij geen aanwinst voor de politiek: de uitstraling van een blok ijs en een stem die snerpt als een slecht geolied karrenwiel. Ik kan haar alleen een snelcursus mediatraining aanbevelen, zodat ze toch wat empathischer overkomt. De binnenkant ... daar weten we toch niets van. Bij geen enkele politicus.
En dan die speech! Wat we er op tv van te zien kregen, was van een verregaande banaliteit en plat populisme. Dat belooft! De SPa gaat een sterke oppositiekoers varen, zei de IJsmadame. Hard tekeer gaan tegen de oranjeblauwe regering. En om haar woorden kracht bij te zetten, gaf ze meteen een voorbeeld van toekomstig slecht politiek bestuur: kinderkes van veertien jaar in de bak draaien.
Mijn maag draaide toen ik het haar hoorde snerpen. De jonge kriminelen die naar een federale jeugdinstelling gaan zijn allesbehalve kinderkes. Het zijn geharde boeven die niet terugschrikken voor moord, geweld, wapens, drugs en andere zwaarwichtige feiten. Het gaat om misdaden die niet met drie maanden in een gesloten instelling - en na drie weken een voetbalmatch van een topclub als beloning - opgelost raken. Deze jongeren rekenen er gewoon op dat ze binnen de kortste keren weer op straat en aan de slag kunnen. Die hebben lak aan alle regels en totaal geen respect voor de gewone burger als u en ik.
Maar voor de SPa is dit geen politiek correct denken. Tot het één van hen overkomt, denk ik dan. Benieuwd of ze nog zouden vinden dat de veertienjarige die hun grootmoeder het ziekenhuis of het crematorium in slaat, meteen op de koffie zou mogen komen.
En dan dat geslijm van sommige partijgenoten. De SPa heeft geen establishment, zei André Vannieuwkerke. Allicht stuurde hij tegelijk duizend schietgebedjes naar een of andere ijsheilige en hoopte om dankzij zijn kruiperige opmerking de volgende keer opnieuw een verkiesbaar plaatsje te krijgen.
Er kwam geen reactie, schreef de journalist.
Van hem zou ze geen last hebben, zei Patrick Janssen in het journaal, hij had werk genoeg in Antwerpen.
Stevaert is goed ondergebracht als goeverneur van Limburg.
Nu nog Vandelanotte.
Ik vraag me af hoe lang Paul Breyne nog van zijn pensioen is.
Junior Senior
