Sinterklaas en zwarte Piet De tijd breekt aan dat je ze overal ziet De kindermondjes staan gespannen Kwajongensstreken liggen nu aan banden Want stel dat de sint je snapt Als je stiekem een snoepje gapt Dan kom je in dat grote boek Dan krijg je de roe, in plaats van koek En cadeautjes kan je ook wel schudden Dat is balen, dat is knudde Dus die laatste maand zijn alle kinderen lief En zeggen dan netjes alsjeblief Was het hele jaar maar Sinterklaas Dan waren we eindelijk de kinderen de baas.
Italia is in meerdere opzichten een bijzonder land. Sinterklaas komt er praktisch niet, Babbo Natale, de kerstman wel, maar het meest populair is toch wel La Befana. Een kleine, oude dame die al eeuwenlang in de nacht van 5 op 6 januari op haar bezemsteel cadeautjes, snoepjes en chocolaatjes brengt aan Italiaanse kinderen die zoet zijn geweest. Wie stout is krijgt van haar geen roe maar as en kolen! Kinderen hangen hun sokken aan de schoorsteenmantel, bij de open haard en zetten voor deze lieve oude vrouw een bord met een mandarijntje, een sinaasappel en een glas wijn klaar. De volgende ochtend is het maal door haar verorberd en staat haar handafdruk in as op het bord. De cadeautjes wachten in de sok, en altijd ligt er ook een beetje kolen of as onder in de sok, want geen enkel kind is het hele jaar door braaf geweest. Het bijbehorende versje vertelt dat ze 's nachts komt, getooid met een Romeinse hoed en met kapotte schoenen aan haar voeten:
Haar herkomst dateert nog uit verre tijden, men zegt wel eens dat de geschiedenis terugvoert tot de Kelten en Druïden die in de Alpen hun eigen riten hadden. Anderen beweren dat haar primaire functie dient om de band tussen de familie en de voorouders aan te halen en te versterken door uitwisseling van cadeaus. De kinderen vormen daarbij de vertegenwoordigers van de voorouders. Weer anderen beweren dat La Befana een afgeleide is van het Griekse woord 'Epifania' - in Nederland noemen we deze dag Driekoningen. Zij brengt cadeautjes als herinnering aan de cadeaus die aan het kindje Jezus werden gebracht door I Re Magi, de drie koningen. Hoe het ook zij: een voor ons typisch verschijnsel maar voor Italia net zo gewoon als voor ons Sinterklaas.
Zwarte Piet is de hulp van Sinterklaas. Zwarte Piet is te herkennen aan het feit dat hij zwart of bruin geschminkt is en aan een soort pagepakje uit de zestiende of zeventiende eeuw. Verder heeft Zwarte Piet een kapsel van zwarte krullen.
Volgens de traditie komt Zwarte Piet tijdens het Sinterklaasfeest in december de cadeautjes brengen. Hij klimt door de schoorstenen van de huizen wanneer de mensen slapen. Dit kan een reden zijn waarom Zwarte Piet 'zo zwart als roet' is.
De herkomst van zwarte Piet is omstreden, er bestaan dan ook verschillende ideeën over: hij was oorspronkelijk een demon die door de heilige gedwongen werd goede daden te verrichten, of juist een voorchristelijke godheid die zich moest onderwerpen aan de christelijke sint. Volgens sommigen gaat hij terug op een Moors knechtje en is zijn huidkleur daaraan te danken. Anderen zeggen dat dit hetzelfde is, want de Moor was volgens sommigen de duivel. In andere landen is de Moorse variant onbekend, hier is de helper van Sinterklaas meestal een duivel (bijvoorbeeld Krampus) en het personage werd pas sinds de kerstening als kwaadaardige duivel afgeschilderd.
Vanuit christelijk perspectief is Piet de bedwongen satan, plaatsvervanger van de overwonnen Wodan, of diens helper Nörvi, de zwarte vader des nachts, die ook een roe droeg (als vruchtbaarheidssymbool). Een duivel als knecht van Sinterklaas is nog duidelijk te zien in de Oostenrijkse Sinterklaastradities. Hier wordt Sinterklaas begeleid door een Krampus of een Percht die behoorlijk angstaanjagende duivelse uiterlijkheden hebben en luidruchtig door de straten slepen met kettingen.
Een wat vriendelijker verhaal is dat de heilige Nicolaas op een slavenmarkt in Myra eens een Ethiopisch jongetje met de naam Piter (afgeleid van Petrus) aantrof. Sint kocht de jongen vrij en uit dankbaarheid bleef hij de Sint nabij. Zo komt Zwarte Piet volgens sommigen aan zijn negroïde trekken, hoewel enkelen bij voorbaat aannemen dat een verband bestaat met een koloniaal verleden.
Volgens het Meertens Instituut was Zwarte Piet oorspronkelijk niet zwart, maar blank. Hij heette Jan de Knecht. In Duitsland heeft Sinterklaas ook maar één knecht. Hij heet daar Knecht Ruprecht en is van oorsprong blank. Frankrijk kent ook maar één blanke knecht van Sinterklaas, genaamd Le Père Fouettard.
Volgens een andere theorie was Piet oorspronkelijk een Italiaanse schoorsteenveger.
Een andere mogelijkheid van de herkomst van Zwarte Piet ligt in de Germaanse god Wodan. Wodan reed op zijn witte schimmel, Sleipnir, door de lucht en was aanvoerder van de Wilde Jacht. Hij werd altijd vergezeld van de twee zwarte raven; Huginn en Muninn. De raven luisterden, net als Zwarte Piet, aan de schoorsteen om Wodan over de goede en de slechte daden van de stervelingen te vertellen.
Vergelijk ook de berserker, het lichaam was geheel zwart geverfd en men droeg dierenhuiden. De berserker heeft de eigenschap van Odin om in een vogel, vis of wild dier te veranderen en te vliegen.
Ook de knechten van Sinterklaas in andere landen zijn vaak als duivel afgebeeld (soms met hoorns van dieren (bokken)), bijvoorbeeld de Krampus, dit komt overeen met de onderdrukking van de voorchristelijke godheden. De eens almachtige godheid werd als knechtje of slaaf van de Sint beschouwd, een manier om de heidense bevolking te kerstenen.
De Scandinavische kerstbok (Julbocken) (de naam verwijst naar het Yule of joelfeest) lijkt qua uiterlijk veel op de Krampus; de Finse Kerstman Joulupukki stamt van de Julbocken af. De Jólasveinar geven, net als Zwarte Piet, geschenken tijdens de periode rondom Yule. Ook bijvoorbeeld Cernunnos, de gehoornde, droeg een gewei.
Vergelijk Zwarte Piet ook met de bontgeklede Franse harlekijn (naar Hellequin), vaak met zwart (half)masker, die ook wel als aanvoerder van de Wilde Jacht wordt aangevoerd. De Italiaanse Befana is ook met roet besmeurd en brengt cadeautjes door de schoorsteen.
Illustratie Sinterklaas en Pieterbaas / door S. Abramsz
Een stoute Pieterbaas Een kleine zwarte pieterbaas Vroeg op een keer aan Sinterklaas: Och, Sintje, doe mij een plezier, En geef mij dit trompetje hier.
Dat zal niet gaan mijn pieterman, Ik heb dat ding beloofd aan Jan. Trouwens, jij bent zó stout geweest; Voor jou is het dit jaar geen feest!
Wat had die Piet een boze bui! Hij was die dag geweldig lui. Hij strooide niet met wat hij kreeg, Maar snoepte zelf het zakje leeg.
Toen maakte hij een lelijk plan. Ha Ha! Daar merkt geen man iets van! Krijgt Jantje die trompet? Okee! Ik sluip erheen en . Pik hem mee!
Maar Sinterklaas had Piet wel door Hij fluisterde Sjaksjoer in t oor: Ga naar die kamer en zet daar Een volle teil met water klaar!
Die nacht reed Sinterklaas voor Jan Die prachtige trompet, en dan Kroop roef Sjaksjoer de schoorsteen door, En zette vlug de teil ervoor.
Hij blies heel zacht op de trompet. Vlug sprong ons Jantje uit zijn bed, En kroop toen samen met Sjaksjoer Achter de kachel op de loer.
Piet kwam, maar rolde met een bons De teil in, kopje onder plons!!! Hij spartelde als een konijn, En Jantje vond dat reuzefijn!
Ze danste om die domme Piet, En je begrijpt Piet lachtte niet! Heel nijdig rende hij naar huis. Maar oei daar was het ook niet pluis.
Sjaksjoer had even opgebeld, En alles aan de Sint verteld. Die klopte met een grote roe Zijn pieterman weer droog! oe oe!!!
Sinterklaas komt eraan en wat is er plezieriger dan zelf lekkere speculaas te bakken
1 kg zelfrijzende bloem 300 gram fijne suiker 300 gram donkere kandijsuiker 4 eieren 500 gram boter (laten mals worden, niet smelten) 1/2 pakje vanillesuiker 1 eetlepel kaneel 1 eetlepel speculoos kruiden 1 tipje maagzout (bicarbonaat) 1 mespunt zout amandelen naar believen 1/2 glas water
Bereidingswijze voor Speculaas
Doe
alles in een mengkom en kneed dit gedurende ong 15 min, tot alles goed
gekneed is. Een nacht laten rusten op een koele plaats, nog een tweede
keer bewerken met de hand.
Dan het deeg uitrollen tot een lap van
ongeveer 1 cm dikte , en daar dan vormpjes uitdrukken. Er zijn daar
speciale vormpjes voor. Men kan er ook een omgekeerd glas voor gebruiken
enz...
Verwarm de oven op 175 graden, en laat vervolgens ongeveer 20 minuten bakken.
Tip. Men kan nog geschaafde amandelen op het deeg leggen alvorens te bakken.
Het Sint-Maartenfeest wordt op 11 november, of soms de avond ervoor, gevierd in sommige streken van Vlaanderen, Noord-Frankrijk en Nederland.
Het is de naamdag van Martinus van Tours en wordt ook wel "keuvelen", Sint-Martinus, Sinter Merte of Sinte-Mette genoemd. De invulling die aan dit feest gegeven wordt verschilt van streek tot streek.
In België is de traditie in leven in West-Vlaanderen (Alveringem-Ieper-Langemark-Ardooie-Veurne-Koekelare-Lichtervelde-Loppem), de streek rond Aalst en een paar (deel)gemeenten van en rond Dendermonde. Mechelen en de omliggende gemeenten, waaronder Hombeek en Weerde, en de gemeenten met een Sint-Martinuskerk, kennen een levendige traditie. Olen, Retie en Wezel -tenmidden de Antwerpse Kempen- stoken een Sint-Maarten(s)vuur. In Belgisch-Limburg vindt men tradities die gelijken op die in Nederlands-Limburg, maar ze zijn minder actueel dan in Nederland. Elders in het land wordt Sint-Maarten niet traditioneel gevierd: er zijn concerten of feesten. De vieringen vallen vaak samen met de herdenkingen van de wapenstilstand.
Over het algemeen is Sint-Maartenviering in Vlaanderen minder wijdverspreid dan in Nederland, wat echter niet wil zeggen dat de traditie in niet intensief gevierd wordt.
Overlapping met Sinterklaasfeest
In bepaalde streken in Vlaanderen neemt Sint-Maarten de taak van Sinterklaas over. Het Sinterklaasfeest wordt hier traditioneel niet of veel minder uitgebreid gevierd. De verschillen van dorp tot dorp kunnen groot zijn. In de West-Vlaamse stad Wervik bijvoorbeeld komt in de ene wijk op 11 november Sint-Maarten langs met speelgoed, en in de andere wijk Sinterklaas op 6 december. Dendermonde kent een soortgelijk fenomeen. In Sint-Gillis (een deelgemeente) komt Sint-Maarten, terwijl centrum Dendermonde Sinterklaas over de vloer krijgt. Ook in Ieper en omgeving en in het Oost-Vlaamse Aalst en Beveren wordt meestal Sint-Maarten gevierd. Deze drie steden hebben een Sint-Martinuskerk als hoofdkerk.
In Ieper komt Sint-Maarten de avond voor 11 november aan met de boot. Dan staan alle kinderen hem en zijn pieten op te wachten aan de kaai (Ieperlee). Daarna gaan ze in een grote stoet naar de Grote Markt. In Sijsele (een Sint-Martinusgemeente) wordt er dan weer enkel een Sint-Maartenstoet gehouden (op de vrijdagavond het dichtst bij de 11de november), maar speelgoed krijgen de kinderen alleen bij Sinterklaas. In Loppem (eveneens een Sint-Martinusgemeente) bellen de kinderen op 10 november aan bij alle huizen om lekkers te krijgen.
In Aalst komt Sint-Maarten de zaterdag voor 11 november officieel met de boot aan en wordt hij in een koets naar zijn troon op de Grote Markt gereden. Op 11 november ontvangt hij op de massaal bijgewoonde jaarmarkt de kinderen. Ook in Veurne, Zele, Lebbeke, Sint-Gillis en Opwijk vervangt Sint-Maarten Sinterklaas. Meestal komt hij in de nacht van 10 op 11 november. Opmerkelijke verschillen zijn dat de Sint in de hemel woont en niet in Spanje, dat hij slechts één Zwarte Piet heeft, en dat zijn rijdier een ezel is en geen schimmel.
Veurne is zo'n beetje de enige stad die beide heiligen, zowel Sinterklaas als Sint-Maarten, verwelkomt. In Veurne is er de Sint-Niklaaskerk, met een marmeren beeld onder de predikstoel gewijd aan Sint-Niklaas. Maar ook Sint-Maarten wordt in Veurne vereerd. Elk jaar op de vooravond van 11 november wordt er net zoals in Ieper een Sint-Maartenstoet gehouden. Meestal worden er bij het Sint-Maartenfeest kleren aan de kinderen gegeven, en speelgoed bij het Sinterklaasfeest.
Sinterklaas arriveert extra vroeg door springtij op de Schelde
Sinterklaas arriveert extra vroeg door springtij op de Schelde
Heel veel kinderen zullen zaterdag 12november met stip hebben aangeduid
op de kalender. Dan arriveert Sinterklaas immers in de stad....lees meer door op onderstaande link te drukken
Op zaterdag 19 en zondag 20 november organiseert de stad Genk in samenwerking met vzw Animo opnieuw een wervelende Sinterklaasshow...voor meer inlichtingen klik op de link
Ik kan vannacht niet slapen, Ik kan zelfs nog niet gapen. Ik ben een beetje bang vannacht, t is Halloween, heb je daar al aan gedacht? Buiten hoor ik vreemde dingen, Heksen die rond hun ketel springen. Tovenaars die toveren van hocupokus pats, De spoken doen hun vreugdedans. Ik begin te roepen en te kelen, Daar komen ze al aan met velen. Ik zei: " Heb je die griezels ook gezien?" Maar toen zeiden zij allen, het is morgen pas Halloween !!!
Vanavond is het Halloween. Al spoken of heksen gezien? Of geloof je er niet in misschien? Pas toch maar op, voor je het weet, zit er een vreselijke spin op je kop! Of een vampier aan je nek! Nee, Halloween is niet gek. Halloween bestaat. Dus denk daar maar aan, als je op 31 oktober na 12 uur nog de straat op gaat !!!
Ik ben voor niets of niemand bang. Ook niet voor de gezichten op het behang. 't is elke avond dikke pret met een skelet onder mijn bed. Ook heb ik helemaal geen last van al die monsters in mijn kast. En springt er 's nachts om twaalf uur alweer een mummie uit de muur, dan zeg ik .. jammer beste vent dat ik geen schrik van je heb.
Heksen...kollen spoken...trollen spinnenweb...heksenhoed vampieren tanden...bloed donkere dagen die griezelig slagen onbehagen van gemoed die beven doen kom dat zien, kom dat zien het is gewoon Halloween
Heksje, heksje, klein maar fijn. Wat is het toch leuk om een heks te zijn! Keteltje, keteltje, rond en groot. We dansen samen in de goot! Pompoen, pompoen, wat moet ik met je doen? Zal ik een soepje van je maken of geef ik je een dikke zoen?
