De tijd van de echte eerste nieuwe aardappelen is reeds
voorbij maar er zijn er nog steeds volop verkrijgbaar hoor.
Elk jaar opnieuw maak ik er een zoektocht van, naar de
eerste en de beste nieuwe aardappelen
Het spul dat reeds in maart in de winkels ligt, ingevoerd
uit Malta, Israel of die buurt reken ik niet bij de nieuwe aardappelen. Behalve
de naam hebben zij niets gemeen met de nieuwe aardappelen uit onze contreien
met de lekkere smaak van echte jonge nieuwe aardappeltjes. Die ingevoerde rassen
zijn reeds volgroeid en het zijn aardappelrassen die waterige smaakloze knollen
opleveren.
De allerbeste nieuwe aardappelen aten we lang geleden, heel
lang geleden, thuis. Welk ras het was dat weet ik niet, mijn ouders noemden het
muizen en het is mij nog steeds niet duidelijk of muizen nu gewone bintjes zijn, dan wel een apart ras.
Ooit had ik daar lange
telefoongesprekken over met een specialist uit Kontich maar dan is die man
plotseling overleden en nu weet ik het nog niet of ben het vergeten !
Enfin, die nieuwe aardappelen werden met de hand, de blote
hand, uit de grond gehaald door mezelf en daarna gewassen. Nieuwe aardappelen
hebben kenmerkend een flinterdun schilletje dat je er zo kan afwrijven, anders
zijn het geen nieuwe aardappelen Dat schilletje werd dan verwijderd door de aardappelen
een paar keer te rommelen in een emmer met water. Dat rommelen gebeurde door
met een borstelsteel of een oude klomp energiek in de emmer aardappelen te
roeren. De pelletjes kwamen er dan zo af.
De kleinste aardappeltjes waren de lekkerste maar je kreeg
daar buikpijn van
Om de buikpijn te vermijden moesten de patatjes een eerste
keer gekookt worden, dan het kookvocht weggieten en dan verder koken in ander
water tot ze gaar waren.
Nu weet ik dat dit buikpijn veroorzakend element Solanine is, een giftige stof die in
alle groene delen van de aardappel aanwezig is
De eerste verse, nieuwe, juist gerommelde aardappelen werden toen
thuis gegeten overgoten met een dunne vloeibare melksaus. Een dun
bechamelletje..! Maar de saus werd nog gemaakt met echte melk van een echte koe;
Julia denk ik dat ze heette !
s Anderdaags werd de rest gebakken in reuzel of zelfs in
rundvet ( zeer lekker) tot mooi bruin en dan kwam er jonge snijsla en mayonaise
bij
Vlees werd in die tijd voorbehouden voor de zondag..!
Die smaaksensatie vind ik nergens en zal ze ook nergens meer
terugvinden spijtig!
Later ondervond ik dan dat je nieuwe aardappelen best in de
schil kookt als de pel er reeds wat aangedroogd is, zoals bij alle nieuwe
aardappelen uit de normale handel. Zo krijg je ook een beetje de smaak waar ik
nu zo naar terug verlang en niet meer vind
Trouwens alle nieuwe aardappelen hebben er baat bij om
gekookt te worden in de schil.
Veel later ontdekte ik de nieuwe, Moese patatten. Moerzeke
( Prov. Oost Vlaanderen) is het dorp waar deze aardappelen gekweekt worden in
de klei van de Scheldeboorden. Na wat spionage vond ik dat het gebruikte ras,
de eersteling is, maar met dit verschil dat de grond van Moerzeke hier
uitermate goed voor de teelt geschikt is en dat een paar kwekers zich speciaal
toeleggen op het kweken van deze zeer vroege aardappelen.
Dus zeg niet zo maar eersteling tegen een Moese patat !
Via het internet kwam ik dan enkele jaren geleden achter het
bestaan van een Hollandse aardappel Nu ja, Holland is steeds specialist
geweest in het kweken van aardappelen!
De Opperdoezer ronde.Toen nog nooit van gehoord en ik ben er zeker van dat er ook nu nog
lezers zich zullen afvragen waarover het gaat Over patatten natuurlijk!
Vermits ik regelmatig in Nederland kom had ik mij toen, een
paar jaar geleden, een zakje van vijf kilo Opperdoezer Ronde, aangeschaft.
Ik moet zeggen dat ik daar geen goede herinnering aan
overgehouden heb. De eerste keer dat ik ze thuis serveerde, en ik weet echt wel
hoe je een aardappel moet koken hoor, kreeg ik van mijn vrouw te horen: wat heb
je nu weer voor rommel meegebracht?
Inderdaad, die aardappelen smaakten niet lekker, waren
glazig, werden plakkerig, waren gewoon niet lekker.
Dat was een week voor ik weer eens naar Frankrijk, Douchapt
zou vertrekken. De resterende aardappelen uit de zak zijn toen mee naar Frankrijk verhuisd. Zoals alle goeie Hollandse
aardappeltjes, opgeborgen in de koffer van de auto op reis naar Frankrijk !
Daar heb ik er een gedeelte van gebakken en geloof het of
niet, de chef van de bende vroeg mij welke aardappelen dat waren. Hij vond ze
niet lekker!
De rest van de zak heb dan maar gemengd met Franse bintjes (
bintges, schrijven de Fransen altijd) en
in de puree gedraaid Dan viel de slechte smaak niet meer zo op.
Vorige week heb ik mij dan toch weer laten verleiden om nog
eens een zakje, dit keer van twee kilo, Opperdoezers te kopen in Nederland.
Deze aardappelen zagen er heel anders uit Inderdaad frisse
nieuwe aardappelen met losse pelletjes Veel en diepe ogen en van een
middelmatige grootte.
Deze Opperdoezers gewoon gekookt, zonder dat ze het wist aan
de vrouw voorgeschoteld en er kwam geen enkele kritiek.
Dit waren inderdaad lekkere nieuwe aardappelen. Wat er met
de vorige gebeurd is dat weet ik niet. Misschien te koel bewaard in de
supermarkt? Een verkeerde soort in de zak?
Opperdoezers zijn hier in België zo goed als onbekend en ook
niet verkrijgbaar. Wat niet is, kan nog komen.
Het meest opvallend zijn de diepe en vele ogen in deze
aardappel. Moeilijk om te schillen. De vorm is inderdaad rond, vandaar de naam.
Dit is wat er over geschreven wordt bij Wikipedia: de Ronde is een vastkokende
consumptieaardappel met een gele schil. Officieel heet de aardappel ' een
geel/wit vlezige, iets onregelmatige gevormde, ovaalronde, diepogige knol met
een vrij laag zetmeelgehalte'. Om deze reden wordt de Opperdoezer Ronde door
kenners als delicatesse gezien. De aardappel bevat veel vitamines en
hoogwaardige eiwitten. Doordat de aardappel vastkokend is, is deze zowel
geschikt voor koken als bakken, en wordt in gekookte vorm veelal met gesmolten
boter geserveerd.
Mocht je ze per toeval toch ergens vinden of tijdens een
tochtje in Nederland, het is toch vakantie, koop dan eens een zakje. Bijna elke
Nederlandse supermarkt heeft ze wel.
( Toch vind ik het verdacht dat al die aardappelen uit slechts
één dorpje zouden komen ,)
Heel wat minder prozaïsch: de primeur Nicolas ( whats in a
name ?) van de Colruyt waren ook lekker.
Dikwijls zag ik ook dat mensen als ze aardappelen koken daar
om de haverklap in prikken met een gewone vork om te controleren of ze reeds
gaar zijn ! Niet doen..! Zo maak je elke
aardappel kapot Prik daar in met een houten satépen of met een tandenstoker of
met een scherp puntig mesje Anders maak je moes van de aardappelen. Trouwens
de gaarheid kan je bijna juist controleren met een klok; twintig minuten is de
kooktijd voor aardappelen maar daarvoor moet je ze eerst wel in gelijkmatige stukken
snijden. Nooit ganse grote knollen proberen te koken, dat loopt funest af!
Nu hebben jullie de indruk dat wij hier leven van aardappelen
Niets is minder waar. We zijn we alle twee lastigaards als het over
aardappelen gaat.
Niet goed, patat, buiten !
Een ander fenomeen: ik mag zo veel of zo weinig aardappelen
koken als ik wil, er is steeds overschot. Zelfs als ik slechts twee patatjes
kook, blijft er gegarandeerd een halve over .
Later komen nog de Rattes, de Bec de Florenville en de Corne
de Gatte. Naargelang ze aangevoerd
worden komen ze hier wel op tafel. Delhaize verkoopt al deze soorten op zijn tijd.
De beruchte blauwe aardappelen die ooit zo populair waren in
horecakringen die zijn hier uit de gratie gevallen. Ze ogen wel mooi als ze
rauw zijn maar eens verwerkt blijft er een echte melige patat over. Goed als
decoratief element maar verder laat maar vallen.
Nog een laatste over aardappelen.
Vorige jaren was ik dikwijls uithuizig voor enkele weken of
een maand naar Frankrijk.
Mijn sloor van een vrouw die geen poot kan koken moest dan
toch eens aardappelen gaan kopen op de markt. Ze was wel op de juiste en
gereputeerde markt achter het station te Lier waar drie keer per week de
producenten zelf hun waren komen verkopen.
Ze zag mooie aardappelen liggen en vroeg aan de verkoper een
kilo patatjes, maar dan plotseling indachtig dat niet alle aardappelen
hetzelfde zijn vroeg ze aan de verkoper of dat bintjes zouden kunnen zijn. Ja,
madam en t zijn de beste !
Dan moet ik ze niet hebben .was haar antwoord.
Zo had ze van mij toch iets geleerd.
Bloemige aardappelen zijn hier niet zo geliefd tenzij om frieten
van te bakken ( twee keer per jaar) maar een Belle de Fontenay is zeker even goed
Een goede puree kan je alleen maar van bintjes maken
Voor elk recept, voor elke toepassing de juiste aardappel.
Reacties op bericht (3)
04-08-2010
aardappelen: muizen
Ik vond een website van de Nederlandse Stichting Aardappel of iets in die aard: daar wordt uitgelegd dat "muizen" betrekking zouden hebben op alle nieuwe aardappelen die lang en smal van vorm (muizen) zouden zijn. Weet niet wat daarvan klopt: bij ons Denderstreek in jaren 50 kende ik ook "muizen" (weinig anders, eigenlijk).
Prachtige blog overigens, lees ik altijd met heel veel interesse en plezier (is ook plezant geschreven: je had moeten kookboeken schrijven - zijn dikwijls nogal saai en met weinig eigen inbreng van kok-auteur geschreven vind ik)
04-08-2010 om 22:35
Lees ook keukenweetjes eveneens geschreven door Paul
02-08-2010
pattatjes
je doet me wel honger krijgen
02-08-2010 om 19:07
Lees ook keukenweetjes eveneens geschreven door philippe
Hmmmm, patatjes !
Heerlijk, je stukje over "patatten"!
Ik ben ook al jaren op zoek naar de eerste "nieuwe patatjes". Mijn bomma indertijd, moest daarvan dagelijks een emmertje "krabben" (we waren thuis, in de 60-er jaren met 6 kinderen, bomma en bompa woonden in, op de ouderlijke boerderij !). Die werden eerst gekookt (hoelang weet ik niet) en daarna opgebakken. Lekker, lekker, lekker.
Maar nooit vind ik die smaak, vastheid nog terug. Met die rossige, grote, lelijke blutsaardappelen uit Marroko hebben ze me maar 1 keer kunnen verleiden tot daarna nooit meer. En toch zie ik ze gretig over de toonbanken verdwijnen, elk jaar in februari of maart. Als ik mensen vertel (ook die van de hotolschool), dat ik aardappelen heel bijzonder en lekker vind, ALS'T maar de goei zijn, en daar bereid voor ben, veel geld voor te betalen, wordt ik meewarig aangekeken... En inderdaad, mijn zoektocht op markten, boerenerven (ik woon in Limburg : nog redelijk wat erven in de omgeving), nooit vond ik nog dat lekkere, eerste vroege "kermisaardappeltje" terug. Altijd maar die flauwe, platte bintjes. In Alken vind je nog wel eens "ossetongen" : roodachtigpaars, gevlekt. De kleintjes zijn redelijk. Maar toch nog niet echt heel lekker, alhoewel dat volgens mijn schoonmoeder vroeger "kermispatatten" waren ! Of voor de rijke mensen van 't stad !
Maar den Delhaize heeft een bijzonder goei assortiment. De exquisa is mijn favoriet. Ik voel atijd in de zak, of er voldoende kleintjes inzitten. Mijn criterium : niet groter dan een pingpongballetje ! Dun geschild, allemaal even groot, 20 minuutjes koken: lekker, zeg. Oftewel overlangs doorgesneden, ongeschild. Flink overgieten met GOEIE olijfolie (da's ook nog een verhaal waard ! Veel mensen denken met Bertolli een lekker product in huis te hebben !), veel grof zout en grofgemalen , verse peper. Een takje rozemarijn ertussen en 25 minuutjes in de oven : njam , njam !
Maar veel mensen kennen dus niet meer de smaak van een lekker patatje, het is maar een dikmaker om enkel de vette sauzen (meestal ook nog eens pottekes en zakjes) mee op te soppen.Ik ben blij vast te stellen, dat ik niet een zonderlinge ben, die een gewoon patatje een culinair genot vind.
In restaurants erger ik mij ook vaak, dat, ALS je ze krijgt, je ze haast niet vind, zo weinig...
02-08-2010 om 09:21
Lees ook keukenweetjes eveneens geschreven door Noël
