|
Wie kent er geen croque-monsieur?
Vinger opsteken!
Kijk, niemand
!
Iedereen kent een croque-monsieur, naar het schijnt zijn er
zelfs kinderen die croque-monsieur kunnen uitspreken voor ze papa of mama
kunnen brabbelen
De croque-monsieur bestaat dit jaar honderd jaar. Omdat het de
verjaardag van de croque is gaan we er wat meer aandacht aan besteden.
De eerste keer dat het woord croque gebruikt werd was in 1910.
De eerste croque zou geserveerd geweest zijn in een Parijs
café , Boulevard des Capucines, in 1910.
Hoe de eerste croque-monsieur er juist uit zag weet niemand
maar er wordt geopperd dat het toasten waren die vooraf in geklopte eieren
gedoopt werden en dan werden ze gebakken of geroosterd. Bij het opdienen zegde
de garçon dan beleefd: vôtre croque, monsieur
Het moet in ieder geval een gerechtje geweest dat kraakte
bij het eten
Marcel Proust, een bekende
homofiele Franse schrijver noemt het gerecht voor de eerste keer in het tweede
deel van zijn werk: A la recherche du temps perdu, een vijftiendelig
boekwerk. In het tweede deel : À l'ombre des jeunes filles en fleurs,
waarvoor hij de Goncourt prijs kreeg, komt het woord voor de eerste keer
geschreven als croque-monsieur voor. Dit was in 1919 maar hij begon met
schrijven in 1913.
In de tekst, waar
Proust met zijn grootmoeder van een concert komt, ontmoeten ze een mevrouw
Villeparisis die reeds voor hun beide croque-monsieur en eieren met room
besteld heeft in het hotel
Toen de vrienden later
aan Proust vroegen wat een croque-monsieur nu eigenlijk wel is, kon hij
daarop geen duidelijk antwoord geven
Maar Marcel Proust
is wel de uitvinder van de naam van dit gerecht.
Hier de tekst waar
het woord te lezen staat
voor het eerst.
Wat wij er hier letterlijk
van bakken is zeer verschillend naargelang waar je de croque-monsieur eet. Er
bestaan ook verschillende interpretaties van dit gerecht.
Twee sneetjes wit
brood, zonder korst, mooi tot een rechthoek of vierkant gesneden en daartussen
twee sneetje gruyère of emmentalkaas en daartussen een sneetje gekookte ham.
Deze toast wordt
gebakken in de pan en verder verwarmd in de oven om de kaas te doen smelten.
Dat is het in grote lijnen
volgens de klassieke normen.
Een variant zegt dat
er tijdens het verblijf in de oven ook nog een extra sneetje kaas op het brood
mag gelegd worden dat aldus smelt tijdens het grillen, dwz dat de toast dan
gegrild wordt en niet in de oven komt.
Een andere variant
gebruikt geraspte kaas in plaats van sneetjes kaas en smeert een laagje
bechamelsaus op het brood tijdens het grillen. Ook een laagje kaassaus is
mogelijk als bedekking.
Vroeger in school en
ook nu nog doe ik dat voor mezelf wel, gebruik ik dergelijke dikke kaassaus in
plaats van sneetjes kaas. Dat geeft een zeer smeuïg resultaat. Goed als je net
kaaskroketten gemaakt hebt en er blijft een restje over.
In bijna alle
recepten vindt je dat die harde droge emmental of gruyère gebruikt wordt. Die
smelt toch zo moeilijk. Een sneetje jonge Hollandse of Belgische gouda of
paterkaas is veel lekkerder
maar dat is persoonlijke smaak uiteraard.
Dan kan de croque, gegrild,
gebakken of verhit worden in de oven. In alle geval is het een kwestie van op
te letten dat het brood niet verbrandt. Iedereen kiest voor zijn eigen versie.
Dikwijls wordt dan
nog allerlei groen of rauwkost bij de croque geserveerd. Of jakkes; ketchup. Ik
vind ik dat er absoluut schijfjes augurk bij horen. Dat is weer persoonlijk.
Vorige week een pot heerlijke Poolse augurken op zout gekocht. Heel wat anders
dan onze zure bommen. Volgens het etiket waar ik amper wat van begrijp zijn
het augurken gegist volgens de melkzuurmethode. Ogȯrki
kwaszone
!
De croque-monsieur
heeft tijdens zijn reeds honderdjarig bestaan ook ettelijke nieuwe wettige en
onwettige broertjes en zusjes gekregen.
De meest gekende zal
wel de croque-madame zijn. Dit is de gewone croque-monsieur met daar boven op
een spiegelei. Het woord madame zou ontstaan zijn omdat de dooier van het ei
boven op het wit er uit ziet als een antieke dameshoed,
lijkt mij uitgevonden
door iemand met te veel fantasie.
De croque-hawaï
bevat een schijf ananas
! Soms ook met een sneetje extra kaas op de
ananasschijf zodat ook deze kaas lichtjes smelt
Weet je dat de pizza Hawaï de meest populaire
pizza is bij het Vlaamse publiek?
De croque-bolognaise
bevat zoals het woord reeds doet vermoeden een laagje stevige bolognaisesaus in
plaats van ham. Het kan ook dat er gewoon een schepje bolognaisesaus bovenop de
croque komt. In Nederland noemen ze iets degelijks een croque-boem-boem
In
Vlaanderen was een tiental jaren geleden boem-boem heel wat anders, t kwam na
de bla bla
De Nederlander
noemen de wereldberoemde croque-monsieur, een tosti
Dat is hetzelfde maar dan anders. De croque
wordt hiervoor gebakken in een speciaal ijzer. Zulke ijzers, reeds lang elektrisch,
bestaan hier ook wel. Meestal als supplement aan een wafelijzer. De tosti, een ideale restopruimer.
De bekende culinaire
schrijver en criticus, Johannes Van Dam schrijft dan weer dat een croque-monsieur in Vlaanderen een
kraakmeneer zou genoemd worden
.
Wie dit woord ooit
gehoord heeft mag nu zijn vinger opsteken
Niemand ?!
Volgens de Franse
normen bestaat er ook een croque Provençale. Met tomaat.
Een croque
Auvergnat. Met blauwe schimmelkaas, bij voorkeur bleu d Auvergne. Roquefort is
niet zo een goede kaas om te smelten. Deze kaas wordt zeer vloeibaar en er
blijft een slijmerige smurrie over. De bleu dAuvergne, die van koemelk gemaakt
is en niet van schapenmelk, smelt veel minder snel.
De croque Norvegién.
Met gerookte zalm in plaats van gekookte ham. Kan ook gewoon croque met
gerookte zalm genoemd worden.
Als de croque
gemaakt wordt onder de vorm van een tosti, gesloten dus, dan kunnen er ook meer
vloeibare of smeltende producten gebruikt worden. Zoals deze bijvoorbeeld.
Gevuld met allerhande
zoetigheden zoals banaan, chocolade, appeltjes, confituur, een beetje fantasie
doet hier wonderen.
Of in een hartige
versie kan er kippenragout of andere vleesvulling in saus gebruikt worden.
Tenslotte zijn er
nog een paar versies die meer als grap bedoeld zijn:
Een croque Jeanette
Twee croque-monsieur op mekaar
( Meer uitleg op aanvraag
)
Een vrouw die een
snackbar uitbaatte vertelde me ooit dat ze zelfs een croque wilde maken met een
briefje van honderd euro als vulling als een klant dat zou bestellen.
Op de Gentse feesten
staat er sinds enkele jaren een kraampje met twee jongens die gestreken
pistolets verkopen. Eigenlijk ook een versie van de croque-monsieur. Zij
verkopen een doorgesneden mastel, een zoet rond broodje met een gat middenin,
gesmeerd met boter en bestrooid met bruine suiker en dan met een strijkijzer
tussen een vel aluminiumfolie plat gestreken. De boter en suiker smelten
hierbij.
Op Kanaal 50 vond ik
een filmpje van Omaatje. Ook een recept om croque-monsieur te maken met
behulp van een strijkijzer
Tussen aluminiumfolie.
Waarom
ook niet? Zie hier
|
