Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
HISTORISCH KORTRIJK
Een stad in beweging
27-02-2011
Ik ben geen historicus of archeoloog, maar heb een groot hart voor Kortrijk en lees er graag over. Mocht u in het bezit zijn van foto's of ander materiaal over Kortrijk, dan doet u me daar een groot plezier mee.
Ik ben echter geen verzamelaar.
Ik streef er naar de informatie zo accuraat mogelijk te verstrekken, maar wilt u deze gebruiken in brochures of verhandelingen, dan raad ik u de meer gespecialiseerde lectuur aan.
Aan de Brugse Poort, ter hoogte van het huidige Leiemonument, nabij de Kuurnste steenweg moet rond het jaar 1881 een ovale paardenrenbaan geweest zijn, genaamd "Hippodrome de la Lys"
Deze renbaan werd in 1896-1897 overgebracht naar Harelbeke en kreeg de naam Les Tilleuls, een verwijzing naar de toenmalige linden langs de weg Harelbeke-Kortrijk.
Een wit-rood gebouw werd mee verhuisd naar de nieuwe renbaan Les Tilleuls
“Le pavillon blanc et rouge qui dominait jadis notre magnifique hippodrome de la Lys, déploie aujourd´hui, après avoir été arboré en berne pendant de longues années ses riantes couleurs sur le nouveau champ de courses de l´allée des Tilleuls."
Op de kaart vinden we twee tribunes terug met daar tussen een gebouw aangeduid als "jury", een boerderij en verschillende inkomgebouwen.
Dat is zowat het enige dat ik tot nu toe vond over deze renbaan. Mocht u meer info hebben, of u weet waar het te vinden is, dan hoor ik het graag.
Onder het
burgemeesterschap van Auguste Reynaert (1885-1915)kende Kortrijk talrijke ingrijpende
uitbreidings- en verfraaingswerken.
Vanaf 1904 liet hij saneringsplannen uitvoeren in de drukbevolkte wijk Overleie, meer
bepaald tussen de huidige Meensestraat en de Graaf de Smet de Naeyerlaan.
Een 100-tal bouwvallige woningen werden
aangekocht en gesloopt, en stadsarchitect
Victor Moelart ontwierp in 1906 het eerste deel van het zogenaamdeVolkspark.
-Bij de aanleg van het park werden de huizen op de
zuidkant van de Brugsestraat ongemoeid gelaten. We zien 'Vischhandel
Reynaert-Allins' en daarnaast 'In den Lokenaere' (foto links)
-Aan de andere zijde van de straat verdwenen 'In't Oud
Iseghem' en 'In den Nieuwen Zwarten Leeuw'. (foto rechts)
De melkerij werd gespaard en sinds 1959 is dit het
restaurant Waaihof.
Het Volkspark werd met een groot
concert opengesteld voor het publiek vanaf zondag 16 juni 1907.
Op 14 juni 1931 werd in de Franse tuin een monument onthuld ter ere van
burgemeester Auguste Reynaert.
Het park dankt zijn
huidige naam aan het bezoek dat koningin Astridop 5 april 1935 aan Kortrijk bracht, amper vier maanden
voor ze op 29-jarige leeftijd om het leven kwam bij een auto-ongeval.
De stad richtte
voor haar een monument op in een deel van het huidige park achter de Graaf de
Smet de Naeyerlaan.
De vlasmolen van
Karel Quartier uit Kuurne werd naar het volkspark overgebracht. Hij stond er
tot aan de tweede wereldoorlog.
Op de luchtfoto zien we de molen, het paviljoen en een deel van het 'Van Dammebeluik' dat een stukje werd ingekort toen de Brugsestraat werd verbreed. In de verte ziet u ook nog het St. Amandscollege.
Bronnen;
"Het Kortrijk van toen" van Raoul De Paepe/Joseph Ghyoot
"Gedenkenboek stad Kortrijk 1830-1976" van R.Tanghe/P.Vancolen
"Kortrijk in oude prentkaarten" van Dr. E. Van Hoonacker
Op de oosterzijde van het KortrijkseBelfort staan twee gouden figuurtjes, MantenenKalle, de beroemde klokkeluiders.Manten slaat het uur, Kallehet halve uur.
Maar in de middeleeuwen was het alleen Manten die deel uitmaakte van een, voor die tijd, erg vernuftig systeem om het uur te slaan.
In 1382 werd Kortrijk geplunderd en in brand gestoken na de slag van West-Rozebeke en Filips de Stoute besloot de klok, die hij "l'un des plus biaux que on seuist dechà ni delà la mer" noemde, mee te nemen en aan Dijon te schenken.
Tijdens het transport is de klok echter gebarsten maar niettemin werd ze in Dijon onthaald als een wonder.
In 1383 kreeg Manten een plaats op de zuidelijke toren van de westelijke gevel van de Notre Dame en kreeg de naam:
"Le Jacquemart"
(Le Jacquemart"betekent op heden ook alle onderdelen van de klok, dat wil zeggen, de vier klokkenluiders, de drie klokken, het mechanisme en de wijzerplaat.)
Of hij kreeg zijn naam pas later, want in 1422 is er sprake van een « orlogeur et serrurier nommé Jacquemart qui recut 22 livres pour les besongnes qu'il a faictes à l'orloge de Dijon », mogelijks dankt hij daar zijn naam aan.
Het uurwerk werd geïnstalleerd door de Gentse uurwerkmaker Pièrart de Gand.
Jacquemart heeft er tot 1651 al het werk alleen gedaan, maar na een succesvol toneelstuk genaamd "Mariaige de Jaiquemar " , kreeg hij effectief een metgezel, Jacqueline.
In 1714 was er alweer een toneelstuk waarin de spot werd gedreven met het kinderloze koppel, en een tijdje later kwam de kleine Jacquelinet erbij. In 1885 kwam er zelfs nog een jonger zusje bij; Jacquelinette
In Kortrijk verving men Manten enkele jaren na zijn ontvoering door de Fransen en men schonk hem halverwege de 15de eeuw het gezelschap van kalle.
Omstreeks 1520 verdwenen beide uurslagers.
Manten en Kalle stonden symbool voor onafscheidbaar samen zijn; in Brabant kende men het versje:
"Mantie en Kalle, Liepen te gare nor Halle; Mantie liep zeerst, En Kalle was eerst."
Tijdens een stoet in 1926 verschenen Manten en Kalle opnieuw in de Kortrijkse straten in de vorm van twee reuzepoppen en de belangstelling was helemaal terug.
Er ontstond een polemiek in de pers waarbij zelfs werd aangedrongen om de oorspronkelijke beelden in Dijon terug op te eisen.
In 1961 werden, dankzij sponsoring van Grand Bazar, de huidige uurslagers ontworpen door kunstenaar Victor Cassiman en ingehuldigd in aanwezigheid van E. H. Kanunnik Kir, Burgemeester van Dijon.
(Le Jacquemart"betekent op heden ook alle onderdelen van de klok, dat wil zeggen, de vier klokkenluiders, de drie klokken, het mechanisme en de wijzerplaat.)
De linkse toren noemt men de Noordelijke toren, of ook wel de grauwe of ingelburgtoren.
De rechter toren noemt men de Zuiderlijke toren, of ook wel de blauwe of speietoren.
De zuiderlijke Broeltoren werd op het einde van 14de eeuw gebouwd om de brug, met daaronder drie lossluizen of spuien, te beschermen. Vandaar ook de naam 'Speietoren'.
Door die sluizen kon men niet alleen voor een hoger waterpeil zorgen in de binnenstad, maar kreeg men ook een sterkere stroming in de pas uitgegraven nieuwe Leie.
Begin 15de eeuw bouwde architect Hedrik Heubins, de archtect die net klaar was met de bouw van de Leiepoort, de noordelijke Broeltoren.
Voor de bouw van deze toren gebruikte hij de Gobertangesteen. De nieuwe toren leek helemaal niet op de zuiderlijke toren.
In 1446 heeft me deze zuiderlijke toren grotendeels gesloopt en herbouwd naar het model van de noordelijke toren.
De brug zelf is in de loop van de geschiedenis meermaals vernietigd en terug heropgebouwd.
Het beeld op de brug is van de heilige Nepomucemus, de patroonheilige van de drenkelingen. Vroeger stond op die plaats een gebouwtje met daarin het draaimechanisme om de sluizen te bedienen.
Als u meer wil te weten komen over de Broeltorens dan raad ik u het boek van de heer Philippe Despriet aan; 'De Kortrijkse Broeltorens'
Archeologen zijn momenteel ijverig aan het werk om de resten van de middeleeuwse leiepoort bloot te leggen. Daar nemen ze heel wat foto's van en leggen de juiste locatie vast op plan, vooraleer de grote gele kraan er zijn hydraulische krachten op loslaat.
Op die plaats komt een beweegbare tafelbrug. De afbraak en de bouw van die brug maken deel uit van de vijfde en laatste fase van de Leiewerken. De kostprijs van deze werken bedraagt 27,5 miljoen euro.
De bedoeling is dat schepen tot 1350 ton in twee richtingen door het centrum van de stad kunnen varen. Zon schip heeft 54 containers aan boord of vergelijk het met 68 vrachtwagens geladen met 20 ton zand. Op die manier kan er meer vracht via de waterwegen worden vervoerd.
-Lang geleden, in de eerste eeuw voor Chr., bouwden enkele Romeinen een kleine nederzetting in een bocht langs de Leie. Ze noemde het:
Corto ri Acum, of nederzetting in bocht.
Deze nederzetting werd in de loop der jaren meerdere malen aangevallen en veroverd en om een betere bescherming te bieden werd een stadsgracht gegraven en stevige houten stadswallen gebouwd.
-Graaf Filips van de Elzas liet in 1190 een groot stenen kasteel bouwen tussen de Onze LieveVrouwestraat en de Leie, met een gracht rondom . Rond 1280 werd de stad zo hevig belaagd dat men besliste de stadsmuren te herbouwen in steen.
-Het O.L.V-hospitaal viel echter net buiten die stadsgracht en in 1340 heeft men een nieuwe gracht gegraven. Zo ontstond een eilandje, nu het Budaeiland genaamd.
Ook in die periode moet Kortrijk een echte bouwwerf geweest zijn, want in die periode bouwde men o.a. een nieuwe Broeltoren, de Leiepoort en het waterkasteel.
-In 1570 kreeg stad Kortrijk de toestemming van Filips II om Overleie en Overbeke van vooruitgeschoven vijfhoekige bastions te voorzien, en alweer werden grachten uitgegraven.
Door de Fransen werd in 1647 een indrukwekkende citadel gebouwd op de plaats waar de Gentpoort was.
-In 1684 sloten de Fransen en de Spanjaarden een wapenstilstand, maar door dat verdrag moesten bijna alle stadsmuren worden gesloopt, inclusief de citadel. Er werd een groot deel van de stadsgrachten gedempt.
-Vanaf de Reepbrug tot aan de latere Groeninghebrug werd de nieuwe Leie uitgegraven en de gracht naar de Broeltoren werd gedempt in 1909. Zo werd het Budaeiland de helft groter.
-Tegenwoordig is de Vlaamse overheid actief om de Leie bevaarbaar te maken voor schepen tot 1350ton, tot op heden was dat maar tot 800ton, wat betekent dat de Leie moet verbreden en dat alle bruggen hoger en langer worden.
-Vanzelfsprekend laten al die gegraven en weer dichtgegooide grachten hun sporen na in een stad.
Als we een stadsplan uit 1500-1575 vergelijken met een foto van google earth dan kunt u zien dat er op de oude stadsgrachten nauwelijks gebouwd is, met enkele uitzonderingen zoals het winkelcentrum "K".
-De rode stippen duiden de stadspoorten aan, de grote rode stip is het waterkasteel.
Gisteren heeft men de restanten bloot gelegd van de Leiepoort.
Deze poort werd gebouwd in opdracht van Filips de Stoute in 1403 door architect Hendrik Heubins* en diende als betere verdediging tegen Frankrijk. Dezelfde architect had net de bouwwerken afgerond van het bourgondische kasteel waar men 8 jaar aan had gewerkt. Later, in 1415, bouwde hij ook nog de Inghelburghtorre, één van de broeltorens.
Dat er op die plaats nog geen stenen poort was, komt omdat de nieuwe Leie pas is uitgegraven rond 1340, en zo het 'Budaeiland' ontstond.
Ze werd afgebroken in 1784.
De poort had een ophaalbrug en aan de voet van het gebouw een kleine watermolen.
Bron: Ikonografie van Kortrijk - E. Van Hoonacker Steden van België/Kortrijk - P. Thurman *de heer Philippe Despriet
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 1/5 - (11 Stemmen) Tags:leiepoort, de stoute, hendrik huibens, leiebrug
Honderden keren heb ik de afrit 'Kortrijk Noord' genomen op de E17 en telkens vroeg ik me af waar de lange laan platanen heen leidde in de bocht van deze afrit.
Het bleek het domein van Kasteel Surmont en een oude vervallen boerderij, het Goed ter Bede.
Na wat opzoekwerk vond ik heel wat informatie over de boeiende geschiedenis en ik besloot er een website rond te bouwen. Die moet u maar eens bezoeken door op de foto te klikken.
0
1
2
3
4
5
- Gemiddelde waardering: 2/5 - (21 Stemmen) Tags:Kasteel surmont, kapel ter bede, goed ter bede, ter bede, surmont, vlieberghe
De melkerij werd gespaard en sinds 1959 is dit het
restaurant Waaihof.
