De Roterijstraat, een van de vroegere gekendste straatkermissen van Kortrijk, die lang is blijven bestaan. Er waren veel herbergen in de straat. Verkleedpartijen, toneel, spelletjes, lichtjesprocessie enz. Was een joviaal volk waar veel “Vedetten” tussen zaten. Iedereen van de straat en de omliggende straten deden mee. Verbroederden met de straatkermis van de nabijgelegen Watermolenstraat. Op dergelijke feestjes werd een ferm glas gedronken, gefeest en gedanst, niemand was met zijn GSM bezig.

Zicht vanuit richting Brugsesteenweg in richting Burgemeester Vercruysselaan. Achteraan links de Antoon van Dycklaan.

(Foto Francis V.)

Damesvoetbalploeg uit 1946, bestaande uit dame's van de Brugsesteenweg, Roterijstraat, Watermolenstraat en onmiddellijke omgeving. Met op de foto :

Boven vlnr. : Madeleine Vanhoutte, Maria Van Avermaet, Madeleine Dhinnecour, Marguerite Dhinnecour, Adriana Decroix, Suzanne Soens, Simonne Decroix.

Onder vlnr. : Clara Carton, Simonne Pannecoucke, Elza Lamont, Clara Deblock, Marie-José Lagaisse.

Met dank aan Francis.

Van de Lange-Brugstraat tot het Plein. In 1580 ontstaan op eigendom van de Groeningeabdij, daarvoor aangekocht door de stad Kortrijk. In 17de-18de eeuw was het de "Houtmarct en Beestenmarct", vanaf 1619 had de plaats de functie van beestenmarkt. In 1876 kwam de officiële naam Houtmarkt. De bomen werden er geplant in 1808 en in 1822 terug omgehakt. In 1843 verschenen er ijzeren palen om de dieren aan te binden. In 1859 verhuisde de beestenmarkt naar de huidige Veemarkt. De groentenmarkt verhuisde in 1957 eveneens van de Houtmarkt naar de Veemarkt. Gegeven moment was er een paardenmarkt, het plein werd eveneens gebruikt om circustenten op te plaatsen bij gelegenheden, in 1939 stond er her circus Bouglione met 8000 zitplaatsen, het grootste van Europa. De laatste jaren was het een open parking met vijf platanen. In de vroegere jaren waren er in de omgeving een tiental kroegen, waarvan een vijftal erkende bordelen met elk vijf meisjes. Deze verdwenen na de eerste wereldoorlog. Het laatste bordeel verdween na de 2^e WO. De St Niklaasstraat die op het plein uitkomt noemde in de 15^e en 16^e eeuw het Bordeelstraetkin, naar de activiteiten welke er plaatsgrepen.

Herbergen op het plein noemden : Het Fortuintje – Schild en vriend – Prinse Eugene van Savoien – Den Prins – In de Lindeboom – A la ville de Tournai – Au Mouton Blanc – Palais du Cristal (een luxebordeel met veel spiegels met beschikbaarheid van 7 bedden) – In de Leeuw van Groeninge – In de Lambeth Walk – Den Bonten Osse – Au boeuf d4Or – Waldhaus – Novada – In den Turner – Het Neerhof – Cour des Princes.

Bronnen : Archief Turbo - Beeldbank - Curtricke - Egied Van Hoonacker.

De St Niklaaskliniek wordt niet opgenomen in deze omschrijving en zal deel uitmaken van een afzonderlijke publicatie.

Het plein getrokken vanuit de vroegere St Niklaaskliniek en nu vanuit het rustoord. De groene omgeving oogt uiteraard mooier dan de tarmac parking. Op de onderste foto is achteraan de groothandel Verwee reeds afgebroken, de foto moet van na 1970 zijn. Er is een goed zicht op de Groeningelaan op de woning van de vroegere waterdokter Vander Plancken en omgeving. Rechts daarvan het appartementsblok van de Goedkope Woningen aan het Plein. De muur van het Begijnhofpark is nog niet ontsloten en dus nog niet toegankelijk. Centraal uiterst achteraan op de zwart wit foto de Collegetoren. Op de kleurfoto is deze reeds afgebroken en vervangen door de nieuwe “Wolkenkrabber” de appartementen van de K-Tower aan de Diksmuidekaai.

Op de hoek met de Lange Brugsstraat staat de herberg “Cusco” voorheen ’t Fortuintje, woning die er al stond van in 1641. Werd door handelaars druk bezocht tot in 1957 en de markten er verdwenen. Noemde in de 19^e en 20^e eeuw “Het Fortuintje” Had ook nog de benamingen Cosmopolite (1970) , Charo (1996) en Yplos, laatste een homobar. Nu een rustige Horeca klassezaak, het bezoeken waard.

Houtmarkt nr. 3-4. Vroeger twee eenvoudige bakstenen lijstgevels uit de 19de eeuw. De rechtse werd afgebroken en ingenomen door de academie. De linkse werd gerenoveerd.

De huidige “Academie” was in 1726 de herberg ‘Prinse Eugene van Savoien” (Oostenrijks veldheer) . Men oefende er het Gaaibolspel. De herberg werd 1831 werd omgebouwd tot een Rijkswachtkazerne. In 1879 waren er één Marechal de logis, acht gendarmen te paard, één brigadier en vier gendarmen te voet.   Tijdens de 1e WO werd het gebouw gebruikt als Fendgendarmerie en gevangenis. Na de oorlog was het een gevangenis voor politieke gevangenen. Sedert 1945 huist de academie er. De rechtbank heeft er ook een tijdje gezeteld na de brand in het justitiepaleis. Op de rechtse foto staat het opschrift “Nationale Gendarmerie”, doch het gebouw deed dienst als gevangenis tijdens de eerste wereldoorlog. Merk de dichtgemetselde vensters en de Duitse soldaten in de poortopening. De gevangenis was voorzien van een Duits afluistersysteem achter de plinten verstopt. De krijgsgevangenen werden afgeluisterd. Militaire info werd doorgespeeld naar de Duitse legertop .Rechts van de academie stonden eveneens twee stadswoningen inmiddels eveneens afgebroken.

De straat tussen de Houtmarkt en de Groeningestraat behoort tot de Houtmarkt. In de volksmond werd deze vroeger “De spleete van Verwee” genoemd. Links de loodsen van Verwee. Rechts een huizenrij met uiterst rechts een herberg. Inmiddels werden alle woningen tussen de loge en de hoekherberg aan de Groeningestraat afgebroken en vervangen door nieuwbouw.

Voorheen de weverij van Catteaux-Gauquié. De zusters van de “Arme Klaren” klaagden dat ze van het lawaai van de machines niet konden bidden. In 1899 kwam er de groothandel in voedingswaren Verwee, afgebroken in 1970, nu appartementen. Er was een koffiebranderij en Verwees koffies waren goed bekend. De Houtmarkt rook dan ook regelmatig aangenaam naar koffie. Verwee was gekend van de kruidenierswinkels “Vivo” (Vrije Inkoop en Verkoop Organisatie) dit sedert 1952, een tegenhanger van de gekende Centra winkels.Opvallend hoeveel Volkswagen kevers er toen reden.

Vrijmetselaarsloge van het Groot-Oosten - Houtmarkt 18 , huis met een blinde gevel. Het eerste gebouw werd opgetrokken in 1880 door Charles Georges en in 1907 aangekocht door de Kortrijkse Loge. Een passer en winkelhaak symbolen van “Le Grand Orient” werden boven de ingangsdeur aangebracht.   Het gebouw liep bomschade op in de Eerste Wereldoorlog (1917) , waarna terug opgebouwd in 1920 naar ontwerp van Brussels architect dit in Dorische stijl. Tijdens de 2e WO werd het lokaal door de Duitsers gebruikt als preventief geneeskundig centrum. Er werden daar tussen 1940 en 1944 tweeduizend onderzoeken gedaan op Kortrijkse vrouwen van lichte zeden. Er vergaderen vier logen, Vriendschap , de vrouwenloge, de reguliere grootloge met Schotse ritus en Acasia. Hier in een zwarte en een witte versie, blijven allebei even geheimzinnig !

Bovenaan de gevel staat een beeld van een vrouw met haar vinger op de mond en het opschrift “Amicitia Fortior”. De vrouw betreft een Athenabeeld (Godin van de wijsheid).

Tussen het gebouw van de Loge en herberg Het Neerhof waren verschillende zelfstandigen gelegen, waaronder Roeland Deschamps , Nicos doopsuiker en een bloemenwinkel. Deze zaken leefden met de bezoekers van de St Niklaaskliniek, inmiddels allemaal verdwenen. Op de daken stonden nog TV antennes en de parking was praktisch altijd volzet.

De rij van het Neerhof naar de spleete van Verwee toe. Bemerk vooraan dat de kabels van de elektriciteit nog aan palen hangen en niet ondergronds liggen.

In 1872 werd het Neerhof al vermeld. Tijdens de tweede wereldoorlog deed het gebouw dienst als apotheek van de Wehrmacht. Er was er ook een veldkeuken. Buurtbewoners kregen door het venster een kom soep aangereikt. Van 1972 tot het jaar 2000 werd de herberg opengehouden door Roland Van Ruymbeke. Hij werd er dood aangetroffen achter zijn tapkast.

De markt omstreeks 1917 en vandaag. Het linker gebouw werd gebruikt door het Duits leger, boven de poorten zijn Duitse opschriften aangebracht. Er was een tyfusafdeling en een ontluizingsafdeling. Gekwetsten van het offensief bij Ieper werden er eveneens verzorgd. Bij uitvergroten is een militair zichtbaar. Kasseileggers zijn aan het werk. Uit de St Niklaasstraat komt een paard met kar gereden.

De Paardenmarkt op het plein. Achter de paarden zien we herberg Schild en Vriend en rechts ervan het Fortuintje. Rechts op de zwart wit foto staat reeds de vermelding Academie. De foto is genomen halverwege de jaren 1920.

Bestond reeds in 1898, een volkscafé van de brouwerij Malfait. Jarenlang opengehouden door Martin Bolle een gekende Kortrijkzaan (jaren 1970-80) , die ook taxichauffer was. De gevel van de herberg komt uit op de Houtmarkt, doch is wel gelegen in de Lange Brugstraat. Hier de inhuldiging van de wijkburgemeester van de straatkermis van de Lange Brugstraat en de Houtmarkt.

Enkele panoramische foto's van het plein in zijn huidige staat.