In de jaren 1300 nam de stad aan de kant van Overleie uitbreiding en werd een zijarm van de Leie (de Kleine Leie) gegraven en versterkt met muren en torens. De Kleine Leie mondde uit in de Leie net achter de Broeltorens. Rond 1910 werd deze terug gedempt onder Burgemeester Reynaert en ontstond de huidige straat Dam. De “Nieuwe Leie” tussen de Budabrug en de Dambrug en Groeningebrug werd toen gegraven. De Kleine Leie werd ook de Dode Leie genoemd. Deze was in feite niet geschikt voor scheepvaart. Takken van de bomen op de Dam hingen op meerdere plaatsen in het water. In 1826 brak er zelfs een schip zijn mast daardoor. Tussen 1912/1919 wordt deze Leie gedempt en komt er de Dam. Het betrof ook een overstromingsgebied, grote overstromingen in 1852 – 1860 – 1880 – 1894 – 1913 en vooral in 1894 – daardoor werd de kleine Leie gedempt.

(Bronnen : Archief Turbo - Beeldbank)

De brug over de kleine Leie verbindt de Broelkaai met de Damkaai, gebouwd in 1954. De Damkaai was toen een aardeweg, er was weinig bebouwing langs de Leie. Links de ingang naar en het gebouw van de Cercle Royal op de hoek van de Dam en de Damkaai. De Cercle Royal werd gesticht op 1869 en lag in het “Klein park” ook het “Kalotenpark” genoemd omdat de katholieken er samenkwamen. In 1927 werd een deel van het park verkocht aan de ”Ijsfabriek”. In 1979 sneuvelden de laatste bomen om plaats te maken voor de huidige residentie “Ter Leie”.

Zelfde zicht als foto hierboven tijdens de overstromingen van 1894. Rechts de achtergevel van de blekerij van weduwe Auguste Benoit in de Groeningestraat. Het water steeg bijna één meter. Begin november liepen de eerste kaaien onder en diende iedereen geevacueerd.

Nogmaals het zicht met scheepvaart op deze Leiearm.

Zicht in richting van de St Elooiskerk met rechts de kerk. De woningen links zijn gelegen aan Burgemeester Tayaertstraat destijds “Tayaertsgat” genoemd.

Zicht vanop de Broelkaai naar de Damkaai toe met links het Kalotenpark van de Cercle Royal, rechts veel fabriekspanden.

Foto van rond 1908 - De Kleine Leie gezien in de richting van de Broeltorens met links de huidige Dam. Links op de foto de “Kleine Kring”, het pleintje is verdwenen door de toenmalige Leiewerken de woningen werden afgebroken voor de aanleg van de nieuwe Kleine Leie. Het huis centraal op de foto was van 1888 tot 1913 het stadslaboratorium, vanaf 1950 was het van “Bruggen en wegen” en vanaf 1990 van “Douanen en accijnzen”. Rechts de tuin van het in 1797 afgeschafte Kapucijnenklooster tot aan het water. Tot 1833 was het gebruikt als Rijkswachtkazerne waarna het verviel en werd afgebroken.

Overstromingen van 1894 aan de Kleine Leie, centraal het Stedelijk Labo met links ervan de herberg en brouwerij “De Mooije Zondag”.

De Kleine Leie gezien in de richting van de Budabrug. De “Kleine kring” is verborgen achter het huis rechts op de voorgrond. Achterste huizen werden allen afgebroken voor de verbreding van de Leie en de bouw van de nieuwe Leie. Links is de kapel van het Kapucijnenklooster zichtbaar en het park van de Kapucijnen lopende tot aan de Kleine Leie.

Foto aanleg nieuwe Kleine Leie : Einde 19^e eeuw was het vervoer met vrachtschepen enorm toegenomen en werd de doorvaart onder de Broelbrug niet meer mogelijk. Tussen 1912-1913 werd de nieuwe arm tussen Buda en de Groeningebrug gegraven. De huizen aan de Kleine Kring centraal in beeld gaan allen tegen de vlakte, daar komt de Ijzerkaai. Centraal het stedelijk Laboratorium. Rechts de oude Kleine Leie die zal gedempt worden.

Lavistekening door Serafijn Vermote - Broeltorens uit het noorden gezien vanaf de toenmalige Kleine Leie, nu de Dam. Op de achtergrond de spits van de Sint Maartenskerk. Op de voorgrond de Kleine Leie die achter de Broeltorens uitkomt aan de verbinding van de Broelkaai en de Damkaai.     Rechts de woningen aan Tayaertsgat.

Het Louis Robbeplein is gelegen aan de Rijselsestraat en de Hendrik Consciencestraat en noemde in de negentiende eeuw “Carrefour de Lille” of Rijselsewijk. De naam Louis Robbeplein (in de volksmond Robbeplaats) werd gegeven in 1890. In het midden van het plein werd in 1889 het bronzen beeld van Robbe geplaatst. Het werd onthuld op 18.08.1889 door Burgemeester August Reynaert en Leopold Gillon sprak de lofrede uit. Het beeld stond met zijn rug naar stad en werd in 1946 verplaatst naar de hoek van de Koning Albertstraat en de Roeland Saverystraat. De verplaatsingskosten bedroegen 9500 B. Frank. Het beeld werd gemaakt door beeldhouwer Karel Fraikin uit Herentals. Het is een bronzen borstbeeld op een stenen sokkel. In de sokkel zijn vier dierenkoppen verwerkt, twee ramskoppen en twee runderkoppen.

Het beeld draagt het opschrift :

Aan Lodwig Robbe / De Stad Kortrijk 1889

Te Kortrijk geboren den 17 november 1806

Te Brussel overleden den 2 mei 1887

A Louis Robbe.

(Bronnen :   Archief Turbo – Beeldenboek – Beeldbank – E. Van Hoonacker)

Ergens beginjaren 1900 met op de hoek Estaminet “Au Nouveau Quartier” en op de andere hoek de benaming “Pharmacie - …” op het venster. Bemerk de tramsporen en de paardenvijgen op straat. Alles ziet er vredevol en rustig uit. Het standbeeld van Robbe kijkt mooi omheind op het plein uit.

Eveneens ergens begin vorige eeuw. De naam van de Estaminet is verdwenen eveneens van de apotheker. Meer paardenkarren op straat. Veel vlaggenmasten aan de gevels. Achteraan het “eerste” gerechtshof.

Het plein in 1915 tijdens de bezetting van de Duitsers tijdens de eerste wereldoorlog. Op de gevel van de Estaminet is de reisweg naar Deinze-Gent aangebracht. Tevens op de gevel de verwijzing naar de “Ortskommanndantur”. In de zaak zijn nu ook “Sigaren” te verkrijgen en is er een opschrift “Kaatje”, een toneelstuk ? Het beeld van Louis Robbe is verdwenen en in beslag genomen door de Duitsers daar ze veel metaal nodig hadden. De omheining (ook van metaal) staat er wel nog.

Foto van het plein richting Rijselsestraat met prachtige en statige woningen.

Het Robbeplein en links de Rijselsestraat, bemerk de mooie lantaarnpaal, die dagelijks bij avond manueel aangemaakt werd door de “Lantaarnaansteker”.

Dezelfde hoek, Robbeplaats en Rijselsestraat na de bombardementen van 21.07.1944. De woning van apotheker Mulier is volledig vernield. Drie dagen later tijdens de opruimingswerken komt de neef van de apotheker om door een tijdbom. Het beeld van Robbe is terug van de sokkel verdwenen.

Ook tijdens de eerste wereldoorlog kende het plein bomschade, hier de hoek van het plein met de Saverystraat na de bombardementen van 15 mei 1918.

Mooie foto van het plein tijdens de lente. Kinderen poseren voor Louis Robbe. De middelste jongen is waarschijnlijk de loopjongen van een bakkerij, hij heeft een ronde metalen taartendoos in de hand, waar een naam op staat met onderaan “Courtrai” Alle kinderen kijken somber, schrik van de fotograaf ? Rechts zitten twee mannen tegen de muur in de zon. Bemerk de samenlopende tramsporen. Rechts de Koning Albertstraat en achteraan het Station van Kortrijk.

Ongeval op het kruispunt ! Tram gaat uit de sporen ! Ontspoord door defecte wisselnaald in 1935. Blijft in evenwicht hangen. Gelukkig zat weinig volk op de tram en zijn er geen gekwetsten.

De uitvaart van Burgemeester August Reynaert op het Robbeplein op 27 Juli 1915, komende van de Grote Markt. De stoet van de lijkwagen met prominenten. Rechts het personeel en de kinderen van de wezenschool die bij dergelijke begrafenissen mee moesten oplopen tegen een kleine vergoeding. In de stoet liep de Duitse bezetter eveneens mee.

Buste van Louis Robbe op marmeren sokkel toen nog midden het kruispunt.

Louis Robbe kijkt na meer dan 100 jaar en twee oorlogen nog steeds uit op het plein.

En toen kwam het verkeer… In 1978 werd voor de vlotte verkeersgang een rotonde aangelegd.

Louis Robbe (1806-1887) was advocaat en een van de belangrijkste dierenschilders, aquarellist en graveur van de 19^e eeuw. Hij studeerde rechten in Gent en behaalde in 1830 het diploma van doctor in de rechten. Hij was gedurende een 4-tal jaar vrederechter van het kanton Moorsele, waarna hij zich bij de balie te Kortrijk liet inschrijven. Louis Robbe volgde lessen aan de Academie Kortrijk bij de landschapschilder Jean-Baptiste De Jonghe, die een grote invloed op hem had. Vanaf 1833 wijdt hij zich volledig aan de schilderkunst. Werd gewaardeerd voor zijn realistische voorstellingen van dieren en vee in weidelandschap. Het stedelijk museum heeft meerdere schilderijen van betrokkene. Hij huwde in Brussel met een Spaanse (Adela Urqullu (overleden 1844), die van Spaanse adel was) en kreeg twee kinderen. Hij was tevens een muziekliefhebber en beschikte over een mooie tenorstem en zong dikwijls in de OL Vrouwkerk en onder de douche…

Werken van Louis Robbe zijn te bezichtigen op :

http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&city=kortrijk&institute=&emplacement=&objectnr=&cliche=&inventorynr=&objectname=&material=&technique=&creator=robbe&rolecreator=&title=&period_start=&period_end=&schoolstyle=&subject=&persinst=&christian=&productionplace=&origin=&style=col4&limit=24&sort=unsorted