Pieter Jan “Wannes” Pateet –Intervieuw met Karel Soors - De Band november 1976 : “Wannes Pateet en de oorlog”xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

“...Jan Pateet werd te Leest geboren op 13 mei 1890.

Zijn vader Henri en zijn moeder Marie Publie woonden achtereenvolgens op een boerderij op de Kouter en in de Scheerstraat.

Wannes was de oudste van elf kinderen.

In 1914 maakte hij kennis met de gruwelen van de oorlog. Het zou voor hem een pijnlijke herinnering blijven.

Het begon al slecht voor Jan in 1912 toen hij binnen moest.

In plaats van te mogen loten zoals voordien moesten de mannen van zijn lichting allemaal binnen.

Men sprak van oorlog, maar dat sloegen onze rekruten niet hoog aan.

Soldaat Jan werd ingelijfd bij het 7^de Linieregiment en gekazerneerd te Antwerpen.

Wat Jan zich nog herinnert van het oorlogsgebeuren wil hij ons wel vertellen...

De eerste kennismaking met de oorlog !

We lagen gebivakeerd buiten Namen. Daar zagen we de vijand voor het eerst.

De Duitsers overspoelden de hele streek, een overmacht die we nauwelijks konden schatten. We trokken ons hals over kop terug. We wisten niet waar we ’t hadden.

Nu de eerste kogels langs onze oren floten, deden we in ons broek.

En verder...

We probeerden zover mogelijk van ’t oorlogsgeweld te geraken en terug te groeperen.

We waren grote sukkelaars : kleren, schoenen, wapens, alles geraakten we kwijt.

We liepen verloren omdat niemand kaart kon lezen.

Onze soldaten en officieren waren op zulk een oorlog niet voorbereid.

Na een afmattende tocht hergroepeerden we ons.

Toen koning Albert op 25 augustus 1914 de Sint Romboutstoren beklom om de opmars van het Duitse leger langs de Leuvense steenweg in ogenschouw te nemen, had je reeds aan de lijve ondervonden wat oorlog was ?

Zeker, Halen, daarna Aarschot, dat was oorlog !

Wat een beestigheden daar gebeurd zijn zal ik nooit vergeten !

Ik moet wel zeggen : langs beide kanten waren er goeie en slechten.

Terwijl we in Aarschot de Duitsers onophoudend bestookten en ons daarna terugtrokken werd er in de stad een bloedbad aangericht.

Onder het geroep : “Man had geschossen !” werden brave burgers omgebracht.

Bij een van die straatgevechten werd adjudant Van Peuvelde zwaar gekwetst.

Ik dacht dat de man zou sterven ! Ergens in een boerderij haalde ik een paard uit de stal en legde de gewonde daarop. Zo bracht ik hem naar de kazerne. Later verkocht ik het paard nog voor 10 frank aan een andere boer.

Hoe raakten jullie aan de Ijzer ?

Na een moeizame tocht groepeerden we ons in Zelzate. De verdediging van Antwerpen was ingezet. De Duitsers bestookten de forten rond Antwerpen.

Niet lang daarna werd de aftocht geblazen. De bruggen werden opgeblazen.

Op 8 oktober lieten we Antwerpen achter ons en marcheerden tot half oktober.

Drie maanden waren we op pad geweest.

De Ijzer zou bijna onze dood worden.

De Ijzer was wel een nachtmerrie ?

Langs een puzzel van tracees en passerels bereikten we Nieuwpoort. Daar begon de loopgrachtenoorlog. De Duitsers gebruikten gifgas om ons klein te krijgen, daar hadden we hevige schrik van ! Soms blies een gasalarm alleen van schrik.

            het front moest brengen.

In Lombardsijde, het was juist na Allerheiligen en men sprak van wapenstilstand, lagen we wat hoger in stelling. De Duitsers schoten een bal door m’n schouder. Het was op 7 november 1917.

Toen we die morgen naar Diksmuide opstapten, zagen we ze plots zitten. Als gieren zaten ze in de bomen en beschoten ons. Vanuit ijzeren kooien richtten ze hun mitrailleuzen op ons. Wat daarna gebeurde werd me achteraf verteld : ik lag in een put, mijn been was afgeschoten. Mijn broer Charel en een korporaal bonden mijn been af, anders was ik doodgebloed.

Twaalf van mijn maten waren gesneuveld.

Ze brachten mij naar het hospitaal in Adinkerke, waar ze mijn been hebben afgezet.

Ik werd achteraf naar Rouen gevoerd.

Daar ben ik gebleven tot 1921, totdat ik de zekerheid had dat alles ermee in orde was...

De oorlog...wat denk jij over de oorlog ?

Wat ik er over denk ? Oorlog deugt voor niets !

Men mag dan zeggen dat een rechtvaardige oorlog er mag zijn, als je oorlog zag zoals ik die zag, zoals ik die meemaakte, dan kan je niet anders zeggen dan dat oorlog pure waanzin is, uitgevonden door enkelen, terwijl velen er voor sterven.

Ik heb blinden gezien, mensen zonder benen of armen en veel, veel doden, alles door die oorlog !”

Pieter Jan “Wannes” Pateet overleed te Mechelen op 25 juni 1980, hij werd nog negentig.