1983 – Zaterdag 2 juli : Eéndagstrip SP Leest naar de Ardennen

            Vanuit Leest, vertrek was om 7 uur, ging de tocht langs Hannuit, Hoei naar

            Durbuy waar een wandeling op het programma stond.

            Via La Roche en Andenne belandden de deelnemers in Borzee waar het

            middagmaal genuttigd werd.

            In de namiddag ging het langs Rochefort, Ciney naar Spontin met een bezoek

            aan de mooie tuinen van Annevoie.

            Via Namen en Jezus-Eik werd rond 23 uur thuisfront Leest bereikt. 

1983 – 3 juli : 56^ste IJZERBEDEVAART

Guido Hellemans in ‘De Band’ van Augustus :

VLAANDEREN AAN DE IJZER

Opdracht : Aan de heerlijke dwazen die nog een stukje Vlaams idealisme overhielden.

Zondag 3 juli jl. had te Diksmuide de 56^e IJzerbedevaart plaats. Wij hebben deelgenomen met fierheid, ontroering en verdriet. De zoveelste bedevaart sinds ik als knaap met mijn vader voor de eerste keer meemocht en men nog gevaar liep op de waterkanonnen van de rijkswacht te botsen. Sindsdien is er inderdaad veel gewijzigd. De nieuwe toren staat recht, federalisme is nagenoeg een feit, en toch…

Met de oorlog 14-18 is het begonnen. De Duitsers vielen ons land onrechtmatig binnen. Koning Albert deed een plechtige oproep tot de beide volkeren :

‘Vlamingen, gedenk de slag der gulden sporen’.

‘Walen, gedenk de 600 Franchimontezen.’

Vele Vlaamse vrijwilligers –meestal idealisten- boden zich aan. Maar het bekwam hen slecht. Zij werden gekommandeerd door een Vlaams onkundige, en wat wel erger was, door een Vlaamshatende overheid. De eenvoudige Vlaamse ijzersoldaten dierven aanvankelijk  niet protesteren. Wij zijn maar een knechtenvolk. Maar het gesar en onbillijke behandeling werden zo gortig dat reactie moest komen. De intellectuelen en de moedigsten (want intellect is helemaal geen waarborg voor durf) kwamen in verzet. Verzet tegen de vreemde kommandotaal (80% der frontsoldaten waren Vlaming, en meer dan 80% der officieren waren franssprekend). Heel veel is er dus nog niet veranderd, verzet tegen de partijdige behandeling, verzet tegen schending van het briefgeheim door de overheid.

De Vlaamse beweging die reeds vroeger geboren was, werd hierdoor bovenmate geprikkeld.

Gans Europa werd zwaar beproefd en Vlaanderen lag tussen hamer en aambeeld. België heeft nooit veel gegeven om Vlaanderen, maar wel veel afgenomen.

Gelukkig voor de Vlaamse frontsoldaten waren er nog de ‘grote zielen’ (de dode zielen waren de verkrachters van recht en wet aan het front, d.w.z. de vlaamshatende overheid).

De ‘grote zielen’ waren de honderden Vlaamse idealistische soldaten, de achtergebleven moeders en vaders ‘gevuld’ met verdriet, de Vlaamse legeraalmoezenier Jan Bernaerts; de onvergetelijke legerdokter Frans Daels; kapelaan Cyriel Verschaeve wiens kapelanij, juist achter de vuurlinie, steeds een toevluchtsoord was voor alle Vlaamse soldaten; de Vlaamse artistieke soldaten als Dr. De Gruyter, Juliaan Plateau, Jef Goossenaerts, Staf Brugen e.a..

Zij stichtten het fronttoneel, dat na de oorlog zou uitgroeien tot het legendarisch Vlaams Volkstoneel. Velen van hen werden naar de strafkampen in Frankrijk gestuurd waar ze o.a. hout moesten hakken. Of naar de vuurlinies gezonden. Of kregen bij ziekte onvoldoende medische bijstand.

Slechts een paar voorbeelden uit de talloze :

-Renaat De Ridder (de heilige van de Ijzer) werd gestraft met 4 dagen gevang omdat hij schriftelijk protest had aangetekend tegen de onbillijke behandeling. Nadien werd hij gedood door een ‘verdwaalde Belgische kogel’, bij vergissing (?)

-De gebroeders Van Raemdonck werden met hun compagnie naar een Duitse stelling gestuurd, en toen men ze later dood in elkaars armen vond weigerde de overheid hun een waardige begrafenis uit schrik voor een ‘Vlaamse manifestatie.’

-Joe English bleef drie dagen zonder verzorging toen hij een blindedarmontsteking had opgelopen. Hieraan is hij dan ook bezweken.

-Lode De Boning en Frans Van der Linden werden gestraft omdat ze plakbriefjes schreven met hun grieven op.

-De korporaal Lode De Boninge werd dubbel gestraft omdat hij behoorde tot de verboden Vlaamse beweging aan ’t front. Als korporaal snelt hij zijn jongens te hulp in ’t gevecht waarbij zijn hoofd verbrijzeld werd.

-Frans Van der Linden meldt zich ziek voor de eerste maal bij de legerdokter die hem toesnauwt : ‘carottier de flamingant’. Verontwaardigd keert hij terug, liep dagen onverzorgd met koorts rond, totdat hij, vervoerd naar ’t hospitaal te Brugge, er op 3 november 1918 stierf.

De oorlog –dit waanzinnig menselijk gedoe waarbij jonge mensen tot profijt veelal van een aantal ijdeltuiten en beunhazen achter een vlag de dood worden ingejaagd zogezegd op ’t veld van eer- raakte ten einde. De Vlaamse gemeenschap werd zwaar gestraft, zoals hier steeds het geval in dit ‘happarte’ land. (Noot : de auteur maakte hier een allusie op José Happart)

Tijdens het weekeinde van 4, 5 en 6 september 1920 gingen enkele honderden bedevaarders (studenten en oud-strijders) naar Steenkerke, waar het grafmonument van Joe English werd ingewijd (ontwerp door Karel Lateur, de broer van Stijn Streuvels). Tijdens deze hulde sprak men de wens uit elk jaar samen te komen op een plaats waar de meest populaire Vlaamse doden begraven liggen, om al de gesneuvelde jongens te herdenken. Een comité werd gevormd en de volgende bedevaart (11/9/1921) had plaats te Steenstrate bij het graf van de gebroeders Van Raemdonck. Op zondag 21 augustus 1922 was het te Westvleteren naar het graf van Renaat De Rudder.

Op 26 augustus 1923 was het te Oeren-Alveringem omdat “men” daar in de nacht van 9 – 10 februari 1918 heldehulde-grafzerkjes had geschonden.

Het comité kocht een stuk grond te Kaaskerk-Diksmuide en op 31 augustus 1924 had daar de volgende bedevaart plaats (de 5^de). Meteen was de jaarlijkse bedevaart naar de graven van de Ijzer geboren, en dit jaar was het de beurt aan de 56^ste.

Ondertussen is er veel gebeurd. Een toren werd opgericht, meerdere aanslagen door ‘onbekenden’ hadden plaats op personen, huizen en de toren die totaal vernield werd. Een nieuwe toren werd gebouwd, het puin van de oude toren heeft men deels gelaten als schrijnende aanklacht tegen de haat in dit land, een mooie pax-poort werd gebouwd met de brokstukken van de oude toren. Vlaamse gesneuvelden werden naar de ijzervlakte vervoerd en bijgeplaatst in de crypte onder het puin van de oude toren, beelden van Vlaamse doden werden gehouwen, zodat wij te Diksmuide het mausoleum van Vlaanderen hebben staan.
Gedichten werden geschreven, liederen gecomponeerd, enz.

Waarom die herinneringen ?

1.Als dank aan de onbaatzuchtige inzet van de Vlaamse doden en strijders die aangetoond hebben dat oorlog de grootste waanzin van de mensheid is. ‘Nooit meer oorlog’ staat in vier talen op de ijzertoren. Wij lezen wel over vreemde helden, soms met ontroering, maar de eigen groten worden inderdaad vaak vergeten. Ons land is in vele opzichten klein.

2.Als herinnering en tegelijkertijd als oproep, dat er in dit land bijna 40 jaar na de feiten nog steeds geen AMNESTIE is verleend. Over hardvochtigheid gesproken.
Zelfs de Belgische bisschoppen, die nooit geschitterd hebben inzake vlaamsgezindheid, hebben een paar jaar geleden een plechtige oproep gedaan tot amnestie, ook de Paus in Zuid-Amerika. Overal kan dit, hier niet.

Hoe wil men dan liefde voor de staat ?

“Hier liggen hun lijken,

als zaden in ’t zand

Hoop op de oogst ?”   vraagt de dichter.

“Maar de grond was verdord,

als een akker van steen,

waar het zand ligt verstort,

en komt ooit de tijd

dat het zomer wordt ?”

 Komt ooit de tijd dat het zomer wordt ? (figuurlijk dan) Ik weet het niet. Het heeft er niet de schijn van. We zullen afwachten. Gelaten en geslagen, of verbeten en opstandig ?

“In Flanders Fields

met zijn blauwvoeten en zeemeeuwen,

met zijn verminkte graven

en geschonden doden

In Flanders Fields

dit schone land, waarvan

wij zonen zijn.

In Flanders Fields.”