|
1984 Zaterdag 27 oktober - Overstroming
na begeven dijk van zandwinningsput.
De media daarover :
Slecht onderhouden dijk van
Zemstse zandwinningsput brak.
Even
voor zeven uur zaterdagochtend begaf een dijk aan de zandwinningsput ter hoogte
van Bos van Aa op de grensscheiding van Kapelle o/d Bos met Zemst.
Op
minder dan twee uur tijd stroomde de vele hektaren grote punt via een 20 m
brede bres leeg en zette gedeelten van de gemeenten Zemst, Kapelle o/d Bos en
Mechelen blank.
Tientallen
hektaren weideland en landbouwgrond werden overspoeld maar ook een twintigtal
boerderijen en huizen liepen onder water. Op sommige plaatsen steeg het vuile
overstromingswater tot 1 meter in de kamers en diende in allerijl meubelen en
huisraad in veiligheid te worden gebracht.
Een aantal personen liep oppervlakkige kwetsuren op, toen ze in paniek
geraakten door het snel oprukkende water. Ook een brandweerman liep
schaafwonden op.
Alarm
Het
eerste overstromingsalarm werd om tien voor zeven zaterdagochtend geslagen.
Voor de ter plaatse gesnelde brandweerkorpsen uit Merchelen, Vilvoorde,
Machelen, Willebroek en Londerzeel, de gemeentediensten uit de verschillende
gemeenten, Civiele Bescherming en Rode Kruis en politie en rijkswacht, betekende
dit meteen het startsein voor een lange dag.
In
een eerste poging om het water tegen te houden, werd langs alle kanten
aangerukt met vaderlanders en zware vrachtwagens met zand. De brandweer zette
ook boten in naar bedreigde woningen om daar beveiligheidswerken uit te voeren.
Nadat
de dijk het had begeven zocht het water zich een weg over Zemst en Kapels grondgebied naar de gemeenten
Hombeek en Leest.
De
ergste wateroverlast deed zich voor aan de Expoelstraat en de Bosstraat.
In
de loop van de namiddag werd ook de Tisseltbaan getroffen. Daar kon ook de Molenbeek niet langer aan de
waterdruk weerstaan en ze trad buiten haar oevers.
De
rijwegen werden er voor alle verkeer onberijdbaar en het bruggetje aan de Rennekouter stortte in elkaar.
De
vermoedelijke oorzaak van de overstroming wordt gezocht in een slecht onderhouden dijk van de
zandwinningsput. Na een interventie door de firma Aertsen uit Stabroek kon de
bres omstreeks het middaguur worden gedicht. Van dat ogenblik trok het water
zich terug.
Ter hoogte van het Bos van Aa zijn kanaalwerken aan de gang en onder leiding
van waterbeheersingsfirma Dregging International wordt daar slib opgespoten.
Woordvoerders van dit bedrijf zegden gisteren dat regelmatig controles worden
uitgevoerd op de stevigheid van de dijken maar dat waarschijnlijk ratten de
ophopingen hebben ondergraven.
Aangekondigd
werd dat begin deze week in Kapelle o/d Bos een voorlichtingsvergadering zal
worden belegd voor alle schadelijdenden, samen met de verzekeringsfirma van het
verantwoordelijke bedrijf. De jongste overstroming in het Mechelse zou
overigens geen aanspraak kunnen maken op vergoedingen door het rampenfonds
omdat de ramp niet te wijten is aan natuurelementen. (GvM, 29 oktober)
En Het Laatste Nieuws van dezelfde dag
:
Zemst,
Kapelle-op-den-Bos, Hombeek en Leest
Overstromingen
verzwelgen voor tientallen miljoen fr.
De
gemeenten Zemst, Kapelle-op-den-Bos en de Mechelse deelgemeenten Hombeek en
Leest, werden zaterdagochtend zwaar geteisterd door wateroverlast, toen een
dijk van een zandwininingsput, in het Aa-bos te Zemst-Laar, het begaf.
Woonwijken
en landerijen overstroomden en enkele inwoners uit Kapelle-op-den-Bos, alsook
een brandweerman, liepen tijdens de reddingsactie lichte verwondingen op.
Een
aantal bewoners dienden tijdelijk uit hun overstroomde woning geëvacueerd. De
materiële schade loopt op in de tientallen miljoenen. De geslagen bres kon in
de loop van zaterdag nog worden gedicht. Tientallen hectaren landbouwgrond
staan nog blank, maar gevaar voor uitbreiding van de wateroverlast kon worden
ingedijkt.
Alarm
Kort
na 7 u. zaterdagochtend werd het eerst alarm geslagen door geteisterde bewoners
uit Kapelle-op-den-Bos. In de dijk van een meer dan 100 ha. Grote
zandwinningsput, was een opening van 15 m breed en 4 m diep geslagen. Een
20-tal boerderijen en woningen liepen onder water. Op sommige plaatsen, vnl. in
de woonwijk Oxdonck, steeg het water tot 1 m in de woonkamers. Er vielen geen
slachtoffers maar toch liepen enkele personen lichte verwondingen op in de
paniek die ontstond, toen het snel oprukkende water de geteisterde gemeenten
een tijdlang in een geïsoleerd eiland herschiep.
Hulpverlening
Brandweerkorpsen
uit Mechelen, Vilvoorde, Machelen, Willebroek en Londerzeel, samen met de
Civiele Bescherming, Rode Kruis, politie en rijkswacht, werden bij de
hulpverlening ingezet.
De
brandweer maakte gebruik van boten om bij bedreigde woningen beveiligingswerken
uit te voeren. Ook moest op vele plaatsen het vee van de weiden worden gehaald.
De
ergste wateroverlast situeerde zich in de Hombeekse Expoelstraat en de
Bosstraat , alsook in de Bredestraat te Kapelle-op-den-Bos. In de namiddag werd
ook nog de gemeente Leest
bedreigd,
toen het water zich een weg baande naar de Tisseltbaan. Daar kon de Molenbeek
niet langer aan de waterdruk weerstaan en trad buiten haar oevers. De rijwegen
werden er voor alle verkeer afgesloten. Een brug aan de Rennekouter stortte in
elkaar en verscheidene woningen liepen onder water.
Oorzaak
Een
vermolmde dijk van de zandwinningsput wordt als oorzaak van deze waterramp
aangewezen. Arbeiders van de firma Aertsen uit Stabroek konden de bres kort na
de middag dichten, na eerst een zanddam te hebben aangelegd. Van dat ogenblik
af trok het water zich terug.
In
Zemst-Laar, ter hoogte van het Sas en het Bos van Aa, zijn verbredingswerken
aan de Willebroekse vaart aan de gang door de waterbeheersingsfirma Dregging
International.
Slib
en water werden in een reusachtige zandwinningsput gespoten. Woordvoerders van
het bedrijf zeggen dat er geregeld controle wordt uitgevoerd op de stevigheid
van de dijken. Volgens hen heeft ongedierte de ophopingen ondergraven en de dam
doen doorslaan.
Schaderegeling
De
vraag is wie de schade zal vergoeden. Begin deze week zal in Kapelle-op-den-Bos
een voorlichtingsvergadering worden gehouden voor alle bewoners die schade
hebben geleden. Hierop zal ook de verzekering van het verantwoordelijke bedrijf
aanwezig zijn. Benadeelden kunnen immers geen aanspraak maken op vergoedingen
door het rampenfonds, omdat de overstroming niet te wijten is aan
natuurelementen.
(Leo
De Nijn)
Gazet van Mechelen van 30/10 :
Schadelijdenden
overstromingen worden vergoed.
Dit
is het mooiste bewijs dat ik kan leveren, zei gisterennamiddag in het
gemeentehuis te Kapelle-op-den-Bos een landbouwer die nog natrilde van de
emotie na een nat weekende waarbij zijn boerderij en landerijen overspoelden in
de Zemstse bres die in de driehoek Mechelen Kapelle Zemst 100 ha blank zette
en waarbij een 20-tal woningen averij opliepen. Ostentatief deponeerde de man
een bokaaltje vettig slib voor de neus van de burgemeesters Symons (Kapelle),
Merckx (Zemst) en schepen Nason (Mechelen) als bewijsstuk van hoe erg het in de
buurt wel gesteld was.
Ge
moet daar niet mee lachen, wendde hij zich in de richting van pakweg150
betrokkenen die een spoedvergadering na de overstromingsramp bijwoonden. Er is
trouwens weinig reden tot lachen
De
man verwoordde ongetwijfeld eenvoudig, krachtig en duidelijk een brok
onzekerheid die heerst tussen de geteisterden. Wie gaat dat allemaal betalen ?
Wie is verantwoordelijk ? Wanneer gaan we centen zien ?
Precies
om op deze en nog andere , zij het meer individuele vragen antwoord te bieden
had een inderhaast samengesteld overlegcomité met vertegenwoordigers uit de
drie getroffen gemeenten gisterennamiddag een bijeenkomst met de slachtoffers
belegd.
In
de loop van de verdere namiddag werd door dit comité ook onderhandeld met de NV
Zeekanaal. Uit die gesprekken resulteerde alvast dat vandaag en morgen allen
die schade van de overstroming leden, door afgevaardigden van de NV Zeekanaal
of door experts van de verzekeringsmaatschappijen zullen worden bezocht. Bij
monde van haar directeur heeft de NV Zeekanaal formeel beloofd dat al wie
schade heeft opgelopen tot de laatste frank zal worden vergoed. De directeur
liet in het midden wie daarvoor zal moeten opdraaien : de verzekeraar van
Dregging International die de slibwerken uitvoert of die van de firma
Aertssens die de zandwinningsput beheert. Dat wordt een juridische kluif die op
een ander echelon wordt uitgevochten. Wie vragen, problemen of moeilijkheden
ondervindt, kan niettemin bij Zeekanaal terecht.
Informatie
kan bovendien ook zo bleek uit de bijeenkomst- ingewonnen worden bij de drie
gemeentebesturen of bij de sinds een vijftal jaren opgerichte vzw Kapelse
Bijstand die haar diensten heeft aangeboden de collectieve belangen te
verdedigen.
Het
Kapelse bijstandscomité bepleitte in het verleden reeds schadegevallen bij de
verbredingswerken van het Zeekanaal en heeft intussen heel wat inzicht
verworven wat de juridische aanpak bij dergelijke problemen betreft.
Tijdens
de spoedvergadering werden de diverse mogelijkheden welke voorhanden zijn,
breedvoerig toegelicht. Ook werd meegedeeld dat de gemeentelijke schattingscomités
zich ter beschikking houden om schade aan gewassen op de velden vast te
stellen. De aanvragen van de betrokkenen worden dringend ingewacht.
Benadrukt
werd de opgelopen schade zo veel als maar mogelijk is te laten vaststellen door
experts of door fotos, door rijkswacht, politie of veldwachters.
Stelt
de vzw Kapels bijstandscomité zich ter beschikking van iedere schadelijdende,
in Hombeek en Leest kan dat
moeilijkheden opleveren, omdat de problemen van de overstroomden op Mechels
grondgebied onder de territoriale bevoegdheid van de Mechelse rechtbank
ressorteren. Voor het Brabants gedeelte in het overstroomde gebied liggen die
zaken anders.
De
sociale diensten van de onderscheidene gemeentebesturen zijn echter al evenzeer
met alle problemen begaan zodat men daar terecht kan, eventueel voor
verwijzing.
In
de marge van de bijeenkomst gisterennamiddag werd aangestipt dat voldoende
beveiligingsmaatregelen zijn getroffen om een onmiddellijke herhaling van de
overstroming met als oorzaak de zandwinningsput in Bos van Aa te voorkomen.
Fons Jacobs.
De Mechelse Week van 1 november :
Om
15 voor 7 signaleerde een boer de Rijkswacht dat er een overstroming aan de
gang was. Vermoedelijk is de bres rond 6 uur, 6 uur 30 ontstaan, aldus de
woordvoerder van de Vilvoordse Rijkswacht.
De
brandweer hielp de dieren uit de weiden te halen en kelders en huizen
leegpompen, in zoverre de boeren daar met eigen materiaal niet in lukten. De
Civiele Bescherming maakte zich eveneens dienstbaar door met zwaar materiaal te
komen aanrukken voor pompingswerken. Er
werd onmiddellijk een crisisstaf samengeroepen om een vlotte samenwerking
tussen de verschillende hulpdiensten te bevorderen. De commandopost bevond zich
in de Bredestraat, vlak bij het getroffen gebied.
Getuigenis
Omstreeks
6u30 werd Louis Binst, die in het bos van Aa vlak bij de bres woont, wakker :
Ik
dacht eerst dat het een storm was. Maar toen ik buiten keek regende het niet of
was er geen wind. Op de vloer was vuil grijs water. Toen ik de 900 belde, steeg
het water al tot aan mn voeten. Louis Binst was een van de eerst getroffenen.
Het water steeg algauw tot 20 cm. Louis had zijn ouders intussen al gewekt en
naar boven gebracht. Daarna werden de dieren uit de stal gejaagd. Er waren ook
wat kalveren bij. De dijk was wel goed gemaakt, met plastic aangemaakt en
zakken erop. Maar ge ziet het, het gaat
er nog door. Dat vind ik raar, dat ze niks op voorhand tegen de mensen zeggen.
Nu zijn wij al onze groenten en ons vlees kwijt, voegde Louis daar nog aan
toe. De kelder van het huis liep eerst onder, dan de beerput. In de kelder
bevond zich een diepvriezer met vleeswaren die de familie Binst voor de winter
had opgeslagen.
In
Kapelle-op-den-Bos hield de spoorwegberm het water tegen, waardoor het water
steeg tot 1 meter. Er was doorstroming onder één brug, waardoor het water zich
in de richting Hombeek en Leest
verplaatst, aldus een rijkswachter.
In
de Bosstraat en de Ekspoelstraat waren verschillende kelders ondergelopen. Het
water verplaatste zich richting Tisseltbaan, ter hoogte van de serres. Daar is
een overbrugging ingezakt en Aland overstroomd
Fotos :
-Het
Mechelse vocht weer tegen het water.
-Kort
nadat zaterdagochtend een bres werd geslagen in de Zemstse zandwinningput
kwam
de hulpactie op gang. Ook de Mechelse politiekommissarissen Verhoeven en Budts
staken letterlijk de handen uit de mouwen.
-Aan
de Tisseltbaan was het onmogelijk om nog met de wagen uit de garage te komen.
|
