1994 – Zaterdag 20 augustus – Moeder Selleslagh vierde eeuwfeest met heel Leest
Om 15u15 droeg pater pastoor Van Aken een dankmis op in de parochiekerk van Leest. Nadien volgde een receptie op de speelplaats van de vrije basisschool in de Dorpstraat. Heel het dorp was uitgenodigd.
Het familiefeest vond ’s anderendaags plaats om 15.30 in de feestzaal van ‘Ons Parochiehuis’ in de Kouter.
Fien wou geen bloemen, noch geschenken. De mensen konden, vrijblijvend, een gift of storting doen ten voordele van plaatselijke caritatieve doelen.

                 Delphine ‘Fien’ Selleslagh-De Wit : een mensenleven in beeld
Met dank aan dochter Raf voor de info, teksten en foto’s. 

Op 19 augustus 1894 om 17 uur verscheen voor Petrus Baeckelmans, burgermeester en ambtenaar van burgerlijke stand van Tisselt, de 31-jarige koopman Johannes Augustinus De Wit : “en heeft ons getoond een kind van het vrouwelijk geslacht, geboren in onze gemeeente, heden om twaalf en half ure ’s nachts, in zijne woning alhier gelegen Oostdijk en aan hem vertoonde…”

De moeder was de 29-jarige Maria Catharina Peeters, zijn echtgenote. Getuigen waren de 37-jarige landbouwer Petrus Johannes Franciscus De Wit en de 27-jarige koopman Augustinus Dons. Het kindje kreeg de naam Delphina Francisca mee en werd dezelfde dag nog gedoopt.

August De Wit(°15/8/1863, +15/1/1933) was vlashandelaar.

Vlas bewerking.
De bewerking van vlas tot garen ging in die tijd als volgt :
Het vlas werd gezaaid in de lente, nadien volgde het wieden. Als het vlas rijp was werd het uit de grond getrokken en naar huis gebracht. Het vlas strepen was de volgende bewerking m.a.w. de bolletjes verwijderen van de stengel. Die bevatten lijnzaad dat opgehaald werd om door de maalders naar de fabriek gebracht te worden. De bolletjes werden verwerkt tot olie en zeep. Na het strepen werd het vlas gebusseld in klein formaat. Nadien werden de bussels in water gelegd om te roten, dit gedurende 10 a 14 dagen. Meestal in het Broek van Blaasveld maar ook in de Brielen te Tisselt. Vervolgens werd het vlas uit het water gehaald, rechtgezet om te laten uitlekken en nadien te drogen gelegd op een weide.
Met de laatste bussel werd een kruis gelegd op de weide om de zegen af te smeken.
Na het drogen werd het opnieuw samengebonden in dikke bussels en naar de zolder gebracht. In wintertijd gebeurde het knappen van het vlas, noodzakelijk om de lijmen van het vlas te scheiden. De lijmen dienden voor de verwarming van de eigen bakkersoven.
Nadien kwam het zwingelen met de molen. Het afval afkomstig van het zwingelen, noemde men knol. De knol werd aan de fabriek geleverd en verwerkt tot garen. Achteraf werd de verwerking nog verfijnd, en noemde men deze bewerking snuitjes. Deze snuitjes werden verwerkt tot zeer fijn garen.
De koetsiers, waren de mannen die met een stok ter keuring door de velden trokken. Ze gingen tijdens het zwingelen bij de vlasboeren aan huis om te kopen. Vervolgens ging het naar de marchands.
Tot in de achttiende eeuw was de glasvezel in Europa naast wol de belangrijkste grondstof voor textiel, maar in de negentiende eeuw is hij als zodanig verdrongen door katoen.

Vader Gust De Wit verkocht aan vlasheren van Gent en Kortrijk en aan Engelse handelaars. In balen van 100 kg werd het vlas verzonden naar de aankopers. Vervoerprijs 10 centiemen per baal, vanaf de Oostdijk naar het station van Tisselt. Het dagloon van ’t werkvolk bedroeg 2 frank en zo’n dag startte om 6 uur ’s morgens en eindigde om 19 uur ’s avonds.
Fientje zou nooit vergeten dat ze voor haar plechtige communie van vlasheer Maestro ooit een protestantse bijbel cadeau kreeg.

Johannes Augustinus (Gust) De Wit was op 30 juni 1891 te Tisselt met Maria Catharina (Catoke) Peeters gehuwd. Catharina was geboren op 26 november 1864, haar vader was vlashandelaar. Tot aan haar plotse dood op 15 september 1908 zou ze een kruidenierswinkel en café ‘De Vuurmolen’ uitbaten. In de volksmond noemde men haar ‘Catoke Vok’ en ze was de goedheid zelve. Altijd stond ze klaar ten dienste van de medemens. Zo mochten mensen van ‘den Triest’ ’s zondags hun vervuilde klompen bij Catoke achterlaten om vandaar met proper schoeisel hun kerkplicht te gaan vervullen. De vaartdijk was immers in zeer slechte toestand.

Gust en Catharina hadden samen 7 kinderen, allen geboren in Tisselt :
-Engelbertha Catharina, geboren 5 april 1892 en amper drie jaar later overleden op 22/5/1895.
-Delphina Francisca, onze eeuwelinge, geboren op 19/8/1894. Zij overleed op 13/7/1995.
-Joanna (Jeanne) Catharina Ludovica, geboren op 12/10/1895, overleed op 6/10/1956.
-Albertina Josephina Maria, geboren op 22/4/1897.
-Maria Anna Jacoba, geboren op 23/12/1898.
-Valentina Ludovica Josefina, geboren op 14/9/1900.
-Alfons Maria, geboren op 31/5/1903 en na negen maanden overleden op 11/2/1904.

Bij het overlijden van de twee kindjes droeg vader Gust de kistjes eigenhandig naar de kerk en na de laatste zegening werden de kistjes door hem persoonlijk te rusten gelegd op het kerkhof van Tisselt.

1908 was een rampjaar voor het gezin. Toen moeder Catoke met de kar Fientje naar de kostschool -Sancta Maria te Willebroek- bracht, werd ze onwel. Ze voelde zich thuis al niet lekker maar stond er op haar dochter zelf weg te brengen. In de kostschool diende men haar de hal in te dragen en van daaruit werd ze op een bed van het ziekenhuis met een koets naar huis gebracht. In een tweede koets volgde de Boomse dokter Van Tricht, twee nonnen van Sancta Maria en dochter Fientje. Om 23 uur diezelfde avond overleed Catharina ‘Catoke’ De Wit-Peeters.

De kar waarmee Fien naar de kostschool werd gebracht was van Charel Van Praet, die er ook zijn twee dochters uit zijn eerste huwelijk mee naar school bracht en die rit was gestart in een ongelukkig gesternte : tijdens de heenreis was ze in een greppel terechtgekomen.
Later vernam Fientje van getuigen dat een arm van haar moeder gevoelloos langs de kar bengelde.

Fientje, als oudste van vier, diende op 14-jarige leeftijd de kostschool vaarwel te zeggen. De dag na het overlijden reeds ging haar vader haar koffers ophalen in de kostschool.
Studeren was voor haar niet meer weggelegd ook al leerde ze goed. Nadien volgde ze nog Franse les aan 1 frank per maand, dit om de vlaskooplui van antwoord te kunnen dienen.
Fientje werd verantwoordelijk voor haar drie zussen en haar vader, er was de kruidenierswinkel, het café, de vlashandel… Haar jeugd was voorbij. Tegen een journalist die haar eeuwfeest versloeg vertelde ze dat er plaatsen zijn, nog geen 20 minuten van Leest vandaan, waar ze nog nooit is geweest. En toen ze nog in Tisselt woonde, is ze zelfs nooit op Willebroek jaarmarkt geraakt. Met de fiets heeft ze nooit gereden, de zee nooit van nabij gezien. ‘Het was thuis ambiance,’ besloot ze, ‘achter de tapkraan…’ maar het gezin was ook diepchristelijk, ’s avonds sloot men de zaak om het rozenhoedje te bidden.
Het was dan ook geen toeval dat ze wachtte tot haar 31-ste om te huwen. De gelukkige was een onderwijzer uit Leest : Victor Selleslagh. De sympathieke meester vond er niet alleen zijn bruid, hij kreeg er meteen de bijnaam van haar familie bij : ’Schake’.
Acheraan het geboortehuis van Fien op de Oostdijk stond een enorme schouw, restant van een vlasverwerkingsfabriek. Haar vader had die in zijn jeugdjaren nog in werking gezien.
De schouw werd in 1912 afgebroken, een preventiemaatregel tegen een eventuele aanval van de Duitsers. Toen al was er sprake van een oorlog die in 1914 zou uitbreken. De schouw stond achter de grote ingangspoort, was enorm hoog en zichtbaar tot ver in de omtrek.
De voet ervan was zo sterk geconstrueerd dat hij niet kon verwijderd worden. De bijnaam daaraan verbonden, blijkbaar eveneens…
Victor zag er de humor ook van in en bij sommige gelegenheden koketteerde hij er zelfs mee. Ter gelegenheid van zijn eremis, de inhuldiging en de stoetsgewijze afhaling van pater Jozef Selleslagh hing Victor volgende tekst aan zijn woning :

“Fien, haar 7 schakes en hun chef,
begroeten met vreugde eerwaarde Pater Jef.
Hij weze van Gods zegen vergezeld,
in het verre toekomstige missieveld.” 
 

De ouderlijke woonst en de omliggende huizen werden ondertussen onteigend en weggevaagd ter eer en glorie van de verbredingswerken van de vaart ter hoogte van de Tisseltse dorpskom.

Vervolgt…

Foto’s :
-Eeuwelinge Delphine “Fien” Selleslagh-De Wit.
-Kopie van de geboorteakte.
-Fien’s vader August De Wit.
-Centraal in beeld het geboortehuis van Fien De Wit aan de Tisseltse Oostdijk.
-De achterkant van de ouderlijke woning met naast de afsluitingsmuur het restant van de gigantische schouw.