Vervolg - Terugblik op mijn kindertijd in Leest

Een barbecue zoals we die nu kennen bestond nog niet. Met een kuil en daar wat bakstenen omheen kwamen we dicht in de buurt. Op het menu vooral haring.
Eensgezind werd door de buurt ‘crème-glace’ en ook bloedpensen gemaakt. Iedereen droeg zijn of haar steentje bij en het artisanaal eindproduct was authentiek en buitengewoon lekker.
Het toestel om ‘crème-glace’ te maken leek op een houten emmer met binnenin een metalen wand. In de emmer zat een koker met daarrond ijs. In de koker werd een mengsel van verschillende ingrediënten gedaan en deze koker werd met behulp van een hendel rondgedraaid tot de crème ‘ijskreem’ werd.

Toentertijd werden de varkens nog op de boerderij geslacht. Maandenlang was aan het mesten van de krulstaart de nodige zorg besteed en even lang was er reikhalzend uitgezien naar het ogenblik waarop hij zwaar genoeg werd bevonden om gekeeld te worden. Alles van het varken werd gebruikt. Met de ogen kon je knikkeren, de darmen werden gebruikt om worst van te maken, de hammen gedroogd en in de kelder opgehangen. Het vet dat vrij kwam tijdens het bakken van spek, werd bewaard om ander vlees te braden of om op de boterham te smeren, een pure cholesterolbom maar lekker en voedzaam.
Voor de kinderen was het belangrijk om de varkensblaas te bemachtigen. Daarmee kon men voetballen, gaan zwemmen en ook rommelpotten fabriceren.

Als kind was ik altijd geboeid door het ritueel van koffie maken door mijn grootmoeder. Ze gebruikte daarvoor een oude vierkanten houten koffiemolen, zette die tussen haar knieën en draaien maar. De aroma’s die toen bovenkwamen, hemels…

Groenten werden gesteriliseerd en van aardbeien, pruimen en kersen werd confituur gemaakt. De potten werden afgedekt met een laagje parafine.
Ook taarten werden meestal zelf gebakken en kroketten zelf gemaakt : puree met verse boter en eieren, dan door het ‘kroketmachien’, op maat snijden, vervolgens door het eiwit en de ‘chapelure’ en klaar was kees.

1955 was een turbulent jaar op politiek vlak. Niet enkel voor België, ook voor de gemeente Leest en ditmaal waren het niet de Sussen tegen de Blekken, maar katholieken eensgezind tegen socialisten en liberalen.
Het jaar voordien had de socialistische minister Collard de hele onderwijspolitiek herzien en de tweede ‘Schoolstrijd’ was een feit. Leo Collard probeerde dat jaar de toename van de subsidies aan het vrije middelbaar-, technisch- en normaalonderwijs uit de vorige homogeen-katholieke regeerperiode terug te draaien, en bovendien de wedden rechtstreeks aan de leraren uit te betalen, hetgeen tot een hevige reactie van het vrij onderwijs in België leidde.
Collard liet een groot aantal rijksscholen bouwen. De leerkrachten werden door hem verplicht in het bezit te zijn van een diploma zodat talrijke niet gediplomeerde priesters niet meer in aanmerking kwamen om les te geven.
Het protest aan kerkelijke zijde tegen de wet-Collard was zeer hevig en er kwam zowel in het parlement als op de straat een hevige oppositie op gang.
Gevolggevend aan de oproep van het ‘Comité voor Vrijheid en Democratie’ richtten de verschillende katholieke Leestse organisaties op 1 maart 1955 een eigen comité op. Die protestbeweging maakte er onmiddellijk werk van en op 20 maart trok er een proteststoet door het dorp met meer dan 250 deelnemers waaronder de leden van de twee fanfares, de Chiro, de Kwb…
Er werd geronseld om deel te nemen aan de mars op Brussel en de betoging te Antwerpen.
Op 24 maart moesten alle ouders hun kinderen thuishouden van school en nadat de toenmalige CVP-voorzitter Theo Lefévre een oproep had gedaan aan de katholieke ouders om hun spaargeld bij de ASLK weg te halen maande het Leestse comité de ouders aan om niet langer aan schoolsparen te doen.
Wij, als kinderen, begrepen er niet veel van.
De slogan ‘Collard buiten !’ is me altijd bijgebleven evenals de verbranding van een ‘Collardpop’ in het dorp na de terugkomst van een betoging.
De voorzitter van het comité, Jan De Prins, werd verwelkomd als een held. Hij was door de ordediensten opgepakt en in de amigo gegooid. Andere helden waren Fons De Smet, Julien Piessens en Felix Polfliet die kennis hadden gemaakt met ‘de sabel en de matrak’ en Frans Van Neck die een hoef van een Rijkswachtpaard op zijn voet had gekregen…
Ik herinner me nog de wapperende zwarte vlag uit de galmgaten van de kerk, de vele plakbrieven en de slogans die op de openbare weg gekalkt waren…

In 1955 werd in Leest een ‘Korps voor Burgerlijke Bescherming’ (Ook ‘Passieve Luchtbescherming’ genoemd, de latere ‘Civiele Bescherming) opgericht. Aan de basis van de oprichting in België lag het bombardement van de burger bevolking in het Spaanse Guernica, in ’37 nog door Picasso vereeuwigd.
Ik zie die mannen nog, onder leiding van hun overste Frans Neutiens, het gemeentehuis beklimmen met touwen.
Alle kinderen van het Dorp keken met open mond toe.

Datzelfde jaar was er ook veel commotie in het dorp toen de secretaris beschoten werd, gelukkig zonder erg.
Er volgde een reconstructie die heel wat volk lokte.

Wanneer ik de ‘Kronieken van Leest’ uit die periode er op nalees dan valt het op hoeveel landlopers er toen in het dorp rondliepen. Ze werden door mijn vader, vaak op eigen verzoek, overgedragen aan de Rijksweldadigheidskolonie van Wortel waar ze de winter op een behaaglijke manier konden doorkomen.

Vervolgt…

Foto’s :
-De socialistische minister van onderwijs Leo Collard lag aan de basis van de tweede schoolstrijd.
-De toenmalige voorzitter van de CVP Théo Lefèvre die later eerste minister zou worden.
-Julien Piessens en Felix “Fé” Polfliet hadden kennis gemaakt met de sabel en de matrak van de rijkswacht.
-De “Guernica” van Picasso.