|
Wijzigingen – aanvullingen Kronieken van Leest.
1931 – Maandag 6 april (Tweede Paasdag) : Een jonge Hombekenaar op Posse Leest.
Hombekenaar Louis Buelens in ’t Ridderke nr. 4 van oktober 2004 :
“De paasweek van 1931” “…ik had er vol verwachting naar uit gekeken. De eerste keer dat ik op eigen benen op ‘beeweg’ naar Posse Leest zou gaan.
Tot nu toe was dat een bedevaart onder moeders hoede : zonder verantwoordelijkheid, met weinig verdienste, een meelopen als vijfde wiel aan de wagen. Nu kon ik mijn eigen schema opstellen : eerbiedig de mis volgen, het te zegenen gaan vooraan in de kerk, een geldstuk onder het latwerk werpen, en driemaal biddend rond de kerk gaan.
Tijdens de rondgang moet men onophoudelijk bidden voor Sint-Cornelius, patroon tegen de stuipen en alle andere kinderziekten maar ook tegen vallende ziekte, reumatis en nog ergere kwalen.
De bedevaart naar Posse-Leest was een regulier ritueel in de kerkelijke kalender. Deze rite werd overgedragen van moeder op dochter : zij waren beter op de hoogte van alle kerkelijke reglementen en godsdienstige gebruiken.
De mannen kenden daar niks van maar volgden gedwee de voorschriften, kwestie van in vrede te leven met de gelukzalige voorspreker maar vooral ook met moeder-de-vrouw.
Dit jaar zou ik zelf de zaak in eigen hand nemen en vertegenwoordigde aldus ons hele gezin. Ik keek niet op een paar vaderonzen en kneep mijn ogen toe tijdens de mis om zeker niet verstrooid te geraken. Tweemaal schoof ik aan voor het genadebeeld : eenmaal met offergeld en de tweede maal gratis.
Op dat ene solleke kon het ook niet aankomen en voor Cornelis kwam devotie zeker voor geldgewin. We gingen misschien wel vier keer rond de kerk, als de mis niet te lang duurde. Sommige heel goede kristenen deden dat ook, zo vertelde moeder ons. Dat waren mensen met veel tijd die geen koeien hadden die op hen stonden te wachten.
Eerlijk gezegd, wij hadden geen stuipen of andere kwalijke kinderziekten gehad;
Sint Cornelis zal met de aanpak van moeder wel content geweest zijn. Ze was van Leest; dat zal ook wel een rol gespeeld hebben. In haar geboortedorp was Cornelis de voornaamste goddelijk voorspreker. Hij stelde Sint Niklaas, de patroon van de parochie, in de schaduw wat geen teken van enige zichtbare rivaliteit opleverde tenzij in het laadvermogen van de offerblok. …
Het was een zonnige maandagmorgen, echt ‘beeweg’ weer. Na een stevige wasbeurt met veel schuim kreeg ik toch nog een er klassiek bijhorende controle. Moeder kende mijn zwakke plekken; hals en oren werden langs alle kanten gekeurd en naar het licht gehouden…
Op de tafel werden twee stapeltjes geld gelegd. ‘Dit is voor de stoel, de schaal en om te offeren. Uw geld goed ver van het lattenwerk werpen anders gaat het verloren. En dat is om op de foor iets te kopen, maar iets meebrengen voor uw zussen, en goed op uw centen passen tussen al dat volk, en braaf zijn en op tijd thuis zijn voor het eten.’
...
Tist en Beire waren op post en weldra op de Leestse Kouter sloten we ons aan bij andere groepen uit het dorp en van verderop. Posse Leest was overbekend en werd druk bezocht. Meestal waren het moeders met hun kinderen maar hier en daar liep er ook een man bij met een hoogrode kop en zichtbaar in acute ademnood. Regelmatig wurmde hij een paar vingers tussen keel en kol om de nodige zuurstof te krijgen. -‘Ne mens is die halsband niet gewoon, maar vrouwenwetten zijn soms sterker dan gezond verstand, en wij zijn gewoon water bij de wijn te doen.’
Na de mis kreeg dat bovenste knoopje rap een draai.
De Dorpstraat was een mierennest van drummende mensen. Men wilde zo rap mogelijk binnen de kerk zijn om nog een stoel te bemachtigen. De mannen van de achturenmis haastten zich om bij Noldus of in een ander café binnen te geraken, om daar de smaak van de wierook weg te spoelen en hun keel terug open te krijgen.
Aan de kerkdeur was het nog erger. De ene helft van het portaal was één en al geduw en gewring om binnen te geraken, de andere helft werd vrij gehouden voor hen die naar buiten wilden. De mis begon al en het volk stond daar nog opeengepakt tot buiten de poort; geen middel om nog binnen te geraken. Wij waren die morgen al naar de vroegmis geweest en moesten niet langer geweld gebruiken om vooraan te geraken; de haastigen mochten voorgaan. We zochten dan maar een plaatsje tegen het ijzeren hekken naast de kerkhofmuur. We hoorden de muziek en de priester wel maar zagen enkel pluimen en siersels op vrouwenhoeden en enkele lichtende plekken van kale mannenschedels.
…
De warmte uit de kerk kwam ons toegewaaid : een van microben bezwangerde lucht, goed om er een zware ziekte van te krijgen.
Den Beire bracht te berde dat zulke plechtige kerkdiensten geweldig lang konden duren. Hij had meer aandacht voor wat er op straat gebeurde. Posse Leest was toch ook wat er op de kramen te zien was, dacht hij hardop.
Het belgerinkel kondigde het begin van de consecratie aan. Dat was toch het bijzonderste deel van een mis en de rest kwam erbij om niet te brutaal te moeten stoppen.
-‘Zouden we niet best aan de rondgang beginnen, terwijl het nog rustig is ?’ Dat was een goed gedacht, dan konden we ons daarop concentreren. Er waren weinig mensen op het kerkhof en we schoten goed op. Als we na de tweede ronde voor de poort belandden, was de mis gedaan. Een grote groep kwam buiten gedrumd en nam ons willens-nillens mee de straat op. Aan binnen geraken viel niet meer te denken, zuchtend en puffend stroomden we mee de poort uit. We zochten naar wat koele lucht en verfrissing. Cornelis en soortgenoten zouden ons wel begrijpen. Onze bedoelingen waren goed maar tegen een golf van geweld was nu eenmaal niets opgewassen.
We belandden op de foor. Het smoutbollenkraam stuurde zijn vette geurige walmen over de mensenmassa. Dat kregen we niet alle dagen op tafel, dat hadden we zeker verdiend. Ook het schietkraam moesten we met een bezoek vereren. De papieren roos kreeg men niet cadeau. Dat verried een scherp zicht en vaste hand. Er zijn weinig jonge mannen zonder die eigenschappen, als men op de rozen te werk gaat. Bij het viskraam konden een hele boel nuttige zaken uit de bak opgehaald worden : zakmessen, spiegeltjes, poederdozen, sigarettendozen, poppen en allerlei diertjes en postuurtjes. Alle vislijnen waren bezet, we konden rustig eerst onze keuze maken.
Uiterst links stond een kleine vent zich koortsachtig af te sloven om een pluchen beertje aan de haak te slaan. Ver voorovergebogen, de rug haaks gekromd, trachtte hij zich op de punt van de tenen staande te houden. Telkens als hij nauwkeurig gemikt had, ging de haak rakelings naast het kleine ringetje in het heelal verloren en was zijn kans verkeken. Wie had nu interesse in een pluchen diertje, terwijl daar messen en sigarettendozen naast lagen. … Wij waagden ook nog een kans om dat zakmes op te halen maar waren even onhandig als Guske.
De uren waren voorbij gevlogen. Aan het snoepkraam dacht ik aan mijn zusjes. Het stoel-, schaal- en offergeld kwam hierbij goed van pas. Dan hadden ze thuis iets dat met de beeweg sterk verbonden was. Sint-Cornelius begreep dat wel. Hij had ook wel gezien dat het bijna onmogelijk was om in de kerk te geraken. Volgend jaar zouden we dat driedubbel vergelden en onze goede wil hadden we toch getoond. Met die troostende gedachten draaiden we de Kouter in.
We hadden een goed gevoel…”
1931 – 16 april - Schepencollege : Dispuut hoofdonderwijzer-onderpastoor.
“Gezien het schrijven van Eerw. Heer Cleeren, onderpastoor, klagende dat hij bij sluiting der poort van de jongensschool, niet in de klas kan om nazicht te doen over de lessen van godsdienst en gewijde geschiedenis, en tevens bij bezoek in de school, de handeling van Mr De Leers laakt. Er zal aan Mr Stuyck (noot : de “schoolopziener”) gevraagd worden, om in die zaak handelend te willen tusschen komen als Kontonalen opziener, doch, er zal aan den heer onderpastoor gevraagd worden of hij die handeling bijtreedt.”
Dat was niet het eerste en het laatste dispuut tussen meester De Leers en onderpastoor Cleeren. De onverzettelijke Vlaamse overtuiging van Jozef Cleeren had hem eerder al in conflict gebracht met kardinaal Mercier en in Leest was er geen grotere “Belgicist” dan de hoofdonderwijzer. Hun relatie kende een absoluut dieptepunt toen ze aan de ingang van de kerk op de vuist gingen (zie 3/11/1932).
|
