Wie het doel wil bereiken,
moet ook de weg willen gaan

Overal in het leven moeten we, als we een bepaald doel willen bereiken, doen wat daarvoor nodig is. We moeten eten en drinken, anders zullen we sterven. Ook moeten we ons steeds weer aan handleidingen en gebruiksaanwijzingen houden die experts ons aan de hand doen. Als we dat niet doen, zullen we een gecompliceerde machine niet aan de gang krijgen of hem zelfs helemaal ruïneren.

Stelt u zich voor dat uw dokter u vertelt dat in uw lichaam een vergiftiging aan de gang is die, als u er niets tegen doet, tot de dood leidt. »Maar er is een sterk medicijn. Als u dat inneemt, zult u niet sterven«, voegt hij er nog aan toe. Maar u zegt: »Ik geloof niet dat ik zal sterven. Ik voel me niet echt ziek, en ik moet niets van medicijnen hebben. Het kan me toch niet schelen of er een tegengif is of niet. Alles moet zijn beloop hebben. Zo is het nu eenmaal in het leven.« Als u dan sterft, wie is dan schuldig? De dokter? Het medicijn? De ziekte? Bent u niet de enige die schuldig is?

Het beschreven principe geldt ook voor het geloofsleven. We hebben allemaal een dodelijk gif in ons. We zullen erdoor sterven als we er niet een tegengif voor innemen. Het gif is de zonde, die noodlottige neiging van alle mensen om niet naar de wil van God te vragen en zijn aanwijzingen in de wind te slaan. Daarbij weet God, die ons allemaal het leven heeft gegeven en een goed plan voor ons leven heeft, als enige »Expert« hoe een leven echt goed kan gaan.

De meeste mensen hebben weet van het gif in hun lichaam. Ze vermoeden tenminste dat ze voor een heilig God niet zullen kunnen bestaan. Ze weten dat veel van wat ze hebben gedaan niet echt bij de edele daden van de mensheid hoort, dat ze steeds weer schuldig werden en worden – tegenover hun medemensen en ook tegenover God. Maar ze nemen het gif niet serieus; ze geloven niet dat het tot de eeuwige dood leidt. Omdat ze geen bank hebben overvallen en niemand hebben vermoord, omdat anderen nog veel »erger« zijn dan zij, denken ze dat ze ermee weg kunnen komen. Deze houding laat echter zien dat ze het ware karakter van de zonde nog niet hebben begrepen. Zonde betekent eigenlijk »het doel missen«, het doel missen dat God met ons leven had: Hem eren en een onberispelijk leven voor Hem leiden. Zonde is altijd ongehoorzaamheid aan en afwijzing van God. Vandaar dat geen enkele zonde gering is en vandaar dat ze ook zo’n vérstrekkende uitwerking heeft. Óf we scheiden ons van de zonde af, óf de zonde scheidt ons van God.

Als we niets tegen het gif in ons ondernemen, hoeven we verder niets meer te doen. Op beide vlakken – in het natuurlijke leven en in het geloofsleven – is het gif alleen al voldoende om ons te laten sterven, om onze fysieke en onze eeuwige dood te bewerkstelligen. De eeuwige dood is de volkomen en onherroepelijke scheiding van God. Is het echt hard en onrechtvaardig als iemand de eeuwigheid ver van God moet doorbrengen? Is het niet consequent dat dit gebeurt als hij niet gedaan heeft wat voor zijn redding noodzakelijk was geweest en wat hem daarvoor werd aangeboden? Is het niet consequent dat hij daar kan, mag en moet blijven waar hij in zijn leven altijd wilde blijven – ver van God? Zou het niet onbegrijpelijk en tiranniek zijn als God een mens die volgens zijn eigen verklaring niets met Hem van doen wil hebben, zou willen dwingen om na zijn dood in Zijn Rijk te komen?

De gerechtigheid en heiligheid van God verlangen dat Hij onze zonde straft, maar Gods liefde heeft tegelijkertijd het losgeld en het geneesmiddel klaargezet: het plaatsvervangende offer van Zijn Zoon. Maar dit offer wordt alleen werkzaam als we Jezus Christus als onze Redder en Heer aannemen. Zijn voor ons vergoten bloed is het enige werkzame tegengif. Dat moeten we nemen, deze reddingsweg moeten we gaan. Een andere is er niet. Ook hier geldt: wie het doel wil bereiken, moet ook de weg willen hebben – en die volgen. Wees verstandig! Kies niet de dood, als God u het leven aanbiedt!

Verkwistende liefde

»Waarom is deze mirre niet voor driehonderd schellingen verkocht en aan de armen gegeven?« (Johannes 12:5)

Voorwaar, Ik zeg u, overal waar dit evangelie verkondigd zal worden in de gehele wereld, zal ook tot haar gedachtenis gesproken worden van wat zij gedaan heeft.» (Mattheüs 26:13). Wat was dit geweldige bewijs van de gulheid van Maria dit waard! Maar wat jammer dat ook de uitspraak van Judas opgeschreven moest worden, als gedachtenis aan hem! En toch, als we er goed over nadenken, dan willen we eigenlijk niet dat de kritiek van Judas (en ook die van de andere discipelen) vergeten zou worden. Want aan de ene kant leidde die tot iets wat we anders niet gehad zouden hebben: de verdediging van Maria door Jezus zelf. En aan de andere kant horen we tegenwoordig inderdaad steeds weer het protest van Judas en weten we vaak niet hoe we daarmee om moeten gaan.

Judas maakt bezwaar tegen het geschenk van Maria

»Maar dit zeide hij niet» schrijft de evangelist, »omdat hij zich om de armen bekommerde, maar omdat hij een dief was en als beheerder der kas de inkomsten wegnam.» Hij zou ook een eerlijke man kunnen zijn geweest en hetzelfde hebben kunnen zeggen. Want vele oprechte mannen en vrouwen herhalen deze kritiek nog steeds. Ze wordt nog steeds herhaald als het vanzelfsprekend wordt geacht dat praktisch nut de enige maatstaf is voor de beoordeling van daden en geschenken.

Wat komen we deze instelling vaak tegen, die weliswaar het werk van de ploeger erkent, maar dat van de dichter of kunstenaar afwijst. Iemand heeft eens gezegd dat voor zo iemand een waterval alleen maar recht van bestaan heeft als die de kracht heeft om turbines aan te drijven. De roeping van de dichter is echter net zo goddelijk als de roeping van de landbouwer. God wilde dat het zilveren lint van vallend water op een groene open plek op iets anders duidt dan alleen op een mogelijkheid om stroom op te wekken. Ook iemand die een paar grassprietjes schildert en dat mooi doet, heeft ergens in de grote gemeenschap van de dienstknechten van God en mensen een plaats.

Dezelfde houding is er ook op ander gebied. Waarom zou men zoveel geld voor een gemeente uitgeven als er nog zoveel arme mensen in het land zijn? Waarom hebben we mooie gebouwen en een waardevol orgel nodig, als een eenvoudig gebouw en een traporgel ook kunnen volstaan? Waarom moeten we ons best doen om de kerkdienst mooi, waardig, statig, muzikaal te laten verlopen, terwijl de eenvoudige samenkomst in Gods ogen toch aangenaam is, als die maar oprecht is? We hebben al deze opmerkingen al vaak gehoord en waren toch zelden in staat om redenen ertegen aan te voeren.

Jezus’ antwoord op het bezwaar

Is het u opgevallen dat Jezus zelf tegen dit bezwaar en vele andere dergelijke bezwaren antwoordde, toen Hij op die avond de daad van Maria verdedigde? Ongetwijfeld heeft haar zalving veel geld gekost, geld dat vele hongerige mensen had kunnen verzadigen. Het was een verkwistend geschenk zonder praktisch resultaat, behalve dan dat Jezus verkwikt werd. Ongetwijfeld heeft onze Heer ook medelijden met de armen en behoeftigen gehad. En toch bevestigde Hij Maria’s daad en zou die nooit als verkwistend in de negatieve zin bestempelen! Alles wat ten gunste van deze daad gezegd kan worden is dat ze mooi was, dat ze Jezus diep geraakt heeft en dat ze allen die ze gezien hebben beïnvloed heeft. Dit was tenminste een van de redenen waarom Jezus haar verdedigd heeft ─ dat haal ik uit dit verhaal. Jezus laat het mooie toe. Hij laat toe dat het mooie omwille van zichzelf geëerd wordt; zelfs in een wereld vol nood en moeilijkheden, zoals de onze.

Liefde is verkwistend

Ik voor mijn part ben zeer dankbaar dat dit woord van Christus vastgelegd werd. Want het geeft voldoende mandaat om ook de dichter, de kunstenaar, de architect en allen te erkennen die proberen om de wereld mooier te maken, als dienaren van God, die Hem een geschenk geven dat Hij niet gering acht maar waardeert.

Schoonheid in vorm en structuur heeft de Schepper rijkelijk over schepselen uitgegoten. Er zijn meer dingen die op Gods aarde groeien dan koren voor voedsel of hout om een huis te bouwen. Het nuchtere verstand vraagt: »Waar dienen al die bloemen voor? Is dat allemaal wel nodig?» Het antwoord is dat ze mooi zijn en dat is in Gods ogen blijkbaar genoeg voor een gerechtvaardigd bestaan.

Als we zien hoe liefde haar albasten kruik stuk slaat en haar geschenk royaal uitgiet en wel iedere dag: een moeder die haar ondankbare zoon mild verzorgt, een echtgenoot die zijn prikkelbare vrouw met onvermoeibare overgave omringt, dan moeten we als we de neiging krijgen om hen te bekritiseren, snel onze hand op de mond leggen. Deze daden zijn een welriekende reuk zonder welke de wereld veel armer zou zijn.