Het verhaal van de (lege) doos - Arjan Meutgeert - juni 2008
Wat is (volgens mij!) vrijmetselarij
Wat u gelooft, is eigenlijk niet interessant. Hoe u over de dingen denkt evenmin. Het zijn slechts uw persoonlijke indrukken en aannames in de tijd. Immers: uw waarden en/of normen lijken voor u hoogstaande vergulde zaken die, in ontmoeting met de ander, slechts het predicaat mening mogen dragen, niets meer en niets minder. Vrijmetselarij heeft er hoegenaamd niets mee van doen. Maar toch wil ik uw mening wél graag horen en het liefst binnen de veilige muren van onze getande rand (wij gebruiken de term "de getande rand" om aan te geven dat, wat je in de loge zegt, daar ook daadwerkelijk blijft, je kunt in de loge dus overal over spreken, over gevoelens en dergelijke, zonder dat dit doorverteld wordt). Of wij het eens worden is helemaal niet ter zake doende. Dikke kans dat we het niet eens worden, maar we spreken af dat we elkaar niet slaan of kleineren maar dat we samenkomen in harmonie, handelen volgens de hoogste wet en uiteengaan in de rechte verhouding. Sommigen van ons proberen de broederschap in een bepaalde hoek te plaatsen, die roepen dan op de kolommen dat de vrijmetselarij religieus is of die willen dat er op belangrijke vergaderingen dingen uitgesproken worden die bevestigen dat ook zij een plek hebben onder de zon c.q. binnen de broederschap. Ook dat is niet interessant. Ieder vrij man van goede naam is welkom, religieus of niet, atheïst, deïst, daoïst, agnost, rationalist, humanist, empirist. Het fenomeen vrijmetselarij is namelijk geen stroming in het denken, noch is het een denkrichting, een vrijzinnige kerk, laat staan een sekte. Vrijmetselarij is een kader die tot op de dag van vandaag zijn waarde heeft bewezen. In de vergaarbak vrijmetselarij zitten mannen van allerlei pluimage, van allerlei gedachten, vanuit allerlei andere komaf en van alle ladders van het sociale leven. De vrijmetselarij is dus eigenlijk niets, of beter, zoals onze vorige hoogleraar (prof. van de Sande) zo prachtig verwoorde, een lege doos. Wel een prachtige doos, dat moet gezegd, maar wél leeg. Dat het een speciale doos is, mag duidelijk zijn, want het is versierd met allerlei gereedschappen, symbolische welteverstaan. Er hangt een winkelhaak en passer, een schietlood en een koord (bouwsymboliek) (indien gewenst zelf om te bouwen tot een koord met negen knopen) en nog veel meer. Maar de doos, ik kan het niet vaak genoeg zeggen is leeg! Wat moet je dan met zoiets? Mensen om je heen vragen je dat ook: wat moet je nu met zon rare (wel mooi hoor) lege doos waar allerlei symbolische gereedschappen op geborduurd staan. Je staat er vaak ook wel een beetje onbeholpen bij met die doos onder je arm en vele mensen die je hoofdschuddend gadeslaan, terwijl jij onhandig aan je schootsvel frunnikt. Die doos zelf zijn onze ritualen, het zijn de zijden van de doos waarin we uiteindelijk zelf de inhoud bepalen. Goeie, stevige kaders die de dingen die we erin gooien goed herbergen. En het is best een grote doos, of nee, beter: er kan (het lijkt wel tovenarij) heel veel in, zonder dat de doos vol is. Het dekseltje past er iedere keer na een comparitie of Open Loge weer op en het verbaast ons iedere keer weer. We mogen er ook best wel eens iets uitgooien. Dat doen we ook, want er zijn momenten dat we van inzicht veranderen en dingen eruit gooien of verwisselen met dingen die we belangrijker of beter vinden. Dat mag allemaal met de doos. We gooien er zelfs wel eens dingen uit die we wél belangrijk vinden. Gewoon om eens, zoals gezegd wordt, een hengeltje uit te gooien, een experiment dus. Van dogmas zijn we tenslotte niet gediend. Think outside the box zeg maar. David Hume zei: dogmatici zijn dwazen!. We maken best wel ruzie hoor (we blijven natuurlijk onbeholpen vlerken). Over gebouwen, over de vorm van onze ritualen (terwijl dat in diepste wezen mantras zijn, die door de herhaling de diepere sfeer op zou moeten roepen van het denken outside the box), het archaïsche taalgebruik is dan ook niet zo relevant, alhoewel we daar wel eens over discussiëren, het is de herkenbaarheid dat ons van een orgiastische sfeer omhoog kan stuwen naar platonische of misschien nog hogere sferen), over wat het hoofdbestuur nu weer heeft geflikt, en op nummer één staat de bijbel. Dat is (vaak) een oud boek die in onze werkplaats op een prachtig vierkante kubiek (ja, ook weer een symbool) ligt. Hij ligt open bij één passage die we van belang achten. Iets met Licht (met de zon??)(lichtsymboliek). Verder is het een symbool zoals daar in die werkplaats heel veel liggen, hangen en staan. Zelfs wij, in onze zwarte pakken, in welke hoedanigheid ook, met onze vreemde geen, voor het oog belangrijk, doel dienende schootsvellen(dit komt van de operatieve metselaren die een schootsvel droegen met daarin hun gereedschappen. De tegenwoordige schootsvellen kunnen geen gereedschappen in zich dragen, maar hebben een symbolische waarde) voor, zijn die avond symbool. We vormen driehoeken, kolommen, een wereldomspannende broederkring. Die bijbel is dus het symbool van de heilige wet een (cultuur?)kader waarin we onszelf plaatsen. Elders in de wereld ligt er een ander, in die streek van de wereld, belangwekkend boek. In dat boek wordt over een God gesproken en wie het wil kan die God in zijn doos stoppen of het laten. Dat is het mooie van onze club: het komt slechts en alleen op jou aan. En als er dan een dominee is die een boek schrijft met de opmerkelijke titel: Geloven in een god die niet bestaat, dan maakt dat onze reis alleen maar leuker, ja, zo kun je er ook tegenaan kijken! Spinoza heeft het fundament gelegd. Hij bedacht dat er absolute vrijheid van godsdienst, absolute vrijheid van meningsuiting en een absolute scheiding van kerk en staat zouden moeten heersen in een gelukkige maatschappij. Hij vond dat het onze fundamentele, morele plicht was ons begrip en onze kennis van alles te vergroten zoveel als in ons vermogen ligt. Anderson en zijn tijdgenoten schreven op die inzichten voort. Dogmas zijn er bij ons niet, nou ja, de vrijmetselarij kent geen dogmas. Individuen kennen wellicht wel dogmas, maar de vrijmetselarij vindt niets, denkt niets, maar leidt op. Een soort levensschool dus, waar naast klinkende achten ook vaak (dikke) onvoldoendes worden gehaald. Over de lesmethode kan gediscussieerd worden natuurlijk, maar stiekem koesteren we die wel, want het heeft een (houdbare) levensgeschiedenis van tenminste 300 jaar en misschien wel veel langer. Als je die voor het eerst ziet, dan weet je absoluut niet waar het over gaat. Je moet het namelijk herhalen, op je in laten werken en dan heel langzaam komen er steeds meer lagen naar boven. Net alsof je in een oud huis het behang er afkrabt en telkens weer nieuwe lagen ontdekt. Of Koning Salomo, de tempel, Hiram Abiff, de boze gezellen (in de vrijmetselarij gebruiken we de (bouw van) de tempel van Salomo als metafoor van "het mooiste bouwwerk ooit", met Hiram Abiff als bouwmeester en de gradenstelsels leerling, gezel en meester die nog steeds wordt gebruikt) ooit hebben bestaan is helemaal niet relevant. Wél spreekt ons die metafoor aan omdat we in een cultuur groot zijn geworden waar de bijbel een significante rol speelt, hoe graag we dat soms ook anders zouden zien. Of de vrijmetselarij religieus is? Dat is een heel moeilijke vraag, want wat is religieus? Als je het bedoelt in de zin van Religare=verbinden, dan zou dat wel eens kunnen. We zijn met elkaar verbonden (en we laten dat zien door in de broederketen te staan als een schakel in een broederketen die de hele wereld omspant), maar als je het in godsdienstige zin bedoelt dan moet ik teleurstellen. We hebben geen goeroe, geen voorgangers, geen belijdenissen. We spreken van de Opperbouwmeester van het heelal, maar hoe je die naam invult, dat moet je helemaal zelf weten. We hebben niet een gezamenlijk gedachtegoed, dus we zijn geen godsdienst. Gelukkig maar! Toch lijken we ook aan de andere kant wél aan religie te doen, maar dan meer in de sfeer van de filosoof Derrida. Een meer universele religie, waar mensen van alle abrahamistische, monotheïstische godsdiensten opeens elkaar weer kunnen vinden. Een God is dood van Nietsche - religie, een de laatste christen is aan het kruis gestorven religie. Een religie zonder dogma, waar verdraagzaamheid heerst en gerechtigheid. Zeg maar: diep gelovig terwijl je ervan overtuigd bent dat God niet bestaat. De essentie van het geloven terwijl god niet bestaat (de reflecterende religie van Kant) is in mijn overtuiging de moeite die we ons getroosten om te zoeken naar de essentie van ons bestaan. We zijn allemaal gelijk en als we een functie bekleden dan bezetten we de stoel die zon functie symboliseert. Een voorzitter, ook wel achtbare meester genoemd, zit de bestuursvergaderingen voor, maar is niet de baas van de club. O, natuurlijk zijn er wel mannen in onze kring die dat wel vinden. Die vinden dat ze heel wat zijn als ze op de troon zitten, het liefst behangen met veel klatergoud en medailles. Mannen die er prat opgaan al zo-enzo veel jaar lid te zijn. Die zitten allemaal nog in hun opportunistische fase (en we hopen natuurlijk dat die snel voorbij gaat). Onze ouderwetse benamingen speelt dat natuurlijk ook wel enigszins in de hand. Maar een pas ingewijde leerling is niet meer of minder dan onze grootmeester en wie dan ook in het hoofdbestuur of wie dan ook in de loge. Of we filosofisch zijn? Dat denk ik wel,althans we doen ons best. We houden ervan om kennis tot ons te nemen en dat te wikken en te wegen en eventueel (deels) in onze doos te doen. We willen graag weten wat anderen van iets denken of vinden. Dat lijkt misschien op het eerste gezicht egoïstisch, maar boven onze tempel staat Ken Uzelve Gnothi Seauton (zoals op de tempel van het orakel van Delphi). En daar onder ligt, onlosmakelijk verbonden hiermee, het Epimeleia Heautou (de zorg voor jezelf). Zonder het tweede, niet het eerste en zonder het eerste niet in staat iets voor de wereld te kunnen betekenen. Met die doos onder onze arm gaan we dan weer de wereld van alledag in en proberen om onze praktisch opgedane kennis en wijsheid, te toetsen én toe te passen in ons leven. We noemen dat dan je laten kennen in het westen(weer lichtsymboliek, de zon gaat op in het oosten). Als het goed is zijn we ook geprikkeld in de loge om beter om ons heen te kijken, boeken te lezen, de wereld in ons op te nemen. Maar vindt de vrijmetselarij dan niets, heeft ze niet ergens een mening over? Nee, niet echt. Dé vrijmetselarij is namelijk niets an sich, de essentie is namelijk dat de vrijmetselarij dingen laat ontstaan in de harten en hoofden van mensen. Zodra dé vrijmetselarij iets zou vinden zouden we het magische kwijt zijn. Het magische dat mannen van allerlei pluimage, van allerlei komaf, met dikke salarissen en met kleine beursen met elkaar in gesprek zijn en blijven en elkaar als gelijken erkennen. Is er iets tussen u en mij? Ja, het geheim van de vrijmetselarij! Vrijmetselaren vinden natuurlijk wel wat. Het zijn namelijk individuen die als persoonlijkheid zeker wel iets vinden. Wat dat is, ik weet het niet, dat moet je hen vragen, maar als het goed is, zie je het in hoe ze in het leven staan, welke beslissingen ze wel of niet nemen, hoe ze met anderen omgaan. Het blijven natuurlijk mensen, maar als je heel goed kijkt zou je het moeten kunnen ontdekken.
VRIJMETSELARIJ IS DE EERSTE EERLIJKE POGING TOT SYNTHESE VAN ALLE OVERTUIGINGEN
ELIPHAS LEVI IN: ELEMENTEN DER KABBALA
is de vrijmetselarij een religie: nee
is de vrijmetselarij religieus: ja.
Vrijmetselarijop zich is geen religie. Het is meer een methode, die we gebruiken op onze gezamenlijke zoektocht naar de waarheid. Zij staat positief tegenover alle vormen van religie, mits die geen groepen of volken of andersdenkenden uitsluit.
Vrijmetselarij is een door de eeuwen doorgegeven manier om te werken aan het eigen bewustwordingsproces. Met behulp van symbolen die in verschillende ritualen met elkaar in verband worden gebracht overdenkt men het "Ken u zelve".
Vrijmetselarij is de uit innerlijke drang geboren geestesrichting, welke zich openbaart in een voortdurend streven naar ontwikkeling van al die eigenschappen van geest en gemoed, die de mens en de mensheid kunnen opvoeren naar hoger geestelijk en zedelijk peil. Zij vindt haar toepassing in de beoefening van de hoogste levenskunst.
Vrijmetselarenkomen regelmatig bijeen in een eeuwenoude broederschap die zich richt op de ontplooiing van de mens tot een in geestelijke vrijheid denkende persoonlijkheid, met verantwoordingsgevoel voor zijn medemens.
Vrijmetselaren zijn vrije mannen die, in het besef van hun eigen beperkingen, zelfstandig en zonder door dogma's te worden gehinderd, naar waarheid willen zoeken.
De vrijmetselarij heeft iets te bieden aan die mensen die los van de kerk zijn komen te staan. Het is reflectie én daad. Je ontwikkelt er niet alleen je levenshouding en de groei van je persoonlijkheid , maar ook je actieve houding in de samenleving. Een vrijmetselaar die niet dient, dient tot niets!
De vrijmetselarij is een unieke methode om verdieping in jezelf te vinden met behulp van gelijkvoelenden en andersdenkenden.
Het doel van de vrijmetselarij is jezelf beter te leren kennen je dienstbaar opstellen ten opzichte van de medemens en je eigen plaats te bepalen tegenover de kosmos, natuur of God: het Al, of zoals wij het zo mooi zeggen: de Opperbouwmeester des Heelals.
Vrijmetselaren volgen een zoektocht naar de Oorsprong der Dingen, naar de orde in het universum, in maat en getal. De vrijmetselaar doet dat zelfstandig en zonder dogmas. Een kerk weet, een vrijmetselaar zoekt.
Vrijmetselarij gaat uit van een geestelijke werkelijkheid achter het waarneembare. Wij spreken van de Opperbouwmeester des Heelals als de allesoverkoepelende orde achter de zichtbare werkelijkheid.
De vrijmetselaar onderzoekt de tegenstelling tussen verscheidenheid en eenheid, tijdelijkheid tegenover eeuwigheid en eindigheid tegenover oneindigheid. Hij tracht dmv. gedachtewisseling en het doorgronden van de rijke symboliek en rituelen tot een antwoord te komen.
Voor devrijmetselaar is de tolerantiegedachte een bestaansvoorwaarde. Zonder tolerantie is vrijmetselarij niet mogelijk omdat wij uit zeer uiteenlopende levenskringen komen.
Enige persoonlijke overwegingenvan onze logeleden:
· De vrijmetselarij betekent voor mij geestelijke zelfverzorging binnen een druk bestaan.
· Wat mij aanspreekt zijn de sfeer, de rituelen en andere randvoorwaarden die het op een vanzelfsprekende manier mogelijk maken om zowel met als zonder woorden met de dingen des levens bezig te zijn.
· Ik ben vrijmetselaar, omdat ik het prettig vind, te weten dat velen net als ik onderweg zijn op de zoektocht naar de zin van het leven.
· De vrijmetselarij is een vereniging die een religieus gerichte methode hanteert, waarin een allegorisch spel wordt opgevoerd met grote psychologische diepgang. Deze methode heeft tot doel de mens zijn eigen individuele antwoord te laten vinden op de eeuwige vragen van het leven. Dat antwoord kan slechts worden gevonden mét en door zijn medemens.
· De vrij- metselarij noemt zich zo omdat hij zonder inmenging van priester of koning vrij op zoek wil gaan naar de kennis en wijsheid die inzicht verschaft in de geheimen van het universum. Hij is meester over zichzelf en vindt die kennis door inkeer in zichzelf en het kennen van zichzelf.
23-01-2008
Duiding ...
Een oord van stilte waar Wijsheid, Kracht en Schoonheid heersen ....
20-01-2008
Vrijmetselarij in het verleden.
Dat de vrijmetselarij nog bestaat, heeft zij te danken aan haar evolutie en aan haar aanpassing aan het tijdsgebeuren. Het was de bedoeling dat de speculatieve Vrijmetselarij, in Engeland gesticht in 1717, een discrete plaats zou zijn waar religieuze opposanten elkaar zouden kunnen ontmoeten. Engeland was honderd jaar godsdienstoorlogen beu.
19-01-2008
De vrijmetselarij in het heden.
De Vrijmetselarij heeft enkel zin indien zij iets kan bijbrengen aan de Mens en aan de maatschappij. Anders zou zij tot de folklore behoren.
De hedendaagse vrijmetselaar arbeidt in alle discretie en persoonlijke openheid aan zichzelf (ruwe kubiek). Deze arbeid gebeurt samen met anderen in een besloten ruimte die hij loge noemt. Hij arbeidt op een zinvolle verdraagzame eigentijdse manier met respect voor elke oprechte overtuiging. Zijn doel is, om uiteindelijk de gekapte minder ruwe steen, in te passen in het te voltooien bouwwerk. Dat bouwwerk noemt hij de Tempel van de mensheid
18-01-2008
Welkomstwoord van de co-auteur.
Waarde lezers van dit info-blog "Catena Fraternitatis" ...,
Het is met enige trots dat ik jullie wil mededelen dat de auteur van dit Senioren-blog mij heeft gevraagd als co-auteur van zijn forum te fungeren. Ik heb dit verzoek met fierheid en enthoesiasme aanvaard omdat ik het als broeder tot mijn plicht blijf beschouwen positief bij te dragen tot een correcte en onbevooroordeelde voorlichting over de Vrijmetselaarsloge waar ik tot Vrijmetselaar werd ingewijd, zodat deze steeds een apart plaatsje in mijn hart zal blijven innemen. Maar wellicht zullen wij soms ook wel eens buiten onze eigen keuken kijken, zij het door meer algemeen-informatieve inbreng, zij het door middel van verwijzigingen (links) naar andere Oriënten.
Als eerste persoonlijke overweging zou ik willen een lans breken voor het weerleggen van de wijd-verbreide misvatting dat de Vrijmetselarij een geheim genootschap zou zijn waar vele nationale en/of internationale complotten gesmeed worden. Niets is minder waar. Ieder rechtgeaard burger die eerlijk en vrij onze doelstellingen kan onderschrijven zou bij ons zijn plaatsje kunnen vinden van waaruit niet alleen hijzelf, maar wij allen, van mekaar kunnen leren, uit een positief-bevruchtende dialoog waaruit iedere politieke en/of godsdienstige discussie geweerd wordt.
Voorlopig zou ik het hierbij willen houden. Ons senioren-blog staat nog in zijn kinderschoenen. Maar wij zullen er samen blijven voor ijveren om er een eerlijke, oprechte en volwaardige informatiebron van te maken.
Geschreven door Paul (Co-auteur)
17-01-2008
Een tempel.
Een vrijmetselaarstempel in Brussel.
16-01-2008
Hoe word ik vrijmetselaar?
Een basisvoorwaarde om tot de orde der vrijmetselaars toe te treden is: eerlijk en vrij zijn. Eerlijk uitkomen voor zijn overtuiging en eerlijk staan tegenover de principes die in een democratische staatsvorm gelden. Vrij zijn van elke dogmatisch opgelegde norm. Verder moet men zoekend zijn in filosofisch opzicht. Men zoekt naar waarheid en respecteert ieders individuele zoektocht en men zal nooit enige dwang uitoefenen om iemands eerlijke mening te beïnvloeden. Indien men een vrijmetselaar kent; kan men hem of haar om inlichtingen vragen en desgevallend verzoeken tot toetreding. Men kan via deze blog of via een link zich kandidaat stellen. Er zal een persoonlijk contact uit volgen.
15-01-2008
Mijn antwoord op uw aanvraag tot inwijding.
Wij zijn bereid uw aanvraag te onderzoeken. Wij gaan ervan uit dat u ze met volle overtuiging hebt gedaan. Weet dat de vrijmetselarij een universeel inwijdingsgenootschap is. Wij zoeken samen naar de waarheid, zonder dat wij menen die ooit te kunnen bezitten en nog minder ze te verkondigen of uit te dragen. Wij werken aan een ideaal. De broederlijkheid tussen alle mensen en onze persoonlijke menselijke vervolmaking. Wij schrijven liefde, vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid en verdraagzaamheid hoog in ons vaandel. Wij hebben respect voor elke welgemeende overtuiging, maar wij eisen dat ge uw overtuiging op hetzij welk gebied nooit opdringt aan een ander. Wij zijn steeds bereid met u van gedachten te wisselen over elk onderwerp, maar steeds in alle sereniteit. Het vrij onderzoek is onze methode. Wij verwerpen elk dogma, elke passie en willen nooit religieuze of politieke discussies voeren in onze Tempels. Wij eisen van u dat ge eerlijk en vrij bent, trouw uw plicht als inwoner van dit land vervult en in voorkomend geval een goede echtgenoot en vader zijt. Gij moet overtuigd zijn van de noodzaak om uzelf intellectueel, spiritueel, moreel en sociaal te vervolmaken om alzo de vooruitgang van de Mensheid te bewerkstelligen. Indien u denkt aan deze voorwaarden te kunnen voldoen, indien u denkt over voldoende tijd te beschikken en indien u de noodzaak tot discretie kunt onderschrijven, dan zijn wij bereid uw kandidatuur met alle welwillendheid te onderzoeken.
14-01-2008
Welke methode hanteert de vrijmetselaar?
De vrijmetselaar werkt met ritualen en symbolen. Hij bouwt aan de symbolische Tempel van de Mensheid. Daarvoor probeert hij eerst zichzelf te kennen om zich aldus een beter beeld te kunnen vormen van zijn medemens. Hij probeert te achterhalen wat ons allen "bezielt". Eens hij hierop een zicht heeft zal hij een poging ondernemen om een beter mens te worden in de meest algemene betekenis van het woord. Van daaruit vertrekkend wil hij zijn bijdrage leveren om anderen te helpen op hun zoektocht.
13-01-2008
De Sluitsteen.
Met dit ideaalbeeld voor ogen beitelen de Merkmeesters met inzet en overtuiging.
12-01-2008
Merkmeester.
Er zijn een aantal graden, toegankelijk voor Meester-vrijmetselaren, waarin bepaalde aspecten van de eerste drie graden nader worden uitgewerkt. De graad van Merkmeester is er één van. Deze graad gaat in op het gegeven dat ieder mens, alleen al door zijn aanwezigheid in het leven, een stempel achterlaat op alles wat hij doet, als een merkteken op zijn bouwsteen, waaraan zijn daden worden herkend en beoordeeld. De Merkmeester zal zich ervan bewust worden dat zijn handelen van invloed is op zijn omgeving; ten voordele, maar soms ook onbedoeld ten nadele. Hij leert dit te accepteren van zichzelf en van zijn medemensen en tracht er bewust en gewetensvol mee om te gaan. Hij probeert allen respectvol te benaderen en velt geen oordeel!
proberen de Sluitsteen te vervaardigen en werken aldus aan de toekomst van het bouwwerk.
10-01-2008
Wie zou het beter kunnen verwoorden dan een dichter!
MA LOGE MERE
LA LOGE-MÈRE
Il y avait Rundle, le chef de gare, Beazelay, des voies et travaux, Ackman, de l'intendance, Donkin, de la prison, Et Blacke, le sergent instructeur, Qui fut deux fois notre Vénérable, Et aussi le vieux Franjee Eduljee, Qui tenait le magasin "Aux Denrées Européennes".
Dehors, on se disait : « Sergent !, Monsieur !, Salut !, Salaam ! », Dedans, c'était « Mon Frère », et c'était très bien ainsi. Nous nous rencontrions sur le Niveau et nous nous quittions sur l'Equerre, Moi, j'étais Second Diacre dans ma Loge-Mère, là-bas !
Il y avait encore Bola Nath, le comptable, Saül, le Juif d'Aden, Din Mohammed, du bureau du cadastre, Le sieur Chuckerbutty, Amir Singh, le Sikh, Et Castro, des ateliers de réparation, Le Catholique romain !
Nos décors n'étaient pas riches, Notre temple était vieux et dénudé, Mais nous connaissions les anciens landmarks Et les observions scrupuleusement. Quand je jette un regard en arrière, Cette pensée souvent me revient à l'esprit : Au fond, il n'y a pas d'incrédules, Si ce n'est peut-être nous-mêmes !
Car tous les mois, après la tenue, Nous nous réunissions pour fumer (Nous n'osions pas faire de banquets de peur d'enfreindre la règle de caste de certains frères) Et nous causions à cur ouvert de religions Et d'autres choses Chacun de nous se rapportant Au Dieu qu'il connaissait le mieux.
L'un après l'autre, les Frères prenaient la parole Et aucun ne s'agitait. Jusqu'à ce que l'aurore réveille les perroquets Et le maudit oiseau porte-fièvre ; Comme après tant de paroles, Nous nous en revenions à cheval, Mahomet, Dieu et Shiva Jouaient étrangement à cache-cache dans nos têtes.
Bien souvent depuis lors, Mes pas errants au service du gouvernement, Ont porté le salut fraternel De l'Orient à l'Occident Comme cela nous est recommandé, De Kohel à Singapour. Mais comme je voudrais les revoir tous Ceux de ma Loge-Mère, là-bas ! Comme je voudrais les revoir, Mes Frères noirs ou bruns, Et sentir le parfum des cigares indigènes Pendant que circule l'allumeur, Et que le vieux limonadier Ronfle sur le plancher de l'office, Et me fait retrouver Parfait Maçon Une fois encore dans ma Loge d'autrefois.
Dehors, on se disait : « Sergent !, Monsieur !, Salut !, Salaam ! » Dedans, c'était : « Mon Frère », et c'était très bien ainsi. Nous nous rencontrions sur le Niveau et nous nous quittions sur l'Equerre, Moi, j'étais Second Diacre dans ma Loge-Mère, là-bas !
Rudyard KIPLING (30 décembre 1865 à Bombay - 18 janvier 1936 à Lo
18-11-2007
De maçonnieke precepten.
Zoek de waarheid, spreek oprecht. Doe aan de anderen niet wat je niet wenst dat jezelf wordt aangedaan. Hou van je medemens. Mijd wat je verkeerd acht, doe wat je in geweten goed meent te zijn en doe het terwille van het goede zelf.
Laat de mensen spreken, eerbiedig ieders overtuiging. Leven naar je inzicht, streven naar een steeds hoger doel dat is de ware eredienst. Hou van wie goed is, help wie zwak is, mijd wie boosaardig is, maar haat niemand. Wees oplettend met de verstandigen en wees bescheiden. Wees niet onderdanig tegenover de machtigen, verdedig de verdrukten.
Help wie lijdt. Wees oprecht met allen. Vlei nooit je Broeder, je zou hem verraden. Als men je vleit, vrees dat men je verraadt. Luister naar je geweten, het is je enige rechter.
Geef de zwakken sterkte, wees verdraagzaam voor wie dwaalt. Zorg ervoor dat niemand door jou lijden moet. Eerbiedig en help de vreemdeling en hij die door onrecht uit zijn woonplaats werd verdreven. Vermijd de twist, voorkom de belediging, handel naar de gezonde rede.
Schaam je niet als je maatschappelijke rol bescheiden is, wees niet ijdel als hij voornaam is. Niet de rol die je vervult, bepaalt de waarde, maar de wijze waarop je hem vervult. Lees en overweeg, arbeid en verrijk je door ervaring. Streef in alles het nut van je medemens na ; zijn geluk is ook het jouwe.
Prijs weinig en laak nog minder. Voor je anderen laakt, tel je eigen fouten. Beoordeel niet lichtvaardig de daden van anderen, bedenk dat om de mensen goed te beoordelen men hun hart en hun inzichten moet doorgronden. Heb eerbied voor de vrouw, zij is je gelijke. Wees dus noch haar meester noch haar slaaf.
Verheug je als je vader wordt. Wees voor je kind een beschermer tot zijn tiende jaar, een geliefd raadsman tot zijn twintigste en tot de dood een vriend. Bedenk dat het beter is je kind goede beginselen te leren dan nette manieren. Geef je kind de kans een eerlijk mens te worden liever dan een behendig mens. Bedenk dat het beter is zijn oordeel en zijn persoonlijkheid te laten groeien dan het tot een navolger van zijn vader te maken.
16-11-2007
175 jaar Grootoosten van België. Proficiat!!!
Elk jaar probeert het BSG een historische invulling aan St-V te geven of althans de studenten een beetje te leren van waar onze tradities, waarden en normen vandaan komen. Een biografie van Verhaegen, de geschiedenis van de Vlaamse studentenvertegenwoordiging in Brussel, en dit jaar, naar aanleiding van de 175ste verjaardag van het Grootoosten dus de Belgische Vrijmetselarij. Het Grootoosten is immers nauw verbonden met de universiteiten. Het was onder impuls van Theodore Verhaegen en Auguste Baron dat de Université Libre er kwam, met de hulp van fondsen van vele vrijmetselaars en met de steun van veel loges. Ook later liet de Vrijmetselarij haar universiteit(en) niet in de steek. Nu het Grootoosten een feestje bouwt omwille van de 175ste verjaardag, is het dan ook het ideale moment om ook eens van uit de universitaire gemeenschap en vanuit de studentenpopulatie te zeggen merci en natuurlijk, als er te feesten valt, dan feesten we mee! Dus drink er eentje op de Scientia Vincere Tenebras en denk intussen misschien eens aan hen die ervoor zorgden dat die Scientia Vincere Tenebras staat waar ie staat, als blazoen voor de Vrije Universiteiten van Brussel.
05-11-2007
La Libre et les Francs-Maçons.
"Les francs-maçons ont un devoir de joie de vivre" CHRISTIAN LAPORTE La Libre
Le Grand Orient de Belgique est le courant maçonnique le plus important du pays. Henri Bartholomeeusen, son Grand Maître, ne se livre que très rarement. Rapport avec la politique, Eglise, culte du secret, avenir du pays... Il n'élude aucun sujet.
Jean-Luc Flémal
L'événement est exceptionnel : ce mercredi, Me Henri Bartholomeeusen, Grand Maître du Grand Orient de Belgique, le principal courant maçonnique représenté dans notre pays, prend la parole dans "La Libre" et dans l'émission "Les Bureaux du Pouvoir" à la RTBF. Une double interview pour lever certaines (fausses) équivoques et pour comprendre la place des francs-maçons dans la société belge...
Vous recevez "La Libre" et la RTBF à la rue de Laeken, au siège de votre obédience. Pourquoi cette ouverture, maintenant ?
Il ne s'agit pas de banaliser la maçonnerie mais de lui donner plus de visibilité. Quand elle est acceptée pleinement par la démocratie, elle se doit d'être claire sur ses mobiles. Historiquement, il y a eu deux grands quiproquos chez nous : les tensions qui l'ont opposée au clergé et les campagnes antimaçonniques, notamment pendant la Seconde Guerre mondiale, qui ont laissé des traces jusqu'à aujourd'hui. Pour certains, la maçonnerie sent encore le soufre alors que les intellectuels ne se trompent plus sur ses idéaux et ses méthodes. Mais on est aujourd'hui dans une société de l'image qui se contente d'impressions, d'approximations. C'est contraire à l'esprit libre exaministe, car l'esprit critique en est quasiment absent. Tout en conservant notre spécificité, il est possible d'expliquer pourquoi la société entend rester discrète et veut respecter certains secrets. Comme le disait Eugène Goblet d'Alviella, le Grand Maître des années 1870 et président de la Chambre, la franc-maçonnerie est un laboratoire d'idées où l'on peut trouver une certaine harmonie dans le respect des personnes. C'est un lieu sans tabou où l'on peut arriver à des conclusions différentes. Et un creuset à partir duquel chacun va pouvoir rayonner. La maçonnerie n'impose aucune ligne politique, en tout cas plus aujourd'hui; elle n'impose aucune vision religieuse et encore moins une perspective morale. Elle ne s'exprime pas à l'impératif. Chacun a le choix de ses conclusions; elle insémine objectivement la société. C'est un facteur important pour la démocratie, parce que nos hommes politiques sont souvent désorientés par les questions auxquelles ils sont confrontés. La démocratie, c'est un choix de majorité contre opposition qui ne mérite son nom que si les citoyens se sont prononcés en connaissance de cause. Et là, la maçonnerie peut jouer un rôle. Pas parce qu'elle aurait un pouvoir d'influence ou parce que ce serait un lieu occulte où les lois s'élaboreraient, mais parce qu'on peut y aborder des questions très complexes à l'abri du temps et des pressions et s'imprégner de la différence dans un espace consacré à la réflexion.
La franc-maçonnerie, c'est la quête de certains idéaux et un travail sur soi-même. S'y engage-t-on pour essayer de se perfectionner?
Elle ne peut pas se comparer; elle est "sui generis". C'est le résultat d'une sédimentation, d'une expérimentation qui remonte à 2 ou 3 siècles. Elle a grandi par évolutions, c'est presque du darwinisme intellectuel. Et, donc, on a affaire à une structure qui se veut à la fois initiatique - ce qui est difficile à expliquer à des gens qui ne la connaissent pas - et traditionnelle, tout en étant progressiste et progressive; elle se veut fraternelle, pluraliste et symbolique.
La maçonnerie n'est pas qu'un simple idéal, c'est aussi une méthode qui utilise le parcours symbolique, la démarche initiatique et le libre examen pour permettre à l'individu de mieux se connaître lui-même. Par l'initiation, on est mis sur son chemin. Et cela par et avec d'autres. La connaissance de soi va être capitale, à titre personnel, et surtout parce qu'elle autorise une reconnaissance de l'autre. C'est un travail sur soi et un travail d'altérité. Les maçons travaillent dans un temps et dans un espace confinés. On pourrait comparer le travail en loge au for intérieur d'un individu qui serait étendu à ses frères. On peut en soi changer d'avis toutes les trente secondes et faire les rêves les plus fous. Il n'y a pas de pensée immorale tant qu'elle n'est pas suivie d'un acte. La différence avec le reste du monde est que nous évoluons dans un environnement expérimental où toutes les questions peuvent être abordées. Ce creuset contribue au perfectionnement de l'individu et, on peut le rêver, à celui de l'humanité. Mais l'homme n'est pas fait que de raison ou de libre examen, d'autonomie de pensée, il est également fait d'émotions. Le symbolisme entre pour une grande part dans la préoccupation du maçon. Le symbole, c'est d'abord une manière de se reconnaître très pratiquement, au sens étymologique du terme. Mais aussi un réservoir de sens, un ressort pour l'imaginaire, pour l'imagination. C'est aussi une béquille lorsque la sémantique ordinaire ne parvient plus à rendre compte de la finesse, de la nuance d'une pensée.
On présente encore la franc-maçonnerie comme une arme de guerre contre la religion, principalement catholique qui l'a le plus condamnée.
Une arme ? Certainement pas ! Et de guerre encore moins, mais peut-être peut elle faire l'outil dans un chantier où l'on imagine une humanité qui réponde à l' impératif de Kant "d'avoir le courage de suivre son propre entendement". La maçonnerie n'est pas opposée aux religions ni à la foi. On peut espérer que l'homme abstrait, comme concret, ait la capacité du choix, qu'il ne soit pas obligé de penser par procuration et de recourir à un directeur de conscience. Mais lorsque la religion unifie la foi et qu'elle suggère la loi, jusqu'à quel point respecte-t-elle ce qui relève de la dignité humaine essentielle ? Ne faut-il pas se placer du point de vue de l'humanité plutôt que de celui de Dieu qui, finalement, se décline de diverses manières ? S'il fut un temps où la maçonnerie était anticléricale pour d'excellentes raisons, les choses ont évolué et à part les fondamentalismes religieux, nous respectons la religion.
Cela va jusqu'à accueillir en loge des responsables religieux de haut rang...
C'est devenu très courant. Il y a heureusement, aujourd'hui dans le monde catholique, des esprits éclairés. Je pense à feu le chanoine de Locht, au pro-recteur de l'UCL, Gabriel Ringlet, à l'abbé Hubert de Thier qui a écrit un excellent ouvrage sur les rapports entre l'Eglise et la maçonnerie. Voilà des hommes d'ouverture, des progressistes qui comprennent l'enjeu, mais ce ne sont pas des Mgr Léonard ! Lorsque ce dernier dit de la maçonnerie qu'elle est la secte la mieux protégée de Belgique, on n'est évidemment pas dans le respect réciproque... Les choses ne vont pas toujours aussi vite parce qu'il y a un vice intrinsèque dans le pouvoir religieux avec l'imposition d'une morale qui fait que la maçonnerie doit s'en distinguer.
Cela n'empêche pas des maçons d'être croyants à titre personnel ?
Rien ne l'empêche. Au Grand Orient, nous avons des protestants, des culturellement musulmans, des juifs et probablement moins de catholiques. Pourquoi ? Mais parce que la fidélité aux dogmes peut placer l'impétrant dans un rapport difficilement soutenable. On trouve moins de catholiques dans nos obédiences libérales et adogmatiques, à savoir le GOB, la Fédération belge du Droit humain, la Grande Loge de Belgique et la Grande Loge féminine de Belgique. Mais un certain nombre se retrouve au sein de la Grande Loge régulière où l'exigence de la foi en un être suprême est une des conditions de régularité. Je respecte cette approche même si je ne la partage pas.
Avez-vous aussi des rapports avec l'Eglise ?
En tant que telle, non; nous avons très peu de rapports avec les corps constitués. Par contre, nous avons des rapports avec des hommes d'Eglise parce que toutes les opinions ont droit de cité. Et rencontrer ce qui ne nous ressemble pas est plus riche que de tourner dans le même bocal. L'idée maîtresse de la maçonnerie est que des hommes (et des femmes), qui ne se sont jamais vus, puissent se rencontrer.
Le Grand Orient de France intervient beaucoup dans les débats de société, ce qui n'est pas le cas du GOB. Pourquoi ces réserves ?
Nous ne sommes pas partisans de prendre position dans des débats d'actualité. D'abord, parce que nous sommes sensibles à la liberté de conscience. Je ne m'exprime comme Grand Maître qu'à titre personnel. C'est une garantie que je dois à mes frères et il n'y a pas lieu de réunir en une seule la voix de 10 000. Ensuite, s'exprimer au quotidien sur l'actualité finit par faire perdre toute efficacité aux propos tenus. Dire que la maçonnerie devrait être plus transparente est une conception qui peut s'avérer dangereuse. La maçonnerie ne doit pas s'exprimer sur tout. C'est un lieu protégé qui remplit sa fonction. Elle ne doit parler que dans les situations exceptionnelles, lorsqu'elle est attaquée méchamment ou lorsqu'il s'agit de corriger des erreurs flagrantes. Et lorsqu'il s'agit de remplir ses obligations à l'égard de la démocratie.
Du côté des maçons de l'Hexagone, il y a une vraie culture du débat...
Ils n'ont pas connu nos déchirements, sur le plan religieux notamment. En outre, elle est restée en appui d'un pouvoir qui a les valeurs de la République en son sein. La liberté, l'égalité et la fraternité sont le credo même de la maçonnerie française. Cela l'amène à exprimer son discours plus facilement hors du temple qu'en Belgique.
Où se situe la maçonnerie par rapport à l'avenir de la Belgique?
Le maçon s'enrichit souvent d'avoir à changer d'opinion parce qu'il a été frappé par une argumentation qu'il n'était pas censé rencontrer. Au GOB, qui est une réduction de la Belgique, nous avons autant de fédéralistes que de séparatistes, d'unitaristes que de rattachistes et des monarchistes comme des républicains... Il y a sans doute des idées plus partagées au Nord qu'au Sud ou inversement...
Vous n'êtes pas frappé, comme le Rotary, par des aspirations régionalistes ?
Le GOB a anticipé la question par un équilibre à la fois statique et dynamique. La commission administrative, qui assure la gestion journalière de l'obédience, est composée à concurrence d'un tiers de ce que l'on appelle le Nord, le Centre et le Sud, sans qu'il faille y voir un lien avec les trois régions... Et le Grand Maître est choisi alternativement et successivement par le Nord, le Centre et le Sud. Toute tentation qui consisterait à donner une couleur particulière à l'obédience s'étiole avant d'être pensée. C'est une réforme qui remonte à 30 ans et dont nos autorités politiques auraient pu s'inspirer !
Dans les milieux radicaux flamands, on dit que les loges restent des "nids fransquillons".
Non, il y a encore quelques loges francophones en Flandre, mais elles sont au moins bilingues. Et il existe au moins une loge néerlandophone qui se trouve de l'autre côté de la frontière linguistique. Il n'y a pas de rapports de forces mais simplement le souci de l'ouverture et le souci de comprendre l'autre. Où qu'il aille, le Grand Maître est reçu de la même manière. Et chacun dans le respect de l'autre a tendance à parler sa propre langue.
La franc-maçonnerie belge se porte donc bien ?
Je ne connais pas de société qui puisse réunir un tel nombre de personnes, hommes comme femmes. Aucun parti ni aucune religion ne parviennent à cela. Chaque semaine, 25 000 personnes se retrouvent pour travailler, avec leurs outils, pour le plaisir de leur propre perfectionnement et pour une certaine idée de la maçonnerie. En toute liberté politique. Il n'existe pas de consigne de vote dans la maçonnerie depuis au moins 1884; elle se heurterait du reste à la volonté de liberté.
Les maçons sont donc heureux ?
On parle souvent de la maçonnerie sur un mode austère et grave, alors que les frères sont invités à travailler pour le bonheur de l'humanité. Cette aptitude, cette appétence commencent par le devoir de travailler à son propre bonheur. Car on ne peut jamais aussi bien transmettre que ce l'on pratique soi-même. Et donc, les maçons ont presque l'obligation, le devoir de pratiquer la joie de vivre. Tout simplement. Et donc, quand un verre est à moitié vide, ils considèrent qu'il est à moitié plein... C'est un lieu de vie, pas un musée...
Wat u gelooft, is eigenlijk niet interessant. Hoe u over de dingen denkt evenmin. Het zijn slechts uw persoonlijke indrukken en aannames in de tijd. Immers: uw waarden en/of normen lijken voor u hoogstaande vergulde zaken die, in ontmoeting met de ander, slechts het predicaat mening mogen dragen, niets meer en niets minder. Vrijmetselarij heeft er hoegenaamd niets mee van doen. Maar toch wil ik uw mening wél graag horen en het liefst binnen de veilige muren van onze getande rand (wij gebruiken de term "de getande rand" om aan te geven dat, wat je in de loge zegt, daar ook daadwerkelijk blijft, je kunt in de loge dus overal over spreken, over gevoelens en dergelijke, zonder dat dit doorverteld wordt). Of wij het eens worden is helemaal niet ter zake doende. Dikke kans dat we het niet eens worden, maar we spreken af dat we elkaar niet slaan of kleineren maar dat we samenkomen in harmonie, handelen volgens de hoogste wet en uiteengaan in de rechte verhouding. Sommigen van ons proberen de broederschap in een bepaalde hoek te plaatsen, die roepen dan op de kolommen dat de vrijmetselarij religieus is of die willen dat er op belangrijke vergaderingen dingen uitgesproken worden die bevestigen dat ook zij een plek hebben onder de zon c.q. binnen de broederschap. Ook dat is niet interessant. Ieder vrij man van goede naam is welkom, religieus of niet, atheïst, deïst, daoïst, agnost, rationalist, humanist, empirist. Het fenomeen vrijmetselarij is namelijk geen stroming in het denken, noch is het een denkrichting, een vrijzinnige kerk, laat staan een sekte. Vrijmetselarij is een kader die tot op de dag van vandaag zijn waarde heeft bewezen. In de vergaarbak vrijmetselarij zitten mannen van allerlei pluimage, van allerlei gedachten, vanuit allerlei andere komaf en van alle ladders van het sociale leven. De vrijmetselarij is dus eigenlijk niets, of beter, zoals onze vorige hoogleraar (prof. van de Sande) zo prachtig verwoorde, een lege doos. Wel een prachtige doos, dat moet gezegd, maar wél leeg. Dat het een speciale doos is, mag duidelijk zijn, want het is versierd met allerlei gereedschappen, symbolische welteverstaan. Er hangt een winkelhaak en passer, een schietlood en een koord (bouwsymboliek) (indien gewenst zelf om te bouwen tot een koord met negen knopen) en nog veel meer. Maar de doos, ik kan het niet vaak genoeg zeggen is leeg! Wat moet je dan met zoiets? Mensen om je heen vragen je dat ook: wat moet je nu met zon rare (wel mooi hoor) lege doos waar allerlei symbolische gereedschappen op geborduurd staan. Je staat er vaak ook wel een beetje onbeholpen bij met die doos onder je arm en vele mensen die je hoofdschuddend gadeslaan, terwijl jij onhandig aan je schootsvel frunnikt. Die doos zelf zijn onze ritualen, het zijn de zijden van de doos waarin we uiteindelijk zelf de inhoud bepalen. Goeie, stevige kaders die de dingen die we erin gooien goed herbergen. En het is best een grote doos, of nee, beter: er kan (het lijkt wel tovenarij) heel veel in, zonder dat de doos vol is. Het dekseltje past er iedere keer na een comparitie of Open Loge weer op en het verbaast ons iedere keer weer. We mogen er ook best wel eens iets uitgooien. Dat doen we ook, want er zijn momenten dat we van inzicht veranderen en dingen eruit gooien of verwisselen met dingen die we belangrijker of beter vinden. Dat mag allemaal met de doos. We gooien er zelfs wel eens dingen uit die we wél belangrijk vinden. Gewoon om eens, zoals gezegd wordt, een hengeltje uit te gooien, een experiment dus. Van dogmas zijn we tenslotte niet gediend. Think outside the box zeg maar. 
David Hume zei: dogmatici zijn dwazen!. We maken best wel ruzie hoor (we blijven natuurlijk onbeholpen vlerken). Over gebouwen, over de vorm van onze ritualen (terwijl dat in diepste wezen mantras zijn, die door de herhaling de diepere sfeer op zou moeten roepen van het denken outside the box), het archaïsche taalgebruik is dan ook niet zo relevant, alhoewel we daar wel eens over discussiëren, het is de herkenbaarheid dat ons van een orgiastische sfeer omhoog kan stuwen naar platonische of misschien nog hogere sferen), over wat het hoofdbestuur nu weer heeft geflikt, en op nummer één staat de bijbel. Dat is (vaak) een oud boek die in onze werkplaats op een prachtig vierkante kubiek (ja, ook weer een symbool) ligt. Hij ligt open bij één passage die we van belang achten. Iets met Licht (met de zon??)(lichtsymboliek). Verder is het een symbool zoals daar in die werkplaats heel veel liggen, hangen en staan. Zelfs wij, in onze zwarte pakken, in welke hoedanigheid ook, met onze vreemde geen, voor het oog belangrijk, doel dienende schootsvellen
(dit komt van de operatieve metselaren die een schootsvel droegen met daarin hun gereedschappen. De tegenwoordige schootsvellen kunnen geen gereedschappen in zich dragen, maar hebben een symbolische waarde) voor, zijn die avond symbool. We vormen driehoeken, kolommen, een wereldomspannende broederkring. Die bijbel is dus het symbool van de heilige wet een (cultuur?)kader waarin we onszelf plaatsen. Elders in de wereld ligt er een ander, in die streek van de wereld, belangwekkend boek. In dat boek wordt over een God gesproken en wie het wil kan die God in zijn doos stoppen of het laten. Dat is het mooie van onze club: het komt slechts en alleen op jou aan. En als er dan een dominee is die een boek schrijft met de opmerkelijke titel: Geloven in een god die niet bestaat, dan maakt dat onze reis alleen maar leuker, ja, zo kun je er ook tegenaan kijken! 
Spinoza heeft het fundament gelegd. Hij bedacht dat er absolute vrijheid van godsdienst, absolute vrijheid van meningsuiting en een absolute scheiding van kerk en staat zouden moeten heersen in een gelukkige maatschappij. Hij vond dat het onze fundamentele, morele plicht was ons begrip en onze kennis van alles te vergroten zoveel als in ons vermogen ligt. Anderson en zijn tijdgenoten schreven op die inzichten voort. Dogmas zijn er bij ons niet, nou ja, de vrijmetselarij kent geen dogmas. Individuen kennen wellicht wel dogmas, maar de vrijmetselarij vindt niets, denkt niets, maar leidt op. Een soort levensschool dus, waar naast klinkende achten ook vaak (dikke) onvoldoendes worden gehaald. Over de lesmethode kan gediscussieerd worden natuurlijk, maar stiekem koesteren we die wel, want het heeft een (houdbare) levensgeschiedenis van tenminste 300 jaar en misschien wel veel langer. Als je die voor het eerst ziet, dan weet je absoluut niet waar het over gaat. Je moet het namelijk herhalen, op je in laten werken en dan heel langzaam komen er steeds meer lagen naar boven. Net alsof je in een oud huis het behang er afkrabt en telkens weer nieuwe lagen ontdekt. Of Koning Salomo, de tempel, Hiram Abiff, de boze gezellen (in de vrijmetselarij gebruiken we de (bouw van) de tempel van Salomo als metafoor van "het mooiste bouwwerk ooit", met Hiram Abiff als bouwmeester en de gradenstelsels leerling, gezel en meester die nog steeds wordt gebruikt) ooit hebben bestaan is helemaal niet relevant. Wél spreekt ons die metafoor aan omdat we in een cultuur groot zijn geworden waar de bijbel een significante rol speelt, hoe graag we dat soms ook anders zouden zien. Of de vrijmetselarij religieus is? Dat is een heel moeilijke vraag, want wat is religieus? Als je het bedoelt in de zin van Religare=verbinden, dan zou dat wel eens kunnen. We zijn met elkaar verbonden (en we laten dat zien door in de broederketen te staan als een schakel in een broederketen die de hele wereld omspant), maar als je het in godsdienstige zin bedoelt dan moet ik teleurstellen. We hebben geen goeroe, geen voorgangers, geen belijdenissen. We spreken van de Opperbouwmeester van het heelal, maar hoe je die naam invult, dat moet je helemaal zelf weten. We hebben niet een gezamenlijk gedachtegoed, dus we zijn geen godsdienst. Gelukkig maar! Toch lijken we ook aan de andere kant wél aan religie te doen, maar dan meer in de sfeer van de filosoof Derrida. Een meer universele religie, waar mensen van alle abrahamistische, monotheïstische godsdiensten opeens elkaar weer kunnen vinden. Een God is dood van Nietsche - religie, een de laatste christen is aan het kruis gestorven religie. Een religie zonder dogma, waar verdraagzaamheid heerst en gerechtigheid. Zeg maar: diep gelovig terwijl je ervan overtuigd bent dat God niet bestaat. De essentie van het geloven terwijl god niet bestaat (de reflecterende religie van Kant) is in mijn overtuiging de moeite die we ons getroosten om te zoeken naar de essentie van ons bestaan. We zijn allemaal gelijk en als we een functie bekleden dan bezetten we de stoel die zon functie symboliseert. Een voorzitter, ook wel achtbare meester genoemd, zit de bestuursvergaderingen voor, maar is niet de baas van de club. O, natuurlijk zijn er wel mannen in onze kring die dat wel vinden. Die vinden dat ze heel wat zijn als ze op de troon zitten, het liefst behangen met veel klatergoud en medailles. Mannen die er prat opgaan al zo-enzo veel jaar lid te zijn. Die zitten allemaal nog in hun opportunistische fase (en we hopen natuurlijk dat die snel voorbij gaat). Onze ouderwetse benamingen speelt dat natuurlijk ook wel enigszins in de hand. Maar een pas ingewijde leerling is niet meer of minder dan onze grootmeester en wie dan ook in het hoofdbestuur of wie dan ook in de loge. Of we filosofisch zijn? Dat denk ik wel,althans we doen ons best. We houden ervan om kennis tot ons te nemen en dat te wikken en te wegen en eventueel (deels) in onze doos te doen. We willen graag weten wat anderen van iets denken of vinden. Dat lijkt misschien op het eerste gezicht egoïstisch, maar boven onze tempel staat Ken Uzelve Gnothi Seauton (zoals op de tempel van het orakel van Delphi). 
En daar onder ligt, onlosmakelijk verbonden hiermee, het Epimeleia Heautou (de zorg voor jezelf). Zonder het tweede, niet het eerste en zonder het eerste niet in staat iets voor de wereld te kunnen betekenen. Met die doos onder onze arm gaan we dan weer de wereld van alledag in en proberen om onze praktisch opgedane kennis en wijsheid, te toetsen én toe te passen in ons leven. We noemen dat dan je laten kennen in het westen(weer lichtsymboliek, de zon gaat op in het oosten). Als het goed is zijn we ook geprikkeld in de loge om beter om ons heen te kijken, boeken te lezen, de wereld in ons op te nemen. Maar vindt de vrijmetselarij dan niets, heeft ze niet ergens een mening over? Nee, niet echt. Dé vrijmetselarij is namelijk niets an sich, de essentie is namelijk dat de vrijmetselarij dingen laat ontstaan in de harten en hoofden van mensen. Zodra dé vrijmetselarij iets zou vinden zouden we het magische kwijt zijn. Het magische dat mannen van allerlei pluimage, van allerlei komaf, met dikke salarissen en met kleine beursen met elkaar in gesprek zijn en blijven en elkaar als gelijken erkennen. Is er iets tussen u en mij? Ja, het geheim van de vrijmetselarij! Vrijmetselaren vinden natuurlijk wel wat. Het zijn namelijk individuen die als persoonlijkheid zeker wel iets vinden. Wat dat is, ik weet het niet, dat moet je hen vragen, maar als het goed is, zie je het in hoe ze in het leven staan, welke beslissingen ze wel of niet nemen, hoe ze met anderen omgaan. Het blijven natuurlijk mensen, maar als je heel goed kijkt zou je het moeten kunnen ontdekken.
