Hart- en vaatziekten en meditatie (hoge bloeddruk, diabetes, cholesterol)
Kan meditatie een effect hebben? Wat zeggen de data?
21-05-2012
Het effect van meditatie op hart- en vaatziekten: Het onderzoek
Elke ervaring die we opdoen laat een bepaalde indruk achter op ons lichaam.
De rust die we hebben tijdens de nacht laat ons toe om deze indrukken terug te
verwijderen. Rust, of ontspanning is immers exact wat het woord zegt,
"ont-spanning". We gaan spanningen ont-spannen, stress
verwijderen.
De rust van de nacht kan je vergelijken met het schoonvegen van een
schoolbord. Als we tijdens de dag allerlei tekeningetjes maken met een stuk
krijt, één voor elke indruk of ervaring die we hebben dan gaan we dit s'nachts terug
schoonvegen. Maar als de nachtrust niet voldoende is om het bord helemaal
schoon te vegen dan gaan spanningen zich accumuleren. Deze gaan op den duur het
normale functioneren van het zenuwstelsel verstoren, met alle problemen
vandien. Hart- en vaatziekten zijn hier de meest duidelijke (en meest
schadelijke) symptomen van. Hoge bloeddruk is rechtstreeks gerelateerd aan een
verhoogde concentratie bloed lactaat (een stress hormoon). Insuline resistentie
(diabetes 2) wordt veroorzaakt door cortisol (een ander stress hormoon in het
bloed).
Door meditatie zou men theoretisch het lichaam extra rust kunnen geven en
zo ook hart-en vaatziekten in de kiem kunnen smoren, of op zijn minst
behandelen. Maar werkt dit ook in de praktijk?
Het wetenschappelijk onderzoek zegt ja en neen. Het blijkt allemaal af te
hangen van welke meditatie techniek men gebruikt.
De meest prestigieuze gezondheidsonderzoeks instelling ter wereld, de
National Institute of Health van de Amerikaanse regering, deed enkele jaren
geleden een vergelijkende analyse van al het meditatie onderzoek dat ooit
gedaan is om een conclusie te vormen of meditatie nu werkt of niet om hoge
bloeddruk te verlagen. Alleen de wetenschappelijke studies van de hoogste
kwaliteit werden bekeken voor de analyse.
Wat hieruit bleek was dat geen enkele meditatie of relaxatie techniek eigenlijk
een significant effect kon aantonen, behalve één. Bij de wetenschappelijke
onderzoeken met Transcendente Meditatie bleek er wel een effect te zijn, een daling
van hoge bloeddruk die gemiddeld gezien zelfs even groot was als wat men kan
bereiken met bloeddruk verlagende medicijnen, in sommige gevallen zelfs groter,
maar dan zonder alle negatieve neven effecten.
Ook op andere gebieden van hart- en vaatziekten blijkt de Transcendente
Meditatie
(TM) techniek, die zon 50 jaar geleden naar het westen is gebracht door
Maharishi Mahesh Yogi, effecten te hebben.
Het National Institute of Health heeft de laatste 20 jaar al meer dan 25
miljoen USD uitgegeven om onderzoek rond specifiek Transcendente Meditatie te
ondersteunen. Wat ze vonden was dat:
-
Insuline resistentie (type 2 diabetes) na 4 maand significant verminderde
bij TM beoefenaars. (in vergelijking met controle groep)
-
Aderverkalking na 3 maand tot 1 jaar significant verminderde bij TM
beoefenaars.
-
Onder 200 hartpatiënten die 9 jaar lang werden opgevolgd, bleek de TM groep
bijna 50% minder gevallen van hartaanval, beroerte of overlijden te hebben. Bij
regelmatige TM beoefenaars was het verschil zelfs 62%.
Ander onderzoek heeft ook gevonden dat:
-
Cholesterol op 1 jaar significant daalde bij TM beoefenaars.
-
Oudere TM beoefenaars (ouder dan 40 jaar) een 70% lagere hospitalizatie
hebben dan de norm, en zelfs een 87% lagere hospitalisatie voor hart- en
vaatziekten.
-
Het verouderingsproces significant vertraagt bij TM beoefenaars, en ze veel
langer leven.
Dr. Oz, de beroemdste hartspecialist ter wereld, bij ons bekend van de Dr.
Oz show op vitaya, was zo onder de indruk van deze resultaten dat hij de
Transcendente Meditatie techniek publiek ondersteunt, en de cursus zelfs
betaald heeft voor meer dan 200 werknemers van zijn eigen bedrijf. (zie video:
Dr. Oz ondersteunt TM) Ook Oprah Winfrey, Paul McCartney, Clint Eastwood, Ellen
Degeneres, David Lynch, George Lucas, Katy Perry en vele andere beroemdheden
beoefenen en ondersteunen deze techniek.
Wat is er dan zo speciaal aan deze meditatie techniek?
Transcendente Meditatie is volgens de organisatie die het onderwijst (een
vereniging zonder winstoogmerk) absoluut niet te vergelijken met eenderwelke
andere meditatie techniek, omdat het volgens hun van het bijna
tegenovergestelde uitgangspunt uitgaat.
Als men vandaag over meditatie hoort, zeggen zij, denken mensen meestal aan
een vorm van de geest controleren en dwingen om tot stilte te komen. Meestal
gebeurt dit via een vorm van concentratie (op een lichtpunt, een klank, de
ademhaling of gewoon in het nu zijn). Dit gaat echter tegen de natuur van de
geest in. Het kan zijn dat op een bepaald moment de geest zo moe wordt van die
bedwinging dat hij het opgeeft en dat er diepere ervaringen mogelijk worden,
maar de manier om er te geraken is absoluut niet efficiënt.
Volgens Maharishi Mahesh Yogi (die in 2008 overleden is) is voor de geest
die toestand van totale innerlijke stilte een toestand van thuiskomen. Het is
de meest aangename toestand die er voor de geest kan zijn, en de geest weet
instinctief hoe hij moet thuiskomen. Wij moeten de geest helemaal niet gaan bedwingen,
we moeten alleen een natuurlijk, instinctief proces in gang zetten en daarna de
geest zijn eigen gang laten gaan.
Het proces om deze natuurlijke gang van de geest op te starten werd
onderwezen volgens een eeuwenoude methode die Maharishi opnieuw gestructureerd
heeft in zijn Transcendente Meditatie techniek.
Gedurende de laatste 40 jaar hebben meer dan 6 miljoen mensen wereldwijd
deze techniek geleerd en zijn er 350 gepubliceerde wetenschappelijke studies
die de effecten ervan onderzocht hebben.
Zo heeft men ontdekt dat tijdens Transcendente Meditatie
(of TM) beoefening het lichaam in een zeer diepe toestand van rust komt, zelfs
tot 2 keer dieper dan slaap, waardoor het lichaam dus ook de kans krijgt om
diepe spanningen te ontspannen, zelfs spanningen waar jarenlange slaap niet
aankan. Anderzijds kan men in laboratoria in real time meten hoe verschillende
stress hormonen verminderen tijdens TM beoefening, hoe gelukshormonen toenemen
en hoe zelfs de hersenen zich meer volledig gaan ontwikkelen.
Volgens de TM organisatie is dit slechts een objectieve moderne bevestiging
van wat men al eeuwenlang in alle oude geschriften doorheen alle culturen zegt,
dat de ervaring van transcenderen, die ervaring van totale innerlijke stilte de
hoogst mogelijke ervaring is die de mensheid kan bereiken, en dat het een
ervaring is die essentieel is voor de volledige ontwikkeling van de mensheid.
Het enige nadeel van deze techniek, zeker in vergelijking met andere meditatie of relaxatie technieken, is de vrij hoge kostprijs om het te leren. Een TM cursus kost al gauw 900 Euro.
De TM organisatie zegt dat het hun taak is om deze techniek correct te onderwijzen zodat de effecten kunnen verzekerd worden, en dit vraagt de nodige persoonlijke begeleiding. (levenslange begeleiding is inbegrepen in de cursusprijs). Zij bieden huidig tot 50% sponsoring aan voor diegenen die het financieel iets moeilijker hebben maar zeggen dat het in eerste instantie de taak van de ziekenfondsen is om deze techniek voor iedereen toegankelijk te maken, net zoals ze dat voor andere gezondheidszorg doen. Er is voldoende bewijs, zeggen zij, dat TM uiteindelijk de ziektenkosten voor de hele maatschappij significant kan doen dalen.
Voor het hart blijkt het in elk geval geen kwaad te kunnen.