DE KLEINE PRINS

Het gebeurt niet dikwijls dat ik een boek twee maal op mijn boekplank heb staan. Dat gebeurde wel met Le Petit Prince (De Kleine Prins), een miniboekje dat door zijn auteur geschreven werd in een New Yorks hotel en gepubliceerd in 1943. Antoine de Saint-Exupéry was niet alleen schrijver maar ook gevechtspiloot. Hij tekende zelf de illustraties voor De Kleine Prins. Het is zijn bekendste boek en werd het meest vertaalde boek uit de Franse letterkunde. Hij groeide op in een oude, adellijke familie en had drie zussen en een broer. Toen hij vier was, stierf zijn vader en geraakte het gezin in financiële moeilijkheden. Hij woonde op diverse plaatsen in Frankrijk, maar in de vakanties verbleven ze dikwijls in de buurt van een vliegveld. Zo besloot hij om piloot te worden. Na zijn middelbare school in Zwitserland volgde hij een pilotenopleiding en werd vrachtpiloot in Afrika en later in Zuid-Amerika. Hij was ook journalist en volgde de Spaanse burgeroorlog van nabij. Ooit stortte hij in Afrika neer in een woestijn. In 1940 werd hij vlieginstructeur bij de luchtmacht. Na de Franse nederlaag trok hij naar Amerika tot hij in 1943 zich aansloot bij het Franse verzet in Noord-Afrika. Van daar uit maakte hij verkenningsvluchten maar op 31 juli 1944 kwam hij niet meer terug naar zijn basis. In 2004 vond men zijn vliegtuig op 60 m diepte in de zee voor Marseille.

Op het eerste gezicht is De Kleine Prins een kinderboek, maar het gaat diepzinnige en schoonmenselijke gesprekken niet uit de weg. Een neergestorte piloot komt in de woestijn een buitenaards prinsje tegen. Dat prinsje woonde op een kleine planeet met één roos en drie vulkaantjes, waarvan er maar twee werken. Hele dagen is hij bezig met zijn miniplaneet en met het uitroeien van apenbroodbomen die door hun wildgroei uit de grond schieten en de planeet dreigen te laten scheuren. Op een dag wil de prins de rest van het heelal verkennen en bezoekt andere planeetjes. Op elke planeet komt hij een volwassene tegen die er de baas is  en die zich op een of andere manier belachelijk maakt.

Er is een Koning die denkt dat hij baas is over de sterren, omdat hij hen dingen beveelt die ze anders ook wel zouden doen. Op een tweede planeet woont er een Stoeffer die door iedereen graag wil gezien worden, maar die helemaal alleen op zijn planeetje zit. Op de derde zit een Zatlap die drinkt om te vergeten dat hij beschaamd is over het feit dat hij drinkt. Eentje verder is een Manager druk bezig met het tellen van sterren. Hij denkt dat die van hem zijn en wil ze gebruiken om meer sterren te kopen. Een Lantaarnmannetje woont op een klein planeetje dat elke minuut draait. Lang geleden moest hij 's avonds de lamp aansteken en 's morgens weer doven. Toen draaide de planeet nog gewoon en kon hij tussenin slapen. Maar daarna begon hij altijd maar sneller en sneller te draaien. Maar hij weigerde te stoppen met werken en nu ontsteekt en dooft hij de lamp elke minuut en is er geen tijd meer om te rusten. Op de zesde planeet zit een Geograaf die altijd maar kaarten maakt en niet buitenkomt om zijn terrein te ontdekken. Daarom vraagt hij aan de prins om zijn planeet te beschrijven en die vertelt van de vulkanen en de roos. Maar de geograaf noteert geen bloemen omdat die na een tijdje verwelken. Dat vindt de prins heel spijtig want dat betekent ook dat zijn roos ooit zal vergaan en dat doet hem pijn. Daarom geeft de geograaf hem de raad om de planeet aarde eens te bezoeken.

Hij ontmoet op aarde een Wisselwachter. 'Goedendag', zei de kleine prins. 'Goedendag,' zei de wisselwachter. 'Wat doe jij hier?' vroeg de kleine prins. 'Ik sorteer de reizigers in groepjes van duizend', zei de wisselwachter. 'De treinen waarin ze rijden stuur ik om de beurt naar links en naar rechts.' Een verlichte sneltrein kwam met donderend geraas langs en het seinhuisje stond ervan te trillen. 'Wat hebben ze een haast', zei de kleine prins. 'Wat zoeken ze eigenlijk?' 'Dat weet de man op de locomotief zelf niet', zei de wisselwachter. En een tweede verlichte sneltrein donderde in de andere richting langs. 'Komen ze nu al terug?' vroeg het prinsje... 'Nee, dat zijn niet dezelfde', zei de wisselwachter. 'Ze ruilen van plaats.' 'Vonden ze het niet prettig, daar waar ze eerst waren?' 'Men is nooit tevreden, waar men is', zei de wisselwachter. Toen raasde een derde verlichte sneltrein voorbij. 'Zitten die de eerste reizigers achterna?' vroeg de kleine prins. 'Ze zitten niets achterna', zei de wisselwachter. 'Ze slapen daarbinnen of ze gapen. Alleen de kinderen drukken hun neus plat tegen de ruit.' 'Kinderen alleen weten, wat ze zoeken,' zei de kleine prins. 'Ze verdoen hun tijd aan een pop van oude lappen en die wordt dan heel belangrijk. Ze huilen als de pop hun wordt afgenomen...' 'Die zijn dan goed af', zei de wisselwachter.

Daarna ontmoet de kleine prins nog een slang, een vos en ten slotte de piloot die gestrand is in de woestijn. Met iedereen voert hij diepgaande gesprekken die opvallen omdat ze zo eenvoudig zijn.

De kleine prins en de gevechtspiloot sluiten vriendschap en praten graag met elkaar. De piloot vertelt zijn eigen visie over de eigenaardigheden van de mensen en geeft ook blijk van veel gezond verstand dat de volwassenen schijnen kwijt te spelen en te missen als ze opgroeien. Het lijkt wel een modern sprookje over kind zijn, over vriendschap en over de dood. Maar hun verhaal zit ook vol met kritiek op volwassen mensen. Daarom is het spijtig dat de prins weer verder moet...

Als je dus ergens een klein boekje vindt op een verloren boekenplank met daarop een klein bedeesd mannetje met eenvoudige prinselijke uitstraling, lees het dan eens en lees het daarna nog eens. Dan word je weer kinderlijk jong en lijken alle grote menselijke problemen eenvoudig te ontbolsteren in de ontwapenende antwoorden van een kleine prins. Zelfs voor een gestrande gevechtspiloot...

Marcel Huysmans

15-03-2019, 10:48 geschreven door Marcel Huysmans