ZWARTER DAN ZWART

Sinds veertien dagen heb ik een nieuwe hobby. Je hebt er een pseudo autostrade voor nodig, heuse zijbanen en hier en daar, tegen alle verwachting in, kruisende straten. Zoiets vind je op de A12 in Aartselaar met ergernispunten ofte zwarte kruispunten. Het wordt een dagelijkse observatie van de pogingen om het wereldrecord in de rij staan over zo kort mogelijke afstand te verbeteren. In twee richtingen dan. Het zwart van die kruispunten verwijst naar de dodelijke verkeersslachtoffers. Zwart is ook de zware schaamte van de overheid om effectief iets te doen en het geweten weer rust te geven. Maar het lichtzwart werd alleen maar donkerzwart en alle licht in die duisternis dreigt maar eerst een schijnbeginsel te vertonen over twee jaar.

Vroeger had je nog een ‘toevallige’ file. Je weet wel… Met een automatische versnellingsbak viel het nog mee in een file. Met een schakelbak, liep je de kans op kramp in de benen door het alsmaar koppeling indrukken, loslaten, indrukken, loslaten en zo voort. Op zo’n moment gaat steevast je blaas opspelen met hoge waterstand. Je denkt aan honger en de laatste Suzy wafel is sinds gisteren al pierewaaien of sneuvelde twee dagen geleden in een andere file. Je probeert nog te ritsen naar de andere baan, want die lijkt altijd sneller en zorgt ervoor dat je twee minuten later weer dezelfde ingreep wil uithalen. Je verveelt je, want het is zo zinloos. Maar hier op de A12 is het nu al dagelijks werk.

Als je zegt: ik sta in de file, dan bedoel je eigenlijk ‘ik ben de file’ en dan heb je ‘het’ zitten. Ik bekijk het tribunegewijs, gezeten aan de Langlaarsteenweg op een groot zwaar betonblok met een reclamevlag. Zo neem ik afstand van het gewriemel. Tegelijk maak ik ter plekke het voornemen om die A12 tussen en A en W niet meer met de auto te consumeren. Dan staat er al minstens één auto minder in de file. Achter het stuur zitten zuchten dat de overheid niks tegen files onderneemt, is hetzelfde als in een brandend huis staan, schande spreken dat de brandweer niet komt blussen en intussen nog een jerrycannetje benzine uitgieten en meedoen. Op dat betonblok zie ik de autowereld voorbij schuifelen en kijk hoe de kruising maximaal conflictvrij op papier is uitgedacht. Conflictvrije kruispunten zijn eigenlijk vals veilig en nodigen uit om gekke toeren te doen… Groen is toch zo duidelijk, maakt de andere kleuren ook langer, ambetanter en doet veel tijd verliezen. Wie meer verkeersveiligheid wil, moet er de langere wachttijden bijnemen. Tot nu toe kon je er bijna ongebreideld onverantwoord ritsen, maar nu staat alles stil. Het ritsen is dood.

Eerst de zwakke weggebruikers… Ze zijn eigenlijk niet zwak, maar sterk. Ze bewegen zich voort op eigen kracht. Maar ze worden zwak als ze via een tussenkomdrukknop zo kort groen krijgen dat ze amper tot in het midden geraken. Op dat middeneiland staan ze onbeschermd op een veel te smal strookje. Met een bakfiets kun je het zeker vergeten. Als dan tegen honderd per uur een ijzeren harnas komt aangereden of gekke toeren doet, is de verzwakking fameus. Valse verkeersterm dus die ‘zwakke weggebruiker’.

Wat nu gerealiseerd is en nog dikwijls zal dienen aangepast, is het antwoord op een luidruchtige eeuwige halo om van die zwarte punten af te raken. Wie die oplossingen bedacht, hinkt op drie gedachten. Eén: minder conflicten betekenen minder ongevallen, tenzij de wet van de sterkste, snelste en vindingrijkste automobilisten geldt. Twee: hoe veiliger, hoe meer nieuwe risico’s, uitwegen en sluipmiddelen er worden gevonden. Drie: middenbaan en zijwegen zijn perfecte communicerende vaten. Hoe trager in de ene, hoe langer is de file in de andere.

En dan de veldpraktijk. Langlaarsteenweg liet de eerste week maximaal 7 auto’s door bij groen en liet zo de ergernistemperatuur toenemen. Afslaan naar Schelle of terug naar Boom gaf de vrijheid aan hoogstens 4 voertuigen. Om van Hemiksem tot aan de Mac Donalds te geraken (1,5 km), heb je maar 1 uur meer nodig én stalen zenuwen. De busbaan is het geliefkoosde terrein om zoals vroeger toch naar links te ritsen, terwijl alles stilstaat en ritsen niet meer kan. Autoterroristen zoeken de gaten in het uitgedachte net. Als er geen zijn, worden ze gecreëerd en dat resulteert in onveilige situaties die alleen voor hen voordelig zijn. Voor alle anderen zijn ze nefast. Laat de rest er maar voor opdraaien, ik ben ribbedebie…

Eigenlijk doen we er allemaal zonder het te weten een beetje aan mee. Enkele dagen geleden werden fietsende kindjes per fiets aan de schoolpoort afgezet. Die kregen van de directeur een waarschuwing want het was blijkbaar “Veilige Verkeersweek” en ze droegen geen geel hesje. Tien meter verder stopte een ouder met een fikse 4x4, nota bene op de stoep. Daar stapten twee kinderen mét hesje uit en toen zei diezelfde directeur: ‘Proficiat mannen. Jullie zijn goed in orde!” Tegen de moeder zegde hij niks.

Bij een probleem als dit kun je geen eieren bakken zonder schalen te breken. De roep om veiligheid is groot en de file is als cholesterol: een gevolg van te weinig beweging! Het onderzoek kostte véél geld en de bedenkers deden hun best. Vooraf zeggen, het heeft geen zin en het haalt niks uit, leidt nergens toe.

Nu kan het systeem verbeterd worden en de mensen moeten ervaren dat het inderdaad betert. Zwarte kruispunten kunnen stilaan minder zwart worden en wie gek doet of niet horen wil, moet voelen. Twee politieagenten zouden gedurende twee maanden aan één kruispunt Pv’s moeten uitschrijven voor roekeloze chauffeurs. Na twee dagen dienen zij afgelost door twee verse schrijvers. Elke ploeg riskeert een RSI (schrijfspierletsel), twee volle schrijfboekjes en de dreiging van een burn-out. De studie- en realisatiekosten voor het kruispunt zouden er ook mee kunnen betaald worden. De 5 betrokken kruispunten kenden in 4 jaar 97 verkeersongevallen. In meer dan driekwart van de gevallen was een onoverzichtelijke verkeerssituatie één van de bepalende factoren. Als ooit de 3 kruispunten ondertunneld worden, zullen ze zeker de gevreesde ‘banaan’ nodig hebben om dan het verkeer van de A12 weg te houden. Ik wil niemand op ideeën brengen.

Daarom rijd ik met de fiets ook knarsetandend van woede over de A12, om zoveel verkwanseld belastinggeld…

Marcel Huysmans