Diesellocs hebben ook brandstof nodig. Omdat hun verbruik iets groter is dan 6 l/100km zijn de brandstoftanks evenredig groot. Als zo'n grote dieselloc komt tanken gaat het al gauw over enkele honderden liters.
De Duitse reeks 232 zijn van oorsprong Sovjet locs, gebouwd in de jaren '70 in Lugansk (huidig Oekraïne). De DR schafte er zich ook een aantal aan. Na de "Wende" zijn ze in gans Duitsland te zien voor zware goederentreinen. Deze vanaf 1970 gebouwde 6 assige locs hebben een vermogen tussen 2200-2940 kW afhankelijk van de bouwserie. De bijnaam "Ludmilla" komt van de werkplaats in Leipzig waar ze destijds hun onderhoud kregen.
Het model komt van Roco, ik heb er 2 exemplaren in verschillende beschildering van rondrijden. Uiteraard, zoals in werkelijkheid met goederentreinen.
Dennenbomen zijn er in alle maten en prijsklassen. Bij het inrichten van een bos is het ook belangrijk om eens kritisch naar de bodem onder de bomen te kijken. In werkelijkheid ligt die vol met afgevallen takken en bodembegroeïng. Je kan je hier eens lekker op uitleven. Je hoeft niet heel het bos onder handen te nemen. Enkel de randen die zichtbaar zijn is voldoende.
Heki heeft mooi materiaal voor landschapsbouw. Wil je het nog exclusiever : MBR Model uit Polen en Model Scene hebben prachtig, maar helaas niet zo goedkoop materiaal. Ook Silhouette is gekend voor prachtige bomen.
Ga eens naar een beurs zoals bvb. Intermodellbau in Dortmund waar je stands van deze meestal kleine firma's kan terug vinden en het materiaal eens rustig kan bekijken. Het internet is mooi maar de realiteit is nog veel mooier.
De Zwitserse Re10/10 is een benaming die zowel bij de SBB als in de vakliteratuur gebruikt wordt voor een dubbeltractie bestaande uit de locomotieven Re4/4 en Re6/6. De maximale snelheid is afhankelijk van de versie van de Re4/4 maximaal 140km/u. Dat lijkt misschien niet zo sensationeel hoog maar veel belangrijker hier is de trekkracht van deze combinatie die bijna uitsluitend gebruikt wordt voor het goederenvervoer op de Gotthard en de Lotschberg-Simplon baan. Op het Gotthard traject wordt het treingewicht beperkt tot 1300 ton, niet omdat de locs niet sterk genoeg zouden zijn maar wel omdat de koppelingen tussen de wagons niet meer belasting aankunnen op dit traject met hellingen tot 26 promille. Om die reden wordt meestal nog een derde loc (Re4/4) achteraan de trein gezet om bij te duwen met de bedoeling zo de koppelingen te sparen. Een Re4/4 heeft een vermogen van 4650 kW, de Re6/6 doet daar nog eens 8000kW bij!
Beide modellocs zijn soundlocs van Roco en net als het origineel zijn ze aangedreven op alle 10 assen wat een fenomenale trekkracht oplevert. Ze rijden net als het voorbeeld in dubbeltractie. Met 2 motoren op in totaal 10 aangedreven assen trekken ze de zwaarste goederentreinen bergop.
Het seinhuis van Wiesel Hbf van waaruit alle wissels en seinen van Wiesel en omstreken bediend worden. Op de voorgrond nog een stukje van de volkstuintjes juist naast het spoor gelegen.
Een bloksysteem heeft als taak (net zoals in werkelijkheid) te beletten dat er meerdere treinen tegelijk op één spoorsectie rijden. Indien zoiets gebeurt loopt het meestal slecht af. In miniatuur kan dit voor ontbrekende buffers of luchtslangen zorgen. We zorgen dus dat we de baan in secties onder verdelen. Hoe meer secties, hoe meer treinen mogelijk. De minimum lengte van een sectie is de lengte van de langste trein. In de praktijk krijg je dan een zeer druk treinbedrijf met om de 2 seconden de volgende trein. Beter is bvb 5 keer de lengte van een trein te nemen, de baan wordt dan rustiger. Ook hier kan je weer kiezen tussen een analoog of een digitaal systeem. Tesamen met het bloksysteem worden ook de seinen bediend door de trein zelf. Als de trein een signaal voorbij rijdt schakelt hij dit sein op rood voor de volgende trein. Ook de spoorsectie voor het sein komt spanningsloos en de volgende trein stopt automatisch. Als je bvb 5 blokken hebt kan je met max. 4 treinen rijden. Ze staan dan wel meer stil dan ze rijden. 3 treinen op 5 blokken is beter. Ik rij met max. 3-4 treinen op 8 (lange) blokken wat voor een zeer rustig realistisch treinverkeer zorgt.
Om de blokken en seinen te schakelen zijn er veel methodes, ik werk met "reedcontacten". Dit zijn schakelaars die eventjes contact maken als er een magneet in de buurt komt. Op secties die niet te zien zijn werk ik met reedcontacten uit de elektronica zaak die tussen de rails gelegd worden. De spanning voor zo'n contact is niet echt belangrijk, wel belangrijk is de schakelstroom. Werk je bvb met Roco of Fleischmann relais die zo'n 0.5A schakelstroom vragen neem je best reedcontacten die het dubbele aankunnen, dus 1A. Op die manier gaan deze een mensenleven mee. De reedcontacten op mijn baan zijn nog steeds dezelfde van 10 jaar geleden. Stel dat deze op een dag dat we rijden 100 keer moeten schakelen en dat we 100 dagen op een jaar rijden gedurende 10 jaar geeft dit 100.000 keer schakelen! En dit zonder problemen!
Op plaatsen waar we de contacten niet willen zien kunnen we gebruik maken van reedcontacten die in een dwarsligger ingebouwd zijn. Roco bvb. heeft deze in het assortiment. Als ik de 2 draadjes van de foto nog weg werk zie je het verschil niet meer met de andere dwarsliggers.
Elke loc heeft een magneetje nodig dat zo laag mogelijk moet bevestigd worden (maar wel hoger dan de sporen anders loopt het mis op de wissels).
Tegenwoordig zijn er zeer compacte sterke neodymiummagneetjes te vinden. Niet goedkoop maar je hebt ze voor het leven. Kleef ze ergens onder een draaistel of zet ze op een metalen schroef, dan moet je ze zelfs niet kleven.
Vandaag een woordje over het locomotievendepot. In Wiesel is nog een compleet locdepot met voorzieningen voor stoomlocomotieven aanwezig dankzij de historische vereniging (H.E.W.) die hier gevestigd is en het erfgoed wil bewaren. Iedereen weet dat stoomlocomotieven kolen nodig hebben (soms fuel). In Wiesel is een redelijk grote kolenbunker aanwezig die met behulp van een portaalkraan kan bijgevuld worden. Behalve kolen is er ook water nodig, veel water zelfs. In zo'n grote tender van een stoomloc is eigenlijk maar een relatief klein deel voorzien voor kolenopslag maar wel veel plaats voor soms wel zo'n 30m³ water! Bij veel stations is hiervoor geen infrastructuur meer aanwezig, daarom zie je bij veel historische stoomritten dat ergens in een station onderweg de brandweer wordt opgetrommeld om water te komen bijvullen.
Bij een complete locverzorging hoort ook nog een zandinstallatie. Dit zand dient om op de rails te "sproeien" als de wielen dreigen door te slippen bij vallende bladeren en nat weer of ijzel. Die zandtoren is nog juist te zien uiterst rechts op de foto.
In een volgend deel zullen we het nog hebben over het zuiver houden van de stoomketels. De "slakkenkuil" en de roetblazers zijn misschien minder bekende items maar wel noodzakelijk om de locomotieven aan de praat te houden.
Voor de lokale brandweer is dit weer eens iets anders (en leuker) dan rampen bestrijden.
De Baureihe 103, voor 1968 bekend als E03, was een zware en krachtige zesassige elektrische loc bestemd voor zeer snelle reizigerstreinen van de DB en later DB AG. De serie 103, met haar gestroomlijnde uiterlijk, was vanaf 1970 het paradepaardje van de DB en tot aan de indienststelling van de Baureihe 101 en de ICE treinstellen vormde zij de ruggengraat voor het trekken van de IC treinen in Duitsland. Met een uurvermogen van 10.400 kW (13.900 pk) geldt de 103 nog steeds als een van de sterkste (elektrische) locomotieven met een enkelvoudig frame ter wereld. Deze serie waren de eerste locs van de DB die in planmatige dienst meer dan 200km/u reden. Rond 2000 werden deze locs stilaan verdrongen door de nieuwe reeks 101.
Vrijwel alle bekende modelspoorfabrikanten hebben een model van de Baureihe 103 in hun assortiment. Het model op mijn baan is van Roco in de "oriëntrode" lange versie zoals ze de laatste jaren bij de DB AG rondreden.
Sluitlicht(en) aan een trein zijn een item dat nogal dikwijls over het hoofd gezien wordt. Iedereen vindt het vanzelfsprekend dat een locomotief lichten heeft maar in werkelijkheid heeft elke trein ook een rood licht achteraan. De grote modelbaanfabrikanten laten ons wat dat betreft wel een beetje in de steek. Er zijn weinig of geen modellen met kant en klaar sluitlichten te verkrijgen. Gelukkig zijn er uitzonderingen op deze regel.
Roco heeft onlangs een gesloten goederenwagon op de markt gebracht met sluitlichten. Deze werken op een AA batterij die in de wagon zit, dus onafhankelijk van de baanspanning. Dit heeft als voordeel dat het licht niet flikkert tijdens het rijden. Om de batterij te sparen zit er ook een bewegingssensor in de wagon. Als deze een tijdje stilstaat schakelt het licht uit, zet de trein zich in beweging gaat het licht automatisch terug aan.
Het kan ook meer "high tec". De firma NME (Nürnberger Modell Eisenbahnen) heeft onlangs een mooie reeks graansilowagens uitgebracht waarvan enkele met sluitlicht. Hier is zowaar een functiedecoder ingebouwd zodat je het licht kan aan- en uitschakelen met de bediening van je digitaalsysteem. De helderheid kan je ook instellen. Je kan de decoder zelfs zo programmeren dat het licht met een bepaalde frequentie aan en uit gaat zoals bvb. in Zwitserland het geval is. Er is een handleiding bijgevoegd waarin alles netjes uitgelegd wordt (wel enkel in Duits en Engels maar wel duidelijk). Je kan de functiedecoder hetzelfde adres geven als de rijdecoder van de loc en dan door F1 de lichten inschakelen. Het systeem werkt perfect en het licht flikkert niet bij het rijden over wissels.
Geloof me, de trein wint aan realisme. Nu is bij mij ook niet elke trein zo uitgerust maar da's dan weer een punt om in de toekomst aan te werken !
Op de zuidelijk hellingen rond de burcht van Oberwiesel is druiventeelt voor wijnbouw mogelijk. 2018 was door de lange hete zomer een goed wijnjaar. Ook dit jaar staan de wijnstokken er veelbelovend bij. Ik krijg er al dorst van door er naar te kijken !
Voor het bedienen van wissels en seinen werd een zgn. synoptisch bord gebouwd waar het verloop van de sporen te volgen is. Voordeel van zo'n systeem is de gunstige prijs. De gebruikte schakelaartjes uit de elektronica winkel zijn merkelijk goedkoper dan de varianten die verschillende modelspoorfirma's uitbrengen. Het is wel heel belangrijk om voor jezelf een kleurcode te bedenken en je daar dan ook aan te houden. Groen voor groen licht, rood voor rood, blauw voor wisselstand rechtdoor en bvb. oranje voor afbuigen. Elke wissel of sein krijgt een nummer dat terug te vinden is op een plattegrond en dat tevens terug te vinden is op kabelklemmen en bijhorende lijsten. Als er na 5 jaar ergens een draad losraakt en je hebt het systeem niet meer vers in je geheugen zitten en je dit niet gedaan hebt garandeer ik je een minstens een avondje zoekwerk om de fout op te sporen en te herstellen.
Digitaal werken betekent beduidend minder draad omdat alle bevelen over één kabel gaan maar de investering ligt wel vele malen hoger. Ik heb indertijd gekozen voor digitaal rijden en analoog schakelen en tot nu toe heb ik daar nog geen spijt van gekregen. Moest ik volledig digitaal werken heb ik minstens 4 beeldschermen nodig om het overzicht te behouden. Een computer die gelijktijdig 4 onafhankelijke (interactieve) beeldschermen aanstuurt heb je ook niet voor een habbekrats. Van dat geld koop ik liever iets anders.
De hoofdbaan zelf is onderverdeeld met een klassiek bloksysteem, meer daarover later.
De achterzijde van het synoptisch bord
Kabelklemmen nummeren en kleurcodes aanhouden zijn geen overbodige luxe.
BayWa (Bayerische Warenvermittlung) is een Duits bedrijf met hoofdzetel in Munchen dat al sinds 1923 actief is. De grootste deel van hun omzet wordt gehaald uit het verhandelen van landbouwproducten. Dat gaat van graanopslag voor lokale landbouwers tot verkoop van meststoffen en dierenvoeders. In vele landelijke stations, vooral in Beieren, vind je ook nu nog opslagloodsen of graansilo's van BayWa terug waar producten van spoor naar wegverkeer en omgekeerd worden overgeladen of gestockeerd.
Zo ook in Wiesel waar een graanoverslag van BayWa gevestigd is.
De reeks 4024 van de Oostenrijkse spoorwegen, ook bekend onder de naam "Talent" is een door Bombardier gebouwd treinstel voor voorstadsverkeer of korte trajecten met veel stopplaatsen. Je vindt ze in 3 of 4-delige, als diesel of elektrisch, aangedreven versies. Buiten Oostenrijk en Duitsland, vind je deze treinstellen ook nog terug in Hongarije, Slowakije, Zwitserland en bij een aantal private spoorwegmaatschappijen.
Ons model is de 4-delige elektrische versie gebouwd voor de Oostenrijkse spoorwegen (1996-2003).
Het model komt van Brawa en is uiteraard DCC digitaal gestuurd maar heeft bovendien ook nog een geluidsdecoder. Niet alleen motorgeluid en geluidshoorn maar ook het typisch geluidje als de deuren gaan sluiten voor het vertrek kan weergegeven worden.
Ik zou hier een pleidooi willen houden voor zo ruim mogelijke bochten op de modelbaan. Persoonlijk vind ik er weinig realistisch aan als een TGV tegen 200km/u door een bocht raast met een diameter van 60 cm. Ik weet ook wel dat niet iedereen genoeg plaats heeft maar als je die scherpe bochten onder een berg of achter een rij huizen wegstopt ziet niemand ze daar. Ga voor de zichtbare stukken indien mogelijk naar een maatje meer. Hetzelfde geldt voor wissels. Daar waar mogelijk heb ik gekozen voor slanke wissels met een hoek van 9.5°. Voor rangeersporen en onderaardse stations kun je gewone wissels met een afbuighoek van 12 of 15° gebruiken. Met die slanke wissels ziet een trein met kortgekoppelde rijtuigen er veel beter uit op de afbuigsporen. Ter illustratie twee foto's, beiden van mijn baan. In het station waar net een S-Bahn binnenrijdt zijn slanke wissels (Roco Line) gebruikt. Op de tweede foto is een spiraal (diameter 150 cm) in de berg ingebouwd om hoogte te verkrijgen. Zoals je kan zien zijn de rijtuigen hier niet realistisch meer gekoppeld, de arme passagiers vallen zich te pletter als ze van het ene naar het andere rijtuig willen gaan. In de berg is dat niet erg, niemand ziet het.
Tot slot nog een foto van de westzijde van het station Wiesel. Het spoor maakt hier een bocht met een diameter van maar liefst 5m ! De wagons blijven keurig dicht bij mekaar. Halverwege deze bocht verdwijnt de trein in een tunnel en gaan we over naar een radius van 60-70 cm om plaats te besparen.
Wie denkt dat dit een elektrische loc is heeft het verkeerd voor. Op basis van de beproefde Uerdinger (diesel) railbus VT 98 schafte de Deutsche Bundesbahn (DB) zich tussen 1955 en 1974 92 "Turmtriebwagens" serie 701 aan. Deze 90 km/u snelle treinstellen hebben in de cabine een verblijfsruimte, die met een kleine werkplaats met planken, werkbank, zit- en wasgelegenheid uitgerust is. Het enige verschil met de Uerdinger railbus is het verhoogde dak.
De stroomafnemer op het dak dient enkel voor de aarding en controle van de rijdraad. Het maximaal met 300 kg belastbare, hydraulische werkplateau kan geheven en gevierd worden en biedt bijna onbeperkte toegang tot de rijdraad. Bovendien bevinden zich op het dak een zoekschijnwerper en een waarnemingskoepel.
De Turmtriebwagens waren oorspronkelijk in het purperrood geschilderd tot de Deutsche Bundesbahn een opvallende gele kleurstelling voor haar dienstvoertuigen voorschreef (een beetje vergelijkbaar met het materieel van Infrabel bij ons).
Het model is van Trix en is uitgerust met een Selectrix decoder die echter geen problemen heeft met het DCC protocol. Er is ook een versie verkrijgbaar waarvan het platform te bedienen is met digitale commando's. Märklin (eigenaar van Trix) heeft hetzelfde model voor de wisselstroomliefhebbers uitgebracht.
Wat doe je als stationchef als je op pensioen moet? Onder het mom van een volkstuintje dat heel toevallig net naast het station ligt kan je toch nog alles in het oog houden. Zou alles nog zo goed zijn bij de spoorwegen als vroeger in "de goeie ouwe tijd"?
Zijn groenten zien er alleszins goed uit. Hoogstens een roetlaagje erop als de stoomfanaten tijdens de weekends hun ritjes houden !
Met luid knarsende remmen komt de Oostenrijkse lokaaltrein uit Reutte/Tirol tot stilstand in het station. Dat dit geen IC trein is, is eraan te zien. Ondanks dat loc 1046.20 goed onderhouden lijkt is dit toch een oudje. Met slechts twee rijtuigen van het type "schlieren" heeft de loc wel weinig of geen moeite om het hellingrijke traject in de grensstreek te doorkruisen. Tijdens de strenge winters hier blijken deze locs betrouwbaarder dan de moderne treinstellen die hier ook passeren. Deze laatsten zitten volgepropt met elektronica die niet zo goed tegen sneeuw en ijsafzettingen bestand zijn waardoor ze regelmatig uitvallen.
In werkelijkheid werd de 1046 reeks gebouwd vanaf 1956 als "gepacktriebwagen", er was dus een bagagedeel in de loc zelf aanwezig. Na modernisering in de jaren '70 verdween dit en werd de reeks 1046 een gewone loc. Tot 2003 kon je ze terugvinden voor lichte personentreinen.
Het model is van Roco en heeft een geluidsmodule. De rijeigenschappen van dit model zijn prima en samen met de realistische rijgeluiden is dit een fantastisch leuke loc om mee te rijden.
Niet zo ver van het dorpscentrum van Oberwiesel ligt een bij toeristen populaire waterval. Ernaar toe is makkelijk, een korte steile afdaling via een paadje. Terug is iets lastiger. Het kan op 2 manieren: via dezelfde weg omhoog of met de zetellift. Ter info van milieuactivisten, de stroom voor de kabelbaan komt van een kleine waterkrachtcentrale iets verderop (in mijn fantasie althans). Eens terug in Oberwiesel kan de inwendige mens versterkt worden met zo'n dikke Duitse braadworst of een ijsje.
Urenlang hebben de modelfotografen op het station van Wiesel gewacht op de komst van deze Zwitserse gast. Stipt om 10:58u rijdt de loc langzaam en imposant het station binnen. De rugzaktoeristen op het perron kijken hun ogen uit want dit hadden ze niet verwacht. Je ziet dan ook niet alle dagen zulke bijna 100 jaar oude elektrische loc met drijfstangen langskomen. De passagiers prijzen zich gelukkig, er waren dan ook meer gegadigden dan beschikbare plaatsen voor deze speciale rit.
De Ce 6/8II van de Zwitserse spoorwegen was oorspronkelijk ontworpen om goederentreinen over de Gotthard spoorlijn te brengen. Vanwege hun lange spitse neuzen kregen ze al snel de bijnaam "krokodil". Later reden ze in heel Zwitserland rond. Momenteel zijn nog 7 stuks behouden waarvan één exemplaar rijvaardig is (14253).
Het model op de foto's is van Roco en is reeds meer dan 30 jaar oud. Het was een loc die ik in de beginjaren van de digitale revolutie (jaren '90) heb omgebouwd wat toen niet zo simpel was. Nu is dat allemaal veel eenvoudiger geworden. De loc rijdt nog steeds prima met zijn 8-polige "oer" decoder van Lenz.
