De belangrijkste puimsteenmuur van Europa : de Wingertsbergwand

De aarde breekt open, een reusachtige hete wolk verheft zich dreigend naar de hemel. Bliksems schieten door het duister van de nacht. Luid gedonder weerklinkt. Regen en storm komen op. Stenen kletteren vanuit de wolken op de grond. Een gloeiende lawine stort zich over het land. Steenbommen slaan in. Een vulkaanuitbarsting vernielt de oostelijke Eifel. In de vroege zomer, circa 13.000 jaar geleden deden deze gebeurtenissen zich voor. De uitbarsting van de Laacher See-vulkaan geldt in de recente geschiedenis van de aarde als de geweldigste vulkaanuitbarsting in centraal Europa.

Er was eens…

Wetenschappers kunnen tegenwoordig nauwkeurig uitleggen wat er circa 13.000 jaar geleden bij de uitbarsting van de Laacher See-vulkaan gebeurde. Bodemonderzoeken op de Wingersbergwand bij Mendig laten de wetenschap toe om door vergelijking met tegenwoordig nog actieve vulkanen het verhaal van de Laacher See-uitbarsting op te helderen.

Vondsten van plantenresten onder de tufsteen- en puimsteenlagen geven aan hoe de oostelijke Eifel er moet uitgezien hebben voor de catastrofe. Eiken, linden, sparren, wilgen en hazelnootstruiken bedekten de aarde in de oostelijke Eifel. De idylle van een landschap. Het is er koel en vochtig, vergelijkbaar met het klimaat tegenwoordig in centraal Zweden. Binnen enkele seconden krijgt de catastrofe zijn beloop. Het oorspronkelijke landschap wordt door een vernietigende drukgolf vernield.

Wat is er gebeurd ?

In het bovenste gedeelte van de aardkorst was gesmolten gesteente van zowat 1.300 °C, zogenaamd magma, opgestegen. Duizenden jaren lang pruttelde het in een reusachtige magmakamer. Dan steeg dit magma verder naar het oppervlak. De catastrofe begint. Onmiddellijk onder het aardoppervlak kot het gloeiende magma in contact met grondwater. Het ontstaan van waterdamp ontwikkelt een vernietigende druk. Deze breidt uit als een explosie, en blaast de bovenliggende aardkorst weg. De vulkaan barst uit en slingert met supersonische snelheden as, puimsteentjes, steenbommen en gassen uit de krateropening.

Het magma.

Aswolken vormen zich, en worden door de wind in oostelijke richting gedreven. Daaruit klettert het uitgestoten materiaal (fall-out) over het land en verspreidt zich over heuvels en dalen als een lijkwade. Tezelfdertijd worden metersgrote steenbrokken uit de krater geslingerd, en slaan tot 3 kilometer ver in. 600°C hete gloeiende lawines en asstromen schieten met hoge snelheid over het land, en laten een kaal maanlandschap achter.

Verloop

Tijdens de hoofdfase stijgt het materiaal tot 40 km hoog. Aswolken dragen het puimsteen tot 50 kilometer over de Rijn. Kleine asdeeltjes komen terecht tot in Noord-Italië en Zuid-Zweden.

In de daaropvolgende fase van de uitbarsting worden uit het onderste gedeelte van de vulkaan allerlei mineralen, waaronder het wereldberoemde hauyn (?) aan het oppervlak gebracht.

In de latere fase van de uitbarsting breken weer vernietigende gloeiende lawines los over het land. Fijnkorrelige duinachtige uitvalophopingen zijn de beste getuigen van deze gebeurtenissen. Orkaanachtige regenbuien maken modderstromen vrij, die met even hoge vernietigingskracht als de asstromen het land verwoesten.

Koolzuurbellen in de Laacher See., een aanwijzing van vulkanische activiteit ?

Tien dagen duurde de hel van de Laacher See-uitbarsting. Vandaag, 13.000 jaar later kan je de sporen van deze natuurcatastrofe vinden in de Wingersbergwand, en de tragiek van de geschiedenis doorgronden.

Bezoek de tot 50 meter hoge Wingersbergwand, informeer je op de infowandeling hoe ons landschap ontstaan is.

Enkele minuten van de Wingertsbergwand verwijderd ligt het unieke natuurgebied van de Laacher See met de panoramarondwandeling en de benedictijnenabdij.

Een gedroomd uitzicht op het heerlijke landschap krijg je vanop het uitkijkpunt “Scharfes Knöppchen”.

Bron : www.mendig.de - Frank Neideck – toegevoegd op 14/03/2003

Vertaling : eric l