Op zondag 30
juli 2006 om 14u00 starten we op de markt van Roesbrugge, om
samen met Henri Vandenberghe langs de Roesbrugse veldkapelltjes te
fietsen. Onzen Heertje, erfgoedvereniging vzw. heeft aanvaard enkele
echte pareltjes toe te lichten. We brengen een deel van het verhaal. Volgend
jaar geven we dan de CD-rom uit met de kapelletjes van Haringe-Roesbrugge.
Heel wat
symboliek is niet meer zo bekend. We proberen de eigenheid van de kapelletjes te
doorgronden.
Neem je fiets
mee want we maken een paar lussen en doen 75 % van de kapelletjes aan.
Eigen fiets meebrengen!
Deze fietstocht is een organisatie van
het Regionaal Landschap West-Vlaamse Heuvels 057-23 08 57 ann.vansteenhuyse@rlwh.be
Voor dit jaar zijn onze kwartaalschriften de volgende
Verschijningstijd telkens per trimester: maart, juni; september, december
1. Jean François Millet, n.a.v. de schilderij van 'het Angelus'.
2. Bezoek aan de Onze Lieve Vrouwekerk te Poperinge o.l.v. pastoor Roger Lambert
3. De ommegang 2006, fotoreportage
4. De lkapelletjes van Haringe-Roesbrugge, b.a.v. evenement ingericht door Reg. Landschappen Westhoek, einde juli.
De paternosters in alle grondstoffen en formaten hebben dat
voordeel dat ze snel kunne getransporteerd worden. Zondag 25 juli 2006 trokken
we naar Izegem. Het kapelletje was, zoals al het bij ons klassiek is, te klein.
Maar voor Onzen Heertje lukt het wel. Onze baas had oorspronkelijk ook maar een
kleine kribbe.
De gelegenheid is dankbaar meegenomen. Voor de plaatselijke
vrienden van Lourdes was het gesneden brood om in de kapel een tentoonstelling
op te zetten met onze unieke verzameling.
De klusjesmannen hadden er op het laatste moment nog twee
borden voor bijgemaakt, want onze verzameling groeit als maar door verder aan.
Foto boven: kapel Izegem: locatie van de tentoonstelling
In de rand vindt je een beeld van de verzameling.
Onzen Heertje vzw erfgoedvereniging. Erfgoedverenigingen
zijn doorgaans geen musea. Nochtans zou museum hier in veel gevallen niet
misstaan.
Waarom Museum? Omdat hier heel wat moois te bewonderen
valt? Misschien wel.
Maar vooral omdat alles wat hier bewaard wordt een waardevol
verleden heeft. Stuk voor stuk vertellen beelden, bidprentjes, paternosters,
fotos, afbeeldingen en ander devotionele voorwerpen elk hun eigen
geschiedenis, hun eigen verhaal.
Keer op keer komen bij de bezoekers tal van vragen over de
lippen bij het bewonderen van deze uitgebreide collectie. Waarom is dit toen
destijds gemaakt geweest? Wanneer werd dit gemaakt? Wie heeft dat gemaakt? Hoe
en waarom werd dit gebruikt? Hoe heeft dit alles de jaren doorstaan? Waarom en
hoe komt dit hier terecht?
Sommige van die verhalen spreken voor zich. Voor de meeste
verhalen en vooral voor de geschiedenis ervan moet je al een beetje vertrouwd
zijn met de christelijke gewoonten en gebruiken in lang vervlogen dagen. Veel
van de ons toevertrouwde zaken geven pas hun geheim prijs na grondig
opzoekingwerk. Maar ieder stuk op zich is waardevol tot zeer waardevol.
Daarom is het noodzakelijk dat alles in goede staat wordt
bewaard. In goede staat houdt heel wat meer in dan het catalogeren,
digitaliseren en inventariseren. Je moet er heel wat ruimte voor ter
beschikking hebben. Je moet permanent kunnen zorgen dat er een perfect klimaat
heerst. De prentjes moet je bvb kunnen bewaren in zuurvrije omslagen. De boeken
stapel je niet zomaar gewoon op of naast elkaar. En dit is dan nog maar en
peulschilletje van de zorg die aan dit alles dient besteed te worden. Vocht en
stof bijvoorbeeld versnellen heel vlug de aftakeling van deze voor het
nageslacht zo kostbare voorwerpen. Met elk voorwerp dat stuk gaat, verdwijnt
een uniek stukje geschiedenis.Gelukkig zijn er nog steeds mensen die zich, beroepsmatig
maar vooral als vrijwilliger, bekommeren om het in standhouden en het
onderhouden van hetzij, christelijk erfgoed, hetzij industrieel erfgoed,
cultureel erfgoed, maritiem erfgoed En denk maar niet dat je dit alles zo
maar onderhoudt, zoals je thuis je boekenkast of in je keuken de kasserollen
onderhoudt.
De VZW erfgoedvereniging Onzen Heertje, heeft een unieke
verzameling aan religieuze voorwerpen.Heel wat mensen kennen al de weg om kostbare en minder kostbare stukken
aan ons over te maken. Maar de minder kostbare zijn hier soms de meest
waardevolle. Zelfs familiestukken van drie vier generaties ver komen bij de vzw
terecht omdat men weet dat hier alles wordt bewaard voor het nageslacht en
vooral omdat men weet en dat is ook het uithangbord van Onzen Heertje dat
hier NIETS WORDT VERKOCHT. Er wordt hier ook niets gekocht. Mensen komen in
vertrouwen omdat ze weten dat het doel van de vzw niets anders is dan ALLES TE
BEWAREN VOOR HET NAGESLACHT. Hoe dikwijls wordt hier gezegd: Wij zijn daar
niet zo echt in geïnteresseerd om dat bij ons te bewaren. Het komt nog wel van
mijn overgrootouders maar ik zou niet graag hebben dat dit verdwijnt. Als ik
het hier kom brengen blijft het ten minste in goede handen
Is dit niet sprekend? Is dit niet voldoende om verder te
vechten om uiteindelijk de volle medewerking te kunnen verkrijgen van hogere
instanties en hier uiteindelijk een museum te kunnen uitbouwen, desnoods met
afstand te doen van alles, onder voorwaarde dat de overheid met de middelen die
tot haar beschikking staan er verder over waakt dat dit alles in stand wordt
gehouden.
Onderhouden en bewaren is een opdracht zonder einde. Maar
het is vooral een mensenwerk. Wij hopen dat Onzen Heertje - in West-Vlaanderen
enig in zijn soort met dit rijke erfgoed in de best mogelijke omstandigheden bewaard blijft en dat de huidige
vrijwilligers ooit eens het geluk mogen smaken dat de overheid zich hier ten
volle achter zet en daadwerkelijk plannen maakt voor de uitbouw van een waardig
museum tot spijt van wie het benijdt.
F.D.
Wie al eens naar het Frans-Vlaamse plaatsje geweest is die
herkent het wel. Met twee ervaren reisgidsen via een onvergelijkbare
toeristisch kader zeilden we veilig tot aan het hybride kerkje. Uitzicht
De ijzerzandsteen brengt ons al onmiddellijk bij het kleine
Romaanse begin.Lieflijk droomverloren zou Stijn Streuvels ons dit Vlaams
erfgoed litterair presenteren.Aan de stenen te zien kunnen we al de bouwgeschiedenis
decoderen. Dat waren we al van de vorige retabelbezoeken gewoon. De gelovigen
van het dorp hebben gaandeweg hun cultusplaats geupdated.
Spontaan denken we op het torentje van de kerk van Watou.
Als we iets verder op afstand van op het voetpad de kerk bekijken dan zien we
hoe ze het dak hebben doorgetrokken over de zijbeuken en het kleine lieflijke
torentje tot zijn recht laten komen.
De blauwe schaliën zo horen we van onze gids hebben wel
betekenis. De oude naam van het dorp verwees naar dat blauw. Pas later werd
door de Heer van het dorp de naam gewijzigd. Hij bekostigde hun heiligdom en in
ruil werd het dorp WEMAERS - KAPPEL genoemd. Seigneur Wemaer is de bewuste
naam die de geschiedenis haalde.
Aan de zijbeuk zie dat deze beuk later is bijgebouwd. Het
raampje opzij werd gedeeltelijk gepasseerd.
Omdat we wat tijd hadden vooraf hebben we het niet kunnen
laten ons eigen chauvinisme te voldoen door het lezen van de vele Vlaamse, ja
Poperingse, namen op het kerkhof
Ook het specifieke kerkhof-erfgoed trok onze aandacht. Zo
viel ons de medaillon op voor la fille regrettée. De oudere Franse formule
voor fille bien-aimée.
Zoals je dat bij iedere toeristische uitstap hebt moet er
wel ergens een snob meelopen die te pas en te onpas fotos neemt. Deze keer
deed ik dat. Ik zag dat er naast de biechtstoel misschien een restant van een
gerestitueerd voorwerp een raderwerk. We waren niet zo onbeleefd om aan
onze gids te vragen wat het was. Wellicht een getuigeheuvel van het klokwerk
van het kerkje.
Meteen hebben we ook de verwarmingsinstallatie kunnen situeren.
Daar waren we niet voor gekomen. We lieten dus alle
opmerkingen opzij om ons te verdiepen in het wetenschappelijk verhaal van de
historische context van het meubilair.
Buiten was ons al uitgelegd dat aan de ene kant van de kerk
zich de porte du paradis bevindt. We konden vaststellen dat dit ook hier
effectief zon uitgang was. De lage toegemetselde uitgang waar nu een
calvariekruis aan hangt was eertijds de deur via dewelke de overledene de
dodenakker opging. En.. als hij goed had geleefd de hemel betrad.
Aan de andere kant was de deur via de welke de boreling ten
doop werd gedragen. Dat is in meerdere kerken nog te zien. Hier was dit niet
het geval. De historische context die vastligt in het meubilair tekent
zich af in het wijwatervat, de biechtstoel, de preekstoel, de situatie van het
altaar (richting oost en vooraan). De gelovige moest mis horen[1],
de priester stond vooraan en functioneerde als middelaar. Trente
Het Concilie van Trente moest ter sprake komen. Roger
Blondeau ten spijt was voor de lieve dame de geuzenopstand begonnen in
Steenvoorde en de bisschop die de Roomse Contrareformatie stuurde was Carolus
Borromeus van Antwerpen. We dachten spontaan aan de gevelsteen in de
Ieperstraat met een afbeelding van de Carolus Boromeuskerk. Voor de trouwens
excellente gids waren de geuzen synoniem met vernielers en branden ze heel
wat kerken uit. We zouden hier wat kanttekeningen moeten bij maken, maar na
alles heeft ze een punt. Inderdaad de kerken werden door de contrareformatie
architecturaal plaatsing van het altaar en qua meubilair zeker
gestroomlijnd en geconcipieerd zoals ze er lang hebben uitgezien
Een snuggere leergierige onder ons vergeleek onmiddellijk
met wat er niet allemaal door het Vaticaanse Concilie in onze kerken
veranderde. Inderdaad een zelfde fenomeen. Het altaar kwam in het midden en de
heiligen verdwenen geruisloos - zonder beeldenstorm. Nog altijd leven en varen
wij er wel mee dat de heiligen naar beschermende depot verhuizen. Beelden
De verering van de heiligen is zoals de Onze Lieve
Vrouwverering is wel heel vroeg begonnen, maar is slechts geleidelijk gegroeid.
In de eerste tijden van het christendom dacht men dat Christus spoedig zou
terugkeren. Men had dus geen behoefte aan tussenpersonen en de theologische
spinsels van latere datum.
In de tijd van de martelaren groeide het besef dat zon
mensen toch wel een voetje voor moesten hebben bij de Hemelse Vader. Men kon er
dus beroep op doen, enz..
De Tridentijnse tijd heeft de heiligenverering polemisch met
de visie van de nieuwgezinden onderlijnd. In de kerk van Wemaerskapppel staan
heel wat van beelden: de H. Martinus, de patroonheilige van de kerk, Paulus met
het zwaard en Petrus met de sleutels aan het hoofdaltaar Retabels
Heel de studiereis was in het licht van de retabels. Een
retabel is een wand achter een altaar. Het bestaat uit drie delen: het
altaarpaneel, de zuilengang en de bovenste boog.
Deze retabel is een toonbeeld van barok. Barok is speels.
Barok accentueert de beweging (getorste zuilen). Barok heeft kleur. Barok is
rijk verguld. Aanvankelijk was er slechts een opgaande zuilengang. Hier zien we
al de ontwikkeling naar de zijgangen, waar Paulus (rechts) en Petrus (links)
hun plaats hebben gekregen. Een ingenieus samenspel van het licht vanuit de
sacristie door de glazen wanden tussen de zuilen in de nis helpen mee om de het
perspectief van de nis aan te vullen. Hoofdaltaar
Het altaar is uitgegroeid tot de offertafel. Zoals in de
tijd, na de thuismaaltijden, in de vervolging het breken van het brood werd
gevierd op de graven van de martelaren, worden altaren voorzien van een
reliekenhouder. Meestal is dat een steen waarin relieken[2]
rusten.
Dit altaar heeft de vorm van een sarcofaag. Deze
voorstelling is ook terug te vinden op de bidprentjes van de19e eeuw. De filosofie
hierachter is dat de dood, het graf van Christus, onze verrijzenis, onze
redding uit de zonde is.
Zo is Christus het Lam Gods[3],
dat de zonden van de wereld wegneemt.
In de periode na Trente was het accent dat door de retabel
werd benadrukt wel meer de tegenwoordigheid van Christus. In de tabernakel werd
die tegenwoordigheid geaccentueerd door de godslamp (hier niet gezien) en de
draaiende tentoonstellingstafel[4].
Hier is dit draaiend tonnetje in drie standen te draaien. Zeer functioneel
wellicht in de liturgische kleuren: rood (Pinksteren), enz
De afbeelding van het boek, het Lam en de zeven zegels komt
inderdaad uit het boek Apocalyps of Openbaring[5].
Als echte vlamingen kennen we het doek van het Lam Gods en het bloed dat
opgevangen wordt van het Lam[6]. Het zijaltaar links
Zoals onze gedocumenteerde gids ons in het begin duidelijk
maakte: de theologie van Trente druipt eraf in die kerkjes. Op het zijaltaar
links doorgaans een altaar voor Onze Lieve Vrouw prijkt God de Vader.
Majestueus prijkt Hij bovenaan. Hij kijkt ons toe vanuit de wolken
Notre Dame, Reine des cieux, Onze Lieve Vrouw, koningin van
hemel is haar scepter kwijt. Trouwens haar gebuur Catherina van Alexandrië is
ook de attributen kwijt. Barbara darentegen is geen enkele teken van waardigheid
kwijt. Ze heeft een opvallende spits aan de toren, die ze gewoon is mee te
dragen. De maansikkel troont bovenop de drie-ramen-toren[7].
Alle patroonschappen werden vernoemd. Opvallend is het feit
dat hier drie heiligen prijken die worden aanroepen voor de goede dood.
Ook hier valt de gouden biezen-barok op. Onder de
hoofdfiguren prijkt nog Jozef met de lelie. Blijkbaar wordt de Heilige Jozef in
het Noorden van Frankrijk niet direct aanzien als de patroon van de goede dood[8].
Onze gidse replikeerde niet op de opmerking zond de drie
patronen van de goede dood.
De gekroonde Onze Lieve Vrouw is in de barokke trant
beweeglijk en volop begeesterd. De Heilige geest zweeft boven de beeltenis.
Terloops willen meegeven dat alle vormgeving imitatie is en
uit aangepast geschilderd hout bestaat. Restauratie
De Franse staat subsidieert voorbeeldig het restaureren en
conserveren van dit prachtig erfgoed. De nieuw vergulde retabel van het
hoofdaltaar blinkt alsof het echt goud is. Schijn bedriegt.
Dit bedrog is trouwens ook waar in de tegenovergestelde zin.
De gids vertelde van een kleurig stuk waar de restaurateur van bewees door
een eenvoudige aanraking dat het de verf was die het geheel samenhield. De
retabels zijn aan herstel toe. Het hout dat vaak is vastgemaakt met ijzeren
hulpstukken, die roesten, werd aangetast. De worm en de schimmel hebben vaker
al aardig huisgehouden in de het vermolmde hout. De assocociation des retables
du Nord heeft pionierswerk verricht door deze aftakeling aan te kaarten en toch
voor wat we daar zagen met succes.
Met nauwelijks verholen fierheid vertelt onze vrouwelijke
gidse dat de Heilige Catherina van Alexandrië een heel slimme vrouw was en
extremement belle en jolie. Vertederd dachten we - alle drie wellicht daar
mag de worm en de schimmel toch niet aankomen.
De mooie dame kreeg van de hemel te horen dat ze niet mooi
was. Moraal van het verhaal ze was innerlijk niet mooi. Als ze zich bekeerde
dan zou ze inderdaad bruid van God kunnen zijn.
In het voorbijgaan lopen we nog voor moeder Anna en de
preekstoel. Moeder Anna leert Maria de Hebreeuwse letters.
Op de preekstoel prijken de kerkvaders, de H. Ambrosius met
de bijenkorf, Augustinus en Hieronimus met de leeuw en de bijbel. Altaar drie
Het derde altaar is duidelijk toegewijd aan de meer
populaire heiligen. Opnieuw een altaar dat naar het graf verwijst, hier
duidelijk de graflegging van Christus.
Het verhaal over de noodzaak aan restauratie komt hier
spontaan van de bezoekende ploeg. Bepaalde figuren zijn al de extremiteiten
kwijt. We kunnen het weer niet laten om de vergelijking te maken met onze
streek. Bovenaan prijkt hier de H. Antonius. De H. Antonius met zijn zwijntje,
Antonius abt of Antonius de eremijt. In ons Vlaamse land hebben we meer de
verering van Antonius met zijn kindje. Je weet wel de patroon van d everloren
voorwerpen.
De H. Blasius wijst fier met de roskam in de handen naar de
acte aan de muur. Het document geeft uitleg over de vergulde graat. Deze reliek
is zowaar een restant van het wonder dat Blasius presteerde. De patroon van de
wind en .. windjes zal hier vele mensen hebben verhoord. En wie zou het niet
hebben geloofd met zon authentieke acte aan de muur.
Sint Niklaas en Sint Elooi, de typische, ook Vlaamse
heiligen hebben hier de eeuwen getrotseerd.
IHS is het universele stempel ihsous cristos swthr Jezus
Christus Redder legt de link naar de hemel waar niet de heiligen de
belangrijkste zijn, maar wel de Vader die door de Heer Jezus, die ons naar Hem,
verwijst, en door alle engelen en heiligen. wordt geëerd.
[1] Dit is nu
eucharistie vieren. Het accent was toen offer, terwijl men nu meer het
accent legt op tafelen, gemeenschap, de tafel van het woord: de lezingen,
de tafel van brood en wijn.
[2] Relieken
zijn voorwerpen of restanten die herinneren of direct in verband zijn met
heiligen. Dit kunnen zowel stoffelijke resten zijn, als stukken stof van de
kledij, iets uit de kamer waarde heilige vertoefde, enz.
[4] Die was in
gebruik voor de uitstelling van het Allerheiligste sacrament, het lof met
Tantum Ergo.
[5] Openbaringen
6:1: Toen zag ik dit: het lam verbrak een van de zeven zegels
en ik hoorde een van de vier wezens roepen met een geluid als een donderslag:
Kom!
[6] Openbaringen
6:1 Ik bleef toekijken. Toen het lam het eerste van de zeven zegels verbrak,
hoorde ik het eerste van de vier dieren roepen als met de stem van de donder:..
[8] In
Vlaanderen wordt hij wel in die zin vereerd omdat men ervan uitgaat dat Jozef
een goede dood moet gestorven zijn aangezien hij volgens de apocriefe boeken
stierf voor dat Christus zelf is gestorven. Jezus zal dus in die redenering bij
het sterfbed van Jozef aanwezig geweest zijn.
Wie beelden bij deze tekst wil zien die klikt surft naar http://users.skynet.be/600743
De getrouwe bezoekers weten wat er allemaal in Onzen Heertje
toekwam in de enkele jaren van zijn bestaan. Een rijkdom
onbeschrijfelijk. Te koop? Het ware om te besterven. En toch?
Te koop?
Gelukkig met een vraagteken. De speling van de culturele
spiraal tegen geweld en gestroomlijnd door restanten van bijbelse
behoedzaamheid en behoud van de schepping verzet zich tegen de economische
druk.
En toch?
Het thema van de erfgoeddag 2007 luidt: TE KOOP?
Het vraagteken wijst erop dat we voortdurend heen en weer
worden geslingerd. KOSTbaar erfgoed, relieken van DUURbare
traditie, affectief geladen WAARDEvolle stukken ons depot staat er vol
van. En toch ze hebben ons vaak geen cent gekost. De liefde waarmee ze gegeven
zijn staat recht evenredig met het zorgniveau van de schenker. De rijkdom van
het gemoed van de schenker maakt dat ons erfgoed met geen geld te koop is.
Wat denk je?
Heb je er wel al eens over nagedacht?
De homo economicus prijst de goederen. Daar zou je
heel wat voor moeten betalen. Telkens weer brengen die woorden ons op de grens
van de hilariteit. Mens! Dat hebben we gekregen.
De bedachtzame mens berekent niet, hij heeft geen
kwantitatieve normen voor de kwaliteit van ons erfgoed.
En jij?
Wat denk jij?
Ben je er nog niet van overtuigd dat onze rijkdom, ons
onbetaalbaar erfgoed, niet verkocht mag worden. Wij, de erfgoedvereniging
zijn er alvast van doordrongen. We gaan door tot het uiterste
Het zal echter van U allen afhangen. Poperingenaars als je
met zo veel mogelijk mensen het beleid onder druk zet dan kunnen we uitbouwen
en toegankelijk maken in eigen streek.
O ja. Wat er te koop is dat is onze mening: wat wij denken.
Ons gedacht.
We dromen ervan uit te groeien tot een uniek centrum in
West-Vlaanderen, gespecialiseerd in én achtergronden, én be-roerende
getuigenissen van de devotie van onze voorouders. We zinnen niet op een
koopje waardoor we de autentieke ont- en beroering van onze streekgenoten
besmetten en beroezen met glitter en show. We duimen voor realisme waar de
koopkracht van de gemeenschap niet wordt verkracht. We staan niet te koop,
ook niet in de verkiezingstijd, maar we durven hopen dat we niet tot liquidatie
worden gedoemd.
Er was heel wat te doen in Poperinge. Blijkbaar zijn alle
agendas ten spijt soms alle evenementen op hetzelfde moment. De erfgoeddag is
nationaal geregeld dus we sloten aan op de precieze datum. De weergoden waren
het met de heiligen eens en de massa sancti konden zich jeunen in een
kabbelende doortocht van toeschouwers.
Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw was voor de vijfde keer
van de partij. Zon 250 bezoeker konden van de zeven mensen van onze werkkring
de nodige uitleg krijgen. Vuistheiligen, reiskapelletjes, relikwieën, .. het
Kindje Jezus van Praag, de advensonze-Lieve-Vrouw we kunnen er blz.-en mee
doorgaan.
Alles kaderde naadloos in het interieur van de
Onze-Lieve-Vrouwekerk in Poperinge. We moeten de pastoor ontzettend dankbaar
zijn voor de ruime en bijzonder nette locatie. De 52 beelden van de eigen kerk
kregen voor de gelegenheid niet alleen een wasbeurt van de ijverige
onderhoudsploeg, Ze werden ook digitaal vastgelegd in een handig pakketje. Wie
de kas wil spijzigen een tip: alle beelden van de O;-L.-Vrouwkerk van Poperinge
op glanzend papier + tekstboekje (mvchvdb@skynet.be).
De erfgoedsector vierde een hoogdag. We konden het niet
laten en vieren door. Maandag en dinsdag voormiddag blijft de tentoonstelling
toegankelijk. Spijtig dat de pers de verspreidde gegevens verkeerd heeft
geplaatst in de plaatselijke pers. Maar de mond aan mond reclame die zal ons
wel helpen. Uit de ervaring in de sector weten we dat het papier van nu niet de
kwaliteit meer heeft van toen. We zijn zelfs van oordeel dat er wel eens teveel
papier en te weinig aandacht is bij het middenveld. De mensen in het veld
waarom alvast weer van de partij.
We zijn er
bijna.
Erfgoeddag
We nemen
deel met beelden in kleur.
Voor de
gelegenheid hebben we 52 beelden in de Onze-Lieve-Vrouwekerk gefotografeerd.
We wachten
nog altijd op de respons van de persberichten. Een beetje ontgoocheld omdat de
reeks aan reporters die we aanschreven duidelijk niet sterk aan zon beelden geïnteresseerd
zijn.
Maar.. geen
nood wij hebben alvast tafels en glas besteld. Zelf hebben we een een
honderdtal beelden geselecteerd
We zijn
ervan overtuigd dat we best niet teveel verklappen. Kom maar zien. Het wordt
weer een instructieve tentoonstelling.
http://www.erfgoeddag.be/index.cfm?action=detail&inst=771
Wie dacht dat in de koude maanden we aan de winterslaap zijn
die heeft mis.
Zaterdag hebben we onze Algemene vergadering. De secretaris
brouwde en pak paperassen bij mekaar om er duchtig tegen aan te gaan.
Ondertussen zijn we de erfgoeddag aan het voorbereiden. We
hebben al 11 bananendozen volgestopt met een bundel hooi van bij Norberts zijn
paarden en bijna honderd van onze beelden. Het is nu wachten op d
bereidwillige persmensen om de wereld onze reiskante boodschap te wereld in te
sturen. We zouden willen nog honderd beelden van de bewoners van de streek bijeen
krijgen om beeld in kleur waar te maken.
De fotos bovenaan en in de rand tonen de ambachtelijke
vaardigheden van de inventarisatie en de voorbereiding tot de erfgoeddag.
We werden gevraagd naar wat we in ons kwartaalschriften
allemaal reeds hebben behandeld. Inderdaad we hebben geen geheimen en willen
onze beperkte kennis zeker delen. Het is tenslotte een van de belangrijkste
doelen van de vzw.
Het formaat van onze publicaties is ½ A4
2003/1: Over kruisbeelden
ter gelegenheid van de Tentoonstelling van kruisbeelden in
Mesen. - 12 blz /0,65
2003/2: Over Onze Lieve Vrouwbeelden.- 12 blz./0,65
2003/3-4: Over O.-L.-Vrouw van St.-Jan.
Twee deeltjes31 blz. & 24 blz. - 3,-
2004/1: De devotie van de H. Familie.24 blz. - 1,-
2004/2: Devotie rond Kerstmis.20
blz. 1,--
2004/3-4: De rozenkrans.192
blz. - 5,-
2005/1: De kruisweg van Onze Lieve Heer Jezus Christus. (ter
gelegenheid van de tentoonstelling in Voormezele)16
blz. - 0,65
2005/2: De Nationale Loterij, Onzen Heertje.16 blz. - 0,65
2005/3: Over Aflezen.8
blz. - 0,50
2005/4: De Ark8
blz. - 0,5
Gewijd en vervlogen - Kwijnend of gebenedijd. Woordenschat uit het "Rijke Roomsche leven". - 756 blz. - 65
We haasten ons ook de onderscheiding mee te delen van
Idalie. We hadden de eer de aspirante licentiaat over de drempel te krijgen
voor haar thesis.Met Een maagd met ballen, zoals haar proefschrift titelt,
bracht ze o.i. een degelijk cross-culturele studie.
Het onderwerp ZWARTE MADONNAs is inderdaad een
merkwaardig verre van eenduidig item. We vinden in haar werk een gamma van
cultische paradigmas en cultuele percepties. Vooral het beeldje van Onze Lieve
Vrouw van Halle steelt de show. In de illustraties kreeg ons erfgoed goed
haar plaats (zie rand afbeelding).
De driehoekige vorm van vele van die beeldjes keert terug in
de stapel ballen op de medailles uit onze collectie.
In grote lijnen willen we U enkele eye-openers doorgeven.
Zwart is een ambigue kleur. Zwart is duisternis, maar kan ook vlammend
overkomen (kanonballen). De blik van de Lieve Vrouw oogt mild maar is
doordringend. Op vele plaatsen is ze het leven voor dode kinderen, verlost
ze. Kali in India, de vruchtbaarheidsgodin in de oudheid, ze openbaren én het
tremendum en het fascinosum .Duisternis en aarde hoeven niet per se
vernietiging te betekenen. De donkere aarde is voedingsbodem. De rode aarde
(aarde en bloed) blijkt in het Hebreeuws de adama te zijn van waaruit zelfs
de mens door de Schepper ontstond.
De lezing van academische litteratuur van dat gehalte houdt
de lezer wel een tijdje zoet, maar het toont hoe belangrijk de opdracht, het
erfgoed te bewaren, is.
Idalie, proficiat, we hebben het werk met aandacht gelezen.
Nog een toemaatje. Een vriend bloglezer heeft een kapelletje
ontdekt dat weliswaar heel verscholen zit, maar toch als muurkapelletje op onze
verzameling zou moeten voorkomen. We haasten ons de afbeelding ervan aan de
geïnteresseerden door te geven via deze weg. Het muurkapelletje is te vinden Krombeekseweg 1. Dank aan Nicolas VERROYE.
We brengen in de rand links het kapelletje dat toebehoort
aan Frankie en Sonja DECLERCK-AUGUSTYN.
Op die manier kan ieder die onze CD-rom aanschafte
de
proefdruk verbeteren. Het is ook meteen onze plicht met veel lof
de steunende leden te danken. We schaffen ons een paar degelijke kasten
aan om de boeken uit ons depot te bergen.
De hemel zei u gunstig gezind en weze ons genadig!
We waren blij een reactie te krijgen van iemand die onze kapelletjesschijf aanschafte en de geschiedenis wou doorsturen.
Zwerfroute
Dit
kapelletje hing eerst aan de zijgevel van het huis van meester Caroen in de
toenmalige Reningelststeenweg, thans Deken de Bolaan. Toen meester Caroen zijn
garages bouwde verhuisde het naar de zijgevel van het eerste huis over de
Polenlaan. Deze locatie moest het door verbouwing nog eens verlaten. Het kreeg
de zijgegevel van de oude hoeve Coudijzer, Korte Reningelststraat. Deze
boerderij was gelegen in de huidige Deken de Bolaan tussen het oude kerkhof en
de Korte Reningelststraat. Uiteindelijk zou het voor 5e keer weg
moeten. Nu om een nieuwbouw.
Schoolmeesterskapelletje
Het kapelletje was eigendom van meester Edward Dedrie, (eerder
van meester Caroen) en is geplaatst na de tweede wereldoorlog als bedanking. Jarenlang
werden er gedurende de hele meimaand, dagelijks, een paternoster gebeden en liederen
ter ere van Maria gezongen. Het beeldje is Onze Lieve Vrouw van Sint Jan. De
echtgenote van beide schoolmeesters zijn nog in leven: echtgenote Dedrie, Vanexem
Yvonne (92 jaar oud) en echtgenote Caroen, Dewulf Gertrude (92 jaar oud).
Unieke locatie
De vroegere
Reningelststeenweg is waarschijnlijk de enige straat in Poperinge die tot de
drie Parochies behoort.De hoeve
Coudijzer was Sint Bertinus, de rest van de linkerkant richting Reningelst was
Sint Jan, de volledige rechterkant behoorde bij de Onze Lieve Vrouwparochie.
Dank en excuses
Met dank aan Walter Tally en met onze excuses voor de onnauwkeurigheden. Die zijn nu verbeterd.
We
willen ook alle kopers van de eerste 50 nummers erop wijzen dat er een
foutje staat bij de kapel op de Provenstraat. De bewoner die genoemd
wordt als buur van het kapelletje is Marc LAHAYE en niet Johan
CAPPELAERE.
In de Sint Sixtusstraat 75 is de eigenaar Frankie en Sonja DECLERCK-AUGUSTYN en niet de personen daar genoemd.
De erfgoedvereniging Onzen Heertje nam het initiatief de
buurt voor een nieuwjaarsglaasje uit te nodigen. We hieven het GLAS.
Glazen
We hieven het glas op de nieuwjaarsviering (26 januari
2006). Daar hadden we reden voor
We wilden de straat laten meeprofiteren. Frans had - derde
keer goede keer alle buurtbewoners verwittigd. De opkomst was wel niet om
naar huis te schrijven. We gaan er dan ook niet op in
Maar glas was wel de hoofdbrok van de viering.
Spontaan denkt U op het glaasje dat we hieven.De Wereldwinkel wijn is niet slecht. We hadden nog een
flesje dat we aangeschaft hadden voor het bezoek van de burgervader. Hij
jeunde ons een uitgestelde drinkl. Want hij had toen geen tijd om het glas
mee te heffen. Onomkoopbaar! Maar over dat glas gaat het niet.
Over welk glas gaat het dan wel?
Wie de foto hierboven aandachtig bekijkt ziet wellicht dat
er heel wat glas in onze living staat. We hebben de respectabele kast van de
Nationale Loterij, maar.. op de schouw staat een even praktische aluminium
constructie, helemaal doorzichtig, want de deuren zijn in glas.
Juwelier en horlogeur Francis DEVICK en zijn moeder Blanche
KESTELYN brachten het meubel. Het stond op hun zolder en had vroeger als
vitrinekast kast dienst gedaan. De parkervijzen en toehoren hadden ze niet
meer. Of het erg was?.
Wij hebben een keur aan vrijwilligers en goedkope
werkkrachten die al zoveel voor ons gratis hebben opgeknapt dat we in deze niet
gemakkelijk van ons paard geslagen worden..
Wat ons dreigde op de grens van de wanhoop te brengen is
ondertussen compleet omgeslagen. Een specialist bleek de noodzakelijke
plofnagels en parkervijzen, waar we niet eens de maat konden van nemen, te
kunnen leveren. We moeten het toegeven. Zon uitzonderlijke toestanden waren
voor ons hobbyisten onoverkomelijk. Maar de hemel is hoe kan het ook anders
in onze sancteboetiek met ons.
Om te vieren
Onze verwachtingen hadden de laatste tijd wel een deuk
gekregen. De inventarisatie van de kapelletjes die ons in 2005 enkele maanden
had bezig gehouden was bijna door regionale landschappen in cofinanciering met
stad en provincie een meevaller. Maar de souflé zakte in. Erfgoed wordt heel
selectief en uiterst kieskeurig door de stad gecounterd.
Geen nood we mochten aan de andere kant voor de zoveelste
keer fier zijn op onze schenkers. Verleden jaar hadden we er weer boven de
honderd. Dit jaar begon prachtig met de kast 2,50 m, x 1m. x 0,20 m. Hier zie
je ze op de schouw staan. We hadden inderdaad geen betere plaats ervoor. En..
de voorzienigheid had het weer best geregeld. De kast kon er juist staan.
Met stevige ijzeren bevestiging werd ze aan de muur
geschroefd. Er werden alumium dragers gesneden en geplooid en de onderkant werd
aan de schouw bevestigd met dito steunplaatjes. Een droom
Wat erin komt?
Wie onze erfgoedvereniging al bezocht die weet dat er10
museumzalen te vullen zijn met wat in depot is opgeborgen. We kunnen niet
dromen van een museum. Niet omdat we het niet zouden willen. Maar er is gewoon
geen lokaal groot genoeg om alles een beetje ordentelijk te showen.
In 2005 hebben de vrijwilligers van Onzen Heertje een monsterproject
uitgevoerd waar ze de eerste lootjes van te grabbel gooien.
We zijn er ons van bewust dat deze zin én pretentieus én wat oneerbiedig
klinkt.
Onzen Heertje erfgoedvereniging vzw. werkt al vijf jaar, - een houten
jubileum dit jaar -, aan het conserveren en in zijn context en achtergrond
valideren van een specifiek kerkelijk en randkerkelijk fenomeen. Ze willen kost
wat kost van degrond geraken. Hun
locatie in de Trommelaarstraat breekt uit zijn voegen, de stapelrekken gaan
door de knieën .
Om werkelijk 'iets' te bewijzen komen ze met een CD-rom naar de
bevolking. Op deze informatiedrager staan alle muur-, veld- en gevelkapelletjes
van de stad (zonder de deelgemeenten). Ze bieden dit 'bewijsmateriaal' aan als
steunkaart. Wie werkelijk erachter staat dat het religieus erfgoed
oordeelkundig wordt bewaard die zal akkoord zijn om de activiteit van de groep
te ondersteunen. De kaart kost minimum 5 Euro. Als voor U de activiteit van
deze mensen meer waard is dan is dat dankbaar meegenomen.
Het is de bedoeling de randgemeenten in de volgende jaren afzonderlijk
de deelgemeenten aan te bieden.
Te verkrijgen bij Eric VANDE CASTEELE, Prof. Dewulfstraa 21, Frans
DEVOS, Krombeekseweg 20, Norbert VERROYE, Krombeekseweg 68, Henri VANDENBERGHE,
Doornstraat 11A, Wilfried DETURCK, Doornstraat 70, Albert DECROCK, Abeelseweg
257-259 .
We zijn fier op de studente die ons even wou testen. Ze kwam
de erfgoedvereniging vragen of iets over de zwarte madonnas konden aanbieden.
We zijn zelf verrast van de oogst.
In de rand geven we enkele beelden. Een van de zuiverste
voorbeelden is de O.-L.-Vrouw van Halle. We zijn bewust en kristisch genoeg om
niet overal van die gechristianiseerde moeder aarde-figuren te zien. We zijn
echter benieuwd wat academici in spe ons erover te vertellen hebben. We komen
zeker met een verslag terug.
In onze oogst vielen we op de medailles van Halle, een
tafereeltje achter plastiek, een reisheiligdommetje, een plakketje en een paar
beeldjes. Zo zie je maar.
We sluiten af 2006 af met 877 bezoekers en 129 schenkers.
Met heel veel dankbaarheid tegenover én de bezoekers die ons
toonden hoe belangrijk ze onze bezigheid vinden Én de schenkers die ons weer overtuigd hebben van de noodzaak
van onze recyclagebedrijvigheid.We zien er wel meer in dan enkel inzamelen, recycleren.
We willen con-serveren, niet zomaar levenloos (comateus) in
stand houden.
Erf-GOED is voor ons op de eerste plaats GOED.In tweede instantie erven we het als goede rentmeesters. En dat willen we in 2006 ook zijn!
We waren in het weekend van 3-4 december 2005 ook op
verplaatsing.
Onze kerstallen en de prentjes van Kerstmis Driekoningen
De vlucht naar Egypte stonden tussen de merkwaardige tentoonstelling in het
wijkhuis van de Rodenbachwijk in Roeselare.
En of we fier waren. De positieve commentaren zijn een
welgekomen aanmoediging!t Is van de familie dat je t moet hebben.
In het kader van de geschiedenisles waar de
bollebozen het hadden over de reformatie en de contrarteformatie waren
de studenten van Poperinge al even alert als hun actieve voorouders. De
geuzen-spirit en de anti-stof van het Jansenisme, de catechismusrage
(de geest van Lodewijk Makeblijde) en de prikkel van de Inquisitie
zitten er voor iets tussen.
Bram Brutsaert, de jonge geschienisleerkracht, durfde het aan, zoals je
op de foto ziet met een leger de enge behuizing van onze erfgoedsite te
betreden. Alles verliep in de grootste ordentelijkheid, geen
hagepreken, geen bosgeuzen-toestanden, geen beldenstorm.
Wie aan het krenterig uurtje niet genoeg had, die neemt vriend of
vriendin mee en komt maar eens terug. Erfgoed is gekregen materiaal,
zomaar.
Welkom.